J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015 · 2017. 9. 28. · J Nurs sci Vol 33 No3 July -...

J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015

Journal of Nursing Science30

Factors Influencing Eating Behavior of Adolescents*

Wanida Sanasuttipun, RN, PhD1, Weeraya Jungsomjatepaisal, RN, MNS1

Corresponding Author: Assistant Professor Wanida Sanasuttipun, Faculty of Nursing, Mahidol University, Bangkok 10700, Thailand; e-mail: [email protected]* This study was part of the phase I study on metabolic syndrome prevention model for adolescents applying participatory action research: A case study in a public school by Aroonrasamee Bunnag and colleagues, which received funding from Mahidol University Research Grant, 2014 via Office of National Research Council of Thailand: Annual Government Statement of Expenditure, 20141 Faculty of Nursing, Mahidol University, Bangkok, Thailand

J Nurs Sci. 2015;33(3):30-44

Abstract Purpose: To examine predictive factors of knowledge of metabolic syndrome, perceived benefits, perceived barriers, and perceived self-efficacy on eating behavior of adolescents. Design: Correlational predictive design. Methods: The participants were 227 adolescents studying in Grade 10 in a public school, Bangkok, Thailand. Questionnaires were used for data collection. Data were analyzed by using descriptive statistics, Pearson’s product moment correlation coefficient, and multiple regression analysis. Main findings: Only two factors that could predict eating behavior of adolescents were perceived self-efficacy (b = .10, p < .01), and perceived barriers (b = - .07, p < .05). Eating behavior was predicted greatly by perceived self-efficacy (β = .18, p < .01), and followed by perceived barriers (β = - .15, p < .05). All related factors could jointly explain 7% of the variance in eating behavior (R2 = .07, p < .01). Conclusion and recommendations: Perceived self-efficacy and perceived barriers are two predictive factors of eating behavior in adolescents. Therefore, health care providers, teachers, school administrators, food sellers, and parents should jointly seek out possible strategies to decrease barriers of healthy eating for these adolescents both at school and at home. Activities for promoting self-efficacy of these adolescents should be encouraged in order to enhance their healthy eating behavior.

Keywords: eating behavior, metabolic syndrome, adolescents


Journal of Nursing Science 31

J Nurs Sci. 2015;33(3):30-44

ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรน*

วนดา เสนะสทธพนธ, PhD1 วรยา จงสมเจตไพศาล, พย.ม.1

บทคดยอ

วตถประสงค: เพอศกษาอำานาจการทำานายของปจจยดานความรเกยวกบภาวะเมตาบอลคซนโดรม

การรบรประโยชนการรบรอปสรรคและการรบรสมรรถนะตนเองในการบรโภคอาหารตอพฤตกรรมการ

บรโภคอาหารของวยรน

รปแบบการวจย:การวจยเชงทำานายความสมพนธ

วธดำาเนนการวจย: กลมตวอยางคอวยรนซงเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท4ในโรงเรยนรฐบาล

กรงเทพมหานครจำานวน227รายเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามวเคราะหขอมลโดยใชสถต

พรรณนาคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสนและการวเคราะหความถดถอยแบบพหคณ

ผลการวจย: การศกษาครงนพบเพยง 2 ปจจยทสามารถทำานายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของ

วยรนไดแกการรบรสมรรถนะตนเอง(b=.10,p<.01)และการรบรอปสรรค(b=-.07,p<.05)

โดยพบวาการรบรสมรรถนะตนเองมอทธพลสงสด(β=.18)และการรบรอปสรรคมอทธพลทรองลงมา

(β = - .15) และพบวาปจจยทงหมดสามารถรวมกนทำานายความแปรปรวนของพฤตกรรมการบรโภค

อาหารของวยรนไดรอยละ7(R2=.07,p<.01)

สรปและขอเสนอแนะ:ปจจยทสามารถทำานายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรนคอการรบร

สมรรถนะตนเองและการรบรอปสรรคดงนนบคลากรสขภาพครผบรหารโรงเรยนและผประกอบการ

รานคาในโรงเรยน รวมทงผปกครองควรมสวนรวมในการวางแผนหาแนวทางในการลดอปสรรคตางๆ

ในการบรโภคอาหารสขภาพของวยรนเหลาน ทงทโรงเรยนและทบาน และหาแนวทางจดกจกรรมเพอ

สงเสรมการรบรสมรรถนะตนเองของวยรน จะทำาใหวยรนปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคอาหารของ

ตนเองใหเหมาะสมมากขน

คำาสำาคญ: พฤตกรรมการบรโภคอาหารภาวะเมตาบอลคซนโดรมวยรน

Corresponding Author: ผชวยศาสตราจารยวนดา เสนะสทธพนธ, คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล บางกอกนอย กรงเทพฯ 10700, e-mail: [email protected]* การศกษาครงนเปนสวนหนงของโครงการวจย รปแบบการปองกนภาวะเมตาบอลคซนโดรมของวยรน (ระยะท 1) โดย อรณรศม บนนาค และคณะ ซงไดรบทนสนบสนนการวจยจากสำานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต โดยผานมหาวทยาลยมหดล ปงบประมาณ 25571 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล



ความสำาคญของปญหา

ปจจบนอบตการณของภาวะเมตาบอลคซน

โดรมในเดกทวโลกมแนวโนมเพมขนอยางรวดเรว

โดยเฉพาะในวยรนในปค.ศ.1988-1994พบรอยละ

4.21ในปค.ศ.1999-2000พบถงรอยละ6.42และ

ในป ค.ศ. 2008 พบเพมเปนรอยละ 22.63

นอกจากนยงพบอบตการณของวยรนในประเทศ

สหรฐอเมรกาทมนำาหนกเกนและโรคอวน และได

รบการวนจฉยวามภาวะเมตาบอลคซนโดรมถง

รอยละ12.4-44.291-2,4เชนเดยวกนในประเทศไทย

มการศกษาในปพ.ศ.2545-2552เกยวกบความ

ชกของภาวะเมตาบอลคซนโดรมในเดกโรคอวน

พบวามอตราทสงถงรอยละ27.3-32.65-6

ภาวะเมตาบอลคซนโดรมเปนกลมอาการทม

ความผดปกตประกอบดวยภาวะอวนลงพงความ

ดนโลหตสง มภาวะดอตออนซลน ทำาใหระดบ

นำาตาลในเลอดสง ไขมนในเลอดผดปกต ซงไดแก

ไขมนชนดด(highdensitylipoprotein,HDL)ตำา

และไตรกลเซอรไรดสง7 การเกดภาวะเมตาบอลค

ซนโดรม มกเนองจากปญหาดานพฤตกรรม

กลาวคอ พฤตกรรมการบรโภคอาหารและการ

ออกกำาลงกาย การทำากจกรรมตางๆทำาใหมการ

สะสมของไขมนในรางกายสงขนเกดโรคอวนภาวะ

ดอตออนซลนและเปนเบาหวานชนดท2ตามมา

จงทำาใหเดกทมภาวะเมตาบอลคซนโดรมมโอกาส

เสยงตอการเกดโรคหวใจ โรคหลอดเลอด และ

เบาหวานชนดทสอง8 สำาหรบสถานการณปญหา

สขภาพของวยรนไทยในปจจบนมการเปลยนแปลง

จากการเจบปวยดวยโรคตดตอไปเปนการเจบปวย

ดวยโรคไมตดตอคอปญหาดานพฤตกรรมสขภาพ

ดงยนยนไดจากสถตผลการประเมนภาวะสขภาพ

ของวยรนในโรงเรยนปญหาสขภาพทพบเปนอนดบ

ตนๆคอนำาหนกเกนเกณฑนำาหนกนอยกวาเกณฑ

ฟนผและภมแพและจากผลการสำารวจในวยรนซง

เรยนชนมธยมศกษาปท4โรงเรยนรฐบาลแหงหนง

ในกรงเทพมหานครในปพ.ศ.2552และ2554

เมอประเมนนำาหนกตามเกณฑสวนสงพบวาวยรน

เหลานเรมอวนรอยละ6.04และ6.24และอวนถง

รอยละ10.15และ10.47ตามลำาดบ9

ปจจยเสยงททำาใหการเกดภาวะเมตาบอลค

ซนโดรมเพมขน เนองจากสภาพสงแวดลอมเปน

ลกษณะสงคมเมอง และมสงอำานวยความสะดวก

ในการดำาเนนชวตทำาใหบคคลมการปรบเปลยนวถ

ชวตของตนเองใหเขากบสภาพสงคม/สงแวดลอม

รวมทงนกเรยนซงมสงแวดลอมสวนใหญคอทบาน

และทโรงเรยน จะมการปรบเปลยนวถชวตตนเอง

ใหเขากบสงคมทเรงรบและสงอำานวยความสะดวก

ตางๆนกเรยนใชเวลาสวนใหญอยในโรงเรยนและ

การเรยนเสรมพเศษในตอนเยนมการบรโภคอาหาร

ทมพลงงานและไขมนสง มการออกกำาลงกายและ

การทำากจกรรมการเคลอนไหวลดลง และมกมวถ

ชวตแบบนงอยกบท(sedentarylifestyle)ขณะ

อยทบานเหลานลวนสงผลกระทบตอภาวะสขภาพ

ดงผลของการวจยเชงสงเคราะห(meta-analysis)

ทพบวาเดกและวยรนทมพฤตกรรมการนงอยกบท

นานๆ มกมโอกาสเกดภาวะเมตาบอลคซนโดรม

สงขน10และพบวาวยรนทอวนจากภาวะโภชนาการ

เกนหรอมนำาหนกเกนเนองจากมพฤตกรรมบรโภค

อาหารทไมถกตอง โดยมกรบประทานอาหารทม

ไขมนและพลงงานสงรวมกบไมออกกำาลงกาย11

เชนเดยวกบการศกษาของ ทพยพภา ธรฤทธ12

ในวยรนหญงทมภาวะโภชนาการเกนซงรายงานวา

วยรนรบประทานอาหารทมพลงงานสงคอนขาง

บอยรอยละ95โดยรบประทานขนมขบเคยวใน

ระหวางทอานหนงสอ ดทว หรอเลนเกมส ชอบ

รบประทานอาหารประเภททอดผลไมทมรสหวาน



จด และนำาอดลมหรอเครองดมทมรสหวาน

รบประทานอาหารจานดวนแบบตะวนตก1-4วน

ตอสปดาห และรบประทานอาหารมอละ 2 จาน

หรอมากกวา

การเกดภาวะเมตาบอลคซนโดรมในวยรนนน

ขนอยกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารและการออก

กำาลงกาย และการทำากจกรรมการเคลอนไหว

ซง International Diabetes Foundation13

ไดแนะนำาวธการปองกนภาวะเมตาบอลคซนโดรม

โดยการปรบเปลยนวถชวต คอ ปรบเปลยน

พฤตกรรมการบรโภคอาหาร เพมการออกกำาลง

กายและการทำากจกรรมการเคลอนไหวโดยเฉพาะ

การปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคอาหารซงเปน

ตวแปรทมความสำาคญเนองจากเปนสงทวยรนตอง

ปฏบตอยางสมำาเสมอในชวตประจำาวน ถาวยรนม

การปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคอาหารทถก

ตองหรอเหมาะสม กจะเปนการชวยปองกนภาวะ

เมตาบอลคซนโดรมในวยรนได จงนาสนใจทจะ

ศกษาการปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

ในวยรน เนองจากวยรนเปนวยทสามารถดแล

ตนเอง และเลอกตดสนใจในการปฏบตกจกรรม

ตางๆไดดวยตนเองแตอยางไรกตามพบวามงาน

วจยสวนใหญในปจจบน เปนการดำาเนนโปรแกรม

เพอปรบเปลยนพฤตกรรมสำาหรบเดกและวยรน

ผลการศกษาพบวา เดกและวยรนมความร ความ

เขาใจและพฤตกรรมการบรโภคและการออกกำาลง

กายดขน ในขณะทเขารวมโครงการวจย14-15 แต

ภายหลงโครงการวจยเสรจสนลงกลมตวอยางเหลา

นกลบไปมพฤตกรรมการบรโภค พฤตกรรมการ

ออกกำาลงกายและการทำากจกรรมเชนเดม15 ซง

บงชวาควรจะมการศกษาถงสาเหตหรอปจจยท

สามารถทำานายพฤตกรรมการบรโภคอาหารโดย

เฉพาะในวยรน

จากการทบทวนวรรณกรรมพบวา ปจจยท

เกยวของกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ไดแก

การรบรประโยชนการรบรอปสรรคและการรบร

สมรรถนะตนเองนอกจากนนยงพบวาความรเปน

อกปจจยหนงทจะสนบสนนใหบคคลปรบเปลยน

พฤตกรรมเพอใหตนเองมสขภาพทดขน รวมถง

พฤตกรรมการบรโภคอาหาร16 ถาหากบคคลม

ความรเกยวกบภาวะเมตาบอลคซนโดรมรวมกบ

ปจจยสนบสนนอนๆ ดงกลาวขางตน กจะชวย

สนบสนนใหบคคลปรบเปลยนพฤตกรรมการ

บรโภคอาหารไปในทางทเหมาะสมดงผลการศกษา

ในผใหญทมภาวะเมตาบอลคซนโดรมในประเทศ

สาธารณรฐเกาหลทไดรบโปรแกรมการสงเสรมสข

ภาพโดยการใหความรรวมกบการเสรมแรงผาน

โปรแกรมทางเวบไซต (Aweb-based health

promotionprogram)พบวากลมตวอยางมขนาด

รอบเอวและไขมนในกระแสเลอดลดลงอยางมนย

สำาคญทางสถต16

เนองจากพฤตกรรมการบรโภคอาหารถอเปน

พฤตกรรมสงเสรมสขภาพ กรอบแนวคดการวจย

ครงนจงใชกรอบแนวคดการสงเสรมสขภาพ

ของ เพนเดอร17 รวมกบการทบทวนวรรณกรรม

ซงแนวคดเกยวกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพน ได

แสดงถงความสมพนธระหวางบคคล สงแวดลอม

สขภาพและการพยาบาลโดยมองคประกอบหลก

ทมความสมพนธกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ 2

องคประกอบไดแก1)องคประกอบสวนบคคลและ

ประสบการณ2)องคประกอบเกยวกบการรคดและ

อารมณทจำาเพาะตอพฤตกรรม โดยองคประกอบ

ในสวนนกลาวถงปจจยตางๆทเกยวของกบการนำา

สมรรถนะตนเองมาใชในการสงเสรมสขภาพของ

บคคลสำาหรบองคประกอบหลกทง 2 สวนน จะ

สงผลตอผลลพธคอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของ



บคคล17สำาหรบการศกษาครงนไดนำาปจจยทอยใน

องคประกอบดานการรคดและอารมณทจำาเพาะตอ

พฤตกรรมมาศกษา ไดแก การรบรประโยชน

การรบรอปสรรค และการรบรสมรรถนะตนเอง

เพอทำานายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรน

โดยการรบรประโยชนเปนความรสกทางบวกของ

บคคลทมตอการทำาพฤตกรรมและผลทจะเกดขน

จากการทำาพฤตกรรมการทวยรนรบรถงประโยชน

ของการบรโภคอาหารทเหมาะสมจะชวยใหมความ

คดทางบวกกบการบรโภคอาหารใหเหมาะสมและ

เปนแรงกระตนทสนบสนนใหวยรนบรโภคอาหารท

เหมาะสม สำาหรบการรบรอปสรรคเปนปจจยท

ทำาใหบคคลหลกเลยง หรอไมทำาพฤตกรรมนน

การทวยรนรบรวามอปสรรคมากในการบรโภค

อาหารใหเหมาะสม กจะหลกเลยงหรอไมบรโภค

อาหารทเหมาะสมนนๆ สวนการรบรสมรรถนะ

ตนเองเปนการรบรถงความสามารถของตนเอง

มนใจวาตนเองสามารถรบประทานอาหารใหเหมาะ

สมได ซงจะเปนปจจยทสงเสรมใหวยรนบรโภค

อาหารทเหมาะสมมากขน17 ซงจะเปนการปองกน

ภาวะเมตาบอลคซนโดรมในวยรนได และจาก

รายงานวจยเกยวกบปจจยความรทสนบสนนวา

การมความรจะชวยสงเสรมใหบคคลมพฤตกรรม

สขภาพ โดยรวมถงบคคลมพฤตกรรมการบรโภค

อาหารทเหมาะสมดวย16 ซงจะสงผลดตอสขภาวะ

ของบคคล

จากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบปจจย

ทศกษามการศกษาเกยวกบการรบรประโยชนของ

การบรโภคอาหารในวยรน ซงรายงานวา อาหาร

สขภาพ(healthyfood)จะชวยใหตนเองมรางกาย

แขงแรงมการพฒนาทางดานรางกายและการเจรญ

เตบโตทเหมาะสมทำาใหมสมาธในการเรยนมากขน

ชวยใหเพมพลงงานและสามารถทำากจกรรมตางๆ

ได18สวนการรบรอปสรรคของวยรนในการบรโภค

อาหารมรายงานวจยสนบสนนวาอปสรรคของการ

บรโภคอาหาร คอ ไมมอาหารสขภาพจำาหนายใน

โรงเรยน ชนดของอาหารไมหลากหลาย อาหาร

ราคาแพง ไมมเวลา ทบานไมประกอบอาหาร

รบประทานเองและอทธพลของกลมเพอน19และ

จากการศกษาของDehdariและคณะ20ในวยรน

ตอนตน ซงรายงานวา การรบรอปสรรคมความ

สมพนธทางลบกบความถในการบรโภคอาหารเชา

ตอสปดาห สำาหรบการรบรสมรรถนะตนเอง จาก

รายงานวจยในวยรนทมนำาหนกเกนพบวาการรบร

ความสามารถของตนเองมความสมพนธทางบวก

กบแบบแผนในการบรโภคอาหารอยางมนยสำาคญ

ทางสถต(p<.05)21

จากการทบทวนวรรณกรรม แสดงใหเหน

วาการศกษาทผานมาเปนการศกษาถงปจจยตางๆ

ทเกยวของ หรอมความสมพนธกบพฤตกรรม

การบรโภคอาหารในวยรน แตยงไมพบการศกษา

เกยวกบปจจยทำานายพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

ของวยรน ดงนน จงมความสำาคญทจะศกษาเพอ

เปนขอมลพนฐานสำาหรบการวางแผนจดกจกรรม

สงเสรมพฤตกรรมการบรโภคอาหารทเหมาะสม

สำาหรบวยรนและเนองจากการวจยนเปนสวนหนง

ของโครงการวจยเรองรปแบบการปองกนภาวะ

เมตาบอลคโดรมของวยรนดวยกระบวนการม

สวนรวมซงขอมลของพฤตกรรมสงเสรมสขภาพใน

วยรนโดยเฉพาะพฤตกรรมการบรโภคอาหารและ

ปจจยทำานายทไดจากการศกษาครงนจะเปนองค

ความรใหมทมความสำาคญอยางยงสำาหรบบคลากร

สขภาพซงจะชวยใหเขาใจสขภาวะของวยรนและ

แนวทางการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพเพอ

ปองกนภาวะเมตาบอลคซนโดรมทยงยนตอไป



วตถประสงคของการวจย

1.ศกษาความสมพนธระหวางความรเกยวกบ

ภาวะเมตาบอลคซนโดรมการรบรประโยชนการ

รบรอปสรรคและการรบรสมรรถนะตนเองในการ

บรโภคอาหารกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของ

วยรน

2. ศกษาปจจยทำานายพฤตกรรมการบรโภค

อาหารของวยรน

สมมตฐานการวจย

ความรเกยวกบภาวะเมตาบอลคซนโดรมการ

รบรประโยชน การรบรอปสรรค และการรบร

สมรรถนะตนเองในการบรโภคอาหาร สามารถ

ทำานายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรนได

วธดำาเนนการวจย

การวจยครงนเปนสวนหนงของการวจยระยะ

ท1(พ.ศ.2557)ซงมงพฒนารปแบบการปองกน

ภาวะเมตาบอลคซนโดรมของวยรนในโรงเรยนดวย

กระบวนการการมสวนรวมของวยรนผปกครองคร

ผบรหารโรงเรยน และผประกอบการรานคา22

การวจยครงนใชระเบยบวธวจยเชงทำานายความ

สมพนธ (correlational predictive design)

ดำาเนนการวจยตงแตเดอนตลาคม 2556 - เดอน

กนยายน2557

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรในการศกษาครงนคอวยรนซงเปน

นกเรยนในโรงเรยนระดบมธยมศกษา สงกด

สำานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 1

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

(สพฐ.)กระทรวงศกษาธการเขตบางกอกนอยซง

มโรงเรยนทงหมด6แหงคณะผวจยเลอกมา1แหง

เ นองจากเปนโรงเรยนทมโครงการรวมกบ

คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยมหดลโดยเลอก

วยรนซงเปนนกเรยนในชนมธยมศกษาปท 4 ทง

ชนปซงมอายระหวาง14-16ปมจำานวน252คน

สำาหรบกลมตวอยางทศกษา คอ วยรนซงเปน

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทสมครใจเขารวม

โครงการวจยและยนดตอบแบบสอบถามจำานวน

227คน

เครองมอการวจย

การวจยครงนใชแบบสอบถามในการเกบ

รวบรวมขอมลจำานวน6ชดไดแก

1) แบบสอบถามขอมลสวนบคคล เปน

แบบสอบถามทผวจยสรางขนเอง เพอสอบถาม

ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางและผปกครอง

2) แบบสอบถามความรเกยวกบภาวะเมตา-

บอลคซนโดรม สอบถามเกยวกบความหมาย

สาเหตปจจยเสยงภาวะแทรกซอนการรกษาและ

พฤตกรรมทชวยลดการเกดภาวะเมตาบอลคซนโดรม

แบบสอบถามชดนคณะผวจยสรางขนเองจากการ

ทบทวนวรรณกรรมมจำานวน10ขอโดยคำาตอบ

เปนแบบถกตอง (1) - ไมถกตอง (0) พสย 0-10

คะแนนคะแนนสงแสดงวามความรเกยวกบภาวะ

เมตาบอลคซนโดรมมาก

3)แบบสอบถามการรบรประโยชนสอบถาม

เกยวกบประโยชนในการเลอกรบประทานอาหารท

เหมาะสม และการลดรบประทานอาหารท

ไมเหมาะสมมจำานวน12ขอโดยคำาตอบเปนแบบ

มาตรประมาณคา ซงม 4 ระดบ คอ เหนดวย

อยางยง เหนดวย ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง

โดยมชวงคะแนน = 1-4 พสย 12-48 คะแนน

คะแนนสงแสดงวามการรบรประโยชนของการ

รบประทานอาหารมาก

4) แบบสอบถามการรบรอปสรรคสอบถาม

เกยวกบอปสรรคตางๆในการรบประทานอาหารท



เหมาะสม มจำานวน 7 ขอ โดยคำาตอบเปนแบบ

มาตรประมาณคา ซงม 4 ระดบ คอ เหนดวย

อยางยง เหนดวย ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง

โดยมชวงคะแนน=1-4พสย7-28คะแนนคะแนน

สงแสดงวามการรบรวามอปสรรคมาก ในการ

รบประทานอาหารทเหมาะสม

5) แบบสอบถามการรบรสมรรถนะตนเอง

สอบถามเกยวกบความมนใจในการรบประทาน

อาหารทเหมาะสม และรบประทานอาหารท

ไมเหมาะสมมจำานวน10ขอโดยคำาตอบเปนแบบ

มาตรประมาณคา ซงม 4 ระดบคอ ทำาทกครง

ทำาเกอบทกครงทำาไดบางครงทำาไมไดเลย โดยม

ชวงคะแนน=0-3พสย0-30คะแนนคะแนนสง

แสดงวามความมนใจในการรบประทานอาหารท

เหมาะสมมาก

6)แบบสอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

สอบถามเกยวกบการรบประทานอาหารทเหมาะ

สมและไมเหมาะสมมจำานวน14ขอโดยคำาตอบ

เปนแบบมาตรประมาณคาซงม4ระดบคอปฏบต

เปนประจำาบอยครงนานๆครงไมเคยโดยมชวง

คะแนน=0-3พสย0-42คะแนนคะแนนสงแสดง

วามพฤตกรรมการรบประทานอาหารทเหมาะสม

มาก

ในการศกษาครงน คณะผวจยไดพฒนา

แบบสอบถามทง 4 ชด ไดแก การรบรประโยชน

การรบรอปสรรค การรบรสมรรถนะตนเอง และ

พฤตกรรมการบรโภคอาหาร โดยดดแปลงจาก

แบบสอบถามในรายงานวจยของอรณรศมบนนาค

และคณะ15 ซงไดศกษาในวยรน โดยมการปรบ

ภาษาในแบบสอบถามใหเหมาะสมและสอดคลอง

กบการปองกนภาวะเมตาบอลคซนโดรมในวยรน

การตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถามทง

6 ชด ตรวจสอบความตรงทางเนอหา (content

validity) โดยผทรงคณวฒจำานวน 3 คน ไดแก

อาจารยแพทยผเชยวชาญสาขาตอมไรทอและ

เมตาบอลสมนกโภชนาการ(ผเชยวชาญพเศษทาง

โภชนาการ) คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

มหาวทยาลยมหดลและอาจารยพยาบาลทเชยวชาญ

ดานการพยาบาลเดกทมปญหาตอมไรทอและ

เมตาบอลสมคณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลย

มหดล และตรวจความเทยงของแบบสอบถามกบ

วยรนทมลกษณะเชนเดยวกบกลมตวอยางจำานวน

30คน ไดคาความเทยงของแบบสอบถามความร

เกยวกบเมตาบอลคซนโดรม KR-20 เทากบ .66

และไดคาCronbach’salphacoefficientของ

แบบสอบถามการรบรประโยชนเทากบ .69 แบบ

สอบถามการรบรอปสรรคเทากบ.86แบบสอบถาม

การรบรสมรรถนะตนเองเทากบ .84 และแบบ

สอบถามพฤตกรรมการบรโภคอาหารเทากบ.63

การพทกษสทธกลมตวอยาง

การวจยครงนไดผานการรบรองจากคณะ

กรรมการจรยธรรมการวจยในคนคณะพยาบาล

ศาสตร มหาวทยาลยมหดล รหสโครงการ COA

No.IRB-NS2013/205.2712

วธเกบรวบรวมขอมล

1.คณะผวจยลงพนทโรงเรยนเพอสรางความ

สมพนธกบนกเรยนและทกฝายทเกยวของ ในวน

ประชมระดบ โดยคณะผวจยไดขออนญาตจาก

ผอำานวยการโรงเรยนลวงหนาแลวจงเขาพบวยรน

ซงเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท4ทงชนปคณะ

ผวจยไดแนะนำาตวชแจงวตถประสงคขนตอนการ

ดำาเนนโครงการ การเกบรวบรวมขอมล และการ

พทกษสทธของกลมตวอยางรวมทงการตดสนใจใน

การเขารวมโครงการวจยของกลมตวอยาง หากม

ผทสนใจและยนดเขารวมโครงการวจย ไดขอให

ลงชอในหนงสอแสดงเจตนายนยอมไวเปนหลกฐาน



และฝากเอกสารใหวยรนเหลานมอบแดผปกครอง

คอ หนงสอแสดงเจตนายนยอมจากผปกครองให

เดกในปกครองเขารวมการวจยได ในการน คณะ

ผวจยไดทำาหนงสอขออนญาตจากผอำานวยการ

โรงเรยนลวงหนาในการพบกลมตวอยางในวน

ประชมระดบครงตอไป

2. คณะผวจยพบกลมตวอยางทงชนปในวน

ประชมระดบในหองประชมใหญของโรงเรยนเพอ

ขอรบหนงสอทผปกครองไดแสดงเจตนายนยอมให

เดกในปกครองเขารวมการวจยได และแจก

แบบสอบถามใหกลมตวอยางตอบ โดยใชเวลา

ประมาณ30-45นาท ซงการตอบแบบสอบถาม

นนจะเปนไปตามความสมตรใจ เมอกลมตวอยาง

ตอบแบบสอบถามเสรจแลวใหหยอนแบบสอบถาม

ลงในกลองทเตรยมไว ในระหวางการตอบ

แบบสอบถาม หากกลมตวอยางสงสยหรอมขอ

คำาถาม คณะผวจยจะอธบายเพมเตมจนกวาจะ

เขาใจ หากกลมตวอยางคนใดทไมตองการตอบ

แบบสอบถาม สามารถคนแบบสอบถามใหคณะ

ผวจย หรอลกออกจากหองประชมได โดยไมตอง

แจงเหตผลใดๆทงสน

การวเคราะหขอมล

ใชโปรแกรมสำาเรจรป วเคราะหคาสถตตางๆ

ดงน

1.วเคราะหคาความถรอยละสวนเบยงเบน

มาตรฐาน ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง เชน

เพศอายนำาหนกสวนสงและขอมลสวนบคคลของ

ผปกครอง เชนสถานภาพสมรสระดบการศกษา

อาชพและประวตการเปนโรคเบาหวานโดยใชสถต

พรรณนา

2.วเคราะหความสมพนธระหวางความรเกยว

กบภาวะเมตาบอลคซนโดรม การรบรประโยชน

การรบรอปสรรค การรบรสมรรถนะตนเอง กบ

พฤตกรรมการบรโภคอาหารของกลมตวอยางดวย

คาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน

3.วเคราะหปจจยทำานายไดแกความรเกยว

กบเมตาบอลคซนโดรม การรบรประโยชน การ

รบรอปสรรค และการรบรสมรรถนะตนเอง

ตอพฤตกรรมการบรโภคอาหารของกลมตวอยาง

โดยวเคราะหการถดถอยพหคณ

ผลการวจย

ผลการวเคราะหขอมลพนฐานของกลม

ตวอยางจำานวน227คนพบวาสวนใหญเปนเพศ

หญง(รอยละ58.59)อาย16ป(รอยละ60.8)

สวนใหญมนำาหนกปกต (รอยละ55.9) รองลงมา

มนำาหนกเกน (รอยละ 30.8) และมนำาหนกนอย

(รอยละ 13.2) ผปกครองสวนใหญอยดวยกน

(รอยละ61.23) บดาสำาเรจการศกษาระดบมธยม

ปลายหรอประกาศนยบตรวชาชพ(รอยละ24.23)

ในขณะทมารดาอยในระดบประถมศกษา(รอยละ

29.52) อาชพของบดาและมารดารบจางหรอเปน

พนกงานบรษทหรอพนกงานโรงงาน (รอยละ

46.26 และ 30.84 ตามลำาดบ) กลมตวอยาง

สวนใหญอาศยอยกบบดาหรอมารดา (รอยละ

74.01) และพบวาญาตมประวตการเปนโรค

เบาหวานถงรอยละ27.75

สำาหรบการศกษาตวแปรทเกยวของพบวา

คาเฉลยของคะแนนพฤตกรรมของการบรโภค

อาหารของกลมตวอยางเทากบ18.76(SD=.28,

possible range= 0-42) สวนคาเฉลยคะแนน

ปจจยทเกยวของไดแกความรเกยวกบภาวะเมตา

บอลคซนโดรมเทากบ8.66(SD=1.69,possible

range=0-10)การรบรประโยชนเทากบ38.28

(SD=.38,possiblerange=12-48)การรบร

อปสรรคเทากบ14.77(SD=.60,possiblerange



= 7-28) และการรบรสมรรถนะตนเองเทากบ

17.90(SD=.54,possiblerange=0-30)

การวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยตางๆ

กบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร พบวาการรบร

อปสรรคมความสมพนธทางลบกบพฤตกรรมการ

บรโภคอาหารอยางมนยสำาคญทางสถต(r=-.20,

p < .01) สวนการรบรสมรรถนะตนเองมความ

สมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

อยางมนยสำาคญทางสถต(r=.24,p<.01)และ

พบวาการรบรอปสรรคมความสมพนธทางลบกบ

การรบรสมรรถนะตนเองอยางมนยสำาคญทางสถต

(r = - .31, p< .01) สวนความรเกยวกบภาวะ

เมตาบอลคซนโดรมและการรบรประโยชนพบวา

มความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

อยางไมมนยสำาคญทางสถต(p>.05)ดงแสดงใน

ตารางท1

ตารางท 1 ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางความรเกยวกบภาวะเมตาบอลคซนโดรมการรบร

ประโยชนการรบรอปสรรคและการรบรสมรรถนะตนเองกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

ของกลมตวอยางดวยคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน

ตวแปร 1 2 3 4 5

1.ความรเกยวกบเมตาบอลคซนโดรม 1

2.การรบรประโยชนการบรโภค .29** 1

3.การรบรอปสรรคการบรโภค .03 -.07 1

4.การรบรสมรรถนะดานการบรโภค .10 .2* -.31** 1

5.พฤตกรรมการบรโภคอาหาร .06 .03 -.20** .24** 1

*p<.05,**p<.01

สำาหรบการศกษาปจจยทำานายพฤตกรรมการ

บรโภคอาหารของกลมตวอยาง โดยการวเคราะห

ถดถอยแบบพหคณ (multiple regression) ซง

คดเลอกปจจยทำานายแบบenterผลการวเคราะห

พบวามปจจยทำานายอยางนอย1ตวแปรสามารถ

ทำานายพฤตกรรมการบรโภคอาหารไดอยางมนย

สำาคญทางสถต(F(4,222)

=4.37,p<.01)และเมอ

พจารณาอทธพลของปจจยทำานายพบวาปจจยท

สามารถทำานายพฤตกรรมการบรโภคอาหารได

อยางมนยสำาคญทางสถต คอ การรบรสมรรถนะ

ตนเอง(b=.10,p<.01)และการรบรอปสรรค

(b= - .07,p< .05) สวนปจจยความรเกยวกบ

เมตาบอลคซนโดรม และการรบรประโยชน

ไมสามารถทำานายพฤตกรรมการบรโภคอาหารได

(p>.05)ดงแสดงในตารางท2

จากผลการวเคราะหเพอเปรยบเทยบขนาด

ของอทธพลของทง 2 ปจจยทำานายตอพฤตกรรม

การบรโภคอาหารพบวาการรบรสมรรถนะตนเอง

มอทธพลสงสด(β =.18)สวนการรบรอปสรรคม

อทธพลรองลงมา(β =-.15)และปจจยทำานาย

ทงหมด มความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภค

อาหารเทากบ.27(p<.01)โดยมคาสมประสทธ

การทำานายเทากบ .07 และคาสมประสทธการ

ทำานายแบบปรบแกเทากบ .06 ดงนน ปจจย

ทงหมดสามารถรวมกนทำานายความแปรปรวนของ

พฤตกรรมการบรโภคอาหารของกลมตวอยาง

ไดรอยละ 7 (R2 = .07, p < .01) ดงแสดงใน

ตารางท2



ตารางท 2ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณพฤตกรรมการบรโภคอาหารของกลมตวอยางโดยมความ

รเกยวกบเมตาบอลคซนโดรมการรบรประโยชนการรบรอปสรรคและการรบรสมรรถนะ

ในการบรโภคอาหารเปนปจจยทำานาย

ปจจยทำานาย b se β t p-value

คาคงท 1.34** .18 7.30 .00

ความรเกยวกบเมตาบอลคซนโดรม .01 .01 .05 .70 .48

การรบรประโยชนในการบรโภคอาหาร -.03 .05 -.04 -.63 .53

การรบรอปสรรคในการบรโภคอาหาร -.07* .03 -.15 -2.16 .03

การรบรสมรรถนะในการบรโภคอาหาร .10** .04 .18 2.64 .01

ตวแปรตาม:พฤตกรรมการบรโภคF(4,222)

=4.37**,p-value<.01,R=.27,R2=.07,AdjR2=.06

*p<.05,**p<.01

การอภปรายผล

การศกษาความสมพนธระหวางปจจยตางๆ

กบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรนพบวา

การรบรสมรรถนะตนเองมความสมพนธทางบวก

กบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร(r=.24,p<.01)

สวนการรบรอปสรรคมความสมพนธทางลบกบ

พฤตกรรมการบรโภคอาหาร(r=-.20,p<.01)

(ตารางท1)ซงสนบสนนแนวคดเกยวกบพฤตกรรม

สงเสรมสขภาพของเพนเดอร17ใน2องคประกอบ

หลก ไดแก 1) องคประกอบสวนบคคลและ

ประสบการณ และ 2) องคประกอบเกยวกบการ

รคดและอารมณทจำาเพาะตอพฤตกรรมโดยปจจย

ในการศกษาครงน คอ การรบรสมรรถนะตนเอง

และการรบรอปสรรค ซงอยในองคประกอบเกยว

กบการรคดและอารมณทจำาเพาะตอพฤตกรรมทม

ความสมพนธกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของ

บคคลในการศกษาครงนคอพฤตกรรมการบรโภค

อาหาร กลาวคอ หากวยรนมความมนใจมากวา

ตนเองสามารถบรโภคอาหารใหเหมาะสมไดกจะม

พฤตกรรมการบรโภคอาหารทเหมาะสมมากตาม

ไปดวยและหากวยรนรบรวาตนเองมอปสรรคนอย

ในการบรโภคอาหารใหเหมาะสมกจะมพฤตกรรม

การบรโภคอาหารทเหมาะสมมากตามไปดวย ผล

การศกษาครงนสอดคลองกบการศกษาในวยรน

ตอนตนของพรรณรตน แสงเพม และคณะ23 ท

พบวา การรบรสมรรถนะตนเองมความสมพนธ

ทางบวกกบการบรโภคอาหาร(r=.338,p<.01)

และการรบรอปสรรคมความสมพนธทางลบกบการ

บรโภคอาหาร(r=-.218,p<.01)และการศกษา

ในวยรนตอนตนพบวา การรบรอปสรรคมความ

สมพนธทางลบกบความถในการบรโภคอาหารเชา

ตอสปดาห20

สวนปจจยการรบรประโยชนนน พบวาไมม

ความสมพนธกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารของ

วยรน(p>.05)ดงแสดงในตารางท1ซงการรบ

รประโยชนอยในองคประกอบเกยวกบการรคดและ

อารมณทจำาเพาะตอพฤตกรรม17ผลการศกษาครง

นไมไดสนบสนนแนวคดเกยวกบพฤตกรรมสง

เสรมสขภาพของเพนเดอร การรบรประโยชนถอ

เปนความรสกทางบวกของบคคล ในการปฎบต

พฤตกรรมตางๆและผลทจะเกดขนจากการปฎบต

พฤตกรรมนนๆ17ถาวยรนรบรถงประโยชนของการ



บรโภคอาหารสขภาพหรออาหารทเหมาะสม

จะชวยใหมความคดทางบวกกบการบรโภคอาหาร

และเปนแรงกระตนใหวยรนบรโภคอาหารท

เหมาะสมมากขนดงผลการศกษาของChandและ

คณะ24เกยวกบการบรโภคอาหารสขภาพ(healthy

eatinghabits)ของวยรนซงรายงานวาสขภาพท

ดนนขนอยกบการรบประทานอาหารในปรมาณท

เหมาะสม และออกกำาลงกายอยางสมำาเสมอ

รอยละ 70 และการบรโภคอาหารสขภาพ จะสง

ผลดในระยะยาวตอรางกายรอยละ52แตผลการ

ศกษาครงนไมพบความสมพนธระหวางการรบร

ประโยชนกบพฤตกรรมการบรโภคอาหารทงนอาจ

เนองจากคาเฉลยของคะแนนการรบรประโยชน

ของกลมตวอยางเทากบ 38.28 คะแนน จาก

คะแนนเตม 48 คะแนน (possible range =

12-48)ซงมากกวาคะแนนกงกลางของคะแนนเตม

(30 คะแนน) สวนคาเฉลยของคะแนนพฤตกรรม

ของการบรโภคอาหารของกลมตวอยางเทากบ

18.76(possiblerange=0-42)ซงถอวามคาตำา

จงทำาใหการรบรประโยชนไมมความสมพนธกบ

พฤตกรรมบรโภคอาหารของวยรนในครงน

สำาหรบปจจยความรเกยวกบภาวะเมตาบอลค

ซนโดรมพบวาไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการ

บรโภคอาหาร อาจเนองจากในการศกษาครงน

พบวา คาเฉลยของคะแนนความรเกยวกบภาวะ

เมตาบอลคซนโดรมของกลมตวอยางเทากบ8.66

คะแนน จากคะแนนเตม 10 คะแนน ซงถอวา

คอนขางสงสำาหรบคาเฉลยของคะแนนพฤตกรรม

ของการบรโภคอาหารของกลมตวอยางมคาตำา

(18.76 คะแนน) แสดงวา แมวยรนจะมความร

เกยวกบภาวะเมตาบอลคซนโดรมมากกไมไดชวยให

วยรนบรโภคอาหารทเหมาะสมมากตามไปดวย

ซงแตกตางจากการศกษาของ Kang และคณะ16

ทพบวาความรชวยใหบคคลปรบเปลยนพฤตกรรม

เพอใหตนเองมสขภาพทดขน รวมถงการปรบ

เปลยนพฤตกรรมการบรโภคอาหารของบคคลดวย

โดยไดศกษาพบวาผใหญทมภาวะเมตาบอลคซนโดรม

ทไดรบความรรวมกบการเสรมแรงผานโปรแกรม

ทางเวบไซตมขนาดรอบเอวและไขมนในกระแสเลอด

ลดลงอยางมนยสำาคญทางสถต

สำาหรบการศกษาปจจยทำานายผลการศกษา

ในครงนพบวา ปจจยทงหมด (4 ปจจย)สามารถ

รวมกนทำานายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของ

วยรนไดรอยละ7โดยพบวาปจจยทสามารถทำานาย

พฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรนไดอยางมนย

สำาคญทางสถต2ปจจยไดแกการรบรสมรรถนะ

ตนเองและการรบรอปสรรคโดยการรบรสมรรถนะ

ตนเองมอทธพลสงสด(β=.18,p<.01)สวนการ

รบรอปสรรคมอทธพลรองลงมา (β = - .15,

p<.05)ซงผลการศกษาสนบสนนแนวคดเกยวกบ

พฤตกรรมสงเสรมสขภาพของเพนเดอร17 ซงการ

รบรสมรรถนะตนเองและการรบรอปสรรคลวนอย

ในองคประกอบหลกเกยวกบการรคดและอารมณ

ทจำาเพาะตอพฤตกรรมซงจะสงผลตอผลลพธคอ

พฤตกรรมสงเสรมสขภาพของบคคล17 สำาหรบ

ผลการศกษาครงนพบวาการรบรสมรรถนะตนเอง

สามารถทำานายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของ

วยรนได ซงสามารถอธบายไดวา เมอวยรนเหลาน

รบรวาตนเองมความมนใจวา สามารถจะเลอก

บรโภคอาหารทเหมาะสมไดหรอมนใจวาสามารถ

ปฏบตในการบรโภคอาหารทเหมาะสมได ดงเชน

มนใจวาสามารถรบประทานผกไดทกวนหรอมนใจ

วาสามารถรบประทานผลไมไดทกวนหรอมนใจวา

สามารถลดหรองดการรบประทานขนมกรบกรอบ

ได การรบรสมรรถนะตนเองเหลานจะชวย

สนบสนนใหวยรนบรโภคอาหารใหเหมาะสม เพอ



สงเสรมสขภาพตนเอง แมวาจะพบอปสรรค

ขอจำากด หรอความไมสะดวกใดๆ กตาม เชน

รบประทานผกทกวนแมวาจะไมชอบกลน/รสชาต

ของผก รบประทานผลไมควบคกบอาหารหลก

ทกมอ แมวาเสยเวลาลางและปอกผลไม ลดการ

รบประทานขนมกรบกรอบในแตละสปดาหได

แมวาจะหาซอไดงาย เปนตนนอกจากน มปจจย

สงแวดลอมทอาจสงเสรมการรบรสมรรถนะตนเอง

ของวยรนในโรงเรยนไดเชนโรงเรยนมชมนมตางๆ

เชน ชมนมรกษสขภาพ ชมนมอาหารปลอดภย

ปลอดโรคและชมนมปลกผกเปนตนซงวยรนเหลา

นสามารถเลอกสมครเปนสมาชกในชมนมทตนเอง

สนใจไดโดยในแตละชมนมจะมอาจารยทปรกษา

ใหคำาแนะนำา ชแนะ ตกเตอนและเปนแบบอยาง

ทดรวมทงใหกำาลงใจนกเรยน วานกเรยนสามารถ

ทจะเลอกรบประทานอาหารทเหมาะสมและม

ประโยชนและลดหรองดรบประทานอาหารทไมม

ประโยชน รวมทงควบคมปรมาณอาหารท

รบประทานในแตละมอทโรงเรยนและทบานไดอยาง

เหมาะสมและสมำาเสมอ และในการศกษาครงน

กลมตวอยางสวนใหญมอาย16ปถงรอยละ60.8

อยในชวงวยรนทสามารถคด วเคราะห เรมพฒนา

ความเปนตวของตวเอง รบผดชอบตอตนเองมาก

ขนมความเชอมนในตนเองสงขนสามารถประเมน

สมรรถนะของตนเองวาจะสามารถหรอมนใจทจะ

กระทำาพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคไดเชนมนใจ

วาสามารถควบคมสถานการณหรอบรรยากาศใน

การบรโภคอาหารทเปลยนแปลงไปในแตละครงได

จงสงผลใหกลมตวอยางมการปรบเปลยนพฤตกรรม

การบรโภคอาหารทเหมาะสมมากขน กลาวคอ

ปจจยการรบรสมรรถนะตนเองสามารถทำานาย

พฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรนได

ผลการศกษาครงน พบวาสอดคลองกบ

การศกษาของ พรรณรตน แสงเพม และคณะ23

ซงศกษาปจจยทำานายพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

ในวยรนตอนตนจำานวน410คนโดยพบวาการรบ

รประโยชน การรบรอปสรรค การรบรสมรรถนะ

ตนเอง และอทธพลจากบคคลแวดลอมสามารถ

รวมกนทำานายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของ

วยรนไดถงรอยละ14.1และเชนเดยวกนพบเพยง

2 ปจจยทสามารถทำานายพฤตกรรมการบรโภค

อาหารของวยรนได คอการรบรสมรรถนะตนเอง

(β=.299,p<.001)และการรบรอปสรรค(β=

-.153,p<.01)และจากการศกษาของGlasofer

และคณะ25ไดศกษาในวยรนซงเรยนชนมธยมศกษา

ปท 5 พบวา การรบรสมรรถนะของตนเองเปน

ปจจยทำานายพฤตกรรมของการบรโภคอาหารและ

พฤตกรรมของการควบคมนำาหนกของวยรน

สวนปจจยการรบรอปสรรค พบวาสามารถ

ทำานายพฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรน ถา

บคคลรบรถงอปสรรคตางๆในการทำาพฤตกรรมใด

จะทำาใหบคคลหลกเลยงหรอไมทำาพฤตกรรมนนๆ17

กลาวคอ การทวยรนรบรวาการบรโภคอาหารให

เหมาะสมนนเปนอปสรรคสำาหรบตนเองมากกจะ

หลกเลยงการบรโภคอาหารทเหมาะสมหรอลด

หรองดรบประทานอาหารทเหมาะสมนน แตใน

การศกษาครงนพบวา คาเฉลยคะแนนการรบร

อปสรรคในการบรโภคอาหารมคาตำาเทากบ14.77

(SD=.60,possiblerange=7-28)ซงแสดงวา

วยรนเหลานรบวาตนเองมอปสรรคนอยใน

การเลอกบรโภคอาหารทเหมาะสมจงสามารถลด

หรองดรบประทานอาหารประเภททไมเหมาะสม

และบรโภคอาหารประเภททเหมาะสมหรอดตอ

สขภาพของตนเองได และมปจจยสงแวดลอมซง

อาจมผลตอการรบรอปสรรคของวยรนไดคอมราน

จำาหนายอาหารในโรงเรยนสำาหรบบรการนกเรยน



อาจารยและเจาหนาทถงจำานวน 10 ราน มเมน

อาหารตางๆใหเลอกและมรานจำาหนายเครองดม

3 ราน เชน นมนำาดม นำาผลไม นำาหวาน และ

นำาอดลม ซงวยรนสามารถเลอกซออาหารและ

เครองดมทตนเองตองการและดตอสขภาพมา

บรโภคไดประกอบกบในโรงเรยนมคณะกรรมการ

ทตรวจสอบ/ควบคมคณภาพของอาหารและ

เครองดม รวมทงราคาทจำาหนาย ทำาใหมอาหาร

สขภาพบรการและราคาทเหมาะสมสำาหรบวยรน

เหลาน ดวยปจจยทกลาวมาขางตน จงอาจทำาให

วยรนรบรวาตนเองมอปสรรคนอยทจะบรโภคอาหาร

ทเหมาะสมได เชน การลดการรบประทานขนม

กรบกรอบ อาหารจานดวน หรอลดดมนำาหวาน

นำาอดลมทตนเองชอบได ซงผลการศกษาในครงน

ขดแยงกบการศกษาของ Evans และคณะ19 ซง

พบวาวยรนรายงานถงอปสรรคตางๆในการบรโภค

อาหารสขภาพเชนไมมรานจำาหนายอาหารสขภาพ

มรานอาหารจานดวนอยใกลๆ อาหารรสชาตไม

อรอย อาหารดไมนารบประทาน หรอมราน

จำาหนายอาหารในโรงเรยนแตไมมรายการอาหาร

หลากหลายใหเลอกซอและอทธพลจากกลมเพอน

รวมทงครอบครวชอบซออาหารทไมมประโยชนมา

รบประทานเชนเดยวกบการศกษาในวยรนตอนตน

ของ พรรณรตน แสงเพม และคณะ23 ทพบวา

อปสรรคในการบรโภคอาหาร ไดแก การเลอกซอ

อาหาร การขาดความรในการเลอกซออาหารท

เหมาะสม รายการอาหารไมหลากหลาย อาหาร

ราคาแพง และการไมไดรบการสนบสนนจาก

ครอบครวและเพอนสำาหรบผลการศกษาในครงน

พบวาการรบรอปสรรคสามารถทำานายพฤตกรรม

การบรโภคอาหารของวยรนได ซงไดรบการ

สนบสนนจากการศกษาในวยรนตอนตนทพบวา

การรบรอปสรรคสามารถทำานายพฤตกรรมการ

บรโภคอาหารได(β=-.153,p<.01)23

ดงนนควรนำาปจจยการรบรอปสรรคและการ

รบรสมรรถนะตนเองของวยรนมาเปนขอมล

พนฐานในการพฒนารปแบบ หรอปรบเปลยน

พฤตกรรมการบรโภคอาหารของวยรนในบรบท

โรงเรยนรฐบาลใหเหมาะสมมากขน

ขอจำากดของการวจย

การวจยครงนมขอจำากดเนองจากเปนการ

ศกษาในวยรน ซงเปนนกเรยนในโรงเรยนรฐบาล

จำานวนเพยง 1 แหงเทานน ผลงานวจยอาจไม

สามารถอางองถงวยรน ซงเปนนกเรยนโรงเรยน

รฐบาลในกรงเทพมหานครทงหมด พงระมดระวง

ในการนำาไปอางอง

ขอเสนอแนะ

จากผลการศกษาครงนในกลมตวอยางซงอย

ในชวงวยรนพบเพยง 2 ปจจยทสามารถทำานาย

พฤตกรรมการบรโภคอาหารได คอ การรบร

อปสรรคและการรบรสมรรถนะตนเอง ดงนน

บคลากรสขภาพ คร ผบรหารโรงเรยน และ

ผประกอบการรานคาในโรงเรยนรวมทงผปกครอง

ควรมการประเมนอปสรรคตางๆของวยรนในการ

บรโภคอาหารทเหมาะสมทงทบานและทโรงเรยน

และวางแผนรวมกบกบวยรนในการลดอปสรรค

ตางๆของวยรนในการบรโภคอาหารอาหารสขภาพ

รวมทงหาแนวทางในการจดกจกรรมตางๆ เพอ

สงเสรมใหวยรนมความมนใจวาตนเองสามารถ

บรโภคอาหารใหเหมาะสมไดอนอาจสงผลใหวยรน

ปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคอาหารของตนเอง

ใหเหมาะสมมากขน



เอกสารอางอง (References)

1. CookS,WeitzmanM,AuingerP,NguyenM,

DietzWH.Prevalenceofametabolic

sysdromephenotypeinadolescents.

ArchPediatrAdolescMed.2003;157(8):

821-7.

2. IsomaaB,AlmgrenP,TuomiT,ForsenB,

LahtiK,NissenM,etal.Cardiovascular

morbidityandmortalityassociatedwith

themetabolicsyndrome.DiabetesCare.

2001;24(4):683-9.

3. GuimaraesIC,MouraA,GuimaraesAC.

MetabolicsyndromeinBrazilian

adolescents:Theeffectofbodyweight.

DiabetesCare.2008;31(2):e4.

4. CruzML,GoranMI.Themetabolic

syndromeinchildrenandadolescents.

CurrDiabRep.2004;4(1):53-62.

5. ThubthomD.Prevalenceofmetabolic

syndromeinobesechildrenatHatyai

Hospital.ThaiJPediatr.2005;2:84-92.

(inThai).

6. NitipipatkosolJ.Obesityrelated

complicationsinpediatricpatientsat

NutritionClinic,QSNICH.Bangkok:Queen

SirikitNationalInstituteofChildHealth,

PublicHealth;2009.(inThai).

7. ZimmetP,AlbertiKG,KaufmanF,

TajimaN,SilinkM,ArslanianS,etal.

Themetabolicsyndromeinchildren

andadolescents-anIDFconsensus

report.PediatrDiabetes.2007;8(5):

299-306.

8. Espinola-KleinC,RupprechtHJ,BickelC,

PostF,Genth-ZotzS,LacknerK,etal.

Impactofmetabolicsyndromeon

atheroscleroticburdenand

cardiovascularpronosis.AmJCardiol.

2007;99(12):1623-8.

9.MathayomWatDusitaramSchool.

Statisticalevaluationofthehealth

statusofstudents.Bangkok:Mathayom

WatDusitaramSchool;2011.(inThai).

10.EdwardsonCL,GorelyT.Parental

influencesondifferenttypesand

intensitiesofphysicalactivityinyouth:

Asystematicreview.PsycholSport

Exerc.2010;11(6):522-35.

11.SuntiprapobJ.DiabetesMellitus.In:

PanamontaU,JaruratsirikulS,

SuntiprapobJ,editors.Challenging

issuesinadolescentendocrinology.

1sted.Bangkok:Rounkrew;2004.

p.71-84.(inThai).

12.ThoraritT.Factorsinfluencingthefood

consumptionpatternsofoverweight

femaleadolescentsinMueangDistrict,

NakhonSithammaratProvince[master’s

thesis].Bangkok:Ramkhamhaeng

University;2010.174p.(inThai).

13.BattistaM,MurrayRD,DanielsSR.Use

ofthemetabolicsyndromeinpediatrics:

Ablessingandacurse.SeminPediatr

Surg.2009;18(3):136-43.



14.AnantavanS.Exercisepromoting

behaviorinoverweightstudents

[master’sthesis].Bangkok:Mahidol


15.BunnagA,LeelahakulV,WattanakitkrilertD,

JungsomjatepaisalW,PongsaranunthakulY,

SangpermP.Healthpromotionmodelin

Thaioverweightadolescents[fullpaper].

Bangkok:FacultyofNursing,Mahidol


16.KangJS,KangHS,Jeong,Y.AWeb-based

healthpromotionprogramforpatients

withmetabolicsymdrome.AsianNurs

Res(KoreanSocNursSci).2014;8(1):82-9.

17.PenderNJ,MurdaughC,ParsonsMA.

Healthpromotioninnursingpractice.

6thed.Boston:Pearson;2011.

18.HarrisonM,JacksonLA.Meaningsthat

youthassociatewithhealthyand

unhealthyfood.CanJDietPractRes.

2009;70(1):6-12.

19.EvansAE,WilsonDK,BuckJ,TorbettH,

WilliamsJ.Outcomeexpectations,

barriers,andstrategiesforhealthful

eating.FamCommunityHealth.2006;

29(1):17-27.

20.DehdariT,RahimiT,AryaeianN,GohariMR.

Effectofnutritioneducationintervention

basedonPender’shealthpromotion

modelinimprovingthefrequencyand

nutrientintakeofbreakfastconsumption

amongfemaleIranianstudents.Public

HealthNutr.2013;17(3):657-66.

21.ChoyhirunT,SuchaxayaP,ChontawanR,

KantawangS.Predictorsofeating

behaviorsforweightcontrolamong

overweightearlyadolescents.ThaiJ

NursRes.2008;12(2):107-20.(inThai).

22.BunnagA,NookongA,SanasuttipunW,

JungsomjatepaisalW,PongsaranunthakulY,

LimparattankornP.Metabolicsyndrome

preventionmodelforadolescents

applyingparticipatoryactionresearch:

Acasestudyinapublicschool,Bangkok

(Phase1)[fullpaper].Bangkok:Officeof

NationalResearchCouncilofThailand;

2014.121p.(inThai).

23.SangpermP,BunnagA,Jungsom

jatepaisalW,PongsaranunthakulY,

LeelahakulV,WattanakitkrileartD.

Factorsinfluenceeatingbehaviorof

earlyadolescents.JNursSci.2009;27(3):

58-67.(inThai).

24.ChandS,SarinJ,SheoranP.Exploratory

studytoassesstheknowledge,

expressedpracticesandattitudeof

adolescentsregardinghealthyeating

habit.InternationalJournalofNursing

Education.2014;6(2):67-72.

25.GlasoferDR,HaagaD,HannallahL,

FieldSE,KozloskyM,ReynoldsJ,etal.

Self-efficacybeliefsandeatingbehavior

inadolescentgirlsat-riskforexcess

weightgainandbingeeatingdisorder.

IntJEatDisord.2013;46(7):663-8.

Date post:	24-Nov-2020
Category:	Documents
Upload:	others
View:	2 times
Download:	0 times

J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015 · 2017. 9. 28. · J Nurs sci Vol 33 No3 July -...

Documents