Pol Science +1 & +2 11.12.12 CD - SSA...

0

gqÙBgqÙBgqÙBgqÙB----p?Aep?Aep?Aep?Ae

ftÙk L ftÙk L ftÙk L ftÙk L okiBhsh ;k;okiBhsh ;k;okiBhsh ;k;okiBhsh ;k;sosososo

fgnko/ ftfdnkoEhT[! fJ; gqÙB p?Ae okjhA n;hA okiBhsh ;k;so 10+1, 10+2 d/

ftfdnkoEhnK bJh okiBhsh Ùk;so d/ 1 nze, 4 nzeK s/ 10 nzeK d/ gqÙB pDkJ/ rJ/ jB. fJj

gqÙB fiZE/ s[jkv/ frnkB ftZu tkXk eoBr/, T[ZE/ s[jkB{z w[ekpbk gqhfynktK bJh th fsnko

eoB bJh ;jkfJe j'Dr/. s[jkvhnK nfGnk; g[;seK ftZu th nfij/ gqÙB fdZs/ rJ/ jB go

fJjBK ftu'A ekch gqÙB T[BQK s'A fJbktk th jB ;kB{z T[whd j? fe s[;h fJjBK gqÙBK dk g{ok

bkG gqkgs eo'r/ s/ GftZy ftZu soZeh d/ okj s/ ikT[r/.

;qhwsh jofwzdo e"o;qhwsh jofwzdo e"o;qhwsh jofwzdo e"o;qhwsh jofwzdo e"o b?euoko okiBhsh Ùk;so ;a;a;a ;e{b wB"bh

fibQk nihsrVQ w'L 9501024722

;qhwsh gqekÙ e[wkoh;qhwsh gqekÙ e[wkoh;qhwsh gqekÙ e[wkoh;qhwsh gqekÙ e[wkoh b?euoko okiBhsh Ùk;so ;awkvb ;a;a ;e{b

3B – I - w[jkbh nihsrVQ w'L 9914051896

;qhwsh w'jDh d[Zr;qhwsh w'jDh d[Zr;qhwsh w'jDh d[Zr;qhwsh w'jDh d[Zr b?euoko okiBhsh Ùk;so ;odko pbd/t f;zx

;a;a;e{b wiksVh fibQk nihsrVQ w'L 9463867677

1

iwksiwksiwksiwks---- 10O110O110O110O1 okiBhsh Ùk;sookiBhsh Ùk;sookiBhsh Ùk;sookiBhsh Ùk;so

(fJZe Bzpo tkb/ gqÙB)

gkmgkmgkmgkm----1 okiBhsh Ùk;so dk noE, gfoGkÙk, y/so ns/ wjZssk1 okiBhsh Ùk;so dk noE, gfoGkÙk, y/so ns/ wjZssk1 okiBhsh Ùk;so dk noE, gfoGkÙk, y/so ns/ wjZssk1 okiBhsh Ùk;so dk noE, gfoGkÙk, y/so ns/ wjZssk

gqÙB 1 okiBhsh Ùpd dh tos'A ;G s'A gfjbK fe; B/ ehsh<

gqÙB 2 okiBhsh Ùpd dh T[sgsh fe; GkÙk d/ fe; Ùpd s'A j'Jh<

gqÙB 3 okiBhsh Ùk;so oki s'A Ù[o{ j' e/ oki s/ fJ;dk nzs j[zdk j?. fJj fe;dk eEB j?<

gqÙB 4 Politics BK dh g[;se fe;B/ fbyh<

gqÙB 5 okiBhsh Ùk;so B{z fezB/ GkrK ftZu tzfvnk frnk j?<

ykbh EktKykbh EktKykbh EktKykbh EktKLLLL

gqÙB 6 wB[Zy fJeaaaaaaaaaaaaaaaa iht j?.

gqÙB 7 Bro okiK B{z :{BkBh GkÙk ftuaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa fejk iKdk j?.

gqÙB 8 nzro/˜h GkÙk dk Ùpd g'fbfNe; :{BhBh GkÙk d/ d' ÙpdKaaaaaaaaaaaaaaaa ns/aaaaaaaaaaaaa s'A

fbnk frnk j?.

gqÙB 9 okiBhsh Ùk;so BkrfoeK B{z nfXekoK ns/aaaaaaaaaaaaaaaaaa dk frnkB fdzdk j?.

gqÙB 10 b'eszso dh ;cbskaaaaaaaaaaaaaaaaaa T[Zgo fBoGo eodh j?.

gqÙB 11 i' ;z;Ek oki d/ ekB{zB dk fBowkD eoB ns/ T[;B{z bkr{ eoB bJh f˜zw/tko j[zdh j?,

T[;B{zaaaaaaaaaaaaaaaaa fejk iKdk j?.

gqÙB 12 :{BkB ftZu S'N/ S'N/aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa j[zd/ ;B.

gkmgkmgkmgkm----2 okiBhsh Ùk;so dk j'o ;wkfie ftfrnkBK Bkb ;pzX2 okiBhsh Ùk;so dk j'o ;wkfie ftfrnkBK Bkb ;pzX2 okiBhsh Ùk;so dk j'o ;wkfie ftfrnkBK Bkb ;pzX2 okiBhsh Ùk;so dk j'o ;wkfie ftfrnkBK Bkb ;pzX

gqÙB 1 okiBhsh Ùk;so bJh fejVk ftÙk gq:'rÙkbk j?<

gqÙB 2 okiBhsh Ùk;so dk ;pzX oki d/ fe; ekb Bkb j?<

gqÙB 3 fejVk ftdtkB noE ftt;Ek B{z okiBhsh dk nkXko wzBdk j?<

gqÙB 4 Bhsh Ùk;so wB[Zyh ihtB d/ fe; gfjb{ Bkb ;pzXs j?<

gqÙB 5 fe; ftdtkB B/ noE Ùk;so B{z okiBhsh s'A tZy wzfBnk<


gqÙB 6 aaaaaaaaaaaaaaaa B{z ;G ;wkfie ftfrnkBK dk wksoh Ùk;so wzfBnk frnk j?.

gqÙB 7 Bhsh Ùk;soaaaaaaaaaaaaaaaaaa ehwsK dk ftfrnkB j?.

gqÙB 8 ““fJfsjk; G{sekb dh okiBhsh j?ns/ okiBhsh toswkB ekb dk fJfsjk; j?.”” fJj

fe;dk eEB j?<

1a por; 2a gq'L ;hb/ 3a cohw?B

2

gkmgkmgkmgkm----3 Bkrfoe s/ Bkrfoesk3 Bkrfoe s/ Bkrfoesk3 Bkrfoe s/ Bkrfoesk3 Bkrfoe s/ Bkrfoesk

gqÙB 1 Bkrfoe e"D j[zdk j?<

gqÙB 2 ftd/Ùh B{z fejVk nfXeko gqkgs BjhA j[zdk<

gqÙB 3 Bkrfoe B{z fejV/ nfXeko gqkgs j[zd/ jB<

gqÙB 4 Bkrfoe ns/ ftd/Ùh ftu fJe nzso dZ;'<

gqÙB 5 Bkrfoesk gqkgs eoB d/ 2 sohe/ dZ;'<

gqÙB 6 Bkrfoesk y[; ikD d/ 2 sohe/ dZ;'.

gqÙB 7 Bkrfoesk ;pzXh 2 f;XKs fejV/ fejV/ jB<

gqÙB 8 nkdoÙ Bkrfoesk bJh 2 õ{oh ÙosK dZ;'<

mhe rbsmhe rbsmhe rbsmhe rbsLLLL

gqÙB 9 nkw GkÙk ftZu Bkrfoe dk Ùpdh noE eh j?<

1a fgzv ftu ofjD tkbk 2a Bro ftu ofjD tkbk

gqÙB 10 g[okD/ ;w/A ftu S'N/ S'N/ Bro oki feZE/ j[zd/ ;B<

1a :{BkB ns/ nwohek ftu 2a :{BkB ns/ fJNbh ftu 3a fJNbh ns/ o'w ftu

gqÙB 11 ftd/Ùh Bkrfoe B{z fejVk nfXeko gqkgs BjhA j[zdk<

1a okiBhfse nfXeko

2a ;wkfie nfXeko

3a nkofEe nfXeko

gqÙB 12 Gkos ftu jo/e pkbr B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaa gkT[D dk nfXeko j?.

gqÙB 13 b'eszso dh ;cbsk bJh Bkrfoe dkaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa j'Dk io{oh j?.

gkmgkmgkmgkm----4 nfXeko ns/ eoZst4 nfXeko ns/ eoZst4 nfXeko ns/ eoZst4 nfXeko ns/ eoZst

gqÙB 1 nfXeko fe;B{z fejk iKdk j?<

gqÙB 2 e'Jh 2 nkofEe nfXeko dZ;'.

gqÙB 3 e'Jh 2 okiBhfse nfXeko dZ;'.

gqÙB 4 w"fbe nfXekoK fgZS/ fejVh fejVh Ùesh j[zdh j?<

gqÙB 5 Bkrfoe nfXeko eh jB<

gqÙB 6 ezw dk nfXeko fejV/ nfXekoK dh Ùq/Dh ftZu nk™dk j??<

gqÙB 7 wB[Zyh nfXekoK dh ;ot ftnkge x'ÙDk ed'A j'Jh<

gqÙB 8 u'D bVBk s/ t'N gkT[Dk fe; soQK d/ nfXeko jB<

3


gqÙB 9 wB[Zy fJeaaaaaaaaaaaaaaaa iht j?.

gqÙB 10 nfXeko ns/ eoZst fJe jh uhi d/aaaaaaaaaaaaaa gk;/ jB.

gqÙB 11 e[dosh nfXeko dk f;XKsaaaaaaaaaaaaaaaaa B/ fdZsk ;h.

gqÙB 12 ekB{zBh nfXeko T[j nfXeko jB fiBQK B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dh gqtkBrh gqkgs j't/.

gqÙB 13 nkofEe nfXeko ftnesh bJh fe™ io{oh jB<

1a nkofEe ftek; bJh 2a ;wkfie ftek; bJh 3a okiBhfse ftek; bJh

gqÙB 14 fejVk nfXeko w[ZYbk nfXeko j?<

1a ;[szsosk dk nfXeko 2a Xkofwe ;[szsosk dk nfXeko 3a ihtB dk nfXeko

gqÙB 15 Gkos ftZu fejVh ;'X d[nkok t'N d/ nfXeko dh T[wo 18 ;kb ehsh rJh<

1a 61thA ;zftXkfBe ;'X 2a 99thA ;zftXkfBe ;'X 3a 42thA ;zftXkfBe ;'X

gqÙB 16 Gkos ftu b'e ;Gk dh u'D bVB bJh fezB/ ;kb dh T[wo j'Dh ukjhdh j?<

1) 30 ;kb 2) 25 ;kb 3) 35 ;kb

gkmgkmgkmgkm----5 ekB{zB5 ekB{zB5 ekB{zB5 ekB{zB

gqÙB 1 “ekB{zB T[Zu/ dk Bht/A B{z fdZsk nkd/Ù j?.” fJj fe;dk eEB j?<

gqÙB 2 ;[szso okiK d/ nkg;h fB:wK B{z fB:ws eoB tkb/ fB:wK B{z eh fejk iKdk j?<

gqÙB 3 ekB{zB dk ;G s'A g[okDk ;o's eh j?<

gqÙB 4 ekB{zB dh fJZe ftÙ/Ùsk dZ;'.

gqÙB 5 ekB{zB dk noE dZ;'.

gqÙB 6 ekB{zB Ùpd dk noEaaaaaaaaaaaaaaaaaa fB:w s'A j?.

gqÙB 7 fijV/ fB:w tZy tZy okiK d/ nkg;h ;pzXK B{z fB:fws eod/ jB T[jBK B{zaaaaaaaaaaaa

ekB{zB fejk iKdk j?.

gqÙB 8 aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa T[j ekB{zB j? i' ftneshnK d/ nkg;h ;pzXK B{z fBÙfus eodk j?.

gqÙB 9 ohsh fotkiK s/ nkXkfos ekB{zB B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaaa efjzd/ jB.

gqÙB 10 id'A ;z;d dh p?me Bk j' ojh j't/ sK oki dk w[Zyhaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ikoh eo ;edk j?.

gkmgkmgkmgkm----6 ;[szsosk6 ;[szsosk6 ;[szsosk6 ;[szsosk

gqÙB 1 e'Jh nfijk sZs dZ;' fijVk ;[szsosk dk oZfyne j?.

gqÙB 2 nkofEe ;[szsosk eh j?<

gqÙB 3 nzro/˜h GkÙk dk fbpoNh Ùpd bkshBh GkÙk d/ fejV/ Ùpd s'A fbnk j?<

gqÙB 4 ;[szsosk fejVh GkÙk d/ fe; Ùpd s'A fbnk frnk j?<

gqÙB 5 ;[szsosk nfsFÙk;B dk T[bNk o{g j?- fe;dk eEB j?,

4

gqÙB 6 fejVh ;[szsosk ftnesh d/ Ùk;B ftu Gkr b?D dk nfXekoh fdzdh j?<


gqÙB 7 ;ekoskwe ns/ aaaaaaaaaaaaaaaaaa ;[szsosk, ;[szsosk d/ d' gZy jB.

gqÙB 8 ;[szsosk dk noEaaaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gqÙB 9 ““;[szsosk nfsFÙk;B dk T[bNk o{g j?”” fJj fe;dk eEB j?<

1) we?Bh 2) Nhan?uH rohB 3) ihHvhHn?uH e'b 4) gq'L ;hb/

gqÙB 10 ;oeko d/ ezwK ftu Gkr b?D dk nfXeko fe; ;[szsosk ftu gqkgs j[zdk j?<

1a okiBhfse ;[szsosk

2a Xkofwe ;[szsosk

3a nkofEe ;[szsosk

gqÙB 11 ;[szsosk dh okyh bJh eh j'Dk io{oh j?<

1) nfs dk Ùk;B 2) gqXkBrh gqDkbh 3) ÙeshnK dh tzv j'Dk

gkmgkmgkmgkm---- 7 ;wkBsk7 ;wkBsk7 ;wkBsk7 ;wkBsk

gqÙB 1 coK; ftu eqKsh ed'A nkJh<

gqÙB 2 nkofEe ;wkBsk dk eh noE j?<

gqÙB 3 ;[szsosk s/ ;wkBsk dk eh ;pzX j?<

gqÙB 4 S{nkS{s dk nzs fe; soQK dh ;wkBsk ;Ekgs eodk j?<

gqÙB 5 fe; ;wkBsk ftu iksh, ozr, fbzr, Xow d/ nkXko s/ G/dGkt BjhA ehsk iKdk<

gqÙB 6 ““fiE/ nwho s/ rohp, f;Zfyne s/ nBgVQ b'e j[zd/ jB T[jBK ftu jw/ÙK ;tkwh s/ dk;

dk ;pzX j[zdk j?”” fe;dk eEB j?.

ykbh EktK Go'Lykbh EktK Go'Lykbh EktK Go'Lykbh EktK Go'L

gqÙB 7 ;wkBsk dk ;kXkoB noE ;ko/ ftneshnK dhaaaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gqÙB 8 e[dosh ;wkBsk dk noE fJj j? feaaaaaaaaaaaaaaaaaaa B/ ;G B{z ;wkB g?dk ehsk j?.

gqÙB 9 coK; dh eqKshaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftu nkJh.

gqÙB 10 okiBhfse ;wkBsk dk noE fJj j? fe ;ko/ BkrfoeK B{z ;wkB o{g ftuaaaaaaaaaaaaaa

nfXeko gqkgs j'D.

gkmgkmgkmgkm---- 8 fBnK8 fBnK8 fBnK8 fBnK

gqÙB 1 fBnK dk eh noE j?<

gqÙB 2 fBnK Ùpd fe; Ùpd s'A pfDnk j?<

gqÙB 3 ;wkfie fBnK dhnK d' fBÙkBhnK dZ;'<

5

gqÙB 4 Justice fejVh GkÙk dk Ùpd j?<

gqÙB 5 nkofEe fBnK dh gqkgsh bJh eh io{oh j?<

ykbh EktKLykbh EktKLykbh EktKLykbh EktKL

gqÙB 6 fBnK dh XkoDk dh ftnkfynk gb?N' B/ nkgD/ gqf;ZX rqzEaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftZu ehsh.

gqÙB 7 okiBhsh Ùk;so dk fgskwk aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;B.

gqÙB 8 fBnK dk noEaaaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gqÙB 9 fBnK Justice Ùpd d/ Jus Ùpd s'A pfDnk j?. fJj Ùpdaaaaaaaaaaaaaaaaa GkÙk dk j?.

gqÙB 10 okiBhsh Ùk;so d/ fgskwk no;s{ B/ nkgDh gqf;ZX ouBkaaaaaaaaaaaaaaaaa ftZu fBnK dh

XkoDk dh ftnkfynk ehsh.

gqÙB 11 ““fBnK dk noE jo/e ftnesh B{z fjZ;k gqdkB eoBk j?”” fJj fe;dk eEB j?L

1) i/an?;H fwb 2) w/ohnw 3) ;kbwzv

gkmgkmgkmgkm---- 9999 Gkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ f;XKsGkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ f;XKsGkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ f;XKsGkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ f;XKs

gqÙB 1 ;zftXkB ;Gk ed'A pDh ;h<

gqÙB 2 Gkos dk gfjbk rtoBo iBob e"D ;h<

gqÙB 3 Gkosh ;zftXkB ed'A bkr{ j'fJnk<

gqÙB 4 Gkosh ;zx ftZu fezB/ oki jB<

gqÙB 5 Gkos ftZu j[D sZe fezBhnK b'e ;Gk dhnK u'DK j'JhnK jB<

gqÙB 6 ;zx ;{uh d/ fezB/ ftÙ/ jB<

gqÙB 7 Gkos ftZu fejVh Ùk;B gqDkbh ngDkJh rJh j?<

gqÙB 8 Gkos fJe Xow fBogZy oki j?- fet/A<


gqÙB 9 aaaaaaaaaaaaaaaaa Gkos dh ;G s'A T[Zuh ndkbs j?.

gqÙB 10 j[D sZe Gkos ftuaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa b'e ;Gk dhnK u'DK j' u[ZehnK jB.

gqÙB 11 Gkosh ;zx ftu e[Zbaaaaaaaaaaaaaaa oki jB.

gqÙB 12 uhB dk ;zftXkBaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftukoXkok s/ nXkfos j?.

gqÙB 13 nwohek dk ;zftXkBaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftukoXkok s/ nXkfos j?.

gqÙB 14 e/Ado ftu okÙNogsh ns/ okiK ftuaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa BK wkso ekoigkfbek j?.

gqÙB 15 ;ot T[u ndkbs d/ iZiaaaaaaaaaaaaaaaaa T[wo s/ foNkfJo j[zd/ jB.

gqÙB 16 T[u ndkbs d/ iZiaaaaaaaaaaaaaa T[wo s/ foNkfJo j[zd/ jB.

gqÙB 17 Gkos ftu ;zftXkB ;Gk dh wzr ;G s'A gfjbK fejV/ ;kb ftu j'Jh ;h<

1) 1930 2) 1920 3) 1936

6

gqÙB 18 15thA b'e ;Gk dhnK u'DK ed'A j'JhnK<

1) ngq?b wJh 2004 2) ngq?b wJh 2007 3) ngq?b wJh 2009

gkmgkmgkmgkm---- 10 10 10 10 Gkosh ;ftXkB Gkosh ;ftXkB Gkosh ;ftXkB Gkosh ;ftXkB dh gq;sktBkdh gq;sktBkdh gq;sktBkdh gq;sktBk

gqÙB 1 Gkosh ;zftXkB dh gq;sktBk ftZu ;wkitkdh s/ Xow fBogZy Ùpd ed'A i'V/ rJ/<

gqÙB 2 Gkosh ;zftXkB d/ fe; Gkr B{z T[;dh nkswk fejk iKdk j?<

gqÙB 3 Gkosh ;zftXkB dh gq;sktBk fe; d/Ù s'A bJh rJh j?<

gqÙB 4 gq;sktBk ftZu fe; fBnK dk toBD ehsk j?<

gqÙB 5 gq;sktBk d/ Ù[o{ d/ nZyo fby'<


gqÙB 6 Gkosh ;zftXkB dh gq;sktBk ftu ;wkitkdh ns/ Xow fBogZy Ùpdaaaaaaaaaaaaa ;'X

d[nkok i'V/ rJ/.

gqÙB 7 Gkos dk ;zftXkBaaaaaaaaaaaaaaaaaaa B{z rqfjD ehsk ;h.

gqÙB 8 Gkos dk ;zftXkBaaaaaaaaaaaaaaaaaaa B{z bkr{ ehsk frnk.

gqÙB 9 ;z;dh YKukaaaaaaaaaaaaaaaaaa d/Ù s'A ns/ ;zxkswe YKukaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa d/Ù s'A fbnk frnk

j?.

gqÙB 10 t'N d/ nfXeko bJh xZN s'A xZNaaaaaaaaaaaaaaaaaa T[wo fBÙfus ehsh rJh j?.

gqÙB 11 ;zftXkB d/Ù dk aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ekB{zB j?.

gqÙB 12 okÙNogsh Gkos dkaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa w[Zyh j?.

gqÙB 13 toswkB ;w/Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa Gkos d/ gqXkB wzsoh d/ nj[d/ s/ fpokiwkB jB.

gqÙB 14 jo/e ftnesh fi; dh T[woaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;kb j?, b'e ;Gk dh u'D bV ;edk j?.

gkmgkmgkmgkm---- 11 Gkosh ;zftXkB dhnK ftÙ/ÙsktK11 Gkosh ;zftXkB dhnK ftÙ/ÙsktK11 Gkosh ;zftXkB dhnK ftÙ/ÙsktK11 Gkosh ;zftXkB dhnK ftÙ/ÙsktK

gqÙB 1 Gkosh ;zftXkB dk fBowkD fe;d/ d[nkok ehsk frnk<

gqÙB 2 ;zftXkB ;Gk d[nkok Gkos dk ;zftXkB ed'A gk; ehsk frnk<

gqÙB 3 Gkosh ;zftXkB ftu fezBhnK nB[;{uhnK jB<

gqÙB 4 Gkosh ;zftXkB ftu e[Zb fezBhnK XkoktK (nB[S/d) jB<

gqÙB 5 Gkos ftu fejVh Ùk;B gqDkbh ngDkJh rJh j?<

gqÙB 6 Gkos ftZu wsdkB dh T[wo fezBh j?<

gqÙB 7 Gkosh ;zftXkB B{z fezB/ GkrK ftu tzfvnk frnk j?<

gqÙB 8 Gkosh ;zftXkB ftu d/tBkroh fbgh ftu fejVh okÙNoh GkÙk x'fÙs ehsh rJh j?<

gqÙB 9 fe; soQK dh ÙkÙB gqDkbh ftZu ÙeshnK dh tzv ehsh iKdh j?<

gqÙB 10 oki dh Bhsh d/ fBod/Ùe f;XKs fe; nB[S/d ftZu doi jB<

7

gqÙB 11 w"fbe nfXeko fe; soQK d/ b'eszso dh f;Zfynk fdzd/ jB<

gqÙB 12 Gkos ftu fe;/ ftnesh dk Ùk;B j? iK ekB{zB dk Ùk;B<


gqÙB 13 ;z;ko dk ;G s'A ft;fsqs ;zftXkBaaaaaaaaaaaaaaa d/Ù dk j?.

gqÙB 14 Gkos ftuaaaaaaaaaaaaaaaaa Ùk;B gqDkbh ngDkJh rJh j?.

gqÙB 15 f;Zfynk dk nfXeko ;[szsosk d/ nfXeko tkb/ Gkr ftu fJe Bt/A nB[S/daaaaaaaaaaaaa

d[nkok nzfes ehsk frnk j?.

gqÙB 16 ;zgsh d/ nfXeko B{z fJeaaaaaaaaaaaaaaaaaa nfXeko dk doik fdZsk frnk.

gqÙB 17 oki dh Bhsh d/ fBod/Ùe f;XKsaaaaaaaaaaaaaaaaaaa :'r BjhA jB.

gqÙB 18 ;zftXkB B/ e/Ado ftuaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftXkB wzvb dh ftt;Ek ehsh j?.

gqÙB 19 ;wkBsk d/ nfXeko bkr{ eoB bJh Gkosh ;zftXkB d[nkokaaaaaaaaaaaaaaaaaa B{z ysw ehsk

frnk j?.

gqÙB 20 Gkosh ;zftXkB ftu e[Zbaaaaaaaaaaaaaaaaaaa GkÙktK B{z wkBsk fdZsh rJh j?.

gqÙB 21 fjzdh B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa fbgh ftu e/Ado dh ;oekoh GkÙk x'fÙs ehsk frnk j?.

gqÙB 22 Gkos ftZu fejV/ oki B{z nkgDk tZyok ;zftXkB oZyD dk nfXeko fdZsk frnk j?L

1) T[so gqd/Ù 2) jfonkDk 3) izw{ eÙwho

gqÙB 23 Gkosh ;zftXkB ftu fezBhnK nB[;{uhnK jB<

1) 15 nB[;{uhnK 2) 12 nB[;{uhnK 3) 18 nB[;{uhnK

gqÙB 24 Gkosh ;zftXkB B{z fezB/ GkrK ftu tzfvnk frnk j?.

1) 20 GkrK ftu 2) 25 GkrK ftu 3) 22 GkrK ftu

gqÙB 25 Gkos ftu t'N gkT[D dh T[wo fejVh ;'X d[nkok fBÙfus ehsh rJh j?<

1) 61thA ;'X 2) 42thA ;'X 3) 44thA ;'X

gkmgkmgkmgkm----12 w"fbe nfXeko12 w"fbe nfXeko12 w"fbe nfXeko12 w"fbe nfXeko

gqÙB 1 Gkosh ;zftXkB B/ w"fbe nfXeko fe; d/Ù s'A bJ/ jB<

gqÙB 2 w"fbe nfXeko fe; nB[S/d s'A fe; nB[S/d sZe jB<

gqÙB 3 w"fbe nfXeko ;zftXkB d/ fejV/ Gkr ftZu jB<

gqÙB 4 w"fbe nfXeko frDsh ftZu fezB/ jB<

gqÙB 5 w[cs s/ io{oh f;Zfynk fe; ;'X okjhA bkr{ ehsh rJh<

gqÙB 6 w[cs s/ io{oh f;Zfynk fezB/ T[wo d/ pZfunK bJh j?<

gqÙB 7 e?dhnK d/ nfXeko fe; nB[S/d ftZu jB<

gqÙB 8 Xkofwe ;[szsosk dk nfXeko fe; nB[S/d ftZu j?<

gqÙB 9 eh w"fbe nfXeko fBnK:'r jB fe BjhA<

8

gqÙB 10 w"fbe nfXekoK dh oZfynk d/ b/y ikoh eoB dk nfXeko fe; e'b j?<


gqÙB 11 ;zftXkB d[nkok BkrfoeK B{zaaaaaaaaaaaaaaaa w"fbe nfXeko gqdkB ehs/ rJ/ jB.

gqÙB 12 w"fbe nfXekoK ftu ;'X dk nfXekoaaaaaaaaaaaaaaaaaaa e'b j?.

gqÙB 13 ;wkBsk d/ nfXeko dh ftt;Ek nB[S/daaaaaaaaaaaaaa s'Aaaaaaaaaaaaaaaaa ftu j?.

gqÙB 14 w"fbe nfXekoK dh oZfynk d/ bJh b/y ikoh eoB dk nfXekoaaaaaaaaaaaaaaaa e'b j?.

gqÙB 15 ;zftXkB d/ Gkâaaaaaaaaaaa ftZu w"fbe nfXeko doi ehs/ jB.

gqÙB 16 ;[szsosk d/ nfXeko dh ftt;Ek nB[S/daaaaaaaaaaaaaaa s'A aaaaaaaaaaaaaaaa ftZu ehsh rJh j?.

gqÙB 17 fejV/ nB[S/d ftZu Xow dh ;[szsosk dk nfXeko fdZsk frnk j?<

A) nB[S/d 23 ns/ 24

B) nB[S/d 19 s'A 22

C) nB[S/d 25 s'A 28

gqÙB 18 fejVh ;'X d[nkok ;zgsh d/ nfXeko B{z w"fbe nfXekoK dh ;{uh ftu'A ykfoi eo fdZsk

frnk<

A) 44 thA ;'X B) 42 thA ;'X C) 93 thA ;'X

gkmgkmgkmgkm----13 oki dh 13 oki dh 13 oki dh 13 oki dh Bhsh d/ fBhsh d/ fBhsh d/ fBhsh d/ fBod/Ùe f;XKsBod/Ùe f;XKsBod/Ùe f;XKsBod/Ùe f;XKs

gqÙB 1 ;zftXkB d/ fejV/ Gkr ftu fBod/Ùe f;XKs nzfes jB<

gqÙB 2 fBod/Ùe f;XKsK dh gq/oDk fe; ;zftXkB s''A fwbh<

gqÙB 3 fBod/Ùe f;XKsK dk T[d/Ù eh j?<

gqÙB 4 fejV/ nB[S/d ftZu ftd/Ùh f;XKsK dk toBD j?<

gqÙB 5 fBod/Ùe f;XKsK fgZS/ fejVh Ùesh ekoi eodh j?<


gqÙB 6 ;zftXkB d/ aaaaaaaaaaaaaaa Gkr ftZu fBod/Ùe f;XKs nzfes jB.

gqÙB 7 fBod/Ùe f;XKsaaaaaaaaaaaaaaa s'Aaaaaaaaaaaaaaa Xkok Bkb ;zpzfXs jB.

gqÙB 8 ;zftXkB ftu fBod/Ùe f;XKs B{z nzfes eoB dh gq/oBkaaaaaaaaaaaaa d/ ;zftXkB s'A fwbh

;h.

gqÙB 9 oki dh Bhsh d/ fBod/Ùe fgZS/aaaaaaaaaaaaaaaaa dh Ùesh BjhA j?.

gqÙB 10 fBod/Ùe f;XKsK dk w[Zy T[d/Ù Gkos ftuaaaaaaaaaaaaaaaa ns/ aaaaaaaaaaaaaaaaaa b'eszso dh

;EkgBk eoBk j?.

gqÙB 11 oki dh Bhsh d/ fBod/Ùe f;XKsaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa d[nkok bkr{ BjhA ehs/ ik ;ed/.

gqÙB 12 rKXhtkdh f;XKs dk T[d/Ù fgzvK ftZuaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaa ;Ekfgs eoBk j?.

9

gqÙB 13 d;zpo 2002 ftZu ;z;d d[nkok gk;aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;'X B/ 14 ;kb sZe d/ ;ko/ pZfunK

bJh w[cs ns/ io{oh f;Zfynk dh ftt;Ek ehsh.

gkmgkmgkmgkm---- 14 w"fbe eoZst14 w"fbe eoZst14 w"fbe eoZst14 w"fbe eoZst

gqÙB 1 fejVh ;zftXkBe ;'X okjhA w"fbe eosZt Gkosh ;zftXkB ftu nzfes ehs/ rJ/<

gqÙB 2 ;zftXkB d/ fejV/ nB[S/d ftZu w"fbe eoZst nzfes jB<

gqÙB 3 w"fbe eoZst ;zftXkB d/ fejV/ Gkr ftu jB<

gqÙB 4 w"fbe eoZst dh e[Zb frDsh fezBh j?<


gqÙB 5 w"fbe eoZst ;zftXkB ftuaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;'X d[nkok nzfes ehs/ rJ/ jB.

gqÙB 6 ;zftXkB dh aaaaaaaaaaaaaaaa Xkok ftZu w"fbe eoZstK dh ftt;Ek j?.

gqÙB 7 ;zftXkB d/ Gkâaaaaaaaaaaaaaaaaa ftZu w"fbe eoZst nzfes jB.

gqÙB 8 ;zftXkB ftu nzfes w"fbe eoZstK dh e[Zb ;zfynkaaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gqÙB 9 w"fbe nfXekoK d/ Gkr shi/ d/ nB[S/daaaaaaaaaaaaaaa ftu f;Zfynk dk nfXeko Ùkfwb

ehsk frnk.

gkmgkmgkmgkm---- 15 okiF fJ; dhnK ftÙ/ÙsktK iK sZs15 okiF fJ; dhnK ftÙ/ÙsktK iK sZs15 okiF fJ; dhnK ftÙ/ÙsktK iK sZs15 okiF fJ; dhnK ftÙ/ÙsktK iK sZs

gqÙB 1 oki Ùpd fe; GkÙk d/ fe; Ùpd s'A T[sgB j'fJnk<

gqÙB 2 oki d/ uko io{oh sZs fejV/ jB<

gqÙB 3 oki dk ;G s''A io{oh sZs fejVk j?<

gqÙB 4 ““okiBhsh Ùk;so oki s'A Ù[o{ j' e/ oki s/ fJ;dk nzs j[zdk j?”” fJj fe;dk eEB j?<

gqÙB 5 oki ns/ ;oeko ftZu'A e"D tX/o/ ftÙkb j?<


gqÙB 6 ;N/N Ùpd bkshBh GkÙk d/aaaaaaaaaaaaaaaaaaa Ùpd s'A fbnk frnk j?.

gqÙB 7 oki Ùpd B{z nzro/ih ftuaaaaaaaaaaaaaaaaaaa fejk iKdk j?.

gqÙB 8 Gkos dh t;'A aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa eo'V s'A tZX j?.

gqÙB 9 Gkos ftu aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa Ùk;B gqDkbh j?.

gqÙB 10 nwohek ftuaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;oeko j?.

gqÙB 11 ;z:[es okÙNo d/aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;EkJh w?Apo jB.

gqÙB 12 “oki wB[Zy d/ nfij/ ;w{j dk BK j? i' fB;fus fJbke/ ftZu ofjzdk j? ns/ fi; ftu pj[

frDsh d/ nXko s/ fJe tor nkgD/ fto'XhnK s/ je{ws eodk j?.” fJj fe;dk eEB j?<

1) r?N/b 2) bk;eh 3) rkoBo 4) jkb?Av

10

gqÙB 13 oki d/ io{oh sZs dk BK dZ;'<

1) t;'A 2) fB;fus G{wh 3) ;oeko 4) gqG{;sk 5) ;ko/ jh

gqÙB 14 oki d/ r?o io{oh sZs j/m fbfynK ftu'A fejVk j?<

1) t;'A 2) fB;fus G{wh 3) ;fEosk

gkmgkmgkmgkm---- 16 ;wki, okÙNo ns/ ;oeko 16 ;wki, okÙNo ns/ ;oeko 16 ;wki, okÙNo ns/ ;oeko 16 ;wki, okÙNo ns/ ;oeko ---- oki Bkb'A fJBQK dk nzsooki Bkb'A fJBQK dk nzsooki Bkb'A fJBQK dk nzsooki Bkb'A fJBQK dk nzso

gqÙB 1 “wB[Zy d/ fwZsoskg{oB iK xZN' xZN ÙKswJh ;pzXK dk BK ;wki j?” fJj fe;dk eEB j?<

1) gb?N' 2) bheke 3) vka i/ew

gqÙB 2 “okÙNo G{r'fbe J/esk tkb/ fJe jh fJbke/ ftu tZ;h j'Jh fJZe jh B;b dh iB;zfynk

j?”, fJj fe;dk eEB j?<

1) bkov pqkJh; 2) pbzÙbh 3) por;

gqÙB 3 okÙNo dh GktBk B{z fB;fus eoB tkbk sZs fejVk j?<

1) ;KMh B;b 2) G{r'fbe J/esk 3) ;KMh GkÙk 4) ;ko/ jh

gqÙB 4 aaaaaaaaaaaaaaaaaa s'A fpBK wB[Zy d/ ihtB dk e'Jh wjZst BjhA.

gqÙB 5 okÙNo Ùpd nzro/ih d/aaaaaaaaaaaaaaaaaa Ùpd dk gzikph nB[tkd j?.

gqÙB 6 B/ÙB Ùpd bkshBh GkÙk d/aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa Ùpd s'A fbnk frnk j?<

gqÙB 7 ;wki dh e'Jh fJe ftÙ/Ùsk dZ;'.

gqÙB 8 eh ;wki s'A fpBK wB[Zy dk e'Jh wjZst j?<

gqÙB 9 eh b'eK d/ ;w{j s'A fpBK ;wki dh ebgBk ehsh ik ;edh j?<

gqÙB 10 eh ;wki oki s'A gfjbK ;h<

gqÙB 11 eh ;oeko bJh fBÙfus G{wh dk j'Dk io{oh j?<

gkm 17 gkm 17 gkm 17 gkm 17 ---- oki ns/ ;w[dkfJoki ns/ ;w[dkfJoki ns/ ;w[dkfJoki ns/ ;w[dkfJ

gqÙB 1 “w?ApoK d/ ;KM/ fjZs iK fjZsK dh ;w{fje g{osh bJh pDkJ/ rJ/ fJS[Ze ;zrmB B{z ;w[dkfJ

efjzd/ jB”, fJj fe;dk eEB j?<

1) frBipor 2) p'rkov; 3) w?ekJhto

gqÙB 2 ;w[dkfJ dhnK fe;wK dk torheoB fe; nkXko s/ ehsk iKdk j?<

1) w?ApofÙg d/ nkXko s/

2) fwnkd d/ nkXko s/

3) gqG{;sk d/ nkXko s/

4) ;ko/ jh nkXko s/

gqÙB 3 aaaaaaaaaaaaaaaaaaa d/ fBowkD bJh t;'A, G{wh, ;oeko ns/ gqG{;Zsk dk j'Dk io{oh j?.

11

gqÙB 4 aaaaaaaaaaaaaaaaaa ftnesh d/ ;wkfie ihtB dk wjZstg[oB nzr j?.

gqÙB 5 ;w[dkfJ ftneshnK dkaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;w{j j?.

gqÙB 6 eh ;w[dkfJ fe;/ ;KM/ T[d/Ù iK T[d/ÙK dh gqkgsh bJh b'eK dk fJZe ;zrfms ;w{j j?<

gqÙB 7 eh ;w[dkfJ dk w?Apo pDB bJh fe;/ ftnesh B{z wip{o ehsk ik ;edk j?<

gqÙB 8 ntXh iK ;w/A d/ nkXko s/ ;w[dkfJ dhnK fe;wK dZ;'.

gqÙB 9 io{oh ;w[dkfJ s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 10 eh oki ns/ ;w[dkfJ d't/A wB[Zy bJh io{oh jB<

gkm 18 gkm 18 gkm 18 gkm 18 ---- ;zftXkBK dk torheoB;zftXkBK dk torheoB;zftXkBK dk torheoB;zftXkBK dk torheoB

gqÙB 1 ;zftXkB nfij/ w"fbe fB:wK ns/ f;XKsK dk ;w{j j[zdk j? fiBQK d/ nB[;koaaaaaaaaaaaaaaaa

ubdk j?.

gqÙB 2 aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa s'A fpBK fJe uzr/ Ùk;B dh j'Ad ;zGt BjhA j?.

gqÙB 3 fJzrb?Av dk ;zftXkBaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;zftXkB dh ;ot T[sw T[dkjoB j?.

gqÙB 4 Gkos dk ;zftXkBaaaaaaaaaaaaaaaaa B{z bkr{ ehsk frnk.

gqÙB 5 fi; ;zftXkB ftu ;G rZbK fbysh j'D T[;B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;zftXkB efjzd/ jB.

gqÙB 6 fbysh ;zftXkB d/Ù dkaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ekB{zB wzfBnk iKdk j?.

gqÙB 7 id'A ;zftXkB dhnK rZbK fbys Bk j'D T[; B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;zftXkB nkfynk iKdk

j?.

gqÙB 8 ;zftXkB fi; ftu sowhw nk;kBh Bkb ns/ s[ozs j' ikt/, T[;B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;zftXkB

efjzd/ jB.

gqÙB 9 ;zftXkB fi; ftu sowhw nk;kBh Bkb Bk j't/, T[;B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;zftXkB efjzd/ jB<

gqÙB 10 fejV/ ;zftXkB ftu sowhw nk;kBh Bkb j' iKdh j?<

1) fbysh ;zftXkB 2) em'o ;zftXkB ftu 3) buehb/ ;zftXkB ftu

gqÙB 11 fejVk ;zftXkB ohsh fotkiK s/ gozgoktK s/ nkXkfos j[zdk j?<

1) fbysh ;zftXkB 2) em'o ;zftXkB 3) nD fbysh ;zftXkB

gqÙB 12 fejVk ;zftXkB fB;fus ns/ ;gZÙN j[zdk j?<

1) buehbk ;zftXkB 2) em'o ;zftXkB 3) fbysh ;zftXkB

ffffJe Bzpo tkb/ gqÙBJe Bzpo tkb/ gqÙBJe Bzpo tkb/ gqÙBJe Bzpo tkb/ gqÙB

gqÙB 13 toswkB ;w/A eh jo/e oki bJh ;zftXkB dk j'Dk io{oh j?<

gqÙB 14 fbysh ;zftXkB s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 15 em'o ;zftXkB s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 16 Gkos dk ;zftXkB ed'A bkr{ ehsk frnk<

12

gqÙB 17 eh Gkos dk ;zftXkB fe;/ ;zftXkB ;Gk d[nkok fsnko ehsk frnk<

gkmgkmgkmgkm---- 19 ;oeko19 ;oeko19 ;oeko19 ;oekoK dk torheoBK dk torheoBK dk torheoBK dk torheoB

gqÙB 1 ;oekoK dk torheoB :{BkB d/ gqf;ZX dkoÙfBeaaaaaaaaaaaaaaaaaaa B/ ehsk.

gqÙB 2 Ùk;B dhnK ;w[ZuhnK ÙeshnK fJe jh ftnesh e'b j'D T[;B{zaaaaaaaaaaaaaaaaa oki efjzd/

jB<

gqÙB 3 no;s{ B/ nkgDh g[;seaaaaaaaaaaaaaaaaa ftu okiK dk torheoB ehsk.

gqÙB 4 fJekswe oki ftu e/tb fJe jhaaaaaaaaaaaaaaaaaaa j[zdh j?.

gqÙB 5 ;zxkswe oki ftu d' gqeko dhnKaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa j[zdhnK jB.

fJe Bzpo tkb/ gqÙBfJe Bzpo tkb/ gqÙBfJe Bzpo tkb/ gqÙBfJe Bzpo tkb/ gqÙB

gqÙB 6 no;s{ B/ oki d/ fezB/ o{g dZ;/ jB<

gqÙB 7 fBoze[Ù szso s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 8 pj[iB szso iK GhVszso s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 9 fJekswe ns/ ;zxkswe ;oeko ftu fJe nzso dZ;'.

gkmgkmgkmgkm---- 20 ;oeko d/ o{gF b'eszsoh ns/ ;Zsktkdh20 ;oeko d/ o{gF b'eszsoh ns/ ;Zsktkdh20 ;oeko d/ o{gF b'eszsoh ns/ ;Zsktkdh20 ;oeko d/ o{gF b'eszsoh ns/ ;Zsktkdh

gqÙB 1 b'eszsoaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dk Ùk;B j?.

gqÙB 2 nkX[fBe :[Zr B[zaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dk :[Zr fejk iKdk j?.

gqÙB 3 b'eszso dk Ùpdh noE aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gqÙB 4 ;[szsosk dk noE ftnesh B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaaa eoB dh ;[szsosk j't/.

gqÙB 5 b'eszso dk T[d/Ù ;w[Zu/ b'eK dkaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa efbnkD j[zdk j?.

gqÙB 6 aaaaaaaaaaaaaaaaaaa B{z b'eszso dk gfjo/dko wzzfBnk frnk j?.

gqÙB 7 aaaaaaaaaaaaaaaaaaa Ùk;B nXhB ;w[ZuhnK ÙeshnK fJe ftnesh e'b j[zdhnK jB.

gqÙB 8 aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftu Ùk;B dh tKrv'o ;?Bk d/ fe;/ ioB?b d/ jZE ftu j[zdh j?.

gqÙB 9 b'eszso iBsk d/ gqshfBXK dk go skBkÙkjh w[Zy o{g ftu fJeaaaaaaaaaaaaaaaaaa dk Ùk;B

j[zdk j?.

gqÙB 10 “b'eszso b'eK dk, b'eK d[nkok ns/ b'eK bJh Ùk;B j?.” fJj fe;dk eEB j?<

1) gq'L ;hb/ 2) bkov pqkJh; 3) r?Nb 4) npokjw fbzeB

gqÙB 11 “b'eszso fJ; soQK dk Ùk;B j? fi; ftu jo ftnesh fjZ;k b?Adk j?.” fJj fe;dk eEB

j?<

1) gq'L vkfJ;h 2) bkov pokJh; 3) gq'L ;hb/

13


gqÙB 12 b'eszso dh e'Jh fJe gqhGkÙk fdT[.

gqÙB 13 b'eszso (Democracy) dk Ùpdh noE eh j?<

gqÙB 14 b'eszsoh ;oeko dh e'Jh fJe ftÙ/Ùsk dZ;'.

gqÙB 15 b'eszso fezB/ soQK dk j[zdk j?. Bkw dZ;'<

gqÙB 16 skBkÙkjh Ùk;B nXhB ;w[ZuhnK ÙeshnK fezB/ ftneshnK e'b j[zdhnK jB<

gqÙB 17 skBkÙkjh ns/ b'eszsoh ;oekoK ftu'A fejVh ;G s'A tXhnk j?<

gkm 21 ;oeko d/ o{ggkm 21 ;oeko d/ o{ggkm 21 ;oeko d/ o{ggkm 21 ;oeko d/ o{g---- ;z;dh ns/ gqXkBrh;z;dh ns/ gqXkBrh;z;dh ns/ gqXkBrh;z;dh ns/ gqXkBrh

gqÙB 1 ;oeko d/ fejV/ nzr jB<

1) ftXkBgkfbek 2) ekoigkfbek 3) fBnKgkfbek 3) fszB' jh

gqÙB 2 Gkos ftu fe; soQK dh Ùk;B gqDkbh j?<

1) ;z;dh 2) gqXkBrh

gqÙB 3 fejV/ d/Ù ftu ;z;dh Ùk;B gqDkbh gkJh iKdh j?<

1) Gkos 2) uhB 3) nwohek 4) o{;

gqÙB 4 fejV/ d/ÙK ftu gqXkBrh Ùk;B gqDkbh j?<

1) ikgkB 2) Gkos 3) nwohek 4) ;qh bzek

gqÙB 5 aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa B{z wzsoh wzvb ;oeko iK T[sodkJh ;oeko th fejk iKdk j?.

gqÙB 6 ;z;dh Ùk;B gqDkbh ftu d/Ù dk w[yhaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;zftXkfBe w[Zyh j[zdk j?.

gqÙB 7 aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa n;bh ekoigkfbek j?.

fJZe Bzpo tkb/ gqÙBfJZe Bzpo tkb/ gqÙBfJZe Bzpo tkb/ gqÙBfJZe Bzpo tkb/ gqÙB

gqÙB 8 T[BQK d' d/ÙK d/ BK dZ;' fiE/ ;z;dh Ùk;B gqDkbh gkJh iKdh j?.

gqÙB 9 BK wkso s/ n;bh ekoigkfbek ftu nzso dZ;'.

gqÙB 10 okiBhfse fJeo{gsk s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 11 gqXkBrh ;oeko ftu n;bh ekoigkfbek e"D j[zdk j?<

gqÙB 12 fejVh ;oeko ftu wzsoh wzvb fJe ;bkjekoh ;z;Ek j[zdh j?<

14

gkmgkmgkmgkm----22 ;oeko d/ nzr 22 ;oeko d/ nzr 22 ;oeko d/ nzr 22 ;oeko d/ nzr ---- ekoekoekoekoigkfbekigkfbekigkfbekigkfbek

gqÙB 1 ;oeko d/ fe; nzr dk ezw ekB{zB dk fBowkD eoBk j?<

1) fBnKgkfbek 2) ekoigkfbek 3) ftXkBgkfbek

gqÙB 2 ;oeko d/ fe; nzr dk ezw ekB{zB B{z bkr{ eoBk j?<

1) ftXkBgkfbek 2) ekoigkfbek 3) fBnKgkfbek

gqÙB 3 ;oeko d/ fe; nzr dk ezw ekB{zB dh ftnfynk eoBk j?<

1) ftXkBgkfbek 2) fBnKgkfbek 3) ekoigkfbek

gqÙB 4 “ekoigkfbek ;oeko dh T[j Ùkyk j? i' ekB{zB d[nkok gqrNkJh rJh b'eK dh fJZSk B{z

bkr{ eodh j?.” fJj fe;dk eEB j?<

1) rkoBo 2) r?Nb 3) frbeqkJh;

gqÙB 5 Gkos ftuaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa n;bh ekoigkfbek j?.

gqÙB 6 Gkos dk okÙNogshaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dh ekoigkfbek j?.

gqÙB 7 i/eo ekoiekoh ÙeshnK fe;/ fJe ftnesh B{z ;"AghnK ikD sK T[jaaaaaaaaaaaaaa

ekoigkfbek j[zdh j?.

gqÙB 8 i' ÙeshnK fgsoh f;XKs d/ nkXko s/ fto;/ ftu gqkgs j[zdhnK jB T[BQK B{zaaaaaaaaaaaaaaa

ekoigkfbek efjzd/ jB.

gqÙB 9 Gkos dk okÙNogshaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dh fB:[esh eodk j?.

gqÙB 10 d/Ù dh jo gqeko dh Bhsh dk fBowkDaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa d[nkok ehsk iKdk j?.


gqÙB 11 ;oeko d/ fezB/ nzr jz[d/ jB<

gqÙB 12 ftXkBgkfbek dk w[Zy ezw dZ;'.

gqÙB 13 fBnK Bkb ;pzfXs ezw ;oeko d/ fejV/ nzr d[nkok ehs/ iKd/ jB<

gqÙB 14 Bkw˜d ekoigkfbek s'A eh Gkt j?<

gqÙB 15 eh Gkos dk okÙNogsh nkgDhnK ÙeshnK dh tos'A eoB ftu ;[szso j?. i/ BjhA sK

fe; dh ;bkj nB[;ko ÙeshnK dh tos'A eodk j?<

gkmgkmgkmgkm----23 ;oeko d/ o{gF fJekswe ns/ ;zxkswe23 ;oeko d/ o{gF fJekswe ns/ ;zxkswe23 ;oeko d/ o{gF fJekswe ns/ ;zxkswe23 ;oeko d/ o{gF fJekswe ns/ ;zxkswe

gqÙB 1 fejVh Ùk;B gqDkbh ftu ÙeshnK e/Ado ns/ okiK ftu tzvhnK rJhnK jB<

1) fJekswe 2) ;zxkswe

gqÙB 2 fejVh Ùk;B gqDkbh ftZu e/Ado e'b ezw dh finkdsh j[zdh j?<


15

gqÙB 3 fejV/ d/Ù ftu fJekswe Ùk;B gqDkbh j?<

1) fJzrb?Av 2) nwohek 3) o{;

gqÙB 4 Gkos ftu fe; soQK dh Ùk;B gqDkbh j?<


gqÙB 5 fJekswe ;oeko ftZuaaaaaaaaaaaaaaaaaaa Ùk;B gqDkbh j[zdh j?<

gqÙB 6 eh fJekswe Ùk;B gqDkbh ftZu fBnKgkfbek dk ;otT[u j'Dk io{oh j?<

gqÙB 7 fJekswe ;oeko ftZu e/Ado finkdk ÙeshÙkbh j[zdk j?. eh fJj eEB ;jh j?<

gqÙB 8 ;zxkswe Ùk;B gqDkbh dh fJe ftÙ/Ùsk dZ;'.

gqÙB 9 ;zxkswe ;oeko ftu fezB/ soQK dhnK ;oekoK j[zdhnK jB<

gqÙB 10 tZv/ okiK bJh fejVh ;oeko bkGdkfJe j?< fJekswe iK ;zxkswe

gqÙB 11 eh ;zxkswe Ùk;B gqDkbh ftu e/Ado ns/ okiK ftueko ÙeshnK dh tzv ehsh j[zdh j?<

gkmgkmgkmgkm---- 24 ;oeko d/ nzr 24 ;oeko d/ nzr 24 ;oeko d/ nzr 24 ;oeko d/ nzr ---- ftXkBgkfbekftXkBgkfbekftXkBgkfbekftXkBgkfbek

gqÙB 1 fiZE/ ftXkBFwzvb dk fJe ;dB j't/ T[;B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftXkB wzvb fejk iKdk j?.

gqÙB 2 Gkosh ;zx d/aaaaaaaaaaaaaaaaaaa okiK ftu fJe ;dBh ftXkB wzvb dh ftt;Ek j?.

gqÙB 3 fiE/ ftXkB wzvb d/ d' ;dB j[zd/ jB, T[BQK B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftXkB wzvb efjzd/ jB.

gqÙB 4 Gkosh ;zx d/aaaaaaaaaaaaaa okiK ftu d' ;dBh ftXkB wzvb j?.

gqÙB 5 ftXkB gkfbek dk w[Zy ezwaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa pDkT[Dk j?.

gqÙB 6 nkX[fBe :[Zr ftu ftXkB wzvbaaaaaaaaaaaaaaaaaaa s/ ezNo'b oZydh j?.

gqÙB 7 Gkos d/aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dh u'D ;z;d d/ d'jK ;dBK ns/ gqKsK dhnK ftXkB ;GktK d/

u[D/ j'J/ w?ApoK d[nkok ehsh iKdh j?.

fJe BzpfJe BzpfJe BzpfJe Bzpo tkb/ gqÙBo tkb/ gqÙBo tkb/ gqÙBo tkb/ gqÙB

gqÙB 8 b'eszsoh d/ÙK ftu ftXkB wzvb d/ nkw eoe/ fezB/ ;dB j[zd/ jB<

gqÙB 9 d' ;dBh ftXkB wzvb dh ftt;Ek tkb/ d' d/ÙK d/ BK dZ;'.

gqÙB 10 fBzdk gq;skt s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 11 eh d{ik ;dB gfjb/ ;dB d/ ezw d/ Gko B{z j"bk eodk j?<

gqÙB 12 iBse fÙekfJsK d/ gqrNkt/ dk wzu ;oeko d/ fejV/ nzr B{z fejk iKdk j?<

16

gkmgkmgkmgkm----25252525 ;oeko d/ nzr;oeko d/ nzr;oeko d/ nzr;oeko d/ nzr---- fBnKgkfbekfBnKgkfbekfBnKgkfbekfBnKgkfbek

gqÙB 1 fBnKgkfbek dk w[Zy ezwaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dh ftnkfynk eoBk j?.

gqÙB 2 aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;oeko dk w[Zy wjZstg{oB nzr j?.

gqÙB 3 fBnKgkfbek ;oeko dk nfijk nzr j? i'aaaaaaaaaaaaaaaaaaa dk Ùk;B ;Ekfgs eodk j?.

gqÙB 4 ftnesh d/ nkg;h ns/ ;oeko Bkb MrfVnK dk c?;bk eoBkaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dk w[Zy

ezw j?.

gqÙB 5 ekB{zBK dk fBowkD eoBkaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dk w[Zy ezw j?.


gqÙB 6 fBnkfJe g[BofBohyD dh Ùesh fe; e'b j[zdh j?<

gqÙB 7 fBnkfJe g[BofBohyD nXhB fBnKgkfbek fe; d/ rbs ekB{zB B{z oZd eo ;edh j?<

gqÙB 8 “fe;/ Ùk;B dh ;cbsk goyD bJh T[; dh fBnK ftt;Ek s'A tZX e'Jh e;"Nh BjhA.”

fe;dk eEB j?.

gqÙB 9 ekB{zB dh oZfynk s/ ftnkfynk dk ekoi e"D eodk j?<

gqÙB 10 ekB{zB B{z bkr{ eoB s/ ;Ksh ;Ekgs eoB dk ekoi fe; tZb'A ehsk iKdk j?<

gkmgkmgkmgkm---- 22226666 Gkosh ;zxtkd dk ;o{gGkosh ;zxtkd dk ;o{gGkosh ;zxtkd dk ;o{gGkosh ;zxtkd dk ;o{g

gqÙB 1 id'A ;kohnK ÙeshnK fJe e/Adoh nzr B{z fdZshnK ikD T[jaaaaaaaaaaaaaaaa ;oeko j[zdh j?.

gqÙB 2 id'A e/Ado ;oeko s'A fJbktk gqKse ;oeko B{z ÙeshnK dh tzv ehsh ikt/

T[jaaaaaaaaaaaaaaaaa j[zdh j?.

gqÙB 3 Gkosh ;zftXkB d[nkokaaaaaaaaaaaaaaaa Ùk;B gqDkbh dh ;EkgBk ehsh rJh j?.

gqÙB 4 Gkosh ;zftXkB nB[;ko Gkos okiK dkaaaaaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gqÙB 5 ;zx ;{uh ftu nzfes ftfÙnK dh e[Zb frDsh aaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gqÙB 6 oki ;{uh ftu nzfes ftfÙnK dh e[b frDshaaaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gqÙB 7 ;zx ;{uh ftu nzfes ftfÙnK T[s/aaaaaaaaaaaaaaaa ;oeko ekB{zB pDk ;edh j?.

gqÙB 8 aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;oeko ftu ;[szso fBnkgkfbek dk j'Dk io{oh j?.

gqÙB 9 ;ot T[u ndkbs dk iZiaaaaaaaaaaaaaaa ;kb dh T[wo s/ foNkfJo j[zd/ jB.

gqÙB 10 ;zxh ;oeko ftu ftXkBgkfbek dk aaaaaaaaaaaaaaaaa j'Dk io{oh j?.

gqÙB 11 okÙNogsh d/Ù ftZu ;zeNekbhB ;fEsh dk n?bkB nB[S/daaaaaaaaaaaaaaa okjhA eo ;edk j?.

gqÙB 12 Gkos ftuaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa oki s'A fJbktk d{i/ okiK B{z nkgD/ tZyo/ ;zftXkB d/ fBowkD

eoB dk nfXeko BjhA j?.

17


gqÙB 13 Gkosh ;zftXkB ;zxkswe j? iK fJekswe<

gqÙB 14 Gkosh ;zftXkB nXhB ;{uhnK dh tzv fezB/ GkrK ftZu j?<

gqÙB 15 ;zx ;{uh s/ fejVh ;oeko ekB{zB pDk ;edh j?<

gqÙB 16 ;wtosh ;{uh s/ pD/ ekB{zB d/ fto[ZX dh fdqÙNh ftu fe; ;oeko dk ekB{zB gk; j[zdk j?<

gkm 27 ;zx ns/ okiK ftu ;zpzXgkm 27 ;zx ns/ okiK ftu ;zpzXgkm 27 ;zx ns/ okiK ftu ;zpzXgkm 27 ;zx ns/ okiK ftu ;zpzX

gqÙB 1 Gkosh ;zftXkB B/ aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dh ftt;Ek ehsh j?.

gqÙB 2 Gkosh ;zftXkfBe gqDkbh ftu fJe e/Ado ;oeko ns/aaaaaaaaaaaaaaaaaa oki ;oekoK jB.

gqÙB 3 okigkb dh fB:[eshaaaaaaaaaaaaaaaaaaa eodk j?.

gqÙB 4 ;oekohnk nk:'r dh ;EkgBkaaaaaaaaaaaaaaaaa ftu ehsh rJh.

gqÙB 5 ;oekohnk nk:'r d/ nfXneÙaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;B.

gqÙB 6 ftZs efwÙB dh fB:[eshaaaaaaaaaaaaaaaaaa eodk j?.

gqÙB 7 d/Ù ftuaaaaaaaaaaaaaaaaa ftZsh ;zeN dh x'ÙDk eo ;edk j?.

gqÙB 8 j[D sZe okÙNogsh d[nkokaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftZs efwÙB fB:[es ehs/ ik u[Ze/ jB.


gqÙB 9 Gkos ftu fe; soQK dh Bkrfoesk j?<

gqÙB 10 em'o s/ ;ot T[u ;zftXkB fe; Ùk;B bJh io{oh j?<

gqÙB 11 Gkosh ;zftXkB ftZufezB/nB[S/d, fezBhnK nB[;{uhnK jB<

gqÙB 12 Gkosh ;zftXkB ftu d' ;dBh ftXkBgkfbek dk BK dZ;'<

gqÙB 13 okigkbK dh fB:[esh e"D eodk j?<

gqÙB 14 Gkosh ;zftXkB ftZu seohpB fezBhnK ;'XK j' u[ZehnK jB<

gqÙB 15 ftZs efwÙB dh fB:[esh e"D eodk j?<

gqÙB 16 Gkos s/ nwohek ftZu'A fejVk d/Ù g{oh soQK ;zxkswe j?<

gqÙB 17 ftXkfBe wkwfbnK ftZu e/Ado s/ okiK ftu'A e"D wip{s j?<

gqÙB 18 oki ;{uh s/ e"D ekB{zB pDk™dk j?<

gqÙB 19 nzso okÙNoh ;zXhnK, ;wM"fsnK B{z bkr{ eoB dk nfXeko e/Ado iK oki fe; e'b j?<

gqÙB 20 okiK d/ nkg;h MrfVnK dk fBgNkok eoB bJh fe; gfoÙd dh ;EkgBk ehsh iKdh j?<

18

ggggkmkmkmkm---- 28 ;zxh ekoigkfbek 28 ;zxh ekoigkfbek 28 ;zxh ekoigkfbek 28 ;zxh ekoigkfbek ---- okÙNogshokÙNogshokÙNogshokÙNogsh

gqÙB 1 okÙNogsh dh gdth fe; nB[S/d ftu fB;fus ehsh rJh j?<

1) nB[S/d 53 2) nB[S/d 52 3) nB[S/d 58

gqÙB 2 okÙNogsh dk ekoiekb fezB/ ;kb dk j[zdk j?<

1) 5 ;kb 2) 8 ;kb 3) 6 ;kb

gqÙB 3 okÙNogsh B{z sBykj fezBh fwbdh j?<

1) 1,50,000 o[L wjhBk 2) 1,25,000 o[L wjhBk 3) 1,55,000 o[L wjhBk

gqÙB 4 toswkB ;w/A d/ okÙNogsh dk BK dZ;'.

1) ;qhwsh gqfsGk gkfNb 2) ;qh gqDkp w[yoih 3) vka J/aghai/a npd[b ebkw

gqÙB 5 Gkos dk okÙNogshaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ekoiekoh w[yh j?.

gqÙB 6 okÙNogsh jo ezwaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dh ;bkj Bkb eodk j?.

gqÙB 7 okÙNogsh dh u'D bVB tkb/ T[whdtko B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaaa o[L iwkBs d/ o{g ftu iwK

eotkT[D/ g?Ad/ jB.

gqÙB 8 okÙNogshaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;kb bJh u[fDnk iKdk j?.

gqÙB 9 ;zftXkB nB[;ko okÙNogsh dh u'Daaaaaaaaaaaaaaaaaa d[nkok ehsh iKdh j?.

gqÙB 10 j[D sZe u'D nk:'r B/aaaaaaaaaaaaaaaaa tkoh okÙNogsh dh gdth bJh u'D dk gqpzX ehsk

j?.

gqÙB 11 okÙNogsh dh u'D bJhaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftXh ngDkJh rJh j?.

gqÙB 12 T[g okÙNogsh dh fwnkdaaaaaaaaaaaaaaaaa ;kb j?.

gqÙB 13 okÙNogsh jfEnkopzd ;?BktK dkaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;?Bkgsh j?.


gqÙB 14 okÙNogsh dh gdth fe; nB[S/d nXhB tofDs j?<

gqÙB 15 okÙNogsh dh u'D fet/A ehsh iKdh j?<

gqÙB 16 okÙNogsh fejV/ nB[S/dK nXhB ;zeNekb dh x'ÙDk eodk j?<

gqÙB 17 eh okÙNogsh dh u'D ftu Bkwid w?Apo fjZ;k b?Ad/ jB<

gqÙB 18 okÙNogsh dk ekoiekb fezBk j?<

gqÙB 19 okÙNogsh B{z fejV/ w[Zedw/ okjhA gdth s'A jNkfJnk ik ;edk j?<

gqÙB 20 fe;dh wzBi{oh s/ j;skyoK Bkb e'Jh fpZb ekB{zB pDdk j?<

gqÙB 21 b'e;Gk B{z e"D fe;dh ;bkj s/ Gzr eodk j?<

gqÙB 22 d/Ù d/ nuBu/s czv s/ fe;dk ezzNo'b j?<

gqÙB 23 Gkos ftu fe;B{z fszB ;/tktK dk w[Zyh wzfBnk iKdk j?<

gqÙB 24 eh Gkosh okÙNogsh skBkÙkj pD ;edk j?<

19

gqÙB 25 okÙNogsh b'e ;Gk s/ oki ;Gk ftu fezB/ fezB/ w?Apo Bkw˜d eo ;edk j?<

gqÙB 26 nfXnkd/Ù e"D ikoh eodk j?<

gkmgkmgkmgkm----29 wzsoh gfoÙd ns/ gqXkB wzsoh29 wzsoh gfoÙd ns/ gqXkB wzsoh29 wzsoh gfoÙd ns/ gqXkB wzsoh29 wzsoh gfoÙd ns/ gqXkB wzsoh

gqÙB 1 Gkosh gqXkB wzsoh dh fB:[eshaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa eodk j?.

gqÙB 2 gqXkB wzsohaaaaaaaaaaaaaaaaaaa d/ fe;/ ;dB dk w?Apo j'Dk io{oh j?.

gqÙB 3 wzsoh gfoÙd ftuaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa fe;w d/ wzsoh j[zd/ jB.

gqÙB 4 gqXkB wzsoh dk ekoiekbaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;kb j?.

gqÙB 5 gqXkB wzsoh tZy tZy wzsohnK ftuaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dh tzv eodk j?.

gqÙB 6 aaaaaaaaaaaaaaaaaaa n;bh ekoigkfbek dk w[Zyh j?.

gqÙB 7 aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa wzsoh gfoÙd dk nfXneÙ j[zdk j?.

gqÙB 8 ;G s'A xZN ekoiekb tkb/ gqXkB wzsoh fejV/ ;B<

1) ;qh nNb fpjkoh tkigkJh 2) ;qh fJzdo e[wko r[iokb

3) ;qh n?uHvha d/tr"Vk

gqÙB 9 wzsoh gfoÙd ftu fejV/ fejV/ wzsoh Ùkwb j[zd/ jB<

1) e?pfBN wzsoh 2) oki wzsoh 3) T[g wzsoh 4) ;ko/ jh

gqÙB 10 gqXkB wzsoh dh fB:[esh fe; d[nkok j[zdh j?<

1) okÙNogsh 2) rtoBo 3) w[Zy wzsoh


gqÙB 11 Gkosh gqXkB wzsoh dh fB:[esh e"D eodk j?<

gqÙB 12 fe; gq;skt d/ gk; j'D s/ gqXkB wzsoh B{z n;shck d/Dk g?Adk j?<

gqÙB 13 gqXkB wzsoh dk ekoiekb fezBk j?<

gqÙB 14 b'e ;Gk B{z e"D fe;d/ efjD s/ Gzr eodk j?<

gqÙB 15 wzsoh wzvb B{z fet/A Gzr ehsk ik ;edk j?<

gqÙB 16 Gkosh ;z;d dk B/sk fe;B{z wzfBnk iKdk j?<

gqÙB 17 ftneshrs fizw/tkoh eh j?<

gqÙB 18 ;w{fje fizw/tkoh eh j?<

gqÙB 19 ;G s'A T[u doi/ d/ wzsohnK B{z eh fejk iKdk j?<

gqÙB 20 wzsohnK bJh fe;dk w?Apo j'Dk io{oh j?<

20

gkmgkmgkmgkm---- 30 ;zxh ftXkBgkfbek30 ;zxh ftXkBgkfbek30 ;zxh ftXkBgkfbek30 ;zxh ftXkBgkfbek---- ;z;d;z;d;z;d;z;d

gqÙB 1 b'e ;Gk d/ w?ApoK dh e[Zb frDsh d'Z;'<

1) 550 2) 518 3) 562

gqÙB 2 okÙNogsh oki ;Gk ftu fezB/ w?Apo Bkwid eo ;edk j?<

1) 14 2) 10 3) 12

gqÙB 3 gzikp b'e ;Gk ns/ oki ;Gk ftu fezB/ w?Apo u[D e/ G/idk j?<

1) 14 - 8 2) 15 - 4 3) 13 - 7

gqÙB 4 ;zx ;{uh d/ ftfÙnK s/ e"D ekB{zB pDk ;edk j?<

1) okÙNogsh 2) ;z;d 3) oki ftXkBgkfbek

gqÙB 5 b'e ;Gkaaaaaaaaaaaaaaa gq;skt okjhA wzsoh wzvb B{z fsnkr gZso d/D bJh wip{o eo

;edk j?.

gqÙB 6 XB fpZb ;pzXhaaaaaaaaaaaaaaa dhnK ÙeshnK b'e ;Gk s'A tZX jB.

gqÙB 7 Gkos ftu 15thA b'e ;Gk dhnK u'DKaaaaaaaaaaaaaaaaa ;kb ftu eotkJhnK rJhnK.

gqÙB 8 aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa fJe ;EkJh ;dB j? i' ed/ th Gzr BjhA j[zdk.

gqÙB 9 ;z;d ftu'A gk; fpbaaaaaaaaaaaaaaaa dh gqtkBrh wro'A jh ekB{zB pDdk j?.

gqÙB 10 toswkB ;w/A b'e ;Gk d/ ;gheoaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaa jB.

gqÙB 11 Gkosh ;z;d d/ d' ;dBK d/ BK dZ;'<

gqÙB 12 b'e ;Gk d/ w?ApoK dh frDsh dZ;'<

gqÙB 13 oki ;Gk d/ w?ApoK dh frDsh dZ;'<

gqÙB 14 b'e ;Gk dk ekoiekb dZ;'<

gqÙB 15 oki ;Gk dk ekoiekb dZ;'<

gqÙB 16 oki ;Gk dk gqXkB fe;B{z wzfBnk iKdk j?<

gqÙB 17 XB fpZb ;zpzXh oki ;Gk dh Ùesh dZ;'<

gqÙB 18 Gkosh ;z;d dk j/mbk ;dB fejVk j?<

gqÙB 19 Gkosh ekoigkfbek s/ e"D ezNo'b eodk j?<

gqÙB 20 Gkos ftu ekB{zB pDkT[D dk ekoi e"D eodk j?<

gqÙB 21 Gkosh ;zftXkB ftu ;'X eoB dk nfXeko fe; e'b j?<

gqÙB 22 gzikp b'e ;Gk s/ oki ;Gk ftZu fezB/ w?Apo G/idk j?<

gqÙB 23 ftXkfBe wkwfbnK ftu b'e ;Gk s/ oki ;Gk ftu'A e"D wip{s j?<

gqÙB 24 b'e ;Gk d/ ;gheo dh u'D e"D eodk j?<

21

gkmgkmgkmgkm---- 31 oki dh ekoigkfbek31 oki dh ekoigkfbek31 oki dh ekoigkfbek31 oki dh ekoigkfbek---- okigkb, wzsoh gfoÙd, w[Zy wzsohokigkb, wzsoh gfoÙd, w[Zy wzsohokigkb, wzsoh gfoÙd, w[Zy wzsohokigkb, wzsoh gfoÙd, w[Zy wzsoh

gqÙB 1 ;kv/ d/Ù ftu okigkb dh fB:[esh fe; okjhA ehsh iKdh j?<

1) gqXkB wzsoh 2) okÙNogsh 3) w[Zy wzsoh

gqÙB 2 fe;/ oki ftu okÙNogsh oki dh x'ÙDk fe; dh fbysh fog'oN nB[;ko j[zdh j?<

1) okigkb 2) w[Zy wzsoh 3) u'D nk:'r d/ w[Zyh d[nkok

gqÙB 3 wzsoh wzvb nXhB fejV/ wzsoh nk™d/ jB<

1) oki wzsoh 2) T[g wzsoh 3) e?pfBN wzsoh

gqÙB 4 w[Zy wzsoh bJh fe;dk w?Apo j'Dk io{oh j?<

1) b'e ;Gk dk 2) oki ;Gk dk 3) oki ftXkB wzvb

gqÙB 5 toswkB ;w/A gzikp ftuaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa gkoNh dh ;oeko j? ns/ w[Zy wzsoh

aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa jB.

gqÙB 6 oki ftu nfXnkd/Ù ikoh eoB dh Ùeshaaaaaaaaaaaaaaaaaa e'b j[zdh j?.

gqÙB 7 okigkb nkgDh gdth s/aaaaaaaaaaaaaaaaaaa dh y[Ùh sZe ekfJw ofjzdk j?.

gqÙB 8 w[Zy wzsoh nkgDh fB:[esh s'A pkndaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dh fB:[esh eodk j?.


gqÙB 9 okigkb bJh T[wo ;hwk fezBh fBÙfus ehsh rJh j?<

gqÙB 10 okigkb dh fB:[esh e"D eodk j?<

gqÙB 11 okigkb B{z e/Adoh ;oeko dk J/izN fe™ fejk iKdk j?<

gqÙB 12 w[Zy wzsoh dh fB:[esh e"D eodk j?<

gkmgkmgkmgkm----32 oki ftXkB32 oki ftXkB32 oki ftXkB32 oki ftXkB wzvbwzvbwzvbwzvb

gqÙB 1 oki ftXkB wzvb d/ tZX s'A tZX fezB/ w?Apo j' ;ed/ jB<

1) 500 2) 200 3) 210

gqÙB 2 oki ftXkBgkfbek ekoigkfbek T[Zs/ fejV/ ;kXBK okjhA ezNo'b eo ;edh j?<

(A) gqÙBK s/ pfj;K okjhA (B) u'DK okjhA (C) nk:'r pDk e/

gqÙB 3 j/m fbfynK ftu'A fe; oki dh ftXkB ;Gk dhnK ;G s'A tZX ;hNK jBL

(A) jfonkDk (B) wjKokÙNo (C) T[Zso gqd/Ù

gqÙB 4 gzikp oki ftXkB ;Gk dhnK fezBhnK ;hNK jB<

(A) 100 (B) 117 (C) 72

gqÙB 5 gzikp ftZuaaaaaaaaaaaaaaaa ;dBh ftXkB ;Gk j?.

gqÙB 6 oki dh ftXkB ;Gk d/ w?ApoK dh frDshaaaaaaaaaaaaaaaa d/ nkXko s/ ehsh iKdh j?.

22

gqÙB 7 fJZe w?Apoh u'D y/so s'A Gkt j? fe fJZe u'D y/so ftu'A e/tbaaaaaaaaaaaaaaaaaa w?Apo jh

u[fDnk iKdk j?.

gqÙB 8 ;ko/ okiK dhnK ftXkB ;GktK d/ w?ApoK dhaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa fJe' fijh BjhA j[zdh.

gqÙB 9 oki dk okigkb id'A ns/ fiZE/ :'r ;wM/ oki ftXkB gkfbek dkaaaaaaaaaaaaaaa p[bk ;edk

j?.

fJZe nze tkb/ gqÙBfJZe nze tkb/ gqÙBfJZe nze tkb/ gqÙBfJZe nze tkb/ gqÙB

gqÙB 10 gzikp ftXkB ;Gk d/ e[Zb fezB/ w?Apo jB<

gqÙB 11 ;zftXkB nB[;ko fe;/ oki dh ftXkB ;Gk ftZu tZX s'A tZX u[D/ j'J/ w?Apo fezB/ j' ;ed/

jB<

gqÙB 12 eh oki dk okigkb ftXkB ;Gk ftZu n?Arb' fJzvhnB iksh d/ fJZe w?Apo B{z Bkw˜d eo

;edk j?<

gqÙB 13 ftXkB ;G dhnK p?meK dh gqXkBrh e"D eodk j?<

gqÙB 14 eh gzikp oki ftZu ftXkB gfoÙd dh ;EkgBk ehsh rJh j?<

gkmgkmgkmgkm----33 f33 f33 f33 f˜̃̃̃bQk gqÙk;BbQk gqÙk;BbQk gqÙk;BbQk gqÙk;B


gqÙB 1 f˜bQk oki gqÙk;B dh w[Zyaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gqÙB 2 Gkos ftZu f˜bQk gqÙk;B dk fJfsjk; ekch aaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gqÙB 3 fvgNh efwÙBo B{z w"ohnk ekb ftZu “oki[ek” ns/ w[rbekb ftZuaaaaaaaaaaaaaaaa fejk

iKdk ;h.

gqÙB 4 f˜bQk gZXo s/ oki d/ f;Zfynk ftGkr dk w[Zy gqshfBXaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa j[zdk j?.

gqÙB 5 f;tb ;oiB s/ w[Zy w?vheb nfXekoh ;oekoh j;gskbK dkaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa eodk j?.

mhe T[Zso u[D'Lmhe T[Zso u[D'Lmhe T[Zso u[D'Lmhe T[Zso u[D'L

gqÙB 6 fvgNh efwÙBo B{z j'o eh fejk iKdk j?L

(T) eb?eNo (n) f˜bQk nfXekoh (J) wkbhnk fJeZmk eoB tkbk

(;) T[go'es ;ko/

gqÙB 7 ÙKsh ftt;Ek B{z pDkJh oZyD bJh f˜bQk w?fi;Nq/N tZb'A fejVh Xkok dh tos'A eoe/ uko

iK tZX ftneshnK d/ x[zwD fcoB s/ o'e bk ;edk j?L

(T) Xkok 144 (n) Xkok 356 (J) Xkok 370 (;) Xkok 302

23

gqÙB 8 f˜bQk f;Zfynk nfXekoh fe; ftGkr dk gqshfBX j[zdk j?-

(T) f;Zfynk ftGkr (n) f;js ftGkr (J) f;zikJh ftGkr

(;) y/shpkVh ftGkr

gqÙB 9 iBw s/ w"s dk ;oNhfce/N fejVk nfXekoh ikoh eo ;edk j?-

(T) f;tb ;oiB (n) ;?ÙB iZi (J) f˜bQk tD nfXekoh

(;) f˜bQk gzukfJs s/ ftek; nfXekoh


gqÙB 10 f˜bQ/ d/ fvgNh efwÙBo B{z j'o fejV/ BK Bkb ikfDnk iKdk j?<

gqÙB 11 f˜bQ/ ftZu ÙKsh ftt;Ek B{z pDkJ/ oZyDk fe;dh fizw/tkoh j?<

gqÙB 12 f˜bQ/ dh g[fb; dk w[Zy nfXekoh e"D j[zdk j?<

gqÙB 13 f˜bQ/ d/ ;ko/ ;hBhno ;?ezvoh, ;?ezvoh s/ fwvb ;e{bK dk gqpzX e"D eodk j?<

gqÙB 14 rqkw gzukfJs d/ gzu s/ ;ogzu B{z nkgD/ nj[d/ dh e[tos'A eoB d/ d'Ù ftZu nj[d/ s'A e"D

jNk ;edk j?<

gkmgkmgkmgkm----34 ;ot T[Zu ndkbs34 ;ot T[Zu ndkbs34 ;ot T[Zu ndkbs34 ;ot T[Zu ndkbs


gqÙB 1 ;ot T[Zu ndkbs d/ w[Zy iZi dh fB:[eshaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa eodk j?.

gqÙB 2 ekoigkfbek d/ w[ekpb/ ;ot T[Zu ndkbs d/ w[Zy iZi dh okJ/ B{zaaaaaaaaaaaaaaaa fdZsh

iKdh j?.

gqÙB 3 ;zftXkB dh ftnkfynk ns/ oZfynk dk nfXekoaaaaaaaaaaaaaaaaaaa B{z jh fdZsk frnk j?.

gqÙB 4 Gkos dh ;ot T[Zu ndkbs B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ndkbs dk doik fdZsk frnk j?.

gqÙB 5 fijV/ w[eZdw/ f;ZX/ ;ot T[Zu ndkbs ftZu Ù[o{ ehs/ ik ;ed/ jB T[BQK B{z aaaaaaaaaaaaaaaa

nfXeko y/so efjzd/ jB.


gqÙB 6 22 d;zpo 2008 B{z b'e ;Gk B/ ;ot T[Zu ndkbs d/ iZiK dh frDsh w[Zy iZi ;w/s

fezBh ehsh rJh.

(T) 31 (n) 30 (J) 26 (;) 40

gqÙB 7 ;ot T[Zu ndkbs d/ iZiK dh fB:[esh e"D eodk j?<

(T) okÙNogsh (n) gqXkB wzsoh (J) ;gheo (;) T[g okÙNogsh

24

gqÙB 8 okÙNogsh d/ ftuko ftZu ;ot T[Zu ndkbs dk iZi eh j'Dk ukjhdk j?<

(T) T[Zxk fyvkoh (n) T[Zxk okiBhshtkB (J) T[Zxk ekB{zBdkB

(;) T[Zxk ftdtkB

gqÙB 9 fe;/ ekB{zBh ;wZf;nk ;zpzXh ;ot T[Zu ndkbs e'b'A ;bkj b?D dk nfXeko fe;B{z gqkgs

j?.

(T) gqXkB wzsoh (n) okÙNogsh (J) w[Zy iZi (;) w[Zy wzsoh

gqÙB 10 nfGb/y ndkbs dk doik fe;B{z fdZsk frnk j?<

(T) ;ot T[Zu ndkbs (n) f˜bQk ndkbs (J) b'e ndkbs


gqÙB 11 toswkB ;w/A ;ot T[Zu ndkbs d/ w[Zy iZi e"D jB< Bk fby'.

gqÙB 12 ;ot T[Zu ndkbs d/ w[Zy iZi B{z gqsh wjhBk fezBh sBykj fwbdh j?<

gqÙB 13 BkrfoeK d/ w"fbe nfXekoK B{z bkr{ eotkT[Dk fe; ndkbs d/ gqkozfGe nfXeko y/so

ftZu j?<

gqÙB 14 ;ot T[Zu ndkbs d/ iZiK dh fB:[esh bJh e'Jh fJZe :'rsk dZ;'.

gqÙB 15 eh foNkfJo j'D wro'A ;ot T[Zu ndkbs d/ iZi tekbs eo ;ed/ jB<

gkmgkmgkmgkm----35 oki dh T[Zu ndkbs35 oki dh T[Zu ndkbs35 oki dh T[Zu ndkbs35 oki dh T[Zu ndkbs


gqÙB 1 gzikp ns/ jfonkDk gqKsK dh ;KMhaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa uzvhrVQ fty/ ;fEs j?.

gqÙB 2 Gkosh ;zx d/ okiK dh e[Zb frDsh 28 j? go Gkos ftZu T[Zu ndkbsK dh

frDshaaaaaaaaaaaa j?.

gqÙB 3 T[Zu ndkbs d/ iZiaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;kb sZe nkgDh gdth s/ ekfJw ofjzd/ jB.

gqÙB 4 T[Zu ndkbs d/ w[Zy iZi ns/ d{;o/ iZiK dh fB:[eshaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa d[nkok ehsh iKdh

j?.

gqÙB 5 fJj io{oh BjhA j? fe jo/e oki bJh tZyohaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa j't/.

mhe T[Zso u[D e/ fby'Lmhe T[Zso u[D e/ fby'Lmhe T[Zso u[D e/ fby'Lmhe T[Zso u[D e/ fby'L

gqÙB 6 oki dh T[Zu ndkbs d/ iZiK dh frDsh fe; d[nkok fBÙfus ehsh iKdh j?.

(T) okÙNogsh (n) w[Zy wzsoh (J) gqXkB wzsoh (;) w[Zy iZi

gqÙB 7 gzikp ns/ jfonkD/ dh T[Zu ndkbs feZE/ ;fEs j?<

(T) uzvhrVQ (n) fdZbh (J) gfNnkbk (;) b[fXnkDk

25

gqÙB 8 T[Zu ndkbs d/ w[Zy iZi B{z fezBh sBykj fwbdh j? (gqsh wjhBk).

(T) 90,000 o[L (n) 80,000 o[L (J) 60,000 o[L (;) 95,000 o[L

gqÙB 9 w"fbe nfXekoK B{z bkr{ eotkT[D bJh T[Zu ndkbs fejVk b/y ikoh eo ;edh j?L

(T) pzdh gqsZyheoB (n) cowkB (J) nfXeko fgqSk (;) T[go'es ;ko/

gqÙB 10 ;zftXkB B/ ;ot T[Zu ndkbs dh soQK T[Zu ndkbsK B{z th fe; ndkbs dk doik fdZsk

frnk j?<

(T) nfGb/y ndkbs (n) j/mbh ndkbs (J) b'e ndkbs (;) f˜bQk ndkbs

fJZe Bzpo tkb/ gqÙBLfJZe Bzpo tkb/ gqÙBLfJZe Bzpo tkb/ gqÙBLfJZe Bzpo tkb/ gqÙBL

gqÙB 11 eh fJj õ{oh j? fe jo/e oki bJh tZyoh ndkbs j't/<

gqÙB 12 eh okÙNogsh T[Zu ndkbs d/ w[Zy iZi dh fB:[esh eoB ;w/A ;zpzfXs oki d/ okigkb

dh ;bkj b?Adk j?<

gqÙB 13 T[Zu ndkbs d/ iZi fezB/ ;kb sZe nkgDh gdth s/ ekfJw ofj ;ed/ jB<

gqÙB 14 T[Zu ndkbs d/ iZiK B{z nkgDk gd rqfjD eoB s'A gfjbK ;zftXkB gqsh tckdkoh s/

eosZt gkbDk eoB dh ;j[z e"D u[ek™dk j?<

gqÙB 15 fejV/ fejV/ w[eZdfwnK ftZu T[Zu ndkbsK B{z nghbh nfXeko ;[DB dk nfXeko gqkgs

j?<

4 nzeK tkb/ gqÙB4 nzeK tkb/ gqÙB4 nzeK tkb/ gqÙB4 nzeK tkb/ gqÙB

gkmgkmgkmgkm----1 okiBhsh Ùk;so dk noE, gfoGkÙk, y/so ns/ wjZssk1 okiBhsh Ùk;so dk noE, gfoGkÙk, y/so ns/ wjZssk1 okiBhsh Ùk;so dk noE, gfoGkÙk, y/so ns/ wjZssk1 okiBhsh Ùk;so dk noE, gfoGkÙk, y/so ns/ wjZssk

gqÙB 1 okiBhsh Ùk;so s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 2 wB[Zy B{z ;wkfie gqkDh fe™ fejk iKdk j?<

gqÙB 3 okiBhsh Ùk;so dk frnkB ftfdnkoEhnK bJh ftÙ/Ù eoe/ fe™ io{oh j?<

gqÙB 4 okiBhsh dk Ùpdh noE dZ;'<

gqÙB 5 okiBhsh Ùk;so B{z Ùesh dk nfXn?B fe™ wzfBnk iKdk j?<

gqÙB 6 okiBhsh Ùk;so dhnK d' nkX[fBe gfoGkÙktK dZ;'<

gqÙB 7 okiBhsh Ùk;so dk frnkB b'eszso dh ;cbsk bJh fe; soQK ;jkfJe f;ZX j[zdk j?<

gqÙB 8 okiBhsh Ùk;so dk y/so toDB eo'<

gqÙB 9 okiBhsh Ùk;so dh T[g:'rsk dk toBD eo'<

gqÙB 10 okiBhsh Ùk;so B{z ftfrnkB fe™ BjhA wzfBnk iKdk j?<

gqÙB 11 fejV/ nXkoK s/ okiBhsh Ùk;so B{z ftfrnkB wzfBnk ik ;edk j?<

gqÙB 12 okiBhsh Ùk;so d/ ftÙ/ t;s{ ;pzXh siop/ fe™ BjhA ehs/ ik ;ed/ jB<

26

gqÙB 13 ““ okiBhsh Ùk;so ;Zsktkdh fBofDnK dk nfXn?B j?<”” fJ; eEB dk eh Gkt noE j?<

gqÙB 14 fejV/ ekoBK eoe/ okiBhsh Ùk;so B{z G"fse ftfrnkBK d/ ;wkB BjhA wzfBnk iKdk j?<

gkmgkmgkmgkm----2 okiBhsh Ùk;so d/ d{i/ ;wkfie ftfrnkBK Bkb ;pzX2 okiBhsh Ùk;so d/ d{i/ ;wkfie ftfrnkBK Bkb ;pzX2 okiBhsh Ùk;so d/ d{i/ ;wkfie ftfrnkBK Bkb ;pzX2 okiBhsh Ùk;so d/ d{i/ ;wkfie ftfrnkBK Bkb ;pzX

gqÙB 1 fJfsjk; dh okiBhsh Ùk;so B{z eh d/D j?<

gqÙB 2 okiBhsh Ùk;so ns/ ;wki Ùk;so ftZu uko gqw[Zy nzso dZ;'<

gqÙB 3 fJfsjk; ns/ okiBhsh Ùk;so ftZu uko w[Zy nzso dZ;'<

gqÙB 4 okiBhsh Ùk;so ns/ noE Ùk;so d/ go;go ;pzX dZ;'<

gqÙB 5 okiBhsh Ùk;so ns/ Bhsh Ùk;so ftZu nkg;h ;pzX dZ;'<

gqÙB 6 okiBhsh Ùk;so ns/ Bhsh Ùk;so ftZu uko w[Zy nzso dZ;'<

gqÙB 7 okiBhsh Ùk;so ns/ ;wki Ùk;so d/ nkg;h ;pzX dk toDB eo'<

gqÙB 8 noE Ùk;so ns/ okiBhsh Ùk;so ftZu w[Zy nzso toDB eo'<

gqÙB 9 okiBhsh Ùk;so B{z nkdoÙwJh ;wkfie ftfrnkB fe™ fejk iKdk j?<

gqÙB 10 ;wki Ùk;so fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 11 ;wki Ùk;so okiBhsh Ùk;so bJh fe; soQK ;jkfJe f;ZX j[zdk j?<

gqÙB 12 ;wki Ùk;so dh okiBhsh Ùk;so B{z eh d/D j?<

gkmgkmgkmgkm----3 Bkrfoe ns/ Bkrfoesk3 Bkrfoe ns/ Bkrfoesk3 Bkrfoe ns/ Bkrfoesk3 Bkrfoe ns/ Bkrfoesk

gqÙB 1 Bkrfoe dhnK d' wjZstg{oB gfoGkÙktK dk toDB eo'<

gqÙB 2 Bkrfoesk fezB/ gqeko dh j[zdh j?, toDB eo'<

gqÙB 3 Bkrfoesk dhnK d' wjZstg{oB gfoGkÙktK dk toBD eo'<

gqÙB 4 iwKdo{ Bkrfoesk fe; soQK gqkgs j[zdh j?<

gqÙB 5 okifeqs Bkrfoesk fe; soQK gqkgs ehsh ik ;edh j?< e'Jh 4 Yzr fby'.

gqÙB 6 fe;/ ftnesh dh Bkrfoesk ;wkgs fe; soQK j' ;edh j?<

gqÙB 7 nkdoÙ Bkrfoesk d/ o;s/ ftZu nkT[D tkbhnK o[ektNK B{z fe; soQK d{o ehsk ik

;edk j?< 4 ;[Mkn fdT[.

gqÙB 8 Bkrfoe ns/ ftd/Ùh ftZu eh nzso j[zdk j?<

gqÙB 9 Bkrfoesk d/ iBw f;XKs iK bj{Ff;XKs dk eh noE j?<

gqÙB 10 Bkrfoesk d/ G{wh f;XKs s'A eh Gkt j?<

gqÙB 11 uzrk iK nkdoÙ Bkrfoe e"D j[zdk j?<

27

gkmgkmgkmgkm----4 BkrfoeK d/ nfXeko ns/ eosZt4 BkrfoeK d/ nfXeko ns/ eosZt4 BkrfoeK d/ nfXeko ns/ eosZt4 BkrfoeK d/ nfXeko ns/ eosZt

gqÙB 1 nfXeko fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 2 nfXeko d/ uko wjZstg{oB sZs toDB eo'<

gqÙB 3 B?fse nfXeko eh j[zd/ jB<

gqÙB 4 e[dosh nfXeko fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 5 B?fse nfXeko ns/ ekB{zBh nfXeko ftZu w[Zy nzso eh jB<

gqÙB 6 ekB{zB d/ ;kjwD/ ;wkBsk d/ nfXeko dk eh noE j?<

gqÙB 7 ezw d/ nfXeko s'A eh Gkt j?<

gqÙB 8 w"fbe nfXekoK dh eh noE j?<

gqÙB 9 Bkrfoe iK ;wkfie nfXeko dk eh noE j?< uko wjZstg{oB Bkrfoe nfXekoK dk

toBD eo'<

gqÙB 10 nkofEe nfXeko fe; B{z efjzd/ jB< uko wjZstg{oB nkofEe nfXeko dZ;'<

gqÙB 11 okiBhfse nfXekoK s'A eh Gkt j?< uko wjZstg{oB nkofEe nfXeko dZ;'<

gqÙB 12 B?fse eosZt fe; B{z fejk iKdk j?<

gqÙB 13 ekB{zBh eosZt s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 14 nfXeko ns/ eosZt fe; soQK go;go ;pzfXs jB<

gqÙB 15 ““w/ok nfXeko d{finK dk eosZt j?.”” fJ; eEB dk eh Gkt j?<

gkmgkmgkmgkm----5 ekB{zB5 ekB{zB5 ekB{zB5 ekB{zB

gqÙB 1 ekB{zB dhnK d' gfoGkÙktK dZ;'<

gqÙB 2 ekB{zB dhnK tZyFtZy fe;wK fejVhnK jB<

gqÙB 3 okÙNoh ekB{zB s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 4 nzso okÙNoh ekB{zB fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 5 nzso okÙNoh ekB{zB ns/ okÙNoh ekB{zB ftZu eh nzso j[zdk j?<

gqÙB 6 ;zftXkfBe ekB{zB fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 7 ;otiBe ekB{zB s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 8 gqÙk;eh ekB{zB fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 9 ;wki B{z ekB{zB dh b'V fe™ g?Adh j?<

gqÙB 10 gozgokrs ekB{zB dk eh noE j?<

gqÙB 11 ekB{zB dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK fejVhnK j[zdhnK jB<

gqÙB 12 iZiK d[nkok pDkJ/ ekB{zB dk eh Gkt j?<

gqÙB 13 nfXnkd/Ù fe; B{z efjzd/ jB<

28

gkmgkmgkmgkm----6 ;[szsosk6 ;[szsosk6 ;[szsosk6 ;[szsosk

gqÙB 1 ;[szsosk d/ Ùpdh noE toDB eo'<

gqÙB 2 ;[szsosk dhnK d' wjZstg{oB gfoGkÙktK dk toDB eo'<

gqÙB 3 ;[szsosk d/ Bekoswe gZy dk eh noE j?<

gqÙB 4 ;[szsosk d/ ;ekokswe gZy s'A eh Gkt j?<

gqÙB 5 ;[szsosk d/ d' gZy fejV/ jB<

gqÙB 6 Bkrfoe ;[szsosk fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 7 okÙNoh ;[szsosk fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 8 nkofEe ;[szsosk s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 9 nkX[fBe oki ftZu ;[szsosk B{z fe; soQK ;[oZfyns oZfynk ik ;edk j?<

gqÙB 10 ;[szsosk dhnK wjZstg{oB fe;wK dk toBD eo'<

gqÙB 11 okiBhfse ;[szsosk pko/ s[;hA eh ikDd/ j'<

gqÙB 12 ekB{zB ns/ ;[szsosk ftZu eh ;pzX j?<

gkmgkmgkmgkm---- 7 ;wkBsk7 ;wkBsk7 ;wkBsk7 ;wkBsk

gqÙB 1 ;wkBsk d/ noE toDB eo'<

gqÙB 2 ;wkBsk dhnK tZyFtZy fe;wK dZ;'<

gqÙB 3 ;wkfie ;wkBsk fe; B{z fejk iKdk j?<

gqÙB 4 Bkrfoe ;wkBsk dk eh noE j?<

gqÙB 5 nkofEe ;wkBsk dk eh noE j?<

gqÙB 6 okiBhfse ;wkBsk fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 7 e[dosh ;wkBsk s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 8 ;wkBsk d/ ekB{zBh gZy iK ekB{zBh ;wkBsk dk eh noE j?<

gqÙB 9 ;wkBsk ns/ ;[szsosk d/ nkg;h ;pzXK pko/ s[;hA eh ikDd/ j'<

gqÙB 10 ;wkBsk dk Bkekoswe gZy dk toBD eo'<

gqÙB 11 ;wkBsk dk ;kekoswe gZy toBD eo'<

gqÙB 12 ;wkBsk dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 13 eh fJj efjDk mhe j? fe nkofEe ;wkBsk s'A fpBQK okiBhfse ;[szsosk ftnoE j?<

gqÙB 14 ;wkBsk d/ d' gZy fejV/ jB<

29

gkmgkmgkmgkm----8 fBnK8 fBnK8 fBnK8 fBnK

gqÙB 1 fBnK dh XkoBk s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 2 fBnK dhnK tZyFtZy XkoBktK dk toDB eo'<

gqÙB 3 i; dk Ùpdh noE fby'<

gqÙB 4 fBnK dhnK e[M wjZstg{oB gfoGkÙktK fby'<

gqÙB 5 fBnK dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK dk toBD eo'<

gqÙB 6 fBnK d/ ekB{zBh gZy iK ekB{zBh fBnK s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 7 fBnK d/ ;wkfie gZy iK ;wkfie fBnK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 8 fBnK d/ nkofEe gZy iK nkofEe fBnK s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 9 fBnK d/ okiBhfse gZy iK okiBhfse fBnK dh ftnkfynk eo'<

gkmgkmgkmgkm----9 9 9 9 Gkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ f;XKsGkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ f;XKsGkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ f;XKsGkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ f;XKs

gqÙB 1 Gkosh ;zftXkB d/ w[Zy w{b f;XKs fejV/ jB<

gqÙB 2 Gkosh ;zftXkB ftZu ;zxtkd dhnK uko ftÙ/ÙsktK dZ;'<

gqÙB 3 Gkosh ;zftXkB ftZu fJekswesktkd dhnK uko ftÙ/ÙsktK dZ;'<

gqÙB 4 Gkosh ;zftXkB d/ XowFfBogZy ;o{g B{z ;gZÙN eoB tkbhnK uko ftÙ/ÙsktK dZ;'<

gqÙB 5 fejV/ nkXkoK s/ s[;hA b'eszso B{z Gkosh ;zftXkB dk fJZe w"fbe f;XKs wzBd/ j'<

gqÙB 6 fe; nkXko s/ ;wkitkd B{z Gkosh ;zftXkB dk fJZe w[ZYbk f;XKs fejk iKdk j?<

gqÙB 7 eh ;zxtkd Gkosh ;zftXkB dk w"fbe f;XKs j?<

gqÙB 8 Gkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ iK w"fbe f;XKs fejV/ jB<

gkmgkmgkmgkm----10 Gkos10 Gkos10 Gkos10 Gkosh ;zftXkB dh gq;sktBkh ;zftXkB dh gq;sktBkh ;zftXkB dh gq;sktBkh ;zftXkB dh gq;sktBk

gqÙB 1 ;zftXkB dh gq;sktBk eh j[zdh j?<

gqÙB 2 gq;sktBk ftZu ““n;hA Gkos d/ b'e”” Ùpd tos/ rJ/ jB. fJjBK ÙpdK dh eh Gkt j?<

gqÙB 3 eh Gkosh ;zftXkB B{z Gkos d/ b'eK d[nkok pDkfJnk ;zftXkB fejk ik ;edk j?<

gqÙB 4 eh Gkos fJZe b'eszsoh oki j?<

gqÙB 5 eh Gkos fJe rDszso j?<

gqÙB 6 Gkosh oki d/ ;o{g ;pzXh gq;sktBk ftZu eh fejk frnk j?<

gqÙB 7 eh Gkos fJZe ;wkitkdh oki j?<

gqÙB 8 Gkos B{z Xow fBogZy oki fe™ fejk iKdk j?<

gqÙB 9 gq;sktBk B{z ;zftXkBekoK d/ wBK dh e[zih fe™ fejk iKdk j?<

gqÙB 10 42thA ;zftXkfBe ;'X d[nkok Gkosh ;zftXkB dh gq;sktBk ftZu eh gfotosB ehs/ rJ/

;B<

30

gqÙB 11 ““eh gq;sktBk ;zftXkB dk Gkr j?”” toDB eo'<

gqÙB 12 gq;sktBk dh wjZssk dZ;'<

gkmgkmgkmgkm----11 Gkosh ;zftXkB dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK11 Gkosh ;zftXkB dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK11 Gkosh ;zftXkB dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK11 Gkosh ;zftXkB dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK

gqÙB 1 ““Gkosh ;zftXkB fJZe fbysh ;zftXkB j?””. fJ; eEB dk eh noE j?<

gqÙB 2 em'o s/ buehb/ ;zftXkB s'A eh Gkt j?<

gqÙB 3 Gkos ftZu ;zgsh d/ nfXeko dh ekB{zBh ;fEsh eh j?<

gqÙB 4 Gkosh ;zftXkB ftZu sowhw fe; soQK ehsh ik ;edh j?<

gqÙB 5 Gkosh ;zftXkB d/ fejV/ fejV/ f;XKs iK ftt;EktK d{i/ d/ÙK d/ ;zftXkBK s'A bJhnK

rJhnK jB<

gqÙB 6 fJj fe; soQK f;ZX eo'r/ fe Gkos ftZu ;z;dh gqDkbh dh ftt;Ek j?<

gqÙB 7 Gkos ftZu fJZefjoh Bkrfoesk dh ftt;Ek s'A eh Gkt j?<

gqÙB 8 nB[;{fus ikshnK ns/ nB[;{fus ephfbnK bJh okÙNoh nk:'rK dh pDso ns/ w[Zy ezw

toDB eo'<

gqÙB 9 nzsookih gqhÙd fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 10 ““Gkos ftZu db pdbh dh wBkjh j?””. fJ; eEB dh ftnkfynk eo'<

gkmgkmgkmgkm----12 w"fbe nfXeko12 w"fbe nfXeko12 w"fbe nfXeko12 w"fbe nfXeko

gqÙB 1 Gkosh ;zftXkB ftZu fejV/ fejV/ w"fbe nfXeko nzfes jB<

gqÙB 2 ;wkBsk d/ w"fbe nfXekoK dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK fejVhnK jB<

gqÙB 3 Ù'ÙD d/ fto[ZX nfXeko dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 4 ;zftXkB ftZu nzfes ;fGnkukoe ns/ ftfdne nfXeko eh jB<

gqÙB 5 nB[S/d-19 ftZu nzfes ;[szsosktK dk toBD eo'<

gqÙB 6 ;kXkoB nt;EktK ftZu pzdh pDkJ/ rJ/ ftnesh dh ;[szsosk ;pzXh nfXekoK dk

toBD eo'<

gqÙB 7 f;Zfynk d/ nfXeko s/ fJZe ;zy/g B'N fby'<

gqÙB 8 ;zftXkfBe T[gukoK d/ nfXeko dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 9 w"fbe nfXekoK dh ;[oZfynk bJh ;zftXkB ftZu fejVhnK ftt;EktK ehshnK rJhnK

jB<

gqÙB 10 eh Gkosh w"fbe nfXeko n;hws jB<

31

gkmgkmgkmgkm----13 oki 13 oki 13 oki 13 oki dh Bhsh d/ fBod/Ùe f;XKsdh Bhsh d/ fBod/Ùe f;XKsdh Bhsh d/ fBod/Ùe f;XKsdh Bhsh d/ fBod/Ùe f;XKs

gqÙB 1 Gkosh ;zftXkB ftZu fBod/Ùe f;XKsK dh ftt;Ek pko/ s[;hA eh ikDd/ j'<

gqÙB 2 fBod/Ùe f;XKsK dk w[Zy T[d/Ù eh j?<

gqÙB 3 rKXhtkdh fBod/Ùe f;XKs fejV/ jB<

gqÙB 4 ;wkitkdh ;o{g d/ e'Jh uko fBod/Ùe f;XKs dZ;'<

gqÙB 5 fBod/Ùe f;XKsK B{z wjZstjhB fe™ wzfBnk iKdk j?<

gqÙB 6 fejV/ fBod/Ùe f;XKs fejV/ w"fbe nfXekoK s'A ;q/ÙN jB<

gqÙB 7 fJ; dk eh Gkt j? fe fBod/Ùe f;XKs fBnK :'r BjhA jB<

gqÙB 8 fBod/Ùe f;XKs s/ w"fbe nfXekoK ftZu eh nzso jB<

gqÙB 9 fBod/Ùe f;XKsK dk torheoB fe; soQK ehsk ik ;edk j?<

gkmgkmgkmgkm----14 w"fbe eosZt14 w"fbe eosZt14 w"fbe eosZt14 w"fbe eosZt

gqÙB 1 Gkosh ;zftXkB ftZu w"fbe eosZt ed'A nzfes ehs/ rJ/ ;B<

gqÙB 2 eh w"fbe eoZstK fgZS/ ekB{zBh Ùesh j?< toDB eo'<

gqÙB 3 e'Jh fszB wjZstg{oB w"fbe eosZtK dk toBD eo'<

gqÙB 4 w"fbe eosZtK dh B?fse wjZssk eh j?<

gqÙB 5 okÙNoh Mzv/ ns/ okÙNoh rhs ;pzXh ;kvk w"fbe eosZt eh j?<

gkmgkmgkmgkm----15 oki 15 oki 15 oki 15 oki ---- fJ; dhnK ftÙ/ÙsktK iK sZsfJ; dhnK ftÙ/ÙsktK iK sZsfJ; dhnK ftÙ/ÙsktK iK sZsfJ; dhnK ftÙ/ÙsktK iK sZs

gqÙB 1 oki dh gfoGkÙk fdU<

gqÙB 2 oki d/ w[Zy sZs fejV/ jB<

gqÙB 3 oki d/ uko nkXko G{s sZsK ftu'A fejVk ;G s'A finkdk wjZstg{oB sZs j?<

gqÙB 4 fJZe oki dh ;EkgBk bJh tZX s'A tZX ns/ xZN s'A xZN fezBh fBÙfus G{wh j'Dh io{oh j?<

gqÙB 5 oki dh ;EkgBk bJh fezBh e[ t;'A dk j'Dk io{oh j?<

gqÙB 6 oki dh nzdobh ns/ pkjobh gqG{;Zsk dk eh noE j?<

gqÙB 7 ;z:[es oki ;zx B{z oki fe™ BjhA wzfBnk iKdk j?<

gqÙB 8 oki d/ Ùpdh noEK ns/ fJ; dh gfoGkÙk dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 9 oki d/ r?oFio{oh sZs dZ;'<

gqÙB 10 oki d/ fBowkD bJh fejVk sZE ;G s'A tZX io{oh j?<

gqÙB 11 oki dh fBÙfus G{wh ftZu eh eh Ùkfwb j[zdk j?<

32

gkmgkmgkmgkm----16 ;wki, okÙNo ns/ ;oekoF oki Bkb fJBQK dk nzso16 ;wki, okÙNo ns/ ;oekoF oki Bkb fJBQK dk nzso16 ;wki, okÙNo ns/ ;oekoF oki Bkb fJBQK dk nzso16 ;wki, okÙNo ns/ ;oekoF oki Bkb fJBQK dk nzso

gqÙB 1 ;wki dh gfoGkÙk dZ;'<

gqÙB 2 ;oeko s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 3 fJj fe™ fejk iKdk j? fe ;wki oki s'A gfjbK ;h<

gqÙB 4 oki ns/ ;wki ftZu w[Zy nzso dZ;'<

gqÙB 5 okÙNo d/ fBowkD bJh fejV/ sZs ;jkfJe f;ZX j[zd/ jB<

gqÙB 6 oki ns/ okÙNo ftZu w[Zy nzso fejV/ jB<

gqÙB 7 oki ns/ ;oeko ftZu w[Zy nzso dZ;'<

gkmgkmgkmgkm----17 oki ns/ ;w[dkfJ17 oki ns/ ;w[dkfJ17 oki ns/ ;w[dkfJ17 oki ns/ ;w[dkfJ

gqÙB 1 gqG{;Zsk d/ nkXko s/ ;w[dktK dhnK fe;wK dZ;'<

gqÙB 2 ekoi ekb d/ nkXko s/ ;w[dktK dhnK fejVhnK fe;wK jB<

gqÙB 3 ;w[dkfJ dh gfoGkÙk fdU<

gqÙB 4 ;w[dkfJ dhnK wjZstg{oB ftÙ/ÙsktK fejVhnK jB<

gqÙB 5 oki ns/ ;w[dkfJ ftZu nzso dZ;'<

gkmgkmgkmgkm----18 ;zftXkBK dk torheoB18 ;zftXkBK dk torheoB18 ;zftXkBK dk torheoB18 ;zftXkBK dk torheoB

gqÙB 1 ;zftXkB d/ noE dk toDB eo'<

gqÙB 2 ;zftXkB dh gfoGkÙk fdU<

gqÙB 3 ftef;s ;zftXkB fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 4 pDkfJnk j'fJnk ;zftXkB s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 5 fbysh ;zftXkB fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 6 nD fbysh ;zftXkB dk noE ;gZÙN eo'<

gqÙB 7 buehbk ;zftXkB fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 8 ;zftXkB dh wjZssk dZ;'<

gqÙB 9 fJZe uzr/ ;zftXkB dhnK uko w[Zy ftÙ/ÙsktK fby'<

gkmgkmgkmgkm----19 ;oekoK dk torheoB19 ;oekoK dk torheoB19 ;oekoK dk torheoB19 ;oekoK dk torheoB

gqÙB 1 no;s{ B/ fejV/ f;XKsK d/ nkXko s/ okiK dk torheoB ehsk ;h<

gqÙB 2 no;s{ nB[;ko okiszso ns/ fBoze[Ùszso s'A eh Gkt j?<

gqÙB 3 no;s{ B/ okiK d/ fejV/ fejV/ o{g dZ;/ jB<

gqÙB 4 no;s{ B/ oki d/ fejV/ o{gK B{z ykfb; ns/ fejfVnK B{z ftrfVnk o{g dZf;nk j?<

33

gqÙB 5 no;s{ d[nkok fdZsk okiK dk torheoB nkX[fBe :[r ftZu Y[etK fe™ BjhA j?<

gqÙB 6 bhekZe d[nkok fdZsk ;oekoK dk torheoB toDB eo'<

gkmgkmgkmgkm----20 ;oeko d/ o{g20 ;oeko d/ o{g20 ;oeko d/ o{g20 ;oeko d/ o{g ---- b'e szsoh ns/ ;Zsktkdh (skBkÙkjh)b'e szsoh ns/ ;Zsktkdh (skBkÙkjh)b'e szsoh ns/ ;Zsktkdh (skBkÙkjh)b'e szsoh ns/ ;Zsktkdh (skBkÙkjh)

gqÙB 1 b'eszso dh gfoGkÙk fdU<

gqÙB 2 b'eszso d/ uko wjZstg{oB r[DK dk toDB eo'<

gqÙB 3 b'eszso d/ uko wjZstg{oB n"r[DK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 4 b'eszso dh ;cbsk B{z s[;hA fe; soQK :ehBh pDkT[r/<

gqÙB 5 skBkÙkjh dh gfoGkÙk fdU<

gqÙB 6 skBkÙkjh dhnK w[Zy wjZstg{oB ftÙ/ÙsktK dZ;'<

gqÙB 7 nzro/ih GkÙk d/ Ùpd v?w'eq/;h dk Ùpdh noE eh j?<

gqÙB 8 fJ;dk eh noE j? fe b'eszso ftZu r[DK Bkb'A frDsh T[s/ finkdk ˜'o fdZsk iKdk j?<

gqÙB 9 gqsZy b'eszso fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 10 ngqsZy b'eszso s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 11 iBws ;zrqfj fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 12 b'eszso ns/ skBkÙkjh ftZu wjZstg{oB f;XKse nzso dZ;'<

gqÙB 13 ;?fBe skBkÙkjh s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gkmgkmgkmgkm----21 ;oeko d/ o{g 21 ;oeko d/ o{g 21 ;oeko d/ o{g 21 ;oeko d/ o{g ---- ;z;dh ns/ gqXkBrh;z;dh ns/ gqXkBrh;z;dh ns/ gqXkBrh;z;dh ns/ gqXkBrh

gqÙB 1 ;z;dh ;oeko dh gfoGkÙk dZ;'<

gqÙB 2 ;z;dh gqDkbh ftZu n;b ekoigkfbek fe; B{z wzfBnk iKdk j?<

gqÙB 3 BKFwkso ns/ n;bh ekoigkfbek ftZu nzso dZ;'<

gqÙB 4 ;z;dh Ùk;B gqDkbh dhnK fe;/ d' wjZstg{oB ftÙ/ÙsktK dk toBD eo'<

gqÙB 5 ;z;dh Ùk;B gqDkbh d/ uko wjZstg{oB r[DK dk toBD eo'<

gqÙB 6 ;z;dh ;oeko d/ n"r[D fejV/ jB< fe;/ uko dk toDB eo'.

gqÙB 7 gqXkBrh Ùk;B gqDkbh dh gfoGkÙk dZ;'<

gqÙB 8 gqXkBrh ;oeko dhnK wjZstg{oB ftÙ/ÙsktK fejVhnK jB< fe;/ uko dk toDB eo'.

gqÙB 9 gqXkBrh ;oeko d/ uko r[DK dk toDB eo'<

gqÙB 10 gqXkBrh ;oeko d/ uko n"r[D dZ;'<

gqÙB 11 ;oeko d/ ;z;dh ns/ gqXkBrh o{gK ftZu w[Zy nzso fejV/ jB<

gqÙB 12 ;z;dh ns/ gqXkBrh gqDkbh ftZu'A fejVh gqDkbh uzrh j?<

34

gkmgkmgkmgkm----22 ;oeko d/ o{g 22 ;oeko d/ o{g 22 ;oeko d/ o{g 22 ;oeko d/ o{g ---- fJekswe ns/ ;zxkswefJekswe ns/ ;zxkswefJekswe ns/ ;zxkswefJekswe ns/ ;zxkswe

gqÙB 1 fJekswe ;oeko fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 2 ;zxkswe ;oeko dk eh noE j?<

gqÙB 3 ;zxkswe s/ fJekswe ;oeko ftZu nzso dZ;'<

gqÙB 4 fJekswe ;oeko dhnK uko wjZstg{oB ftÙ/ÙsktK fby'<

gqÙB 5 fJekswe ;oeko B{z xZN youhbh Ùk;B gqDkbh fe™ wzfBnk iKdk j?<

gqÙB 6 e/Adow[yh ;zx fe;B{z efjzd/ jB<

gqÙB 7 ;zx d/ fBowkD bJh fejVhnK ÙosK io{oh jB<

gqÙB 8 ;zxkswe gqDkbh nXhB ;zftXkB dk fbysh j'Dk fe™ io{oh j?<

gqÙB 9 ;zxkswe ;oeko d/ uko wjZstg{oB r[DK dk toBD eo'<

gqÙB 10 ;zxkswe ;oeko d/ e'Jh uko n"r[D dZ;'<

gkmgkmgkmgkm---- 23 ;oeko d/ nzr 23 ;oeko d/ nzr 23 ;oeko d/ nzr 23 ;oeko d/ nzr ---- ekoigkfbekekoigkfbekekoigkfbekekoigkfbek

gqÙB 1 ekoigkfbek dhnK d' gfoGkÙktK fby'<

gqÙB 2 ekoigkfbek dhnK tZy tZy fe;wK fejVhnK jB< fe;/ d' dk toDB eo'.

gqÙB 3 n;bh ekoigkfbek s'A eh Gkt j?<

gqÙB 4 BkFwkso ekoigkfbek fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 5 pj[ g[oyh ekoigkfbek fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 6 okiBhfse ekoigkfbek dk eh noE j?<

gqÙB 7 ;EkJh ekoigkfbek fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 8 ekoigkfbek d/ w[Zy ezw fejV/ jB<

gkmgkmgkmgkm----24 ;oeko d/ nzr 24 ;oeko d/ nzr 24 ;oeko d/ nzr 24 ;oeko d/ nzr ---- ftXkBgkfbekftXkBgkfbekftXkBgkfbekftXkBgkfbek

gqÙB 1 ;oeko d/ w[Zy nzr fejV/ jB<

gqÙB 2 d'F;dBh ftXkB wzvb fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 3 ftXkB gkfbek d/ ;zrmB dhnK w[Zy ftXhnK dk toBD eo'<

gqÙB 4 d' ;dBh ftXkB wzvb d/ jZe ftZu dbhbK fdU<

gqÙB 5 d'F;dBh ftXkB wzvb d/ fto[ZX dbhbK feU<

gqÙB 6 ftXkB wzvb d/ w[Zy ezw fejV/ fejV/ jB<

gqÙB 7 nftÙtk; dk gq;skt eh j[zdk j?<

gqÙB 8 ftXkB gkfbek ekoigkfbek B{z fe; soQK fB:zsfos eodh j?<

gqÙB 9 ;ErB gq;skt eh j[zdk j?<

35

gkmgkmgkmgkm----25252525 ;oeko d/ nzr ;oeko d/ nzr ;oeko d/ nzr ;oeko d/ nzr ---- fBnKgkfbekfBnKgkfbekfBnKgkfbekfBnKgkfbek

gqÙB 1 ;[szso fBnKgkfbek dk dh noE j?<

gqÙB 2 s[;hA fBnKgkfbek dh ;[szsosk B{z fe; soQK :ehBh pDkT[r/.

gqÙB 3 fBnKgkfbek d/ w[Zy ezw fejV/ fejV/ jB<

gqÙB 4 fBnKgkfbek Bt/A ekB{zB dk fBowkD fe; soQK eodh j?<

gqÙB 5 pzdhFgqsZyeoB b/y dk eh noE j?<

gqÙB 6 fBnKgkfbek BkrfoeK d/ nfXekoK ns/ ;[szsosktK dh oZfynk fe; soQK eodh j?<

gqÙB 7 iZiK dk ekoiekb fezBk j'Dk ukjhdk j?<

gqÙB 8 foNkfJo j'D wro'A iZi B{z tekbs eoB bJh wBkjh fe™ ehsh iKdh j?<

gqÙB 9 fBnKgkfbek ns/ ekoigkfbek dh nbfjdrh dk eh noE j?<

gqÙB 10 b'eK d[nkok iZiK dh u'D ftXh d/ w[Zy d'Ù fejV/ jB<

gkmgkmgkmgkm----26 Gkosh ;zxtkd dk ;o{g26 Gkosh ;zxtkd dk ;o{g26 Gkosh ;zxtkd dk ;o{g26 Gkosh ;zxtkd dk ;o{g

gqÙB 1 ;zxtkd fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 2 Gkosh ;zftXkB B{z em'o ;zftXkB fe™ wzfBnk iKdk j?<

gqÙB 3 Gkosh ;zftXkB dhnK ;zxkswe ftÙ/ÙsktK dk toDB eo'<

gqÙB 4 Gkosh ;zftXkB dhnK nfijhnK ftÙ/ÙsktK dZ;' i' fJekswe ;o{g dhnK jB<

gqÙB 5 Gkos B{z noXF;zxkswe oki fe™ fejk iKdk j?<

gqÙB 6 Gkos ftZu ÙeshnK dh tzv fe; soQK ehsh rJh j?<

gkmgkmgkmgkm----27 ;zx ns/ oki27 ;zx ns/ oki27 ;zx ns/ oki27 ;zx ns/ oki ftZu ftZu ftZu ftZu ;pzX;pzX;pzX;pzX

gqÙB 1 e/Ado ns/ okiK ftZu ftXkfBe ;pzXK pko/ ;zftXkB ftZu eh ftt;EktK jB<

gqÙB 2 ;zx ;{uh eh j?<

gqÙB 3 oki ;{uh s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 4 ;wtosh ;{uh fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 5 e/Adoh ;z;d fejV/ ftfÙnK ;pzXh ekB{zB pDk ;edh j?<

gqÙB 6 fejVhnKF2 nt;EktK ftZu e/Adoh ;z;d B{z oki ;{uh ftZu nzfes ftfÙnK T[s/ ekB{zB

pDkT[D dk nfXeko gqkgs j' ;edk j?<

gqÙB 7 Gkosh ;z;d dhnK puhnK ÙeshnK dk eh noE j?<

36

gkmgkmgkmgkm----28 ;zxh ekoigkfbek 28 ;zxh ekoigkfbek 28 ;zxh ekoigkfbek 28 ;zxh ekoigkfbek ---- okÙNogshokÙNogshokÙNogshokÙNogsh

gqÙB 1 okÙNogsh dh gdth bJh u'D e"D bV ;edk j?<

gqÙB 2 eh w"i{dk okÙNogsh d'pkok u'D bV ;edk j?<

gqÙB 3 okÙNogsh B{z sBykj fezBh fwbdh j?< foNkfJo j'D wro'A j'o ehFeh ;j{bsK fwbdhnK

jB<

gqÙB 4 fejVh nt;Ek ftZu fe;/ oki ftZu okÙNogsh oki bkr{ ehsk ik ;edk j?<

gqÙB 5 okÙNogsh B{z gdth s'A fe; soQK jNkfJnk ik ;edk j?<

gqÙB 6 okÙNogsh dh u'D e"D eodk j?<

gqÙB 7 okÙNogsh dh nfXnkd/Ù ikoh eoB dh Ùesh dk toDB eo'<

gqÙB 8 okÙNogsh dhnK ;zeNekbh ÙeshnK fby'<

gqÙB 9 T[gFokÙNogsh dh u'D fe; soQK j[zdh j?<

gqÙB 10 nB[S/d 352 nXhB bkr{ ehsh iKdh ;zeNekbh x'ÙDk d/ Gkosh ;zftXkB gqDkbh s/

gqGkt dk toBD eo'<

gkmgkmgkmgkm----29 wzsoh gfoÙd ns/ gqXkB wzsoh29 wzsoh gfoÙd ns/ gqXkB wzsoh29 wzsoh gfoÙd ns/ gqXkB wzsoh29 wzsoh gfoÙd ns/ gqXkB wzsoh

gqÙB 1 gqXkB wzsoh dh fB:[esh ;pzXh okÙNogsh dh eh G{fwek j?<

gqÙB 2 wzsoh gfoÙd ftZu fejV/ fejV/ wzsoh Ùkwb j[zd/ jB<

gqÙB 3 e/Adoh wzsoh gfoÙd dk fBowkD fe; soQK j[zdk j?<

gqÙB 4 wzsohnK bJh fejVh :'rsk ;zftXkB B/ fBÙfus ehsh j?<

gqÙB 5 b'e ;Gk ftZu pj[ws db d/ B/sk B{z gqXkB wzsoh dh gdth s/ fB:[es eoBk fe™ io{oh

j?<

gqÙB 6 wzsohnK dh fB:[esh ;pzXh okÙNogsh dh G{fwek dk toDB eo'<

gqÙB 7 ;w{fje fizw/tkoh d/ f;XKs s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 8 wzsoh gfoÙd ns/ wzsoh wzvb ftZu w[Zy nzso eh jB<

gqÙB 9 wzsoh gfoÙd ;pzXh gqXkB wzsoh d/ uko wjZstg{oB ezwK dk toDB eo'<

gqÙB 10 ;G s'A xZN ekoiekb tkb/ gqXkB wzsoh dk Bkw fby'< eh Gkos d/ gqXkB wzsoh B{z

fB;fus ;w/A s'A gfjbK jNkfJnk ik ;edk j?<

gkmgkmgkmgkm----30 ;zxh ftXkBgkfbek30 ;zxh ftXkBgkfbek30 ;zxh ftXkBgkfbek30 ;zxh ftXkBgkfbek ---- ;z;d;z;d;z;d;z;d

gqÙB 1 Gkos dh ;z;d ftZu e"DFe"D Ùkfwb j?<

gqÙB 2 b'e ;Gk dh pDso dZ;'<

gqÙB 3 oki ;Gk dh pDso dZ;'<

37

gqÙB 4 oki ;Gk d/ nfXneÙ pko/ s[;hA eh ikDd/ j'<

gqÙB 5 b'e ;Gk d/ ;gheo dh u'D e"D eodk j?<

gqÙB 6 b'e ;Gk d/ ;gheo d/ uko wjZstg{oB ekoi fby'<

gqÙB 7 15thA b'e ;Gk d/ ;gheo dh u'D pko/ s[;hA eh ikDd/ j'<

gqÙB 8 ftXkfBe fpZb ;pzXh d'BK ;dBK d/ wsG/d B{z fe; soQK d{o ehsk ik ;edk j?<

gqÙB 9 b'e ;Gk d/ fvgNh ;gheo pko/ s[;hA eh ikDd/ j'<

gqÙB 10 ftZsh wkwfbnK ;pzXh oki ;Gk dh ;fEsh dk toBD eo'<

gqÙB 11 fpZb eh j[zdk j?<

gqÙB 12 XB fpb fe; B{z efjzd/ jB<

gqÙB 13 b'e ;Gk ekoigkfbek B{z fe; soQK fB:zsfos eodh j?<

gqÙB 14 b'e ;Gk dhnK ftXkfBe ÙeshnK dk toBD eo'<

gqÙB 15 b'e ;Gk dhnK ftZsh ÙeshnK dk toBD eo'<

gqÙB 16 Gkosh ;z;d gqG{skÙkbh ;z;Ek fe™ BjhA j?<

gkmgkmgkmgkm----31 oki dh ekoigkfbek 31 oki dh ekoigkfbek 31 oki dh ekoigkfbek 31 oki dh ekoigkfbek ---- okigkb, wzsoh gfoÙokigkb, wzsoh gfoÙokigkb, wzsoh gfoÙokigkb, wzsoh gfoÙd nd nd nd ns/ w[Zy wzsohs/ w[Zy wzsohs/ w[Zy wzsohs/ w[Zy wzsoh

gqÙB 1 okigkb dh fB:[esh e"D eodk j? s/ fe; dh ;bkj Bkb eodk j?<

gqÙB 2 okigkb dk ekoiekb fezBk j?<

gqÙB 3 okigkb B{z fezBh sBykj fwbdh j?< s/ j'o fejVhnK fejVhnK ;j{bsK fwbdhnK jB<

gqÙB 4 okigkb dh nfXnkd/Ù ikoh eoB dh Ùesh dk toBD eo'<

gqÙB 5 w[Zy wzsoh dh fB:[esh fe; soQK j[zdh j?<

gqÙB 6 oki wzsoh gfoÙd dk fBowkD fe; soQK j[zdk j?<

gqÙB 7 oki d/ wzsohnK bJh ;zftXkB B/ fejVhnK :'rsktK fBÙfus ehshnK jB<

gqÙB 8 oki wzsoh gfoÙd dk ekoiekb fezBk j?< eh ;w/A s'A gfjbK th wzsoh gfoÙd B{z Gzr ehsk

ik ;edk j?<

gqÙB 9 oki wzsoh gfoÙd d/ fszB w[Zy ezw dZ;'<

gqÙB 10 toswkB wzsoh gfoÙd pko/ s[;hA eh ikDd/ j'<

gkmgkmgkmgkm----32 oki ftXkB wzvb32 oki ftXkB wzvb32 oki ftXkB wzvb32 oki ftXkB wzvb

gqÙB 1 oki ftXkB wzvb ;pzXh ;zftXkB ftZu eh ftt;Ek j?<

gqÙB 2 ftXkB ;Gk dh pDso dZ;'<

gqÙB 3 fejV/ f;XKsK d/ nkXko s/ ftXkB ;Gk d/ w?ApoK dh u'D j[zdh j?<

gqÙB 4 oki ftXkB gfoÙd ftZu fejVhnK Ùq/DhnK d/ w?Apo j[zd/ jB<

gqÙB 5 oki ftXkB gfoÙd dh pDso dZ;'<

38

gqÙB 6 fe;/ oki ftZu ftXkB gfoÙd dh ;EkgBk iK ;wkgsh fe; soQK j' ;edh j?<

gqÙB 7 gzikp ftXkB gfoÙd pko/ s[;hA eh ikDd/ j'<

gqÙB 8 toswkB gzikp ftXkB ;Gk pko/ s[;hA eh ikDd/ j'<

gqÙB 9 ftXkB ;Gk d/ ;gheo dh u'D fe; soQK j[zdh j?<

gqÙB 10 ftXkB ;Gk dhnK ftZsh ÙeshnK dZ;'<

gqÙB 11 ftXkB gfoÙd d/ ekoiekb pko/ s[;hA eh ikDd/ j'<

gqÙB 12 oki ftXkB wzvb ftZu fJZe fpZb B{z ekB{zB pDB bJh fejV/ fejV/ gVQktK s'A r[ioBk

g?Adk j?<

gkmgkmgkmgkm----33 f33 f33 f33 f˜̃̃̃bQk gqbQk gqbQk gqbQk gq;kÙB;kÙB;kÙB;kÙB

gqÙB 1 f˜bQk gq;kÙB dk noE ns/ gfoGkÙk dZ;'<

gqÙB 2 Gkos ftZu f˜bQk gq;kÙB d/ ftek; dh ;zy/g ftnkfynk eo'<

gqÙB 3 f˜bQk gq;kÙB d/ w[Zy ekoi dZ;'<

gqÙB 4 fvgNh efwÙBo d/ o{g ftZu eb?eNo d/ ekoiK dk toBD eo'<

gqÙB 5 fvgNh efwÙBo d/ gzukfJs ;pzXh ekoiK dk toBD eo'<

gqÙB 6 f˜bQk f;Zfynk nfXekoh d/ w[Zy ekoi fejV/ jB<

gqÙB 7 fvgNh efwÙBo dh gqpzXeh ;fEsh dk toBD eo'.

gkmgkmgkmgkm----34 ;ot T[u ndkbs34 ;ot T[u ndkbs34 ;ot T[u ndkbs34 ;ot T[u ndkbs

gqÙB 1 ;ot T[u ndkbs dh pDso fby'<

gqÙB 2 ;ot T[u ndkbs d/ iZiK dh fB:[esh fe; soQK j[zdh j?<

gqÙB 3 ;ot T[u ndkbs d/ iZi pDB bJh fejVhnK :'rsktK io{oh jB<

gqÙB 4 ;zftXkB d[nkok ;ot T[u ndkbs B{z fejVh ndkbs dk o[spk fdZsk frnk j? s/ fJ;dk

eh noE j?<

gqÙB 5 fBnKfJe g[BoFfBohyD dk eh noE j?<

gqÙB 6 ;ot T[u ndkbs d/ iZiK dh fB:[esh ;pzXh ;ot T[u ndkbs d/ w[Zy iZiK dh okJ/ dh

eh wjZssk j?<

gqÙB 7 ;ot T[u ndkbs d/ gqkozfGe nfXeko y/so s'A eh Gkt j?<

gqÙB 8 ;ot T[u ndkbs d/ nghbh nfXeko y/so s'A eh Gkt j?<

gqÙB 9 ;ot T[u ndkbs B{z ;zftXkB dh oZfyne fe™ efjzd/ jB<

39

gkmgkmgkmgkm----35 oki dh T[Zu ndkbs35 oki dh T[Zu ndkbs35 oki dh T[Zu ndkbs35 oki dh T[Zu ndkbs

gqÙB 1 oki dh T[ZuFndkbs dh pDso dk toDB eo'<

gqÙB 2 T[ZuFndkbs d/ iZiK dh fB:[esh e"D eodk j?<

gqÙB 3 T[ZuFndkbs d/ iZiK dk ekoiekb fezBK j[zdk j?< eh T[BQK B{z fBÙfus ;w/A s'A gfjbK

jNkfJnk ik ;edk j?<

gqÙB 4 T[ZuFndkbs dh gqÙk;eh ÙeshnK dk toDB eo'<

gqÙB 5 T[ZuFndkbs dk iZi pDB bJh fejVhnK :'rsktK io{oh jB<

gqÙB 6 T[ZuFndkbs dk nkozfGe nfXeko y/so dZ;'<

gqÙB 7 T[ZuFndkbs d/ nghbh nfXeko y/so pko/ s[;hA eh ikDd/ j'<


okiBhsh Ùk;so dk noE, gfoGkÙk, y/so ns/ wjZsskokiBhsh Ùk;so dk noE, gfoGkÙk, y/so ns/ wjZsskokiBhsh Ùk;so dk noE, gfoGkÙk, y/so ns/ wjZsskokiBhsh Ùk;so dk noE, gfoGkÙk, y/so ns/ wjZssk

gqÙB 1 okiBhsh ftfrnkB dh gfoGkÙk ns/ y/so dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 2 okiBhsh Ùk;so dh wjZssk iK T[g:'rsk dh ;zy/g ftnkfynk eo'<

gqÙB 3 eh okiBhsh Ùk;so fJZe ftfrnkB j?< nkgD/ T[Zso d/ gZy ftZu dbhbK fdU<

gqÙB 4 okiBhsh Ùk;so B{z ftfrnkB fe™ fejk iKdk j?<

gqÙB 5 okiBhsh Ùk;so fJe ebk j?, toBD eo'<

okiBhsh Ùk;so d/ d{i/ ;wkfie ftfrnkBK BokiBhsh Ùk;so d/ d{i/ ;wkfie ftfrnkBK BokiBhsh Ùk;so d/ d{i/ ;wkfie ftfrnkBK BokiBhsh Ùk;so d/ d{i/ ;wkfie ftfrnkBK Bkb ;pzXhkb ;pzXhkb ;pzXhkb ;pzXh

gqÙB 1 okiBhsh Ùk;so dk d{i/ ;wkfie ftfrnkBK, fJfsjk;, ;wkiFÙk;so ns/

BhshFÙk;so d/ go;go ;pzXK pko/ fby'<

gqÙB 2 okiBhsh Ùk;so dh gfoGkÙk fdU< fJ; dk noEFÙk;so ns/ ;wki Ùk;so Bkb ;pzXK

dk toDB eo'<

gqÙB 3 okiBhsh Ùk;so ns/ fJfsjk; d/ go;go ;zpXK dh ftnkfynk eo'< d'jK ftfÙnK ftZu

w[Zy nzso th toBD eo'<

gqÙB 4 okiBhsh Ùk;so ns/ noEFÙk;so d/ go;go ;pzXK dk toDB eo'< d'jK ftfÙnK d/

nzso dk ftÙ/Ù s"o s/ jtkbk fdU<

Bkrfoe ns/ BkrfoeBkrfoe ns/ BkrfoeBkrfoe ns/ BkrfoeBkrfoe ns/ Bkrfoesksksksk

gqÙB 1 Bkrfoesk s'A eh Gkt j?< Bkrfoesk dhnK fe;wK ns/ fJ; B{z gqkgs eoB d/ Yzr dZ;'<

gqÙB 2 nkdoÙ Bkrfoesk d/ r[D dZ;'<

40

gqÙB 3 nkdoÙ Bkrfoesk d/ okj ftZu fejVhnK o[ektNK jB, fJBQK o[ektNK B{z fe; soQK d{o

ehsk ik ;edk j?<

gqÙB 4 Bkrfoesk dh gfoGkÙk dZ;'< Bkrfoesk fe; soQK gqkgs ns/ ;wkgs j[zdh j?<

gqÙB 5 e[dosh Bkrfoesk s'A s[jkvk eh Gkt j?, fJ; dh gqkgsh d/ fejV/ f;XKs jB<

gqÙB 6 Bkrfoesk dh gfoGkÙk dZ;'< fJe ftnesh d{i/ oki dk Bkrfoe fe; soQK pD ;edk j?<

Bkrfoesk d/ nfXeko ns/ eoZstBkrfoesk d/ nfXeko ns/ eoZstBkrfoesk d/ nfXeko ns/ eoZstBkrfoesk d/ nfXeko ns/ eoZst

gqÙB 1 nfXeko dh gfoGkÙk dZ;'< nkX[fBe oki ftZu fJZe Bkrfoe B{z fejV/FfejV/ ;wkfie

nfXeko fwbd/ jB<

gqÙB 2 nfXeko ns/ eoZstK dh gfoGkÙk dZ;'< T[jBK d/ go;go ;pzXK dh ftnfynk eo'<

gqÙB 3 ““ nfXekoK ftZu eosZt Ùkfwb jB””, ftnkfynk eo'<

gqÙB 4 ekB{zBh eosZt dh gfoGkÙk dZ;'< BkrfoeK d/ oki gqsh wjZstg{oB eosZtK dh

ftnkfynk eo'<

gqÙB 5 ““nfXeko s/ eosZt fJe jh f;Ze/ d' gk;/ jB””, fJ; eEB dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 6 j/m fbfynK s/ ;zy/g B'N fby'LF

1) w"fbe eosZt 2) ezw eoB dk nfXeko

ekB{zBekB{zBekB{zBekB{zB

gqÙB 1 ekB{zB eh j?< s[;hA fJ; dh gfoGkÙk fet/A eo'r/<

gqÙB 2 ekB{zB d/ noEK ns/ fJ; dhnK fGzBF2 fe;wK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 3 ;[szsosk fezBh gqeko dh j[zdh j?< ftt/uBK eo'<

gqÙB 4 ;[szsosk eh j?< ;[szsosk ns/ ekB{zB d/ nkg;h ;pzXK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 5 ;[szsosk d/ oZfynkFetu dZ;'<

;wkBsk;wkBsk;wkBsk;wkBsk

gqÙB 1 ;wkBsk dk eh noE j?< ;[szsosk ns/ ;wkBsk d/ ;pzXK dk toDB eo'<

gqÙB 2 ;wkBsk s'A eh Gkt j?< fJ; dhnK w[Zy fe;wK dk toDB eo'<

gqÙB 3 ““;[szsosk ns/ ;wkBsk ftZu fto'X BjhA j?, ;r'A fJj d't/A jh go;go ;fj:'rh jB””,

ftnkfynk eo'<

gqÙB 4 ““nkofEe ;wkBsk s'A fpBQK okiBhfse ;[szsosk ftnoE j?””, ftnkfynk eo'<

gqÙB 5 ;[szsosk ns/ ;wkBsk d/ nkg;h ;pzXK dk toDB eo'<

41

fBnKfBnKfBnKfBnK

gqÙB 1 fBnK dh XkoBk dk eh noE j?< fBnK d/ tZyFtZy gZyK dh ;zy/g ftnkfynk eo'<

gqÙB 2 fBnK d/ ekB{zBh gZy dk eh noE j?< ekB{zBh fBnK B{z fe; soQK gqkgs ehsk ik ;edk j?<

gqÙB 3 ekB{zBh fBnK s'A s[jkvk eh Gkt j?< fJ; dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK fejVhnK jB<

gqÙB 4 okiBhfse fBnK d/ noEK dh ftnfynk eo'< okiBhfse fBnK dh gqkgsh bJh fejVhnK

ftt;EktK j'DhnK io{oh jB<

gqÙB 5 fBnK d/ okiBhfse gZy s' fJZe nkb'uBkswe b/y fby'<

gqÙB 6 ;wkfie fBnK s'A s[jkvk eh Gkt j?< fJ; B{z fe; soQK gqkgs ehsk ik ;edk j?<

gqÙB 7 fBnK d/ ;wkfie ns/ nkofEe gZyK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 8 nkofEe fBnK dk eh noE j?< fJ; B{z fe; soQK :ehBh pDkfJnk ik ;edk j?<

Gkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ f;XKsGkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ f;XKsGkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ f;XKsGkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ f;XKs

gqÙB 1 Gkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ f;XKsK dk ;zy/g toDB eo'<

gqÙB 2 Gkosh ;zftXkB d/ w[ZYb/ f;XKsK iK w"fbe f;XKsK d/ o{g ftZu b'eszso ns/ Xow

fBogZysk dh ftnkfynk eo'<

Gkosh ;zftXkB dh gq;sktBkGkosh ;zftXkB dh gq;sktBkGkosh ;zftXkB dh gq;sktBkGkosh ;zftXkB dh gq;sktBk

gqÙB 1 ““Gkosh ;zftXkB dh gq;sktBk”” s/ ft;Ekog{ote B'N fby'<

gqÙB 2 gq;sktBk eh j[zdh j?< Gkosh ;zftXkB dh gq;sktBk dhnK ftÙ/ÙsktK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 3 Gkosh ;zftXkB dh gq;sktBk d/ w[Zy nkdoÙK iK ftukoK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 4 ““Gkos fJZe gqG{skÙkbh, ;wkitkdh, Xow fBogZy, b'eszso rDoki j?.”” ftnkfynk eo'.

gqÙB 5 Gkosh ;zftXkB dh gq;sktBk ftZu j/m fbyh Ùpdktbh dh tos'A ehsh rJh j?. ;zy/g

ftZu ftnkfynk eo'<

1) rDszso 2) ;wkfie ns/ nkofEe fBnK 3) GkJhuko/ dh GktBk

Gkosh ;zftXkB dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktKGkosh ;zftXkB dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktKGkosh ;zftXkB dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktKGkosh ;zftXkB dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK

gqÙB 1 Gkosh ;zftXkB dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK dk toDB eo'<

gqÙB 2 ““Gkos fJZe XowFfBogZy oki j?.”” ftnkfynk eo'<

42

w"fbe nfXekow"fbe nfXekow"fbe nfXekow"fbe nfXeko

gqÙB 1 Gkosh ;zftXkB ftZu nzfes w"fbe nfXekoK dk ;zy/g toDB eo'<

gqÙB 2 Gkosh ;zftXkB ftZu nzfes ;zftXkfBe T[gukoK d/ w"fbe nfXeko dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 3 ;zeNekb ftZu w"fbe nfXekoK dh w[nZsbh T[s/ fJZe g?oQk fby'<

gqÙB 4 eh Gkosh w"fbe nfXeko n;hfws jB< eh Gkosh ;z;d w"fbe nfXekoK ftZu sowhw eo

;edh j?<

oki dh Bhsh d/ fBooki dh Bhsh d/ fBooki dh Bhsh d/ fBooki dh Bhsh d/ fBod/Ùe f;XKsd/Ùe f;XKsd/Ùe f;XKsd/Ùe f;XKs

gqÙB 1 Gkosh ;zftXkB ftZu fdZs/ fBod/Ùe f;XKsK dk nkb'uBkswe w[ZbKeD eo'<

gqÙB 2 oki dh Bhsh d/ fBod/Ùe f;XKsK B{z fe; jZd sZe bkr{ ehsk ik u[Zek j?<

gqÙB 3 oki dh Bhsh d/ fBod/Ùe f;XKsK dk toDB eo'<

w"fbe eosZtw"fbe eosZtw"fbe eosZtw"fbe eosZt

gqÙB 1 Gkosh ;zftXkB ftZu nzfes w"fbe eosZtK dk toDB eo'<

gqÙB 2 fejVh ;zftXkfBe ;'X d[nkok w"fbe eosZt ;zftXkB ftZu Ùkwb ehs/ rJ/ jB< e'Jh gzi

w"fbe eosZtK dk toDB eo'<

gqÙB 3 w"fbe eosZtK dh wjZssk ;zy/g o{g ftZu toDB eo'<

okiF fJ; dhnK ftÙ/ÙsktK iK sZsokiF fJ; dhnK ftÙ/ÙsktK iK sZsokiF fJ; dhnK ftÙ/ÙsktK iK sZsokiF fJ; dhnK ftÙ/ÙsktK iK sZs

gqÙB 1 oki dh gfoGkÙk dZ;'< fJ;d/ w[Zy sZs fejV/ jB< T[BQK ftZu'A fejVk ;G s'A io{oh ns/

fejVk ;G s'A finkdk wjZstg{oB sZs j?<

gqÙB 2 oki dh gfoGkÙk fdU ns/ fJ;d/ r?o io{oh sZsK dh ftnkfynk eo'<

;wki, okÙNo ns/ ;oeko;wki, okÙNo ns/ ;oeko;wki, okÙNo ns/ ;oeko;wki, okÙNo ns/ ;oeko---- oki Bkb'A fJBQK dk nzsooki Bkb'A fJBQK dk nzsooki Bkb'A fJBQK dk nzsooki Bkb'A fJBQK dk nzso

gqÙB 1 ;wki dh gfoGkÙk dZ;'< fJ; dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK ns/ T[d/ÙK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 2 okÙNo dh gfoGkÙk dZ;'< okÙNo d/ fBowkD bJh tZy tZy sZEK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 3 oki ns/ okÙNo ftZu ;gZÙN nzso dZ;'<

gqÙB 4 okÙNo dh gfoGkÙk dZ;'< okÙNo ns/ oki ftZu w[Zy nzso toDB eo'<

43

oki ns/ ;w[dkfJoki ns/ ;w[dkfJoki ns/ ;w[dkfJoki ns/ ;w[dkfJ

gqÙB 1 ;w[dkfJ d/ noE dh ftnkfynk eo'< tZy tZy gqeko d/ ;w[dkfJ dk toDB eo'<

gqÙB 2 ;w[dkfJ dk toDB eo'<

gqÙB 3 ;w[dkfJ dh gfoGkÙk dZ;'< fJ; dhnK ftÙ/ÙsktK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 4 oki ns/ ;w[dkfJ dh gfoGkÙk dZ;'< fJBQK d'jK d/ nkg;h ;pzXK ns/ nzsoK dhk ftnkfynk

eo'<

;zftXkBK dk torheoB;zftXkBK dk torheoB;zftXkBK dk torheoB;zftXkBK dk torheoB

gqÙB 1 ;zftXkB dh gfoGkÙk dZ;' ns/ fJ; dhnK fGzB fGzB fe;wK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 2 ;zftXkB d/ torheoB dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 3 fbysh ns/ nfbysh ;zftXkBK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 4 em'o ns/ buehb/ ;zftXkBK d/ r[DK ns/ n"r[DK dk toBD eo'<

gqÙB 5 fJZe uzr/ ;zftXkB dhnK ftÙ/ÙsktK dh ftnkfynk eo'<

;oekoK dk torheoB;oekoK dk torheoB;oekoK dk torheoB;oekoK dk torheoB

gqÙB 1 oki ns/ ;oeko ftZu nzso ;gZÙN eo'<

gqÙB 2 no;s{ d[nkok fdZsk frnk ;oekoK dk torheoB dZ;'<

gqÙB 3 nkX[fBe ;w/A ftZu no;s{ d/ torheoB B{z bkr{ eoB ftZu eh efmBkJhnK jB<

gqÙB 4 nkX[fBe okiK B{z s[;hA fe; soQK torhfeqs eo'r/<

;oeko dk o{g ;oeko dk o{g ;oeko dk o{g ;oeko dk o{g ---- b'eszsoh ns/ ;Zsktkdh (skBkÙkjh)b'eszsoh ns/ ;Zsktkdh (skBkÙkjh)b'eszsoh ns/ ;Zsktkdh (skBkÙkjh)b'eszsoh ns/ ;Zsktkdh (skBkÙkjh)

gqÙB 5 b'eszso eh j?< b'eszso dh gfoGkÙk dZ;'< fJ; d/ gZy ns/ ftgZy ftZu dbhbK fdU<

gqÙB 6 b'eszso dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK ns/ r[DK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 7 gqsZy b'eszso s'A s[jkvk eh Gkt j?< fJ; d/ w[Zy ;kXB fejV/ jB<

gqÙB 8 skBkÙkjh dh gfoGkÙk dZ;'< fJ; d/ r[D ns/ n"r[D fejV/ jB<

gqÙB 9 skBkÙkjh ns/ b'eszso ftZu nzso dZ;'<

gqÙB 10 skBkÙkjh d/ w[Zy bZSD fejV/ fejV/ jB<

gqÙB 11 b'eszso dh ;cbsk bJh io{oh nt;EktK dk toDB eo'<

44

;oeko d/ o{g ;oeko d/ o{g ;oeko d/ o{g ;oeko d/ o{g ---- ;z;dh ns/ gqXkBrh;z;dh ns/ gqXkBrh;z;dh ns/ gqXkBrh;z;dh ns/ gqXkBrh

gqÙB 1 ;z;dh ;oeko dk eh noE j?< fJ; dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK dk toDB eo'<

gqÙB 2 ;z;dh ;oeko dk eh noE j?< fJ; d/ r[DK ns/ d'ÙK dk ;zy/g ftZu toDB eo'<

gqÙB 3 gqXkBrh ;oeko eh j[zdh j? ns/ fJ; dhnK ftÙ/ÙsktK dk toDB eo'<

gqÙB 4 gqXkBrh ;oeko eh j[zdh j? ns/ fJ; d/ r[D ns/ n"r[D fejV/ jB<

gqÙB 5 gqXkBrh ns/ ;z;dh fe;wK dhnK ;oekoK ftZu'A s[;hA fe; ;oeko B{z uzrh ;wMd/ j' ns/

fe™<

gqÙB 6 eh s[;hA fJj ftuko Bkb ;fjws j' fe Gkos ftZu ;z;dh ;oeko finkdk T[fus j?<

ekoBK ;fjs ;gZÙN eo'<

gqÙB 7 ;z;dh ns/ gqXkBrh ;oeko d'jK ftZu nzso ;gZÙN eo'<

;oeko d/ o{g ;oeko d/ o{g ;oeko d/ o{g ;oeko d/ o{g ---- fJekswe ns/ ;zxkswefJekswe ns/ ;zxkswefJekswe ns/ ;zxkswefJekswe ns/ ;zxkswe

gqÙB 1 fJekswe ;oeko dh gfoGkÙk dZ;'< fJekswe ;oeko dhnK ftÙ/ÙsktK dh ftnkfynk

eo'<

gqÙB 2 fJekswe ;oeko dh gfoGkÙk dZ;'< fJekswe ;oeko d/ r[D ns/ n"r[DK dh ftnkfynk

eo'<

gqÙB 3 ;zxkswe ;oeko dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK fejVhnK jB< ;zxkswe ;oeko d/ r[DK ns/

n"r[DK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 4 T[BQK ÙosK dk T[b/y eo' i' ;zxkswe ;oeko d/ fBowkD ftZu ;jkfJe j[zdhnK jB<

gqÙB 5 ;oeko d/ ;zxkswe ns/ fJekswe o{g ftZu nzso dZ;'<

;oeko d/ nzrF ekoig;oeko d/ nzrF ekoig;oeko d/ nzrF ekoig;oeko d/ nzrF ekoigkfbekkfbekkfbekkfbek

gqÙB 1 ;w{fje fizw/tkoh ns/ ftnehsrs fizw/tkoh s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gqÙB 2 tk;sfte ekoigkfbek ns/ BkFwkso ekoigkfbek s'A s[;hA eh ;wMd/ j'<

gqÙB 3 ;EkJh ekoigkfbek ns/ okiBhfse ekoigkfbek ftZu nzso dZ;'<

gqÙB 4 fJefjoh ekoigkfbek ns/ pj[Fg[oyh ekoigkfbek fe;B{z efjzd/ jB<

gqÙB 5 ;oeko d/ ekoigkfbek nzr d[nkok ehs/ iKd/ ezwK dk toDB eo'<

gqÙB 6 w[Zy ekoigkfbek dh u'D iK fB:[esh d/ tZyFtZy Yzr dZ;'<

gqÙB 7 ekoigkfbek dhnK tZyFtZy fe;wK dh ftnkfynk eo'<

45

;oeko d/ nzr;oeko d/ nzr;oeko d/ nzr;oeko d/ nzr---- ftXkBgkfbekftXkBgkfbekftXkBgkfbekftXkBgkfbek

gqÙB 1 ftXkB gkfbek dh pDso ns/ fJ; d/ ezwK dk ;zy/g ftZu toDB eo'<

gqÙB 2 d' ;dBh ftXkBFwzvb d/ r[DK s/ n"r[DK dh ftnkfynk eo'.

gqÙB 3 j/m fby/ ÙpdK B{z ;zy/g ftZu ;wMkULF

• nftÙtk; gq;skt

• fBzdk gq;skt

• ;ErB gq;skt

;oeko d/ nzr;oeko d/ nzr;oeko d/ nzr;oeko d/ nzr---- fBnKgkfbekfBnKgkfbekfBnKgkfbekfBnKgkfbek

gqÙB 1 fBnKgkfbek d/ ezwK dk ;zy/g toDB eo'<

gqÙB 2 iZiK dh fB:[esh dhnK fejVhnK fejVhnK ftXhnK jB<

gqÙB 3 fBnKgkfbek dh ;[szsosk s'A s[;hA eh ;wMd/ j'< ““fBnKgkfbek dh ;[szsosk”” B{z

;[oZfyns oZyD bJh fejVhnK fejVhnK rZbK io{oh jB<

gqÙB 4 j/m fbfynK T[Zgo ;zy/g ftZu fNZgDh fby'<

• g[BofBohyD

• fBnKgkfbek s/ ekoigkfbek ftZu ;pzX

• fBnKgkfbek ;zftXkB dh oZfyne d/ s"o s/

gqÙB 5 j/m fby/ ÙpdK d/ noE dZ;' s/ fJj th dZ;' fe fJj b/y fe™ ikoh ehs/ iKd/ jB<

• pzdh gqsZyheoB b/y

• gow nkd/Ù b/y

• wBkjh b/y

Gkosh ;zxtkd dk ;o{gGkosh ;zxtkd dk ;o{gGkosh ;zxtkd dk ;o{gGkosh ;zxtkd dk ;o{g

gqÙB 1 Gkosh ;zftXkB dhnK T[j fejVhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK jB i' Gkosh ;zftXkB B{z ;zxh

;zftXkB pDk™dhnK jB<

gqÙB 2 Gkosh ;zftXkB dhnK fJekswe ftÙ/ÙsktK dk toDB eo'<

gqÙB 3 Gkosh ;zftXkB dhnK ;zxkswe ftÙ/ÙsktK dk toDB eo'<

gqÙB 4 ““Gkosh ;zftXkB pDso ftZu ;zxkswe, go tk;st ftZu fJekswe j?.”” ftnkfynk eo'<

46

;zx ns/ okiK;zx ns/ okiK;zx ns/ okiK;zx ns/ okiK ftZu ftZu ftZu ftZu ;pzX;pzX;pzX;pzX

gqÙB 1 ekB{zB fBowkD ;pzXh ÙeshnK dh tzv e/Ado ns/ okiK ftZu fe; soQK ehsh rJh j?<

gqÙB 2 ;zx d/ okiK ftueko gqÙk;eh ;zpzXK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 3 e/Ado s/ okiK d/ ;zpzXK dk nb'uBkswe w[bKeD eo'<

;zxh ekoigkfbek okÙNogsh;zxh ekoigkfbek okÙNogsh;zxh ekoigkfbek okÙNogsh;zxh ekoigkfbek okÙNogsh

gqÙB 1 Gkosh okÙNogsh dhnK ÙeshnK ns/ ekoiK dk toDB eo'<

gqÙB 2 Gkosh okÙNogsh dh u'D fe; soQK ehsh iKdh j?<

gqÙB 3 okÙNogsh B{z gdth s'A jNkT[D bJh ;zftXkB ftu nzfes wjKd'Ù d/ w[eZdw/ dh ftXh dk

toDB eo'<

gqÙB 4 Gkos d/ okÙNogsh dhnK ;zeNekbh ÙeshnK dh nkb'uBkswe ftnkfynk eo'<

gqÙB 5 Gkos d/ T[gFokÙNogsh dh u'D fe; soQK j[zdh j?, T[; dhnK ÙeshnK ns/ ;fEsh th

ftnkfynk eo'<

wzsoh gfoÙd ns/ gqXkB wzsohwzsoh gfoÙd ns/ gqXkB wzsohwzsoh gfoÙd ns/ gqXkB wzsohwzsoh gfoÙd ns/ gqXkB wzsoh

gqÙB 1 ;zxh wzsoh gfoÙd dh pDso dh ftnkfynk eo'< fJZe e?pfBN wzsoh d{i/ wzsohnK s'A fe;

soQK fGzB j[zdk j?<

gqÙB 2 ;zxh wzsoh gfoÙd d/ ekoiK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 3 Gkos dk gqXkB wzsoh fe; soQK fB:[es ehsk iKdk j?< T[; dhnK ÙeshnK ns/ ;fEsh

dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 4 Gkos d/ wzsoh wzvb dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK fejVhnK jB<

gqÙB 5 wzsoh wzvb ns/ wzsoh gfoÙd ftZu nzso dZ;'< wzsoh wzvb d/ ekoiK dh ftnkfynk eo'<

;zxh ftXkB gkfbek;zxh ftXkB gkfbek;zxh ftXkB gkfbek;zxh ftXkB gkfbek---- ;z;d;z;d;z;d;z;d

gqÙB 1 b'e ;Gk ns/ oki ;Gk dh pDso dZ;'<

gqÙB 2 ;z;d d/ ezwK dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 3 ;z;d d/ w?Apo d/ ftÙ/Ù nfXekoK dk toDB eo'<

gqÙB 4 ;z;d ftZu ;kXkoB fpZb gk; eoB dh ftXh dk toDB eo'<

gqÙB 5 b'e ;Gk d/ ;gheo dh u'D fe; soQK j[zdh j?< T[; dhnK ÙeshnK fejVhnK jB<

gqÙB 6 b'e ;Gk ns/ oki ;Gk ftZu ;pzX dZ;'< fJjBK d'BK ftZu'A fejVk ;dB tX/o/ ÙeshÙkbh

j?<

47

gqÙB 7 b'e ;Gk dh ouBk, ÙeshnK ns/ ;fEsh dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 8 oki ;Gk dh ouBk, ÙeshnK ns/ ;fEsh dh ftnkfynk eo'<

oki dh ekoigkfbek oki dh ekoigkfbek oki dh ekoigkfbek oki dh ekoigkfbek ---- okigkb, wzsoh gfoÙdokigkb, wzsoh gfoÙdokigkb, wzsoh gfoÙdokigkb, wzsoh gfoÙd

gqÙB 1 okigkb dh fB:[esh ns/ ÙeshnK dk toBD eo'<

gqÙB 2 okigkb dh tk;sfte ;fEsh dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 3 oki wzsoh gfoÙd dk fBowkD fe; soQK j[zdk j?<

gqÙB 4 oki wzsoh gfoÙd dhnK ÙeshnK dk toDB eo'<

gqÙB 5 Gkosh ;zx d/ okiK ftZu BkFwkso ekoigkfbek ns/ n;bh ekoigkfbek e"D j?< n;bh

ekoigkfbek dhnK ÙeshnK ns/ ;fEsh dk toDB eo'<

oki ftXkB wzvboki ftXkB wzvboki ftXkB wzvboki ftXkB wzvb

gqÙB 1 oki ftXkB wzvb dh pDso dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 2 oki ftXkB gfoÙd fe; soQK ;Ekgs ehsh ik ;edh j?<

gqÙB 3 ftXkB ;Gk ns/ ftXkB gfoÙd dk ekoiekb dZ;'<

gqÙB 4 oki ftXkB ;Gk d/ ;gheo dh u'D, ÙeshnK ns/ ;fEsh dh ftnkfynk eo'<

gqÙB 5 oki ftXkB wzvb dhnK ÙeshnK ;zy/g o{g ftZu toDB eo'<

gqÙB 6 ftXkB ;Gk ns/ ftXkB gfoÙd d/ nkg;h ;pzX toDB eo'<

ffff˜̃̃̃bQk gq;kÙBbQk gq;kÙBbQk gq;kÙBbQk gq;kÙB

gqÙB 1 f˜bQk gq;kÙB s'A s[jkvk eh Gkt j?< fJ; d/ w[Zy ekoiK dk toDB eo'<

gqÙB 2 Gkos ftZu f˜bQk gqÙk;B d/ ftek; ns/ ;zrmB dk toDB eo'<

gqÙB 3 fvgNh efwÙBo dh fB:[esh fe; soQK j[zdh j?< T[;d/ w[Zy ekoi dZ;'<

gqÙB 4 f˜bQk gq;kÙB d/ j'o nfXekohnK d/ ekoiK dk toDB eo'<

;otFT[u ndkbs;otFT[u ndkbs;otFT[u ndkbs;otFT[u ndkbs

gqÙB 1 Gkos dh ;otFT[u ndkbs dk ;zrmB fet/A j[zdk j?<

gqÙB 2 Gkos dh ;otFT[u ndkbs dhnK ÙeshnK dk toDB eo'<

48

oki dh T[Zu ndkbsoki dh T[Zu ndkbsoki dh T[Zu ndkbsoki dh T[Zu ndkbs

gq 1 oki dh T[Zu ndkbs dh ouBk ;pzXh ftnkfynk eo'.

gq 2 oki dh T[Zu ndkbs d/ iZiK dhnK :'rsktK, ekoiekb s/ sBykjK ;pzXh ftnkfynk

eo'. T[Zu ndkbs d/ iZiK dh fB:[esh fet/A j[zdh j?, fJ; pko/ th dZ;'<

gq 3 T[Zu ndkbs d/ gqkozfGe s/ nghbh nfXeko y/so dk toDB eo'.

gq 4 oki dh T[Zu ndkbs dhnK tZyFtZy ÙeshnK dk toBD eo'.

49

iwksiwksiwksiwks---- 10O210O210O210O2

okiBhsh Ùk;sookiBhsh Ùk;sookiBhsh Ùk;sookiBhsh Ùk;so

okiBhfse gqDkbh okiBhfse gqDkbh okiBhfse gqDkbh okiBhfse gqDkbh ---- oki ns/ okiBhfse gqDkbhoki ns/ okiBhfse gqDkbhoki ns/ okiBhfse gqDkbhoki ns/ okiBhfse gqDkbh ftZu ftZu ftZu ftZu nzsonzsonzsonzso

gq 1 okiBhfse gqDkbh (The Political System) BK dh g[;se fe;B/ fbyh<

(A) okpoN vkjb (B) nkbwzv (C) v/ftv Jh;NB (D) no;s{

gq 2 j/m fbfynK ftZu'A fejVk o;wh ;zouBk dk fjZ;k BjhA j?<

(A) ftXkBgkfbek (B) dpkn ;w{j (C) ekoigkfbek (D) fBnKgkfbek

gq 3 fBt/ÙK s'A eh Gkt j?<

(A) gqDkbh d/ fBoD/ (B) tksktoD (C) b'eK dhnK wzrK (D) BhshnK

gq 4 gqDkbh dh gfotosB gqhfeqnk dk n;b Gkt eh j?<

(A) fBt/ÙK B{z fBek;K ftZu pdbDk (B) b'eK dhnK wzrK ;[DBk

(C) b'eK sZe fBoD/ gj[zukT[d/ (D) BthnK wzrK dk pDBk

gq 5 fi; ftXh okjhA fBt/ÙK B{z fBek;K ftZu pdfbnk iKdk j? s/ fBozso gqhfeqnk uZbdh j?

T[;B{zaaaaaaaaaaaaaaaa ftt;Ek fejk iKdk j?.

okokokokiBhse ;ZfGnkukoiBhse ;ZfGnkukoiBhse ;ZfGnkukoiBhse ;ZfGnkuko

gq 6 aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa okiBhse ;ZfGnkuko dh fJe fe;w j?.

gq 7 okiBhse ;ZfGnkuko dh XkoDk dk gq:'r ;ZG s' gfjbK aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa B/ ehsk.

gq 8 okiBhse w[Zb ns/ okiBhse ftÙtkÙaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaa d/ w[Zy sZE jB.

okiBhse ;wkiheoDokiBhse ;wkiheoDokiBhse ;wkiheoDokiBhse ;wkiheoD

gq 9 fi; ftXh okjhA ftnesh okiBhsh gqsh nuko ftjko f;Zydk j? T[;B{zaaaaaaaaaaaaaaaaa fejk

iKdk j?.

gq 10 aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa B{z Bkrfoe dk w[ZYbk ;e{b wzfBnk iKdk j?.

gq 11 aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ns/ aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa okiBhse ;wkiheoD d/ ;kXB jB.

gq 12 okiBhse gqDkbh gqsh b'eK d/ ftÙtk;K, GktBktK, edoK ehwsK d/ ;w{j B{z aaaaaaaaaaaaaaa

aaaaaaaaaaaaa fejk iKdk j?.

gq 13 okiBhse ;ZfGnkuko ns/ okiBhse ;wkiheoD dh feqnk skBkÙkjh YKu/ Bkb'A

aaaaaaaaaaaaaaaaaaa YKu/ ftZu tX/o/ ;[uZih ubdh j?.

50

B"eoÙkjhB"eoÙkjhB"eoÙkjhB"eoÙkjh

gq 14 B"eoÙkjh dk j'o BK eh j?<

(A) ftXkBgkfbek (B) ;zuko d/ ;kXB (C) n;?fBe ;/tktK

(D) fBnKgkfbek d/ nfXekoh

gq 15 fpT[o' (Bureau) Ùpd dk Ùpdh noE eh j?<

(A) Ùk;B (B) fbyD tkbk v?;e (C) wzsoh (D) nfXekoh tor

gq 16 okiBhsh nXkfos fB:[esh (Spoil System) fejV/ d/ÙK ftZu gqufbZs j?<

(A) fJzrb?Av (B) nwohek (C) igkB (D) uhB

gq 17 Gkos ftZu n;?fBe ;/tktK dh Gosh tX/o/ eoe/ j/m fby/ nk:'r okjhA ehsh iKdh j?.

(A) ;/tk f;Zfynk p'ov (B) b'e ;/tk nk:'r (C) ftGkrh u'D ew/NhnK

(D) ;/tk p'ovK okjhA

gq 18 fpT[o'eq/;h fe; GkÙk dk Ùpd j?<

(A) rohe (B) co?Au (C) :{BkBh (D) noph

gq 19 e'Jh nfijk ekoi dZ;' i' n;?fBe nfXekohnK okjhA BjhA ehsk iKdk j?.

(A) wzsohnK dh ;jkfJsk eoBh (B) BhshnK pBkT[D ftu ;jkfJsk

(C) gq;kÙB ubkT[Dk (D) u'DK bVBk

gq 20 w[ekpb/ dhnK gqhfynktK d[nkok Gkos ftu Gosh gqDkbh ed'A bkr{ j'Jh ;h<

(A) 1853 (B) 1914 (C) 1947 (D) 1749

u'D wzvbu'D wzvbu'D wzvbu'D wzvb

gq 21 BkrfoeK dk T[j nfXeko fi; okjhA T[j nkgD/ gqshfBXh u[Ddk j?aaaaaaaaaaaaaaa fejk iKdk

j?.

gq 22 gqshfBX b'eszso ftZu ;w[Zu/ d/Ù B{z aaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftZu tzfvnk iKdk j?.

gq 23 ;z:[es oki nwohek ftZu t'N dk nfXeko aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;kb ftZu fdZsk frnk.

gq 24 aaaaaaaaaaaaaaaaaa d/Ù B{z b'eszso dk xo j'D dk wkD gqkgs j?.

gq 25 id'A fJe u'D y/so ftu'A 3 iK 3 s'A tZX w?Apo u[D/ iKd/ j'D sK T[;B{z aaaaaaaaaaaaaaaaaaa u'D

y/so fejk iKdk j?.

gq 26 nB[gkse gqshfBXsk nXhB aaaaaaaaaaaaaaaa d/ nB[gks nB[;ko gqshfBXsk fdZsh iKdh j?.

gq 27 Gkos ftZu b'e ;Gk b'e ;Gk b'e ;Gk b'e ;Gk ns/ oki ftXkB ;GktK oki ftXkB ;GktK oki ftXkB ;GktK oki ftXkB ;GktK dhnK u'DK aaaaaaaaaaaaaaaaa u'D ftXh d/ nkXko

s/ eotkJhnK iKdhnK jB.

51

u'D gqDkbh u'D gqDkbh u'D gqDkbh u'D gqDkbh ---- GkrGkrGkrGkr----B

gq 28 Gkosh u'D gqDkbh dh ftt;Ek ;zftXkB d/ nB[S/d aaaaaaaaaaaaaaaa ftZu doi j?.

gq 29 w[Zy u'D efwÙBo bJh aaaaaaaaaaa ;kb dk ekoiekb fBÙfus ehsk fnrk j?.

gq 30 j/m fbfynK ftZu'A fejVk ekoi u'D nk:'r dk BjhA j?<

(A) b'e ;Gk dhnK u'DK eokT[DhnK (B) oki ftXkB ;GktK dhnK u'DK

(C) ekB{zB pBkT[D/ (D) okÙNogsh dh u'D dk gqpzX

gq 31 okiBhse dbK B{z wkDsk d/D ns/ wkBsk ysw eoB dk ezw e"D eodk j?<

(A) okÙNogsh (B) u'D nk:'r (C) gqXkB wzsoh (D) ;z;d

gq 32 b'e ;Gk ns/ oki ftXkB ;GktK d/ u'D y/soK ftZu b'VhAdhnK spdhbhnK eoB dk ezw

fe;B{z ;"Afgnk frnk j?<

(A) okigkbK B{z (B) okiBhse dbK B{z (C) okiK dhnK ;oekoK B{z

(D) ;hwkpzdh nk:'r B{z

gq 33 Gkos ftZu fe; ekB{zB okjhA gfjbh tko u'D gqDkbh ;zpzXh ftt;EktK bkr{ ehshnK

rJhnK<

(A) 1951 b'e gqshfBXsk ekB{zB (B) 1909 wkob/ fwzN' ekB{zB

(C) 1919 u/w;c'ov ekB{zB

gq 34 aaaaaaaaaaaaaaaa t/A ;zÙ'XB okjhA Xow fBogysk ns/ okÙNo dh nyzvsk Ùpd ;zftXkB ftZu

Ùkwb ehs/ rJ/.

gq 35 nzso okih gfoÙd dk gqXkBaaaaaaaaaaaaaaaaa j[zdk j?.

gq 36 fJB;kBh pokdoh Bkwh ;z;Ek dk fBowkDaaaaaaaaaaaaaaaaaaa B/ ehsk.

gq 37 ;ot Gkosh ;zgodkfJesk fto'Xh ;zwsh dh ;EkgBk aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa Bkwh eKro;h B/sk

tb'A ehsh rJh.

gq 38 Gkosh ;zftXkB B/ aaaaaaaaaaaaaaaaaaa GkÙktK B{z wkDsk fdZsh rJh j?.

gq 39 Gkosh okiK dh tzvaaaaaaaaaaaaaaaaaaa d/ nkXko s/ ehsh rJh j?.

gq 40 okÙNoh J/eheoD gfoÙd dh gfjbh p?meaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftZu j'Jh.

gq 41 aaaaaaaaaaaaaaaaaa f;XKs nB[;ko B"eohnK d/D ;w/A nkgD/ okiK d/ w{b t;BheK B{z soihj

fdZsh iKdh j?.

52

r[nKYh d/ÙK Bkb Gkos d/ ;zpzXr[nKYh d/ÙK Bkb Gkos d/ ;zpzXr[nKYh d/ÙK Bkb Gkos d/ ;zpzXr[nKYh d/ÙK Bkb Gkos d/ ;zpzX

gq 42 LTTE dk g{ok BK eh j?<

gq 43 Gkos gke ftueko :[ZXaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ns/aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftZu j'fJnk.

gq 44 w?ew'jB o/ykaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ns/aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa d/Ù d/ ftueko j?.

gq 45 uhB fJeaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftukoXkok tkbk d/Ù j?.

gq 46 gkfe;skB d/ nZstkdhnK tZb'A Gkosh ;z;d s/aaaaaaaaaaaaa d;zpoaaaaaaaaaaaaa ftZu jwbk ehsk

frnk.

gq 47 skfwb ;wZf;nk Gkos ns/aaaaaaaaaaaaaaaaaa d/Ù ftueko j?.

gq 48 1971 d/ GkosFgke :[ZX ;w/Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa Gkos d/ gqXkB wzsoh ;B.

gq 49 Gkos dh tzv Bkbaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa d/Ù BtK j'Ad ftZu nkfJnk.

Gkos d/ nwohek s/ o{; Bkb ;zpzXGkos d/ nwohek s/ o{; Bkb ;zpzXGkos d/ nwohek s/ o{; Bkb ;zpzXGkos d/ nwohek s/ o{; Bkb ;zpzX

gq 50 nwohek d/ okÙNogshaaaaaaaaaaaaaaaaaaa B/ gowkD{ ;wM"s/ bJh tZuBpZXsk d[jokJh.

gq 51 nwohek d/ toswkB okÙNogshaaaaaaaaaaaaaaaaaaa jB.

gq 52 toswkB o{;aaaaaaaaaaaaaaaaaa ftZu j'Ad ftZu nkfJnk.

gq 53 gkfe;skB B{z Ù;soK dh ;gbkJh ;G s'A tZX aaaaaaaaaaaaaaaa d/Ù okjhA ehsh iKdh j?.

gq 54 Gkos B/ nwohek tb'A g/Ù ehshaaaaaaaaaaaaaaa ns/aaaaaaaaaaaaaaaa gowkD{ ;zXh s/ j;skyo eoB

s'A fJBeko eo fdZsk.

gq 55 Gkos s/ nwohek ftueko 1, 2, 3 ;wM"skaaaaaaaaaaaaaaaaa ;zB ftZu j'fJnk.

gq 56 nZstkdhnK B/ nwohek d/ tgko e/Ado s/ jwbkaaaaaaaaaaaaaaa B{z ehsk.

gq 57 Gkos s/ o{; ftueko 20 ;kbk ;zXhaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ftZu j'Jh.

Gkos dk ;z;ko dhnK gqw[Zy ;wZf;nktK gqsh fdqÙNhe'DGkos dk ;z;ko dhnK gqw[Zy ;wZf;nktK gqsh fdqÙNhe'DGkos dk ;z;ko dhnK gqw[Zy ;wZf;nktK gqsh fdqÙNhe'DGkos dk ;z;ko dhnK gqw[Zy ;wZf;nktK gqsh fdqÙNhe'D

gq 58 gowkD{ ngq;ko ;zXhaaaaaaaaaaaaaa ftZu bkr{ ehsh rJh.

gq 59 nKf;e gohyD o'e{ ;zXhaaaaaaaaaaaaaaa ftZu bkr{ ehsh rJh.

gq 60 ;zftXkB d/ nB[S/daaaaaaaaaaaaaaaaa B{z w"fbe nfXekoK dk oZfyne wzfBnk iKdk j?.

gq 61 Gkos ftÙt tgko ;zrmB dk w?Apo aaaaaaaaaaaaa ;zB ftZu pfDnk.

gq 62 F.D.I. dk g{ok BKaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gq 63 ;z:[es okÙNo tb'A wB[Zyh nfXekoK dh x'ÙDkaaaaaaaaaaaaaaaaa B{z ehsh rJh.

gq 64 L.P.G. nXhB Liberalisation (T[dkoheoD) Privatisation (fBZiheoD) aaaaaaaaaaaaaaaaaa

aaaaaaaaaaaaaaaaa s'A eh Gkt j?<

53

T[dkotkdT[dkotkdT[dkotkdT[dkotkd

ykbh EktK Goykbh EktK Goykbh EktK Goykbh EktK Go'L

gq 65 T[dkotkd nzrq/ih GkÙk d/ Ùpdaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dk gzikph nB[tkd j?.

gq 66 gqzgoktkdh T[dkotkdh oki B{z fJZe õ{ohaaaaaaaaaaaaaaaa ;wMd/ jB.

gq 67 ;wekbh T[dkotkdhnK nB[;ko nfXekoaaaaaaaaaaaaaaaaa BjhA jB.

gq 68 T[dkotkdh ftukoXkok pkdÙkjK d/aaaaaaaaaaaaaa nfXekoK ns/ oki dh fBoze[Ùsk d/ fto[ZX j?.

gq 69 T[dkotkd d/ aaaaaaaaaaaaaaaaaa o{g wzB/ iKd/ jB.


gq 70 T[dkotkd dh ftukoXkok dk w[Zy ;woEe j?-

(T) i'jB bke

(n) n?vw ;fwE

(J) i/wi fwb

(;) T[go'es ;ko/.

gq 71 T[dkotkd fJZe ftukoXkok j?-

(T) okiBhse ns/ nkofEe

(n) ;wkfie s/ nkofEe

(J) nkofEe s/ okiBhse

(;) Xkofwe s/ ;wkfie

gq 72 ;wekbh T[dkotkdhnK nB[;ko oki fJZe ;z;Ek j?-

(T) ;wkfie s/ B?fse ;z;Ek

(n) goT[gekoh ;z;Ek

(J) nzso okÙNoh ;z;Ek

(;) okiBhse s/ Xkofwe ;z;Ek

gq 73 ““T[dkotkd ihtB d/ p"fXe, ;wkfie, Xkofwe, okiBhse ns/ nkofEe nkfd ;ko/ y/soK

ftZu ;[szsosk dh wzr dk gqshe j?.”” fJj Ùpd fe; B/ ej/-

(T) ;koN'oh

(n) jopoN ;g?A;o

(J) n?vw ;fwE

(;) j?b't?b

54

wkoe;tkdwkoe;tkdwkoe;tkdwkoe;tkd


gq 74 ekob wkoe; dk iBw 5 wJhaaaaaaaaaaaa B{z j'fJnk.

gq 75 wkoe;tkd B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;wkitkd th fejk iKdk j?.

gq 76 ekobwkoe; B{z ftfrnkBe ;wki dkaaaaaaaaaaaaaaaaa wzfBnk iKdk j?.

gq 77 jhrb nB[;ko ;wkfie ftek; dh ;zukbB Ùesh ftuko j? go wkoe; nB[;ko ;wkfie

ftek; dh ;zukbB Ùeshaaaaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gq 78 wkoe;tkd w[Zy s"o s/ ekob wkoe; ns/ T[; d/ ;kEhaaaaaaaaaaaaaaaaaaa d[nkok fdZs/ f;XKsK

dk ;w{fje BK j?.


gq 79 ekob wkoe; dhnK wjkB ouBktK jB-

gq 80 (T) Communist Manifesto (n) Das Kapital (J) Value, Price, Profit (;) T[go'es ;ko/.

gq 81 wkoe; nB[;ko jo/e :[Zr ftZu ;wki fezBhnK Ùq/DhnK ftZu tzfvnk j[zdk j?-

(T) fszB (n) uko (J) d' (;) d;

gq 82 ekob wkoe; nB[;ko id'A w˜d{oK dh skBkÙkjh nkgD/ fto'Xh sZsK B{z g{oB o{g ftZu BÙN

eo d/t/rh sK fco fe; dh b'V BjhA oj/rh-

(T) ftXkBgkfbek (n) oki dh (J) okiBhse gqDkbh dh (;) dpkT[ ;w{jK dh

gq 83 b?fBB s/ ;NkfbB fe; d/Ù d/ ftukoe s/ okiBhshtkB j'J/ jB-

(T) iowB (n) o{; (J) ikgkB (;) Gkos

gq 84 jhrb nB[;ko ;wkfie ftek; fJZe f;ZXh o/yk ftZu BjhA j[zdk, ;r'A fJ; d/ ftek; dk o;sk

j?-

(T) T[bNk g[bNk (n) ftzrkFN/Yk (J) ;"yk (;) T[Zuk BhtK

wjkswk rKXh d/ okiBhfse ftukowjkswk rKXh d/ okiBhfse ftukowjkswk rKXh d/ okiBhfse ftukowjkswk rKXh d/ okiBhfse ftuko


gq 85 1919 s'A 1947 sZe wjkswk rKXh ih d/ okÙNoh nzd'bBK s/ SkJ/ j'D ekoB fJfsjk; d/

fJ; ekb B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dk BK fdZsk iKdk j?.

gq 86 ;[GkÙ uzdo p'; B/ nkgD/ fJZe GkÙD ftZu rKXh ih B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dk fyskp fdZsk.

gq 87 ;Zu s/ nfjz;k rKXh ih d/ okiBhse ftukoK d/ aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa nkXko jB.

55

gq 88 rKXh ih nB[;ko oki Ùesh dk gq:'r eodk j? fi; d[nkok ftnesh dhaaaaaaaaaaaaaaaa BÙN

j[zdh j?.

gq 89 ;Zfsnkrqfj rKXhtkd dk fdb ns/aaaaaaaaaaaaaaaaa j?.


gq 90 :{Bhtof;Nh gZXo dh ftZfdnk g{oh eoB wro'A rKXh ih tekbs dh gVQkJh eoB bJh feZE/

rJ/<

(T) nwohek (n) fJzrb?Av (J) eB/vk (;) iowBh

gq 91 rKXh ih nB[;ko b'eK B{z fBnK fwbDk ukjhdk j?-

(T) fBnKgkfbek d[nkok (n) gzukfJsK d[nkok (J) oki d[nkok (;) iZiK d[nkok

gq 92 j/m fbfynK ftZu'A ;Zfsnkrqfj dh ftXh fejVh j?-

(T) fjios (n) f;tb Bk c[owkBh (J) tos oZyDk (;) T[go'es ;kohnK

gq 93 ;Zfsnrqfj fe; dk jfEnko BjhA-

(T) rohpK dk (n) ew˜'oK dk (J) nwhoK dk (;) feoshnK dk

gq 94 rKXh ih dh ;t? ihtBh dk f;ob/y j?-

(T) M{m Bkb w/o/ gq:'r (n) ;Zu Bkb w/o/ gq:'r (J) feos Bkb w/o/ gq:'r

(;) nfjz;k Bkb w/o/ gq:'r

b'eFwsb'eFwsb'eFwsb'eFws

gq 95 i' ws ;ko/ b'eK d/ fjZsK ftZu BjhA j?, sK nfij/ ws B{zaaaaaaaaaaaaaa BjhA wzfBnk ik

;edk.

gq 96 b'e ws jw/Ùk gqtkfBsaaaaaaaaaaaaaaaa gZXoK d/ nB[e{b j[zdk j?.

gq 97 b'e ws d/ noEK ;zpzXh ftdtkBK ftZu ;ot ;zwshaaaaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gq 98 b'e ws ;dk jh iBaaaaaaaaaaaaa d/ fjZs ftZu j[zdk j?.


gq 99 ““brksko ;[u/ssk ;[szsosk dk w[Zb j?.”” fJj Ùpd fe; okiBhse ftfrnkBh B/ ej/-

(T) bkov pqkJh; (n) ftb'ph (J) bkt?b (;) vka p/Bh gq;kd

gq 100 b'ews d/ fBowkD s/ gqrNkt/ d/ fpibJh ;kXB jB-

(T) nkekÙpkDh s/ d{odoÙB (n) ftfdne ;z;EktK (J) f;B/wk (;) gq?;

gq 101 nkofEe b'eszso s'A fpBK fejVk b'eszso noEjhD j?.

(T) okiBhse b'eszso (n) gqsZy b'eszso (J) ngqsZy b'eszso

(;) ;wkfie b'eszso

56

gq 102 fdqV iK ;t;E b'eFws dk fBowkD eoB d/ o;s/ ftZu o[ektNK-

(T) nfrnkBsk (n) gZygksh gq?; (J) f;XKsjhD okiBhse db

(;) T[go'es ;ko/

gq 103 b'eFws fe; Ùk;B gqDkbh dk w{b nkXko j?-

(T) skBkÙkjh (n) b'eszsoh (J) gqXkBrh (;) ;kwtkdh

db gqDkbhdb gqDkbhdb gqDkbhdb gqDkbh


gq 104 nkX[fBe :[Zr gqshfBXhaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dk :[Zr j?. okiBhse db d/ w?ApoK ftZu

ftukoKaaaaaaaaaaaaaa dh õ{os j?.

gq 105 ;wkitkdh iK ;kwtkdh ftukoXkok tkb/ db B{zaaaaaaaaaaaaaaaa gZyh db fejk iKdk j?.

gq 106 w˜d{o db (Labour Party) ns/ o{Vhtkdh db (Conservative Party)aaaaaaaaaaaaaaaa d/Ù d/

d' w[Zy okiBhse db jB.

gq 107 ;z;dh Ùk;B gqDkbh ftZu fijVk okiBhse db iK dbK dk ;w{j ;oeko dk fBowkD

eodk j? T[; db iK db d/ ;w{j B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa fejk iKdk j?.


gq 108 ““okiBhse db s'A ;kvk Gkt T[BQK BkrfoeK d/ E'VQ/ iK pj[s/ ;zrfms ;w{j s'A j? i' fJZe

okiBhse fJekJh d/ o{g ftZu fJeZm/ ezw eod/ jB.”” fJj eEB fe;dk j?-

(T) bheke (n) pqkJh; (J) r?N/b (;) frbeqkJh;N

gq 109 j/m fbfynK ftZu'A fejVk db Xow s/ nkXkfos j?-

(T) fÙt ;?Bk (n) eKro; (J) n;wrD gfoÙd (;) Bkih db

gq 110 okiBhse db iBsk B{z fejVh f;Zfynk fdzd/ jB-

(T) okiBhse f;Zfynk (n) Xkofwe f;Zfynk (J) o;wh f;Zfynk

(;) r?o o;wh f;Zfynk

gq 111 fejVk db pdbthA ;oeko dk fBowkD eoB ftZu G{fwek fBGk™dk j?-

(T) y/soh db (n) fto'Xh db (J) okÙNoh db (;) ;kwtkdh db

gq 112 ;wkitkdh noE ftt;Ek ftZu fe; ;zgsh dh nkfrnk BjhA j[zdh-

(T) ;otiBe ;zgsh (n) fBZih ;zgsh (J) ;oekoh ;zgsh (;) iZdh ;zgsh

57

fjZs ns/ dpkU ;w{jfjZs ns/ dpkU ;w{jfjZs ns/ dpkU ;w{jfjZs ns/ dpkU ;w{j


gq 113 fJZe' fij/ fjZs oZyD tkb/ b'e nkgD/ nkg B{z fJZeaaaaaaaaaaaaaaaa ftZu ;zrfms eod/ jB.

gq 114 ;ko/ dpkT[ ;w{jK B{z fjZs ;w{j fejk ik ;edk j? go ;ko/ aaaaaaaaaaaaaaaa B{z dpkT[ ;w{j BjhA

fejk ik ;edk.

gq 115 dpkU ;w{jaaaaaaaaaaaaaaa ;o{g d/ BjhA j[zd/.

gq 116 aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa d/Ù ftZu ekch frDsh ftZu dpkT[ ;w{j jB.

mhe T[Zso u[De/ fby'Lmhe T[Zso u[De/ fby'Lmhe T[Zso u[De/ fby'Lmhe T[Zso u[De/ fby'L

gq 117 fjZs ;w{j iK dpkU ;w{jK dh ftÙ/Ùsk fejVh j?<

(T) fJZS[e w?Apoh (n) ;zrmB (J) ;KMk fjZs (;) T[go'es ;ko/

gq 118 j/m fbfynK ftZu'A fejVk torh ;w{j j?<

(T) nfyb Gkosh No/v :{BhnB eKro; (n) fÙt ;?Bk

(J) Ùq'wDh nekbh db (;) vhan?wHe/a

gq 119 GkÙk, iksh iK Xow s/ nkXkfos dpkU ;w{j fe; bJh jkBhekoe j[zd/ jB<

(T) okÙNoh J/esk (n) Xkofwe J/esk (J) ;wkfie J/esk

(;) GktBkswe J/esk

gq 120 ““fjZs ;w{jK s'A ;kvk Gkt ftneshnK d/ nfij/ ;w{jK s'A j?, i' fJe ftÙ/Ù T[d/Ù iK fjZs

bJh nkg; ftZu ;zpzfXs j[zd/ jB ns/ i' fJBQK pzXBK gqsh ;[u/s BjhA jB.”” fJj eEB

fe;dk j?<

(T) nkbwzv ns/ gkt/b (n) fvbB (J) n?;HJha ckJhBo (;) ˜hrbo

Gkosh b'eszsoF ;z;dhGkosh b'eszsoF ;z;dhGkosh b'eszsoF ;z;dhGkosh b'eszsoF ;z;dh ;o{g iK Bw{Bk;o{g iK Bw{Bk;o{g iK Bw{Bk;o{g iK Bw{Bk


gq 121 ;z;dh Ùk;B gqDkbh ftZu ekoigkfbek ftXkBgkfbek gqshaaaaaaaaaaaaaaaaaaa j[zdh j?.

gq 122 ekoigkfbek d/ d' o{g j[zd/ jB. fJZe B{zaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ns/ d{i/ B{z n;bh ekoigkfbek

fejk iKdk j?.

gq 123 Gkos ftZu iB ;fjGkrsk dk gZXoaaaaaaaaaaaaaaaaaa BjhA.

gq 124 15thA b'e ;Gk dhnK u'DK ;w/A u'D nk:'r d[nkokaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa okÙNoh okiBhse

dbK B{z wkBsk gqkgs ;h.

gq 125 n;bh ekoigkfbek wzsoh gfoÙd j[zdh j? i'aaaaaaaaaaaaaaa dh nrtkJh nXhB ezw eodh j?.

58


gq 126 Gkos B/ ;z;dh Ùk;B gqDkbh dk Bw{Bk fe; d/Ù s'A gqkgs ehsk<

(T) nwohek (n) fJzrb?Av (J) nkfJob?Av (;) dZyDh ncohek

gq 127 15thA b'e ;Gk dhnK u'DK ed'A j'JhnK<

(T) ngq?bFwJh 2009 (n) cotohFwkou 2009 (J) wJhFi{B 2009

(;) i{BFi[bkJh 2009

gq 128 1985 ftZu db pdbh fto[ZX ekB{zB ftZu fe; ;'X okjhA d'Ù d{o ehs/ rJ/<

(T) 76thA (n) 91thA (J) 93thA (;) 94thA

gq 129 ;gZÙN pj[ws dk Gkt j?L

(T) 50 gqshÙs s'A tZX (n) 40 gqshÙs (J) 49 gqshÙs (;) 33 gqshÙs

gq 130 t'N d/D ns/ u'D bVB dk nfXeko fejVk nfXeko j?<

(T) ;wkfie nfXeko (n) okiBhse nfXeko (J) nkofEe nfXeko

(;) Xkofwe nfXeko

Gkosh b'eszso B{z gqGkfts eoB tkb/ ;wkfie ns/ nkofEe sZsGkosh b'eszso B{z gqGkfts eoB tkb/ ;wkfie ns/ nkofEe sZsGkosh b'eszso B{z gqGkfts eoB tkb/ ;wkfie ns/ nkofEe sZsGkosh b'eszso B{z gqGkfts eoB tkb/ ;wkfie ns/ nkofEe sZs


gq 131 efEs T[Zu iksh d/ b'e nkgD/ nkg B{zaaaaaaaaaaaaaaa ;wMd/ jB.

gq 132 nBgVQsk fdqVaaaaaaaaaaaaaaa d/ fBowkD ftZu o[ektN pDdh j?.

gq 133 ;zgodkfJesk b'eK d/ wsdkBaaaaaaaaaaaaaaa B{z ekch finkdk gqGkfts eodh j?.

gq 134 gZSV/ y/soK d/ b'eK tZb'A tZyo/aaaaaaaaaaaaa dh ;EkgBk dh wzr i'o cV ojh j?.

gq 135 p/o[irko ftnesh nkgD/ nfXekoK dhaaaaaaaaaaaaaa tos'A eoB d/ xZN :'r j[zdk j?.


gq 136 ikshtkd fejVh p[okJh j?<

(T) ;wkfie (n) okiBhse (J) nkofEe (;) Xkofwe

gq 137 ;zgodkfJesk dk Gkt j?-

(T) nkgDh iksh B{z uzrk ;wMDk (n) nkgD/ Xow B{z uzrk ;wMDk

(J) nkgDh GkÙk B{z uzrk ;wMDk (;) nkgD/ d/Ù B{z uzrk ;wMDk

gq 138 Gkosh ;zftXkB ftZu fezBhnK GkÙktK B{z wkBsk fdZsh rJh j?-

(T) 22 (n) 20 (J) 15 (;) 25

gq 139 okiBhse Ùesh feBQK ftneshnK d/ jZEK ftZu e/Adfos j' e/ ofj rJh j?-

(T) g{zihgshnK s/ (n) w˜d{oK d/ (J) fe;kBK d/ (;) rohpK d/

59

gq 140 toskwB ;w/A ;kvhnK B?fse edoK ehwsK dh ;fEsh eh j?<

(T) froktN nkJh j? (n) T[ZBsh j'Jh j? (J) gq;ko j'fJnk (;) ;[Xko j'fJnk

Gkosh b'eszso dhnK ;wZf;nktK s/ u[D"shnKGkosh b'eszso dhnK ;wZf;nktK s/ u[D"shnKGkosh b'eszso dhnK ;wZf;nktK s/ u[D"shnKGkosh b'eszso dhnK ;wZf;nktK s/ u[D"shnK


gq 141 okiBhse nfrnkBsk s'A Gkt j?<

(T) okiBhsh ;zpzXh frnkB Bk j'Dk (n) GkÙk ;zpzXh frnkB Bk j'Dk

(J) ;wkfie n;wkBsk dk frnkB

Bk j'Dk

(;) nkofEe n;wkBsk dk frnkB

Bk j'Dk

gq 142 G{wh g[ZsoK dk nzd'bB 1979 s'A 1985 sZe fe; oki ftZu uZfbnk-

(T) nk;kw (n) gzikp (J) jfonkDk (;) T[Zso gqd/Ù

gq 143 okiBhfse fjz;k dk noE j?-

(T) okiBhsh ftZu fjz;k (n) ;wki ftZu fjz;k (J) xo ftZu fjz;k

(;) iks ftZu fjz;k

gq 144 ftXkfJeK bJh xZN s'A xZN ftZfdne :'rsk fezBh fBÙfus j?<

(T) nZmthA gk; (n) dZ;thA gk; (J) phaJha (;) fBÙfus BjhA

gq 145 Gkosh ;z;d B/ ;zftXkB ftZu Btzpo 2002 ftZu 86thA ;'X eoe/ “f;Zfynk nfXeko”

(Right to Education) B{z fejVk nfXeko pDkfJnk frnk-

(T) nkofEe nfXeko (n) okiBhse nfXeko (J) w"fbe nfXeko

(;) Xkofwe nfXeko

;EkBe b'eszso ;EkBe b'eszso ;EkBe b'eszso ;EkBe b'eszso ---- gzukfJsh okigzukfJsh okigzukfJsh okigzukfJsh oki

ykbh ;EkB Go'Lykbh ;EkB Go'Lykbh ;EkB Go'Lykbh ;EkB Go'L

gq 146 g/Av{ ;EkBe ;t? Ùk;B dk d{ik BKaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa oki j?.

gq 147 24 ngq?b 1993 B{z 73thA ;zftXkBe ;'X d/ bkr{ j'D s'A gfjbK gzukfJsh oki ;pzXh

aaaaaaaaaaaaaaaaaa ftZu ftt;EktK BjhA ;B.

gq 148 jo/e gzukfJs ftZuaaaaaaaaaaaaaaaaaaa Gkr fJ;sohnK bJh okytK j?.

gq 149 fe;/ rqkw gzukfJs d/ ;ogzu fto[ZXaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dk gq;skt gk; ehsk ik ;edk j?.

gq 150 gzikp ftZu gzuK dh u'Daaaaaaaaaaaaaaaaaaaa o{g ftZu b'eK d[nkok ehsh iKdh j?.

60


gq 151 gzikp ftZu gzukfJsh oki dhnK fezBhnK ;z;EktK ;Ekfgs ehshnK rJhnK jBLF

(T) uko (n) gzi (J) fszB (;) d'

gq 152 ;EkBe ;t? Ùk;B dk noE j?LF

(T) ;EkBe b'eK d[nkok gqpzX eoBk (n) ;EkB B/sktK d[nkok gqpzX eoBk

(J) ;EkBe dpkT[ ;w{jK d[nkok ezw eoBk (;) ;EkB ftXkfJeK d[nkok gqpzX eoBk

gq 153 jo/e rqkw ;Gk bJh fJZe ;kb ftZu fezBhnK ;kXkoB p?meK j'DhnK io{oh jB-

(T) d' (n) uko (J) fszB (;) gzi

gq 154 gzukfJsh oki dh ekoi gqDkbh d/ d'Ù jB-

(T) XV/pzdh (n) nBgVQsk (J) XB dh xkN (;) T[go'es ;ko/

gq 155 2 nes{po 1959 B{z gzfvs itkjo bkb Bfjo{ B/ Gkos d/ fejV/ okiK ftZu gzukfJsh

oki dk T[dxkNB ehsk-

(T) gzikp (n) oki;EkB (J) e/obk (;) fjwkub gqd/Ù

Ùfjoh y/soKÙfjoh y/soKÙfjoh y/soKÙfjoh y/soK ftZu ftZu ftZu ftZu ;EkBe ;z;EktK;EkBe ;z;EktK;EkBe ;z;EktK;EkBe ;z;EktK


gq 156 Ùfjoh ;EkBe ;t? Ùk;B dk ftÙkaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;{uh ftZu nzfes j?.

gq 157 74thA ;zftXkBe ;'X B/ Gkr 9A ;zftXkB ftZu Ùkfwb ehsk j?. fJ; Gkr ftZu e[Zb

aaaaaaaaaaaaaa nB[S/d jB.

gq 158 gzikp ftZu fJZe Bro fBrw d/ u[D/ j'J/ w?ApoK dh frDsh xZN s'A xZNaaaaaaaaaaaa ns/ tZX

s'A tZXaaaaaaaaaaaaaaaa j' ;edh j?.

gq 159 jo/e Bro fBrw dk ekoiekbaaaaaaaaaaaaaaaaa ;kb fB;fus ehsk frnk j?.

gq 160 gzikp ftZu aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa NoZ;N Bkw dh e'Jh ;z;Ek BjhA j?.

gq 161 ;[Xko fBnk; th Ùfjoh ;EkfBeaaaaaaaaaaaaaaaaaaa dh fJe ;z;Ek j?.


gq 162 Ùfjoh ;EkBe ;t? Ùk;B dh BthA gqDkbh ;zpzXh ;zftXkBe ;'X j'Jh-

(T) 74thA (n) 73thA (J) 76thA (;) 42thA

gq 163 tZv/ ÙfjoK d/ pkjob/ y/so iK e[ZM wjZstg{oB EktK s/ ;?fBe fNekD/ pDkJ/ iKd/ jB.

nfij/ ;?fBe fNekfDnK B{z eh fejk iKdk j?-

61

(T) Gosh p'ov (n) SkT[Dh p'ov (J) g'oN NoZ;N (;) ;[Xko fBnk;

gq 164 Bro fBrw d/ w[yh B{z eh fejk iKdk j?-

(T) w/no (n) ;hBhno T[g w/no (J) T[g w/no (;) fJBQK ftZu'A e'Jh BjhA

gq 165 gzikp d/ fezB/ ÙfjoK ftZu gfjbh Ùq/Dh (Class-I) dh Bro gkfbek gfoÙd ;Ekfgs ehsh

rJh j?-

(T) 25 (n) 30 (J) 10 (;) 40

gq 166 g'oN NoZ;N dk w[Zy ezw fe; dhnK ;wZf;nktK B{z jZb eoBk j[zdk j?-

(T) pzdorkjK dhnK (n) fgzvK dhnK (J) ÙfjoK dhnK (;) oki dhnK

GkosGkosGkosGkos ftZu ftZu ftZu ftZu db gqDkbh dk ;o{g iK gqfeoshdb gqDkbh dk ;o{g iK gqfeoshdb gqDkbh dk ;o{g iK gqfeoshdb gqDkbh dk ;o{g iK gqfeosh


gq 167 Gkosh ;zftXkB B/ Gkos bJh ;z;dhaaaaaaaaaaaaaaaaa dh ftt;Ek ehsh j?.

gq 168 Gkos ftZu jo/e okiBhse db dk aaaaaaaaaaaaaaaa e'b ofi;Nov j'Dk õ{oh j?.

gq 169 Gkosh ftZu db pdbh dhaaaaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gq 170 Gkos ftZu fJZe db dhaaaaaaaaaaaaaaa dk :[Zr ysw j' u[Zek j?.

gq 171 Gkos ftZu y/soh dbK dhaaaaaaaaaaaaaaa tZX ojh j?.


gq 172 Gkos ftZu fe; gqeko dh db gqDkbh j?-

(T) pj[ dbh (n) fJZe dbh (J) d' dbh (;) fszB dbh

gq 173 d;zpo 1988 ftZu u'D ;[XkoK ;zpzXh b'e gqshfBXsk ekB{zB ftZu ;z;d d[nkok ed'A

sowhw (;'X) ehsh rJh-

(T) 1951 (n) 1954 (J) 1956 (;) 1959

gq 174 j/m fbfynK ftZu'A fejVk y/soh db j?-

(T) Ùq'wDh nekbh db (n) vhan?wHe/a (J) fw˜' B?ÙBb cozN

(;) Mkoyzv w[esh w'ouk

gq 175 okiBhse dbK dh ofi;Nq/ÙB e"D eodk j?-

(T) u'D nk:'r (n) :'iBk nk:'r (J) ftZs nk:'r

(;) wB[Zyh nfXeko nk:'r

62

w[Zy okÙNoh okiBhfse dbw[Zy okÙNoh okiBhfse dbw[Zy okÙNoh okiBhfse dbw[Zy okÙNoh okiBhfse db


gq 176 b'e ;Gk ftZu okÙNogsh d[nkok d' w?Apoaaaaaaaaaaaaaaaaa iksh d/ Bkw˜d ehs/ iKd/ jB.

gq 177 Gkosh okÙNoh eKro; dk iBw 28 d;zpoaaaaaaaaaaaaaaaaa B{z j'fJnk.

gq 178 toswkB ;w/A phaihagha d/ gqXkBaaaaaaaaaaaaaaaaaa jB.

gq 179 pj[iB ;wki gkoNh dk u'D fBÙkBaaaaaaaaaaaaaaaaa j?.

gq 180 Gkos ftZu okÙNoh okiBhse dbK dh frDshaaaaaaaaaaaaaaaaaaa j?.


gq 181 Gkosh okÙNoh eKro; dh gqXkB j?-

(T) ;qhwsh ;'Bhnk rKXh (n) ;qhwsh w/Bek rKXh (J) ;qhwsh fgqnzek rKXh

(;) ;qhwsh fJzdok rKXh

gq 182 fejVk okiBhse db n:[ZfXnk ftZu ;qh okw wzdo pDkT[D d/ jZe ftZu j?-

(T) phai/agha (n) phan?;Hgha (J) eKro; gkoNh (;) wkoe;tkdh gkoNh

gq 183 Gkosh iBsk gkoNh ;zftXkB dh fejVh Xkok ysw eokT[Dk ukj[zdh j?-

(T) 370 (n) 356 (J) 304 (;) 365

gq 184 j/m fbfynK ftZu'A fejVk db vka phHnkoH nzp/deo dh ftukoXkok B{z nkgDk w[Zy nkXko

wzBdk j?-

(T) eKro; (n) pj[iB ;wki gkoNh (J) efwT{fB;N gkoNh

(;) Gkosh iBsk gkoNh

Gkos dh ftd/Ùh BhshGkos dh ftd/Ùh BhshGkos dh ftd/Ùh BhshGkos dh ftd/Ùh Bhsh


gq 185 nZi d/ :[Zr ftZu jo/e tZv/ s'A tZv/ ns/ S'N/ s'A S'N/ d/Ù B{z d{i/ d/ÙK Bkb aaaaaaaaaaaaaaaa

ekfJw eoB/ g?Ad/ jB.

gq 186 r[ZN fBogZysk Gkos dhaaaaaaaaaaaaaaa Bhsh dh wjZstg{oD ftÙ/Ùsk j?.

gq 187 ftd/Ùh Bhsh Bkb ;zpzfXs e[M ftt;EktK Gkosh ;zftXkB d/ nB[S/daaaaaaaaaaaaaaa ftZu

doi jB.

gq 188 Gkosh ekch bzp/ ;w/A sZe ftd/Ùhaaaaaaaaaaaaaaaaaa dk fÙeko fojk j?.

gq 189 29 ngq?b 1954 B{zaaaaaaaaaaaaaaaa ns/aaaaaaaaaaaaaaaa d/ gqXkB wzsohnK ftueko fsZps y/so

;zpzXh fJZe ftnge ;wM"sk j'fJnk ;h.

63

mhemhemhemhe T[Zso u[D'LT[Zso u[D'LT[Zso u[D'LT[Zso u[D'L

gq 190 gzu Ùhb dk ;wM"sk ed'A j'fJnk-

(T) 29 ngq?b 1954 (n) 26 ngq?b 1954 (J) 13 ngq?b 1954

(;) 25 ngq?b 1954

gq 191 fBÙ;soheoB s'A Gkt j?-

(T) jfEnko fJeZm/ eoBk (n) jfEnkoK B{z ysw eoBk

(J) jfEnkoK dh tos'A eoBk

gq 192 Gkosh ftd/Ùh Bhsh d/ w[Zy fBowksk e"D ;B<

(T) gzfvs itkjo bkb Bfjo{ (n) vka okfizdo gq;kd (J) vka okXk feqÙBB

(;) wjkswk rKXh

gq 193 j/m fbfynK ftZu'A Gkos dh ftd/Ùh Bhsh dk w"fbe f;XKs iK ftÙ/Ùsk fejVh j?<

(T) r[ZN fBg/ysk (n) B;btkd dh fto'Xsk (J) gzu Ùhb (;) T[go'es ;ko/

gq 194 d{i/ wjK :[ZX s'A pknd fezB/ r[ZNK ftZu Ùhs :[ZX ub fojk ;h-

(T) d' r[ZNK (n) fszB r[ZNK (J) 4 r[ZNK (;) 5 r[ZNK

Gkos ns/ ;z:[es okÙNo ;zxGkos ns/ ;z:[es okÙNo ;zxGkos ns/ ;z:[es okÙNo ;zxGkos ns/ ;z:[es okÙNo ;zx


gq 195 ;z:[es okÙNo ;zx dh ;[oZfynk gfoÙd d/ e[Zb fezB/ w?Apo jB<

(T) 15 (n) 10 (J) 5 (;) 8

gq 196 ;z:[es okÙNo d/ wjK ;eZso e"D jB<

(T) ;qh pkB eh w{B (n) ;qh e"ch nBkB (J) ;qhwsh feoB p/dh

(;) fti? nzfwqsoki

gq 197 ““;kv/ e'b jo soQK d/ ;?fBe ;wM"s/ jB. w?B{z g{ok :ehB j? fe toswkB ;fEsh ftZu

nfij/ ;ko/ ;wM"s/ ns/ ;?fBe rZmi'V fBow{b jB go toswkB jkbs ftZu fJj ;wM"s/

s/ rmi'V fe;/ okÙNo dh Ùesh ftZu tkXk BjhA eod/ jB. fJj e/tb d[ÙwDh g?dk eod/

jB.”” fJj Ùpd fe; B/ ej/-

(T) gzfvs itkjo bkb Bfjo{ (n) vka okfizdo gq;kd

(J) ;qhwsh fJzdok rKXh (;) vka phankoa nzp/deo

gq 198 shik ;z;ko fezBQK d/ÙK dk ;w{fje BK j?-

(T) fte;s d/ÙK dk (n) ftek;Ùhb d/ÙK dk (J) gSV/ d/ÙK dk

gq 199 Gkos B/ wJh 1998 ftZu Gkos B/ fezB/ gqwkD{ Xwke/ ehs/-

(T) gzi (n) fszB (J) d' (;) uko

64


gq 200 ;z:[es okÙNo ;zx dh ;EkgBk 24 nes{poaaaaaaaaaaaaaaa ftZu j'Jh.

gq 201 ;[oZfynk gfoÙd d/ 5 ;EkJh s/aaaaaaaaaaaaaa n;EkJh w?Apo jB.

gq 202 Gkos ;z:[es okÙNo dk aaaaaaaaaaaaaaaa w?Apo j?.

gq 203 wB[Zyh nfXekoK dh;ot ftnkgh x'ÙDk d/ e[Zbaaaaaaaaaaaaaaaaaa nB[S/d jB.

gq 204 Gkos ;[oZfynk gfoÙd dk ft;Eko eoB d/ aaaaaaaaaaaaaaaaa ftZu j?.

Gkos ns/ ;koeGkos ns/ ;koeGkos ns/ ;koeGkos ns/ ;koe


gq 205 ;koe d/ e[Zbaaaaaaaaaaaaaaa w?Apo jB.

gq 206 ;koe dk w[Zy T[d/Ù y/so dh iBsk bJhaaaaaaaaaaaaaaaaaa ezw eoBk.

gq 207 ;koe dk g{ok BK dZyD J/ÙhnkJhaaaaaaaaaaaaaaaaaa ;zrmB ;fj:'r j?.

gq 208 pzrbk d/Ù d/ okÙNogshaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa tZb'A dZyD J/ÙhnkJh d/ÙK bJh y/soh ;zrmB

dh ;EkgBk s/ ˜'o fdZsk.


gq 209 ;koe dh ;EkgBk ed'A j'Jh<

(T) 1985 (n) 1987 (J) 1988 (;) 2000

gq 210 j/m fbfynK ftZu'A fejVk d/Ù ;koe dk w?Apo j?-

(T) Gkos (n) nwohek (J) uhB (;) igkB

65

10O2 okiBhsh Ùk;so10O2 okiBhsh Ùk;so10O2 okiBhsh Ùk;so10O2 okiBhsh Ùk;so

gfjbk ;w?;Nogfjbk ;w?;Nogfjbk ;w?;Nogfjbk ;w?;No

fJZe nzeK tkb/ gqÙBfJZe nzeK tkb/ gqÙBfJZe nzeK tkb/ gqÙBfJZe nzeK tkb/ gqÙB

okiBhfse gqDkbhokiBhfse gqDkbhokiBhfse gqDkbhokiBhfse gqDkbh---- oki ns/ okiBhfse gqDkbhoki ns/ okiBhfse gqDkbhoki ns/ okiBhfse gqDkbhoki ns/ okiBhfse gqDkbh ftZu ftZu ftZu ftZu nzsonzsonzsonzso

gq 1 okiBhfse gqDkbh dh XkoDk dh Ù[o{nks fe; okiBhsh ftfrnkBh B/ ehsh<

gq 2 v/ftv Jh;NB B/ ““okiBhfse gqDkbh”” BK dh feskp ed'A gqekÙs ehsh<

gq 3 g[oksB okiBhsh d/ nfXn?B d/ w[Zy ftÙ/ eh jB<

gq 4 okiBhfse gqDkbh ftZu okiBhfse Ùpd dk Ùpdh noE eh j?<

gq 5 d/Ù d/ ;ko/ YKu/ fejV/ YKu/ d/ nXhB ekoi eod/ jB<

gq 6 okiBhfse gqDkbh nXhB o;wh s/ r?o o;wh fejV/ YKu/ nk™d/ jB iK eh d'B'A nk™d/ jB<

gq 7 okiBhfse gqDkbh fejV/ d' gqw[Zy ekoi eodh j?<

gq 8 okiBhfse ;zuko d/ ;kXB fejV/ fejV/ jB<

gq 9 fB:w fBowkD dk ekoi e"D eodk j?<

gq 10 okiBhfse Gosh fe;B{z efjzd/ jB<

gq 11 okiBhfse;zouBk s'A eh Gkt j?<

gq 12 v/ftv Jh;NB nB[;ko ;zouBk s/ 3 Gkr fejV/ jB<

gq 13 okiBhfse gqDkbh dk w[Zy ezw eh j?<

gq 14 okiBhfse gqDkbh B{z fejVk tksktoD gqGkfts eodk j?<

gq 15 fBek; eh j[zd/ jB<

gq 16 chv p?e b{g dk wkZvb fe; okiBhsh ftfrnkB B/ fdZsk<

gq 17 fit/A gqG{;Zsk oki dk io{oh s/ ftbZyD sZs j?, okiBhfse gqDkbh dk ftbZyD sZs eh j?<

gq 18 oki, okiBhsh Ùk;so dh g[okDh XkoDk j?. fJ; dh BthA XkoDk fejVh j?<

gq 19 oki d/ uko io{oh sZs fejV/ jB<

gq 20 okiBhfse gqDkbh fe; B{z fe; ftZu pdbD dk ekoi eodh j?<

s[bBkswe os[bBkswe os[bBkswe os[bBkswe okiBhskiBhskiBhskiBhshhhh ---- noE s/ ;o{gnoE s/ ;o{gnoE s/ ;o{gnoE s/ ;o{g

gq 21 s[bBkswe okiBhsh okiBhsh Ùk;so dh BthA XkoBk j? iK g[okDh<

gq 22 eh s[bBkswe okiBhsh ns/ s[bBkswe ;oeko tZyFtZy XkoBktK jB<

gq 23 s[bBkswe ;oeko s'A eh Gkt j?<

gq 24 s[bBkswe ;oeko ns/ s[bBkswe okiBhsh ftZu'A fe; dk y/so finkdk j?<

gq 25 eh s[bBkswe okiBhsh nXhB ;oekoK ns/ ;zftXkBK dk nfXn?B ehsk iKdk j?<

66

gq 26 s[bBkswe okiBhsh ftef;s, ftek;Ùhb ns/ nftef;s fejV/ ;wkiK s/ finkdk ˜'o

fdzdh j?<

gq 27 s[bBkswe okiBhsh nXhB fejV/F2 r?o okiBhfse sZs nk™d/ jB<

gq 28 ;oeko okiBhfse gqDkbh dk o;wh YKuk j? iK r?o o;wh<

okiBhfse ;ZfGnkuokiBhfse ;ZfGnkuokiBhfse ;ZfGnkuokiBhfse ;ZfGnkukokokoko

gq 29 okiBhfse ;ZfGnkuko dk gq:'r gfjbh tko fe; ftfrnkBh B/ ehsk<

gq 30 r?pohb nkbwzv B/ okiBhfse ;ZfGnkuko dk gq:'r 1956 ftZu fejVh g[;se ftZu ehsk<

gq 31 eh okiBhfse ;ZfGnkuko nkw ;fGnkuko dk fJZe Gkr j?<

gq 32 ;kXkoD ;ZfGnkuko s'A eh Gkt j?<

gq 33 okiBhfse ;ZfGnkuko d/ fszB w[Zy nzrK d/ BK fby'<

gq 34 okiBhfse ;ZfGnkuko d/ fszB w[Zy sZsK d/ BK fby'<

gq 35 okiBhfse ;ZfGnkuko dk GktBkswe fdqÙNhe'D fe;B{z efjzd/ jB<

gq 36 okiBhfse ;ZfGnkuko gfotosBÙhb j? iK ;EkJh<

gq 37 ;zehoD okiBhfse ;ZfGnkuko fej' fij/ ;wkiK ftZu gkfJnk iKdk j?<

gq 38 fejV/ okiBhfse ;ZfGnkuko ftZu b'e fBt/ÙK ns/ fBek;K dh gqfefonk ftZu Gkr b?Ad/

jB.

gq 39 okiBhfse ;ZfGnkuko dh e'Jh fJZe gfoGkÙk fdU<

gq 40 ;fjGkrh okiBhfse ;ZfGnkuko eh j[zdk j?<

okiBhfse ;wkiheoBokiBhfse ;wkiheoBokiBhfse ;wkiheoBokiBhfse ;wkiheoB---- noE ns/ J/izNnoE ns/ J/izNnoE ns/ J/izNnoE ns/ J/izN

gq 41 ;wkfie ihtB dh w[ZYbh fJekJh eh j?<

gq 42 ;wkfie ftt;Ek nB[;ko YZb ikD dh ftt;Ek B{z eh efjzd/ jB<

gq 43 okiBhfse ;wkiheoB s' eh Gkt j?<

gq 44 okiBhfse ;wkiheoB dhnK d' fe;wK d/ BK fby'<

gq 45 okiBhfse ;wkiheoB dh gqfeqnk b'eszso iK skBkÙkjh fe; gqDkbh ftZu tXhnk uZbdh

j?<

gq 46 okiBhfse ;wkiheoB dh ftXh okjhA fJZe ghVh s'A d{ih ghVh sZe eh fbikfJnk iKdk j?<

gq 47 okiBhfse ;wkiheoB d/ e'Jh fszB ;kXBK d/ BK dZ;'<

gq 48 okiBhfse db okiBhfse ;wkiheoB dk f;ZXk ;kXB j? iK nf;ZXk<

gq 49 eh gfotko ns/ ;wkB ;fEsh tkb/ ;w{j okiBhfse ;wkiheoB B{z gqGkfts eod/ jB<

gq 50 ftfdne ;z;EktK okiBhfse ;wkiheoB ftZu eh G{fwek fBGk™dhnK jB<

gq 51 okiBhfse ;wkiheoB d/ 4 ;kXBK d/ BK fby'<

67

B"eoÙkjh (n;?fBe ;/tktK)B"eoÙkjh (n;?fBe ;/tktK)B"eoÙkjh (n;?fBe ;/tktK)B"eoÙkjh (n;?fBe ;/tktK)

gq 52 B"eoÙkjh B{z nzro/˜h GkÙk ftZu eh efjzd/ jB<

gq 53 fpT{o' Ùpd dk Ùpdh noE eh j?<

gq 54 B"eoÙkjh d/ d' j'o BK dZ;'<

gq 55 eh B"eoÙkjh d/ ;ko/ nfXekoh ;oekoK d/ pdbD Bkb pdbd/ jB<

gq 56 B"eoÙkjh d/ nfXekoh nkgD/ ezw bJh fe; gqsh T[sodkJh j[zd/ jB<

gq 57 B"eoÙkjh dh Gosh dh ;G s'A tXhnk ftXh eh j?<

gq 58 okiBhsh s/ nXkfos Gosh dk w[Zy d'Ù eh j?<

gq 59 B"eoÙkjh d/ e'Jh d' ezwK d/ BK fby'<

gq 60 Gkos ftZu okiBhfse ekoigkfbek fezB/ ;kb bJh u[Dh iKdh j?<

gq 61 ;EkJh ekoigkfbek d/ w??Apo fezB/ ;kb dh T[wo ftZu foNkfJo j[zd/ jB<

gq 62 ;"Agh ekB{zB;kih nXhB n;b ftZu ekB{zB pDkT[D dk ezw e"D eodk j?<

gq 63 fe; soQK dh Gosh dh ftXh B{z ;g'fJb f;;Nw (Spoil System) efjzd/ jB<

gq 64 B"eoÙkjh d/ nfXekoh fe; s'A fBogZy j' e/ ezw eod/ jB<

gq 65 B"eoÙkjh dh e'Jh fJZe gfoGkÙk fdU<

gq 66 tkofÙe piN dk yoVk e"D fsnko eodk j?<


gq 67 Gkos ftZu gqsZy b'eszso j? iK ngqsZy b'eszso<

gq 68 gqshfBXh b'eszso fe;B{z efjzd/ jB<

gq 69 u'DK ftZu fiZsD tkb/ T[whdtko B{z eh fejk iKdk j/<

gq 70 Bkrfoe d/ T[; nfXeko B{z fi; d[nkok T[j nkgD/ gqshfBXh u[Dd/ jB, fejVk nfXeko

fejk iKdk j?<

gq 71 pkbr wZs nfXeko s'A eh Gkt j?<

gq 72 fJzrb?Av ftZu fJ;sohnK B{z t'N nfXeko ed'A fdZsk frnk<

gq 73 Gkos ftZu fJ;sohnK B{z t'N dk nfXeko ed'A fdZsk frnk<

gq 74 gqkd/fÙe gqshfBXsk d/ f;XKs nXhB d/ÙK B{z fe; nkXko s/ tzfvnk iKdk j?<

gq 75 g/Ùkto f;XKs d/ nkXko s/ d/Ù B{z fe; nkXko s/ tzfvnk iKdk j?<

gq 76 xZN frDshnK B{z gqshfBXsk d/D dh ;G s'A tXhnk u'D gqDkbh fejVh j?<

gq 77 xZN frDshnK B{z gqshfBXsk d/D dhnK fszB ftXhnK d/ BK fby'<

gq 78 nzro/iK B/ wkob/FfwzN' ;[Xko n?eN 1909 fejV/ Xow d/ b'eK B{z gqshfBXsk d/D bJh bkr{

ehsk ;h<

gq 79 Gkosh okÙNogsh b'e ;Gk s/ oki ;Gk ftZu fezB/FfezB/ w?Apo Bkw˜d eo ;edk j?<

gq 80 Gkosh okÙNogsh gqsZy Yzr Bkb u[fDnk iKdk j? iK ngqsZy Yzr Bkb<

gq 81 Gkos ftZu fejVhnKFfejVhnK u'DK gqsZy Yzr Bkb j[zdhnK jB<

68

GkrFphGkrFphGkrFphGkrFph

u'DFgqDkbhu'DFgqDkbhu'DFgqDkbhu'DFgqDkbh

gq 82 pkbr ws nfXeko s'A eh Gkt j?<

gq 83 Gkos ftZu pkbr ws nfXeko d/ nkXko s/ j[D sZe fezBhnK b'e ;Gk dhnK u'DK j'

u[ZehnK jB<

gq 84 iBF;fjGkrsk s'A eh Gkt j?<

gq 85 Gkos ftZu nkw s"o s/ fezB/ gqshÙs b'e u'DK ftZu Gkr BjhA b?Ad/L

gq 86 1) 10-20# 2) 35-40# 3) 60-70#

gq 87 Gkos ftZu e[Zb fezB/ okÙNoh okiBhfse db jB<

gq 88 wsdkBFftjko B{z gqGkfts eoB tkb/ fszB sZsK d/ BK fby'<

gq 89 Gkosh ;zftXkB ftZu fezBhnK GkÙktK B{z wkBsk fdZsh rJh j?<

gq 90 Gkosh ;zftXkB ftZu e[Zb fezB/ oki ns/ e/Ado Ùkf;s gqd/Ù jB<

gq 91 Gkosh okÙNoh eKro; d/ toswkB gqXkB e"D jB<

gq 92 toswkB ;w/A ftZu Gkos d/ w[Zy u'D efwÙBo e"D jB<

gq 93 w[Zy u'D efwÙBo dh fB:[esh fe; okjhA ehsh iKdh j?<

gq 94 Gkos ftZu ;z;d ns/ oki ftXkB wzvb ftZu u'DK dk ezw e"D eok™dk j?<

gq 95 u'D w[fjzw tZX s'A tZX fezB/ fdB ub ;edh j?<

gq 96 u'D w[fjzw u'DK s'A fezB/ xzN/ gfjbK pzd eo fdZsh iKdh j?<

gq 97 Gkosh ;zftXkB nXhB fejVhnK Ùq/DhnK bJh ftXkB gkfbektK ftZu ;EkB okyt/A oZy/

iKd/ jB<

gq 98 u'DK wro'A u'DK ;pzXh e'Jh gNhÙB feZE/ dkfJo ehsh ik ;edh j?<

okÙNoh J/eheoBokÙNoh J/eheoBokÙNoh J/eheoBokÙNoh J/eheoB

gq 99 okÙNoh J/eheoB s'A eh Gkt j?<

gq 100 ““okÙNoh J/eheoB ftuko j?, fi; dk fBtk; b'eK d/ fdbK ftZu j'Dk ukjhdk j?””, fJj

Ùpd fe; B/ ej/<

gq 101 okÙNoh J/eheoB dhnK d' ftXhnK d/ BK fby'<

gq 102 Btzpo 2003 ftZu ;z;d d[nkok fejV/ fszB okiK dk fBowkD ehsk frnk<

gq 103 Gkos ftZu okiK dk rmB fe; nkXko s/ ehsk frnk<

gq 104 okÙNoh J/eheoB gqhÙd dk rmB ;G s'A gfjbK fejV/ ;kb ftZu ehsk frnk<

gq 105 okÙNo dh J/esk ns/ nyzvsk Ùpd fezBthA ;zftXkBe ;'X okjhA Ùkfwb ehs/ rJ/<

gq 106 fJB;kBh fpokdoh Bkw ;z;Ek d/ gqXkB e"D ;B<

gq 107 fJB;kBh fpokdoh Bkwh ;z;Ek pDkT[D dk f;jok fe;d/ f;o s/ j?<

69

gq 108 okÙNoh J/eheoB d/ okj ftZu nkT[D tkbhnK fszB o[ektNK d/ BK fby'<

gq 109 okÙNoh J/eheoB dh ;wZf;nk B{z jZb eoB bJh e'Jh d' ;[Mkn fdU<

r[nKYh d/Ù Bkb Gkr[nKYh d/Ù Bkb Gkr[nKYh d/Ù Bkb Gkr[nKYh d/Ù Bkb Gkos d/ ;pzXos d/ ;pzXos d/ ;pzXos d/ ;pzX

gq 110 Gkos dhnK ;hwktK fejV/ d/ÙK Bkb bZrdhnK jB<

gq 111 Gkos fejV/ wjKdhg ftZu ;fEs j?<

gq 112 Gkos ns/ uhB ftueko gzuÙhb ;wM"sk ed'A j'fJnk<

gq 113 w?ew'jB o/yk eh j?<

gq 114 ;qh dbkJhbkwk fejV/ d/Ù d/ Xkofwe B/sk jB<

gq 115 uhB B/ Gkos s/ gfjbh tko jwbk ed'A ehsk<

gq 116 gkfe;skB ftZu fejV/ Xow B{z oki Xow dk doik fdZsk frnk<

gq 117 Gkos ns/ gkfe;skB ftueko skÙezd ;wM"sk ed'A j'fJnk<

gq 118 fÙwbk ;wM"s/ ftZu Gkos ns/ gkfe;skB tZb'A fe;B/ j;skyo ehs/<

gq 119 Gkos B/ nkgD/ gzi gqwkD{ gohyD ed'A ehs/<

gq 120 Gkosh ;z;d s/ gkfe;skB J/iz;h bÙeoFJ/Fs'fJpk tZb'A jwbk ed'A ehsk frnk<

gq 121 e'bzp' ;zw/bB fejV/ d' d/ÙK d/ ;fj:'r Bkb nk:'fis ehsk frnk<

;z:[es oki nwohek ns/ o{; Bkb Gkos d/ ;pzX;z:[es oki nwohek ns/ o{; Bkb Gkos d/ ;pzX;z:[es oki nwohek ns/ o{; Bkb Gkos d/ ;pzX;z:[es oki nwohek ns/ o{; Bkb Gkos d/ ;pzX

gq 122 Gkos dh ;[szsosk s'A pknd Gkos dk M[ekn ;z:[es oki nwohek ns/ o{; ftZu'A fe;d/

tZb ;h<

gq 123 123 nD{ ;wM"sk fezBK d' d/ÙK ftZu j'fJnk<

gq 124 ekofrb :[ZX ftZu ;?BK dh tkg;h d/ ftÙ/ ;pzXh Gkos dk ;kE ;[oZfynk gfoÙd ftZu

fe;B/ fdZsk<

gq 125 nwohek d/ fBT{:koe Ùfjo ftZu ;fEs ftÙt tgko e/Ado s/ jwbk ed''A j'fJnk<

Gkos dk ;z;ko dhnK w[Zy ;wZf;nktK gqsh fdqÙNhe'DGkos dk ;z;ko dhnK w[Zy ;wZf;nktK gqsh fdqÙNhe'DGkos dk ;z;ko dhnK w[Zy ;wZf;nktK gqsh fdqÙNhe'DGkos dk ;z;ko dhnK w[Zy ;wZf;nktK gqsh fdqÙNhe'D

gq 126 wB[Zyh nfXekoK ;pzXh :{Hn?BHUH tb'A wB[Zyh nfXekoK B{z ed'A gqtkBrh fdZsh rJh<

gq 127 gfjbkns/ d{ik ftÙt :[ZX ed'A ed'A j'fJnk<

gq 128 ;z:[es okÙNo dh ;EkgBk ed'A j'Jh<

gq 129 wB[Zyh nfXekoK ;pzXh nk:'r ;z:[es okÙNo d/ fejV/ nzr okjhA ;Ekgs ehsk frnk<

gq 130 wB[Zyh nfXekoK dh x'ÙDk ftZu BkrfoeK B{z fejV/F2 nfXeko fdZs/ rJ/ jB<

gq 131 n?wB/;NhFfJzNoB?ÙBb Bkwh ;z;Ek d/ pkBh e"D ;B<

70

gq 132 Gkosh wB[Zyh nfXeko nk:'r dk ekoiekb fezBk j[zdk j?<

gq 133 fBÙ;soheoB s'A eh Gkt j?<

gq 134 N.P.T. dk g{ok Bkw eh j?<

gq 135 ;hfws gowkD{ gqshpzX ;zXh s/ fezBQK fszB wjKÙesh d/ÙK okjhA j;skyo ehs/ rJ/<

gq 136 Gkos okjhA g'yoD BK d/ ;EkB s/ gowkD{ gq:'r ed'A ehs/ rJ/<

gq 137 ftÙtheoB B{z Gkos ftZu fejV/ db dhnK ;oekoK tX/o/ T[sÙkfjs eo ojhnK jB<

gq 138 pj[FokÙNoh ezgBhnK (MNC) s'A eh Gkt j?<

gq 139 ftÙtheoB dh Bhsh ngBkT[D Bkb Gkosh ftd/Ùh w[Zdok ftZu tkXk j'fJnk iK BjhA<

d{ik ;w?;Nod{ik ;w?;Nod{ik ;w?;Nod{ik ;w?;No T[dkotkdT[dkotkdT[dkotkdT[dkotkd

gq 140 T[dkotkd fejVh ;dh dh XkoBk j?<

gq 141 nwohek ftZu n˜kdh dh x'ÙDk ed'A ehsh rJh<

gq 142 T[dkotkd B{z nzro/˜h GkÙk ftZu eh efjzd/ jB<

gq 143 “fbpofb;” fejVh GkÙk dkÙpd j?< fJ; dk Ùpdh noE eh j?<

gq 144 fejVh ftukoXkok pkdÙkjK d/ d?th nfXekoK ns/ oki dh fBoe[zÙsk d/ fto[ZX j?<

gq 145 g[oksB T[dkotkd d/ w[Zy d' ;woEeK d/ BK fby'<

gq 146 T[dkotkd d/ w[Zy d' o{g fejV/ jB<

gq 147 fejVk T[dkotkd nkofEe y/so ftZu r?oFdyb nzdk˜h dh Bhsh dk ;woEB eodk j?<

gq 148 e[dosh nfXeko fejV/ jB<

gq 149 ;wekbh T[dkotkd d/ d' ;woEeK d/ BK dZ;'<

gq 150 ;wekbh iK BtK T[dkotkd fe; soQK dh noEFftt;Ek dk ;woEe j?<

gq 151 e[dosh nfXekoK dk ;woEB fe; T[dkotkd okjhA ehsk iKdk j?<

gq 152 Bt/A ns/ g[okD/ T[dkotkd ftZu tX/o/ nkb'uBk fe; T[dkotkd dh ehsh rJh<

gq 153 pj[ tkdh ;wki eh j[zdk j?<

gq 154 coK;h;h eqKsh (1789) fe; ftukoXkok d/ nkXko s/ j'Jh<


gq 155 ekob wkoe; dk iBw feZE/ ns/ ed'A j'fJnk<

gq 156 wkoe; d/ ;KM/ ftukoK tkbk gow fwZso e"D ;h<

gq 157 efwT{fB;N w/Bhc?;N' BK dh feskp ed'A fbyh rJh<

gq 158 1867 ftZu fbyh ekob wkoe; dh wjkB ouBk dk BK fby'<

gq 159 o{; ftZu ekobwkoe; d/ ftukoK B{z fejV/ d' B/sktK B/ bkr{ ehsk<

71

gq 160 uhB ftZu ekob wkoe; d/ ftukoK B{z fejV/ B/sk B/ bkr{ ehsk<

gq 161 wkoe;tkd B{z feosh ;kwtkd fe™ fejk iKdk j?<

gq 162 ekob wkoe; d/ dtzdtkd s'A gfjbK fejV/ ftdtkB B/ dtzdtkd dh XkoDk B{z dZf;nk<

gq 163 ekob wkoe; dtzd dk ekoB ftuko B{z wzBdk j? iK gdkoE B{z<

gq 164 ekob wkoe; nB[;ko fJfsjk; d/ gfotosBK d/ fgZS/ fejVh w{b Ùesh ezw eodh j?<

gq 165 ekob wkoe; ;wki ftZu fejVhnK d' w[Zy Ùq/DhnK dk toDB eodk j?<

gq 166 eh ekob wkoe; Xow fto'Xh j? iK Xow ;woEe<

gq 167 wkoe; dh GftZy pkDh, “;wki ftZu Ùq/DhnK ns/ oki ysw j' ikt/rk”, fe; jZd sZe ;Zu

;kfps j'Jh<

gq 168 o{; ftZu wkoe; d/ ftukoK d/ pD/ okiBhfse db dk eh BK j?<

gq 169 wkoe; d/ Ùq/DhjhDF;wki s'A eh Gkt j?<


gq 170 wjkswk rKXh ih dk iBw ed'A s/ feZE/ j'fJnk<

gq 171 rKXh ih B{z okÙNo fgsk dh T[gkXh nkgD/ GkÙD ftZu fe;B/ fdZsh<

gq 172 wjkswk rKXh ih d/ wksk fgsk dk eh BK ;h<

gq 173 rKXh ih d/ ftukoK T[Zs/ fejV/ o{;h ftdtkB dk gqGkt ;h<

gq 174 rKXh ih d/ okiBhfse ftukoK d/ d' B?fse nkXko fejV/ ;B<

gq 175 rKXh ih ;fsnk rqfj bJh fejVhnKF2 ftXhnK ngBkT[Dk ukj[zd/ ;B<

gq 176 ;toki Ùpd dk nzsoht noE eh j?<

gq 177 rKXh ih t'N dk nfXeko fe;B{z d/Dk ukj[zd/ ;B<

gq 178 rKXh ih ;wki d/ ckbs{ XB bJh fe;B{z nwkBsdko ;wMd/ ;B<

gq 179 rKXh ih B/ uzr/ nkdoÙK dh gqkgsh bJh fe; s/ ˜'o fdZsk<

gq 180 rKXh ih fe; fte/AdoheoB dh rZb eod/ ;B<

gq 181 ;Zfsnkrqfj dk Ùpdh noE eh j?<

b'ewsb'ewsb'ewsb'ews

gq 182 eh pj[ws dh okfJ B{z b'ews fejk ik ;edk j?<

gq 183 b'ews d/ fgS/ fe;dk Gbk S[fgnk j[zdk j?<

gq 184 b'ews d/ fBowkD ns/ gqrNkt/ d/ d' ;kXBK d/ BK dZ;'<

gq 185 ;ZskXkoh db iK fto'Xh db e"D tX/o/ b'eK dhnK wzrK B{z T[̃ kro eod/ jB<

gq 186 b'ewZs d/ gqrNkt/ d/ fpibJh ;kXB fejV/ jB<

72

gq 187 b'eszsoh d/ÙK ftZu b'ews dk fBowkD ns/ gqrNkt/ dk ;G s'A wjZstg{oB ;kXB fejVk

j?<

gq 188 b'eszso ns/ skBkÙkjh ftZu'A fejVk Ùk;B b'ews d/ gqrNkt/ bJh finkdk Y[ZetK j?<

gq 189 fe; soQK dh ;[szsosk b'ews d/ gqrNkt/ bJh io{oh j?<

gq 190 uzr/ b'ews d/ fBowkD ftZu fejV/ d' ;wkfie ns/ nkofEe ekoB fizw/tko jB<

gq 191 eh fJZe nkofEe s"o s/ fgSV/ j'J/ d/Ù d/ b'e b'ews dk ;jh gqrNktk eo ;ed/ jB<

db gqDkbh db gqDkbh db gqDkbh db gqDkbh (nze-1)

gq 192 b'eszso dh fizdFikB fe;B{z fejk ik ;edk j?<

gq 193 okiBhfse db s'A eh Gkt j?<

gq 194 gqshfBXh b'eszsso eh j[zdk j?<

gq 195 b'eszso ftZu okiBhfse db fejV/ ;kXBK ftZu ftÙtk; oZyd/ jB<

gq 196 nkw s"o s/ okiBhfse db fejV/F2 nkXkoK s/ pDkJ/ ik ;ed/ jB<

gq 197 iowBh ftZu B;b d/ nkXko s/ fe; Ùk;e B/ fejV/ db dk fBowkD ehsk<

gq 198 noEFftt;Ek d/ fszB o{g fejV/-2 jB<

gq 199 y/soh nXkoK s/ pD/ d' Gkosh okiBhfse dbK d/ BK fby'<

gq 200 o{Vhtkdh iK fgZSKjFfyZu{ db fe; B{z fejk iKdk j?<

gq 201 T[dkotkdh db fe; B{z fejk iKdk j?<

gq 202 yZp/ gZyh db fejVh ftukoXkoK dh gqshfBXsk eod/ jB<

gq 203 Gkos d/ d' yZp/ gZyh dbK dhnK T[dkjoDK fdU<

gq 204 u'D bVBk ns/ ;oeko pDkT[Dk fe; dh wjZstg{oD ftÙ/Ùsk j?<

gq 205 fJZe dbh gqDkbh fejV/F2 d/ÙK ftZu gkJh iKdh j?<

gq 206 ;wkitkdh d/ÙK ftZu nkw s"o s/ fejVk fJZe db ezw eodk j?<

gq 207 fJzrb?Av d/ d' wjZstg{oB dbK d/ BK fby'<

gq 208 nwohek d/ d' wjZstg{oB dbK d/ BK dZ;'<

gq 209 pj[ dbh gqDkbh fejV/ d' d/ÙK ftZu gkJh iKdh j?<

gq 210 iBse fÙekfJsK B{z gqrNkT[D dk ezw fejV/ db eod/ jB<

gq 211 ;z;dh b'eszso ftZu pdbthA ;oeko dk fBowkD fejV/ db okjhA ehsk ik ;edk j?<

fjZs ;w{j ns/ dpkU ;w{jfjZs ;w{j ns/ dpkU ;w{jfjZs ;w{j ns/ dpkU ;w{jfjZs ;w{j ns/ dpkU ;w{j

gq 212 ““w?vheb e";b nkc fJzvhnk”” eh fJZe fjZs ;w{j j?<

gq 213 fjZs ;w{j ns/ dpkU ;w{j ftZu eh nzso j?<

gq 214 Gkos d/ d' torh dpkU ;w{jK dhnK T[dkjoDK fdU<

73

gq 215 fjZs ;w{j ns/ dpkU ;w{j okiBhfse ;o{g d/ j[zd/ jB iK r?o okiBhfse ;o{g d/<

gq 216 fJZe ftnesh fJZe ;w/A s/ fJZe iK fJZe s'A tZX fjZs ;w{jK dk w?Apo pD ;edk j?<

gq 217 fe;/ fJZe T[d/Ù dpkU ;w{j dh T[dkjoD fdU<

gq 218 Gkos ftZu pD/ nB[;{fus ikshnK d/ ;zrmB dk w[Zy ezw eh j?<

gq 219 nfB:fws dpkU ;w{j ;zftXkfBe iK nfjz;e fejV/ ;kXBK ftZu ftÙtk; oZyd/ jB<

gq 220 b'phfJzr dh ftXh fejV/ d/ÙK ftZu gkJh iKdh j?<

gq 221 Gkosh iBsk db, fe;kB :{BhnB, Gkosh okÙNoh eKro; ns/ gzikp b?euoko :{BhnB

ftZu'A fejV/F2 fjZs ;w{j jB<

gq 222 Xow ns/ iks d/ nkXko s/ pD/ fjZs ;w{j dh fJZe fJZe T[dkjoD fdT[<

Gkosh b'eszso Gkosh b'eszso Gkosh b'eszso Gkosh b'eszso ---- ;z;dh ;o{g iK Bw{Bk;z;dh ;o{g iK Bw{Bk;z;dh ;o{g iK Bw{Bk;z;dh ;o{g iK Bw{Bk

gq 223 Gkos ed'A ;[szso j'fJnk<

gq 224 ;z;dh gqDkbh Gkos B/ fejV/ d/Ù s'A gqkgs ehsh<

gq 225 ;z;dh gqDkbh ftZu ekoigkfbek fe; gqsh fizw/tko j[zdh j?<

gq 226 ;z;dh Ùk;B gqDkbh B{z T[sodkJh Ùk;B gqDkbh fe™ fejk iKdk j?<

gq 227 ;oeko d/ fezB/ nzr j[zd/ jB<

gq 228 Gkosh ;z;d d/ fezB/ ;dB jB<

gq 229 ;z;dh Ùk;B gqDkbh ftZu n;bh BKFwkso ekoigkfbek fejVh j?<

gq 230 ;z;dh gqDkbh ftZu wzsoh wzvb B{z e"D Gzr eo ;edk j?<

gq 231 b'e ;Gk fejV/ ws/ okjhA wzsoh wzvb B{z Gzr eo ;edh j?<

gq 232 Gkosh ;zftXkB ftZu j[D sZe fezBhnK ;'XK j' u[ZehnK jBLF

1) 30 s'A tZX 2) 70 s'A tZX 3) 100 s'Z tZX

gq 233 Gkos ftZu wkBsk gqkgs y/soh okiBhfse dbK dh e[Zb frDsh fezBh j?<

gq 234 bNedh ;z;d ed'A j'Ad ftZu nk™dh j?<

gq 235 Gkos ftZu fejV/ okiBhfse db dh fJeZbh gqw[Zysk dk :[Zr ysw j' frnk<

gq 236 Gkos ftZu u'DK ftZu nkw s"o s/ fezB/ gqshÙs b'e Gkr BjhA b?Ad/<

1) 10-20# 2) 20-30# 3) 60-70#

gq 237 Gkos dh e[Zb npkdh dk fezB/ gqshÙs b'e gVQ/ fby/ jB<

gq 238 Gkosh b'eszso B{z fejV/ fszB sZE gqGkfts eod/ jB<

gq 239 toswkB ;w/A ftZu Gkos dh t;'A fezBh j?<

gq 240 Gkosh ;zftXkB ftZu fezBhnK GkÙktK B{z wkBsk gqkgs j?<

gq 241 Gkos dh e[Zb t;'A dk brGr fezB/ gqshÙs b'e rohph dh o/yk s'A j/mK ofj oj/ jB<

1) 30-40# 2) 50-60# 3) 10-20#

gq 242 1984 ftZu fdZbh fty/ j'J/ ;zgodkfJe dzfrnK ftZu fejV/ Xow d/ b'e gqGkfts j'J/<

74

gq 243 g[okD/ ;w/A ftZu uZbh ojh S{sFSks dh gqEk Gkos d/ fejV/ sZE tZb fJÙkok eodh j?<

gq 244 ;zftXkB dh 86thA sowhw nB[;ko nB[S/d 21J/ ftZu oki fezBQK bJh bk˜wh ns/ w[cs

f;Zfynk dk gqpzX eo/rk<

gq 245 Gkos ftZu fejV/ Bt/A fszB okiK dk fBowkD ehsk frnk<

gq 246 ;zgodkfJesk dk eh noE j?<

gq 247 Gkos ftZu Xkofwe nkXkoK s/ pD/ dpkU ;w{jK d/ BK fby'<

gq 248 Gkos ftZuXkofwe nkXkoK s/ pD/ d' okiBhfse dbK d/ BK fby'<

gq 249 Gkos ftZu iks d/ nkXko s/ pD/ d' okiBhfse dbK d/ BK fby'<

Gkosh b'eszso dhGkosh b'eszso dhGkosh b'eszso dhGkosh b'eszso dhnK ;wZf;nktK s/ u[D"shnKnK ;wZf;nktK s/ u[D"shnKnK ;wZf;nktK s/ u[D"shnKnK ;wZf;nktK s/ u[D"shnK

gq 250 Gkos ftZu y/soh iK okÙNoh fejV/ dbK dh frDsh ftZu tkXk j[zdk ik fojk j?<

gq 251 15thA b'e ;Gk dhnK u'DK ;w/A e[Zb okÙNoh okiBhfse dbK dh frDsh fezBh ;h<

gq 252 15thA b'e ;Gk dhnK u'DK ftZu e[Zb fezB/ y/soh wkBsk gqkgs dbK B/ Gkr fbnk<

gq 253 15thA b'e ;Gk dhnK u'DK ftZu e[Zb fezB/ T[whdtkoK B/ Gkr fbnk<

gq 254 Gkosh b'eszso B{z ;¯b pDkT[D bJh Gkos ftZu fejVh db gqDkbh bkr{ eoBh ukjhdh

j?- fJZe dbh, fszB dbh, pj[ dbh.

gq 255 j/mb/ gZXo s/ b'eszso dh ;cbsk bJh fgzvK ns/ ÙfjoK bJh ;zftXkB ftZu fejVhF2 ;'X

ehsh rJh<

;E;E;E;EkBe b'eszso kBe b'eszso kBe b'eszso kBe b'eszso ---- gzukfJsh okigzukfJsh okigzukfJsh okigzukfJsh oki

gq 256 ;EkfBe ;t?FÙk;B eh j[zdk j?<

gq 257 ;G s'A gfjbK ;zftXkB d/ fejV/ nB[S/d okjhA g/Av{ oki gzukfJsK B{z bkr{ ehsk frnk<

gq 258 Gkos ftZu gzukfJsh oki YKu/ ftZu gzukfJsh oki B{z fezBh gZXoh YKu/ ftZu tzfvnk

frnk j?<

gq 259 fszB gZXoh YKu/ dk BK fby'<

gq 260 Gkos dk ;G s'A gfjbk oki fejVk ;h fi; B/ gzukfJsh oki ngBkfJnk<

gq 261 73thA ;zftXkfBe ;'X ed'A bkr{ ehsh rJh<

gq 262 gzukfJsh oki ;pzXh Gkosh ;zftXkB fezBt/A Gkr ns/ fezBthA ;{uh ftZu ftt;EktK doi

jB<

gq 263 gzikp ;oeko B/ 73thA ;zftXkfBe ;'X B{z fe; fwsh B{z gzikp ftZu bkr{ ehsk<

gq 264 gzikp gzukfJsh oki nXhB fezBQK bJh ;EkB okyt/A oZy/ iKd/ jB<

gq 265 phavhaUa (BDO) iK ghaUH (PO) e"D j[zdk j?<

gq 266 gzukfJsh oki dh ;G s'A T[gobh ;z;Ek dk eh BK j?<

75

gq 267 f˜bQk gfoÙd dhnK ;kb ftZu fezBhnK p?meK j'DhnK io{oh jB<

gq 268 gzukfJsh oki dhnK ;z;EktK dk ekoiekb fezBk fBÙfus ehsk frnk j?<

gq 269 gzukfJsh oki dhnK ;z;EktK ftZu fJ;sohnK bJh e[Zb Gkr dk fezB/ gqshÙs okytK

oZfynk iKdk j?<

Ùfjoh y/soKÙfjoh y/soKÙfjoh y/soKÙfjoh y/soK ftZu ftZu ftZu ftZu ;EkfBe ;z;EktK;EkfBe ;z;EktK;EkfBe ;z;EktK;EkfBe ;z;EktK

gq 270 ;EkfBe ;t?FÙk;B s'A eh Gkt j?<

gq 271 Ùfjoh b'eszso dh ;EkgBk bJh fejVh ;'X gk; ehsh rJh<

gq 272 74thA ;zftXkfBe ;'X fe; fwsh B{z gk; ehsh rJh<

gq 273 wkou 1994 gzikp Bro gkfbek ekB{zB nB[;ko Ùfjoh y/so dhnK ;z;EktK d/ fszB Bkw

fejV/ jB<

gq 274 gzikp d/ fejV/ ÙfjoK ftZu Bro fBrw dh ;EkgBk ehsh rJh<

gq 275 Bro gkfbek ekB{zB nB[;ko fezBQK iksK bJh ;EkB okyt/A oZy/ rJ/ jB<

gq 276 gzukfJsK ns/ Bro gkfbektK dh ;fEsh B{z gqGktÙkbh pDkT[D dh fizw/tkoh fe;B{z ;"Agh

rJh j?<

gq 277 f˜bQk :'iBkpzdh ;zwsh eh ezw eodh j?<

gq 278 fgzvK s'A Ùfjo tZb pdb oj/ gqtosBh y/soK ftZu fe; dh ;EkgBk ehsh iKdh j?<

gq 279 w/no e"D j[zdk j?<

gq 280 Bro gkfbektK d/ e[Zb ;EkBK dk fezB/ gqshÙs ;EkB fJ;sohnK bJh okyt/A oZy/ rJ/ jB<

gq 281 Bro fBrw dk ;oekoh nfXekoh e"D ejk™dk j?<

gq 282 SkT[Dh p'ov dh ;EkgBk fejV/ y/soK bJh ehsh iKdh j?<

gq 283 g'oN NoZ;N Bkwh ;z;Ek fejV/ y/soK bJh pDkJh iKdh j?<

gq 284 ;[Xko fBnk; dk ezw eh j?<

Gkosh db gqDkbh dk ;o{g iK gqfefonkGkosh db gqDkbh dk ;o{g iK gqfefonkGkosh db gqDkbh dk ;o{g iK gqfefonkGkosh db gqDkbh dk ;o{g iK gqfefonk

gq 285 gqshfBXh b'eszso eh j[zdk j?<

gq 286 b'e ;Gk ns/ oki ftXkB ;Gk dhnK u'DK gqsZy b'eszso iK ngqsZy b'eszso dk

T[dkjoD jB<

gq 287 Gkosh ;zftXkB dh fejVh ;'X ns/ fejVh nB[;{uh okjhA okiBhfse db Ùpd dk toBD

ehsk frnk<

gq 288 Gkosh ;zftXkB d/ fejV/ nB[S/d okjhA BkrfoeK B{z ;w[dkfJ iK ;zx pDkT[D dh ;[szsosk

fdZsh rJh j?<

gq 289 jo/e okiBhfse db dh ofi;Nq/ÙB dk ezw e"D eodk j?<

gq 290 pj[iB ;wki gkoNh fe; nkXko s/ pfDnk okiBhfse db j?<

76

gq 291 s/br{ d/Ùw ns/ n;w rD gqhÙd fejV/ nkXko s/ pD/ okiBhfse db jB<

gq 292 okÙNoh okiBhfse db B{z xZN s'A xZN fezB/ okiK ftZu e[Zb t'NK dk 6# Gkr gqkgs eoBk

io{oh j?<

gq 293 1984 sZe Gkosh okiBhsh ftZu gqXkB wzsoh dh gdth s/ ne;o e"D SkfJnk fojk<

gq 294 dbFpdbh ;pzXh ;zftXkB ftZu fejVh wjZstg{oB ;'X ehsh rJh<

w[Zy okÙNoh okiBhfse dbw[Zy okÙNoh okiBhfse dbw[Zy okÙNoh okiBhfse dbw[Zy okÙNoh okiBhfse db

gq 295 15thA b'e ;Gk ;w/A w[Zy okÙNoh okiBhfse dbK dh frDsh fezBh ;h<

gq 296 Gkosh okÙNoh eKro; dk u'D fBÙkB eh j?<

gq 297 ;qhwsh ;'Bhnk rKXh fejV/ okiBhfse db dh gqXkB j?<

gq 298 Gkosh iBsk gkoNh dk u'D fBÙkB eh j? s/ fJ;d/ gqXkB e"D jB<

gq 299 pj[iB ;wki gkoNh dk u'D fBÙkB eh j? s/ fJ;d/ gqXkB e"D jB<

gq 300 okÙNotkdh eKro; gkoNh dk u'D fBÙkB eh j? s/ fJ; d/ gqXkB e"D jB<

gq 301 Gkosh okÙNoh eKro; dk iBw ed'A j'fJnk<

gq 302 31 nes{po 1984 ftZu ;qhwsh fJzdok rKXh dh w"s s'A pknd eKro; nkJha dk gqXkB

fe; B{z u[fDnk frnk<

gq 303 toswkB ;w/A Gkosh iBsk gkoNh dk gqXkB e"D j?<

gq 304 U.P.A. (;z:[es gqrshÙhb rmpzXB) ftZu ;G s'A wjZstg{oD db fejVk j?<

gq 305 N.D.A. (okÙNoh b'eszsoh rmpzXB) ftZu ;G s'A wjZstg{oB db fejVk j?<

gq 306 Gkosh ;kwtkdh db dk gqXkB e"D j? s/ fJ; dk u'D fBÙkB eh j?<

gq 307 Gkosh ;wkitkdh db (wkoe;tkdh) dk gqXkB e"D j?< fJ; dk u'D fBÙkB eh j?<

gq 308 Gkos d/ fejV/ d' okÙNoh dbK B{z yZp/ gZyh fejk iKdk j?<

gq 309 pj[iB ;wki gkoNh dk nkozG ftZu gqXkB e"D ;h<

Gkos dh ftd/Ù BhshGkos dh ftd/Ù BhshGkos dh ftd/Ù BhshGkos dh ftd/Ù Bhsh

gq 310 ftd/Ù Bhsh eh j[zdh j?<

gq 311 Gkos J/Ùhnk d/ fejV/ Gkr ftZu j?<

gq 312 r[ZN fBob/gsk dh Bhsh dk fBowksk e"D ;B<

gq 313 Ùhs :[ZX (Cold war) fejV/ d' r[ZNK ftueko ubdk fojk<

gq 314 ftd/Ù Bhsh Bkb ;pzXs ftt;EktK Gkosh ;zftXkB d/ fejV/ nB[S/d ftZu jB<

gq 315 r[N fBob/gsk dk Ùpdh noE eh j?<

gq 316 poskBth ;kwoki nXhB oj/ d/ÙK tZb'A fejVh ;z;Ek pDkJh rJh j?<

gq 317 gzuÙhb dk ;wM"sk ed'A j'fJnk<

77

gq 318 gowkD{ (N.P.T.) ngq;ko ;zXh s/ fe; Gkosh gqXkB wzsoh B/ d;sys eoB s'A fJBeko

ehsk<

gq 319 Gkos B/ fe; ;zXh B{z tZvhnK ÙeshnK dh gZygksh ;zXh efj e/ oZd ehsk<

gq 320 ;z:[es oki nwohek s/ gowkD{ jwbk ed'A j'fJnk<

gq 321 Gkos dhnK ;hwktK fejV/ fejV/ d/ÙK Bkb bZrdhnK jB<

gq 322 Gkos bJh fejV/ wjK;kro dh G{r'fbe wjZssk j?<

gq 323 Gkos bzw/ ;w/A sZe fejV/ d/Ù d/ nXhB fojk<

Gkos ns/ ;z:[es okÙNo ;zxGkos ns/ ;z:[es okÙNo ;zxGkos ns/ ;z:[es okÙNo ;zxGkos ns/ ;z:[es okÙNo ;zx

gq 324 gfjbk ftÙt :[ZX ed'A j'fJnk<

gq 325 d{ik ftÙt :[ZX ed'A s/ ed'A sZe j'fJnk<

gq 326 d{i/ ftÙt :[ZX s'A pknd fejVh nzso okÙNoh ;z;Ek B/ iBw fbnk<

gq 327 ;z:[es okÙNo ;zx dk iBw ed'A j'fJnk<

gq 328 ;z:[es okÙNo d/ w[ZYb/ w?Apo fezB/ jB<

gq 329 ;[oZfynk gfoÙd d/ e[Zb fezB/ w?Apo jB<

gq 330 thN' Ùesh fezB/ w?ApoK e'b j?<

gq 331 thN' Ùesh d/ w?ApoK (d/ÙK) d/ BK fby'<

gq 332 wB[Zyh nfXekoK dh x'ÙDk ed'A j'Jh<

gq 333 w˜d{oK d/ fjsK dh oZfynk fejVh J/iz;h okjhA ehsh iKdh j?<

gq 334 UNO dhnK e'Jh 2 J/iz;hnK dZ;'<

gq 335 UNESCO dk g{ok BK dZ;'<

gq 336 I.M.F. ns/ I.B.R.D. dk g{ok BK fby'.

gq 337 r[ZN fBob/gsk dh Bhsh B{z fe;B/ ngDkfJnk<


gq 338 ;koe (SAARC) dk g{ok BK eh j?<

gq 339 ;koe dk gfjbk ;zw/bB ed'A s/ feZE/ j'Jnk<

gq 340 SAARC d/ÙK d/ BK dZ;'<

gq 341 SAARC (;koe) d/ d' T[d/Ù dZ;'<

78

10O2 okiBhsh Ùk;so10O2 okiBhsh Ùk;so10O2 okiBhsh Ùk;so10O2 okiBhsh Ùk;so gfjbk ;w?;Nogfjbk ;w?;Nogfjbk ;w?;Nogfjbk ;w?;No


gq 1 okiBhfse gqDkbh s'A eh Gkt j?<

gq 2 okiBhfse ns/ gqDkbh dk tZy' tZy noE dZ;'<

gq 3 okiBhfse gqDkbh ;zpXh v/ftv Jh;N dh gfoGkÙk dh ftnkfynk eo'<

gq 4 okiBhfse gqDkbh dh gfotosB gqfeqnk eh j?<

gq 5 okiBhfse gqDkbh d/ 4 fBt/Ù ekoi dZ;'<

gq 6 okiBhfse gqDkbh d/ 4 fBek; ekoi dZ;'<

gq 7 okiBhfse gqDkbh dhnK 4 ftÙ/ÙsktK dZ;'<

gq 8 chv p?e b{g dk fuZso ;fjs toBD eo'<

gq 9 oki ns/ okiBhsh gqDkbh ftZu nzso dZ;'<

gq 10 okiBhfse gqDkbh dhnK ;hwktK eh jB<

gq 11 ekB{zB dh dpknekoh Ùesh eh j?<

gq 12 fBt/ÙK s'A eh Gkt j?<

gq 13 fBek;K dk eh noE j?<

gq 14 okiBhfse gqDkbh dhnK 2 gfoGkÙktK dZ;'<

gq 15 okiBhfse ;zouBk dh ;ot ftnkgesk eh j?<

gq 16 fjs ;o{gheoD eh j?<

gq 17 okiBhfse ;zuko eh j[zdk j? s/ fJ;d/ fejV/ ;kXB jB<

gq 18 fjs ;wkiheoD s'A eh Gkt j?<

gq 19 okiBhfse gqDkbh dhnK ;hwktK s'A eh Gkt j?<

gq 20 okiBhfse ;zouBk eh j[zdh j?. fJ; d/ fezB/ Gkr jB<

gq 21 v/ftv Jh;NB nB[;ko okiBhfse ;zouBk d/ fezB/ Gkr jB<

s[bBkswe okiBs[bBkswe okiBs[bBkswe okiBs[bBkswe okiBhshhshhshhsh

gq 1 s[bBkswe okiBhsh s'A s[;hA eh ;wMd/ j'<

gq 2 s[bBkswe okiBhsh s/ s[bBkswe ;oeko s'A eh Gkt j?<

gq 3 s[bBkswe okiBhsh dk y/so dZ;'<

gq 4 okiBhsh d/ w[Zb w[es nfXn?B s'A eh Gkt j?<

gq 5 s[bBkswe okiBhsh dhnK fszB ftÙ/ÙsktK dZ;'<

gq 6 s[bBkswe okiBhsh ftek; dhnK ;wZf;nktK Bkb fet/A ;pzXs j?<

gq 7 s[bBkswe okiBhsh dk wjZst dZ;'<

79

okiBhfse ;ZfGnkukookiBhfse ;ZfGnkukookiBhfse ;ZfGnkukookiBhfse ;ZfGnkuko

gq 1 okiBhfse ;fGnkuko dk noE dZ;'<

gq 2 okiBhfse ;fGnkuko d/ nzr iK Gkr dZ;'< fe;/ d' nzrK dk toBD eo'<

gq 3 nkbwzv nB[;ko okiBhfse ;fGnkuko d/ w[Zy nzr dZ;'< fe;/ d' nzrK dk toBD eo'<

gq 4 ;zehoD okiBhfse ;fGnkuko s'A eh Gkt j?<

gq 5 goik w{be s/ ;fjGkrh okiBhfse ;fGnkuko s'A eh Gkt j?<

gq 6 okiBhfse ;fGnkuko dhnK 4 ftÙ/ÙsktK dZ;'<

okiBhfse ;wkiheoDokiBhfse ;wkiheoDokiBhfse ;wkiheoDokiBhfse ;wkiheoD

gq 1 okiBhfse ;wkiheoD dk noE dZ;'<

gq 2 okiBhfse ;wkiheoD dhnK d' gfoGkÙktK dZ;'<

gq 3 ;gZÙN okiBhfse ;wkiheoD eh j[zdk j?<

gq 4 r[gs okiBhfse ;wkiheoD eh j[zdk j?<

gq 5 ;wkiheoD dhnK 4 ftÙ/ÙsktK dk toBD eo'<

gq 6 gfotko ns/ ftfdne ;z;EktK ;wkiheoD ftZu eh G{fwek fBGk™dhnK jB<

gq 7 okiBhfse db ns/ u'DK ;wkiheoD ftZu eh G{fwek fBGk™d/ jB<

gq 8 okiBhfse ;wkiheoD dk wjZst dZ;'<

B"eoÙkjh (n;?fBe ;/tktK)B"eoÙkjh (n;?fBe ;/tktK)B"eoÙkjh (n;?fBe ;/tktK)B"eoÙkjh (n;?fBe ;/tktK)

gq 1 B"eoÙkjh d/ Ùpdh noE dZ;'<

gq 2 B"eoÙkjh dhnK gfoGkÙktK dZ;'<

gq 3 B"eoÙkjh d/ uko ekoi dZ;'<

gq 4 f;tb ;/tktK dh fBogZysk s'A eh Gkt j?<

gq 5 okiBhfse ekoigkfbek s/ ;EkJh ekoigkfbek ftZu nzso dZ;'<

gq 6 ;oeko dh Bhsh fBowkD ftZu B"eoÙkjh dh eh G{fwek j?<

gq 7 B"eoÙkjh dh Gosh dh tXhnk ftXh eh j?<

gq 8 uzrh B"eoÙkjh d/ uko r[D dZ;'<

gq 9 Spoil System (okiBhsh Ùk;so) s'A eh Gkt j?<

gq 10 f;tb ;/tktK dh Gosh dhnK e'Jh 2 ftXhnK dk toDB eo'.

gq 11 B"eoÙkjh dhnK uko ftÙ/ÙsktK dZ;'<

gq 12 b'eszso ftZu B"eoÙkjh dh wjZssk dZ;'<

gq 13 okiBhsh ;pzXh n;?fBe ;/tktK dh eh G{fwek j?<

80

gq 14 ;EkJh ekoigkfbek s'A eh Gkt j?<

gq 15 okiBhfse ekoigkfbek d/ noEK dh ftnkfynk eo'<


gq 1 u'D y/soK dk torheoD fe; nkXko s/ ehsk iKdk j?<

gq 2 g/Ùkto gqshfBXsk eh j[zdh j?<

gq 3 y/soh gqshfBXsk eh j[zdh j?<

gq 4 nB[gkse gqshfBXsk s'A eh Gkt j?<

gq 5 nB[gkse gqshfBXsk d/ uko r[D dZ;'<

gq 6 nB[gkse gqshfBXsk d/ uko d'Ù fby'<

gq 7 xZN frDshnK B{z gqshfBXsk d/D dhnK ftXhnK dZ;'<

gq 8 gqsZy u'D B{z T[dkjoD d/ e/ ;gZÙN eo'<

gq 9 ngqsZy u'D B{z T[dkjoD d/ e/ ;gZÙN eo'<

gq 10 ;XkoD pj[ws gqDkbh eh j?<

gq 11 pkbr ws nfXeko dh wjZssk dZ;'<

gq 12 fJ;soh ws nfXeko d/ gZy ftZu uko dbhbK fdT[<

gq 13 eh s[;hA ;zgodkfJe u'D gqDkbh d/ fto[ZX j', fe™<

gq 14 ;{uh gqDkbh s'A eh Gkt j?<

gq 15 gqsZy s/ ngqsZy u'D d/ uko n"r[D dZ;'<

GkrGkrGkrGkr----ph (gfjbk ;w?;No)ph (gfjbk ;w?;No)ph (gfjbk ;w?;No)ph (gfjbk ;w?;No)


u'D gqDkbhu'D gqDkbhu'D gqDkbhu'D gqDkbh

gq 1 Gkos ftZu fejVh fejVh Xkowe xZN frDsh bJh ;EkB okyt/A oZy/ rJ/ jB s/ fe™<

gq 2 Gkos ftZu fe; gqeko dh u'D gqDkbh ngDkJh rJh j?<

gq 3 Gkosh u'D nk:'r d/ uko ezwK dk toBD eo'<

gq 4 Gkosh u'D ftXh d/ e'Jh uko gVkn dZ;'<

gq 5 Gkos ftZu xZN iB;fjGkrsk bJh e'Jh uko ekoD dZ;'<

gq 6 b'eszso ftZu okiBhfse ;fjGkrsk dk noE dZ;'<

gq 7 wsdkB ftjko s'A eh Gkt j?<

gq 8 Gkos ftZu ikshtkd fet/A gqGkfts j[zdk j?<

gq 9 iB ;fjGkrsk dk noE dZ;'<

gq 10 Gkosh u'D nk:'r dh pDso dZ;'<

81

gq 11 u'D w[fjzw s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gq 12 Gkos ftZu wsdksk ;{uhnK e"D fsnko eodk j? s/ okiBhfse dbK B{z u'D fBÙkB e"D

fdzdk j?<

gq 13 Gkosh u'D gqDkbh dhnK uko ftÙ/ÙsktK dZ;'<

gq 14 y/sotkd s/ Xow wsdkB B{z fet/A gqGkfts eod/ jB<

okÙNoh J/eheoDokÙNoh J/eheoDokÙNoh J/eheoDokÙNoh J/eheoD

gq 1 Gkos ftZu okÙNoh J/eheoB d/ wB'ftfrnkBe gZy s'A eh Gkt j?<

gq 2 okÙNoh J/eheoB s'A eh Gkt j?<

gq 3 okÙNoh J/eheoB dhnK d' gfoGkÙktK fdU<

gq 4 okÙNoh J/eheoB d/ ;wkfie gZy s'A Gkt dZ;'<

gq 5 okÙNoh J/eheoB dhnK 2 ftXhnK dk toBD eo'<

gq 6 okÙNoh J/eheoB gfoÙd eh j?<

gq 7 ;zgodkfJesk s/ ikshtkd dk okÙNoh J/eheoB s/ eh gqGkt fgnk<

gq 8 okÙNoh J/eheoB d/ okj ftZu nkT[D tkbhnK uko o[ektNK dZ;'<

gq 9 Gkos ftZu okÙNoh J/eheoB dh tZX b'V fe™ j?<

gq 10 Gkos ;oeko tZb'A okÙNoh J/eheoB bJh u[Ze/ rJ/ edwK dh ftnkfynk eo'<

gq 11 Gkos ftZu okÙNoh J/eheoB dhnK ;wZf;nktK B{z ;[bMkT[D bJh uko ;[Mkn fdU<

gq 12 fJB;kBh fpokdoh eh j?<

gq 13 okÙNoh J/eheoB bJh ftfdnk eh G{fwek fBGk ;edh j?<

r[nKYh d/ÙK Bkb Gkos d/ ;pzXr[nKYh d/ÙK Bkb Gkos d/ ;pzXr[nKYh d/ÙK Bkb Gkos d/ ;pzXr[nKYh d/ÙK Bkb Gkos d/ ;pzX

gq 1 Gkos uhB ;pzXK dk toBD eo'<

gq 2 Gkos uhB ;pzXK ftZu uzr/ ;pzXK d/ uko ekoD dZ;'<

gq 3 Gkos uhB ;pzXK ftZu wkV/ ;pzXK d/ uko ekoD dZ;'<

gq 4 Gkos gke ;pzXK dk toBD eo'<

gq 5 Gkos gke ftueko sDkn d/ uko ekoD dZ;'<

gq 6 eÙwho ;wZf;nk s/ B'N fby'<

gq 7 ekofrb :[ZX dk toBD eo'<

gq 8 fÙwbk ;wM"s/ s/ B'N fby'<

gq 9 ÙoBkoEhnK dh ;wZf;nk eh j?<

gq 10 GkosFpzrbkd/Ù ;pzXK dk ftt/uB eo'<

gq 11 skfwb ;wZf;nk s/ B'N fby'.

82

Gkos d/ o{; ns/ nwohek Bkb ;pzXGkos d/ o{; ns/ nwohek Bkb ;pzXGkos d/ o{; ns/ nwohek Bkb ;pzXGkos d/ o{; ns/ nwohek Bkb ;pzX

gq 1 skÙezd ;wM"sk eh j?<

gq 2 Gkos ns/ ;z:[es oki nwohek d/ ;pzXK dk toBD eo'<

gq 3 Gkos s/ nwohek ftZu wkV/ s/ sBktg{oD ;pzXK d/ uko ekoD dZ;'<

gq 4 Gkos s/ nwohek ftZu uzr/ s/ ;ekokswe ;pzXK d/ uko ekoD dZ;'<

gq 5 Gkos dh r[ZN fBob/gsk ;pzXh nwohek dh eh okfJ ;h<

gq 6 Gkos s/ o{; ftueko sBkn ed'A nkfJnk<

gq 7 Gkos o{; fwZssosk bJh fizw/tko ekoD dZ;'<

gq 8 ;[oZfynk gfoÙd ftZu Gkos dh ;EkJh w?Apoh s/ o{; d/ ftuko dZ;'<

gq 9 Gkos nwohek gowkD{ ;wM"sk eh j?<

gq 10 123 nD{ ;wM"sk eh j?<

gq 11 Gkos s/ o{; ftueko ;wM"s/ dhnK w[Zy XkoktK dZ;'<

Gkos dk ftÙt dhnK gqw[Zy ;wZf;nktK gqsh fdqÙNhe'DGkos dk ftÙt dhnK gqw[Zy ;wZf;nktK gqsh fdqÙNhe'DGkos dk ftÙt dhnK gqw[Zy ;wZf;nktK gqsh fdqÙNhe'DGkos dk ftÙt dhnK gqw[Zy ;wZf;nktK gqsh fdqÙNhe'D---- wB[Zyh nfXeko, wB[Zyh nfXeko, wB[Zyh nfXeko, wB[Zyh nfXeko,

fBÙ;soheoB s/ ftÙtheoDfBÙ;soheoB s/ ftÙtheoDfBÙ;soheoB s/ ftÙtheoDfBÙ;soheoB s/ ftÙtheoD

gq 1 okÙNoh wB[Zyh nfXeko nk:'r d/ w[Zy ezwK dk toBD eo'<

gq 2 fBÙ;soheoD s'A eh Gkt j?<

gq 3 ftÙtheoD d/ e'Jh uko bkG dZ;'<

gq 4 Gkos B{z ftÙtheoD ekoD eh B[e;kB u[ZeD/ gJ/<

gq 5 ftÙt tgko ;zrmB dk fBowkD fe™ j'fJnk<

gq 6 ;z:[es okÙNo tZb'A wB[Zyh nfXekoK dh ;[oZfynk bJh ehshnK ekotkJhnK dZ;'<

gq 7 eh Gkos Ù;soheoD d/ jZe ftZu j? iK fto[ZX, toBD eo'<

gq 8 fBÙ;soheoD ;pzXh Gkos dk fdqÙNhe'D dZ;'<

gq 9 ftÙtheoD dk Gkos d/ ftT[gko s/ eh gqGkt fgnk<

gq 10 CTBT ns/ NPT ;pzXh Gkos dh eh okJ/ j?<

83

10O2 d{ik ;w?;No10O2 d{ik ;w?;No10O2 d{ik ;w?;No10O2 d{ik ;w?;No 4 nzeK tkb/ gqÙB4 nzeK tkb/ gqÙB4 nzeK tkb/ gqÙB4 nzeK tkb/ gqÙB


gq 1 T[dkotkdh ftukoXkok fe; ftukoXkok d/ fto'X ftZu g?dk j'Jh<

gq 2 nwohek s/ coK; dh eqKsh dk nkXko eh ;h<

gq 3 T[dkotkd pkdÙkj d/ d?th nfXekoK dk fto[ZX j?- toBD eo'<

gq 4 Bt/A s/ g[oksB T[dkotkd d/ ;woEeK d/ BK dZ;'<

gq 5 T[dkotkd dk Ùpdh noE dZ;'<

gq 6 T[dkotkd dhnK d' gfoGkÙktK dZ;'<

gq 7 BtK T[dkotkd g[oksB T[dkotkd s'A fet/A fGzB j?<

gq 8 oki dh r?o dyb nzdkih dh Bhsh eh j?<

gq 9 BtK s/ g[oksB T[dkotkd wB[Zyh ftukoXkok gqsh eh ftuko fdzd/ jB<

gq 10 e[dosh nfXekoK ;pzXh Bt/A s/ g[oksB T[dkotkd ftZu eh nzso j?<

gq 11 g[oksB T[dkotkd dhnK ewhnK ekoD noE ftt;Ek s/ eh gqGkt fgnk<

gq 12 fB:ws noE ftt;Ek eh j?<

gq 13 BtK T[dkotkd ;wki d/ pj[tkdh ;o{g B{z fet/A ;thekodk j?<

gq 14 g[oksB T[dkotkd dh nb'uBk eo'<

wkoe;wkoe;wkoe;wkoe;tkdtkdtkdtkd

gq 1 wkoe;tkd fe;B{z fejk iKdk j?<

gq 2 wkoe; d/ ;kwtkd B{z ftfrnkBe ;kwtkd fe™ fejk iKdk j?<

gq 3 wkoe; dk dtzd jhrb d/ dtzd s''A fet/A fGzB j?<

gq 4 fJfsjk; dh G"fsetkdh ftnkfynk d/ gVkn dZ;'<

gq 5 tkX{ w[Zb d/ f;XKs dk toBD eo'<

gq 6 wkoe; d/ oki ;pzXh ftuko dZ;'<

gq 7 wkoe; nB[;ko g{zihtkd d/ ;t?BkÙ d/ ekoD fby'<

gq 8 wkoe; dh fejVh fejVh GftZy pkDh rbs f;ZX j'Jh<

gq 9 eh wkoe; Xow fto'Xh j? s/ fe™<

gq 10 wkoe; dh nb'uBk eo'<

gq 11 co?vfoe J/iZb; e"D ;h< T[;d/ ftuko fe; Bkb fwbd/ ;B<

84

rKXhtkdrKXhtkdrKXhtkdrKXhtkd

gq 1 rKXh ih dk ihtB dZ;'<

gq 2 rKXh ih d/ ftukoK s/ w[ZyF2 gqGkt fe;dk fgnk<

gq 3 rKXh ih B{z ed'A s/ fe;B/ okÙNo fgsk dh T[gkXh fe™ fdZsh<

gq 4 uzr/ T[d/ÙK bJh rKXh ih B/ fejBK ;kXBK s/ ˜'o fdZsk<

gq 5 ;fsnkrqfj eh j?< fJ; dh gqkgsh dhnK ftXhnK d/ BK dZ;'<

gq 6 rKXh ih t'N dk jZe fe; nkXko s/ d/Dk ukj[zd/ ;B s/ fe™<

gq 7 rKXh ih d/ okiBhfse fte/AdoheoD s'A eh Gkt j?<

gq 8 eh rKXh ih eZNV okÙNotkdh ;B, toBD eo'<

gq 9 b'eszso ;pzXh rKXh ih d/ ftuko dZ;'<

gq 10 ;fsnkrqfj dh gqkgsh dhnK uko io{oh ÙosK fby'.

gq 11 fjõs s'A eh Gkt j?<

gq 12 rKXh ih d/ nkdoÙ oki dhnK uko ftÙ/ÙsktK dZ;'<

gq 13 eh rKXh ih toD gqDkbh d/ jZe ftZu ;B, fe™<

gq 14 nfjz;k d/ ftÙkb noEK ftZu eh eh Ùkfwb j?<

gq 15 nfjz;k dh gqkgsh bJh wB dk wip{s s/ pjkdo j'Dk rKXh ih B/ fe™ io{oh dZf;nk<

b'e wsb'e wsb'e wsb'e ws

gq 1 eh pj[sw dh okfJ B{z b'ews wzfBnk ik ;edk j?<

gq 2 b'ews dk ;jh noE eh j?<

gq 3 ;wkfie GbkJh ns/ b'ews ftZu eh ;pzX j?<

gq 4 b'ews dhnK uko ftÙ/ÙsktK dZ;'<

gq 5 iBse ;GktK s/ okiBhfse dbK d/ ekoieqw b'ews B{z fet/A gqGkfts eod/ jB<

gq 6 gq?; nekÙpkDh s/ d{odoÙB b'ews d/ fBowkD ftZu eh G{fwek fBGk ;ed/ jB<

gq 7 ;[u/s Bkrfoe s/ f;Zfyns ftnesh b'ews B{z fet/A gqGkfts eod/ jB<

gq 8 rohp s/ p/o'̃ rko ftnesh b'ews bJh fe™ e'Jh tXhnk G{fwek BjhA fBGk™d/<

gq 9 tXhnk b'ews bJh b'eszso YKuk jh fe™ io{oh j?<

gq 10 b'ews dk nzso okÙNoh y/so ftZu eh wjZst j?<

85


gq 1 okiBhfse db eh j[zd/ jB<

gq 2 okiBhfse dbK dhnK d' gfoGkÙktK fdU<

gq 3 okiBhfse dbK dk B;bh nXko eh j?< T[dkjoDK d/ e/ ;gÙN eo'<

gq 4 y/soh nXkoK s/pD/ dbK s'A eh Gkt j?< Gkos ftZu n?;/ dbK dhnK uko T[dkjoDk fdU<

gq 5 ;Zi/ gZyh db eh jB<

gq 6 yZp/ gZyh db eh j[zd/ jB<

gq 7 okiBhfse dbK d/ uko ezwK dk toBD eo'<

gq 8 okiBhfse dbK s'A fpBQK b'eszso dh ebgBk BjhA ehsh ik ;edh- toBD eo'<

gq 9 fJe dbh gqDkbh eh j?- T[dkjoDK fdU<

gq 10 d' db gqDkbh eh j? s/ fejV/ fejV/ d/ÙK ftZu j?<

gq 11 pj[ dbh gqDkbh eh j? s/ fejV/ d/ÙK ftZu gkJh iKdh j?<

gq 12 fto'Xh db fe;Ffe; soQK b'eszso ftZu G{fwek fBGk™d/ jB<

fjZs ns/ dpkU ;w{jfjZs ns/ dpkU ;w{jfjZs ns/ dpkU ;w{jfjZs ns/ dpkU ;w{j

gq 1 fjZs ;w{j eh j[zd/ jB T[dkjoD fdU<

gq 2 fjZs ns/ dpkU ;w{j ftZu w[Zy nzso eh j?<

gq 3 ftÙ/Ù T[d/Ù dpkU ;w{j eh jB, T[dkjoD fdU<

gq 4 Xkofwe s/ iksh dpkU ;w{jK s/ B'N fby'<

gq 5 nfB:ws dpkU ;w{j fejV/ Yzr Bkb ezw eod/ jB<

gq 6 b'phfJzr eh j?, fJj ftXh feZE/ ngDkJh iKdh j?<

gq 7 fjZs s/ dpkU ;w{j nkgDhnK wzrK dh g{osh bJh fejV/ ;kXB tosd/ jB<

gq 8 dpkU ;w{jK s/ okiBhfse dbK ftZu w[Zy nzso dZ;'<

gq 9 dpkU ;w{j fGqÙNkuko ftZu eJh tko tkXk eod/ jB, toBD eo'<

gq 10 dpkU ;w{j uzr/ s/ Y[et/A ekB{zBK dk fBowkD fet/A eotk ;ed/ jB<

Gkosh b'eszso Gkosh b'eszso Gkosh b'eszso Gkosh b'eszso ---- ;z;dh ;o{g;z;dh ;o{g;z;dh ;o{g;z;dh ;o{g

gq 1 Gkos B/ n˜kdh s'A pknd ;z;dh gqDkbh B{z fe™ ngDkfJnk<

gq 2 ;z;dh gqDkbh dhnK gfoGkÙktK okjhA noE ;gZÙN eo'<

gq 3 ;z;dh gqDkbh nXhB nk™dhnK ekoi gkfbektK dk toBD eo'<'

gq 4 ekoigkfbek ;z;dh YKu/ ftZu fe; gqsh itkp d/j j[zdh j? s/ fe™<

gq 5 ekoigkfbek dk ekoiekb nfB;fus j[zdk j?, toBD eo'<

86

gq 6 ;z;dh gqDkbh ftZu ;ko/ wzsoh fJeZm/ s?od/ jB s/ fJeZm/ v[Zpd/ jB, toBD eo'<

gq 7 ;z;dh gqDkbh nXhB gqXkB wzsoh dh ;fEsh skfonK ftZu uzB d/ ;wkB j?, toBD eo'<

gq 8 okiBhfse dbK dh tZX ojh frDsh ;z;dh b'eszso bJh fet/A xkse j?<

gq 9 xZN frDsh ;oeko B{z pkjo'A ;woEB d/D dh ftt;Ek dk toBD eo'<

gq 10 bNedh ;z;d eh j[zdh j? s/ ed'A j'Ad ftZu nk™dh j?<

gq 11 ;z;dh b'eszso dh ;cbsk b'eK dh ;fjGkrsk s/ fe; jZd sZe fBoGo j?<

gq 12 ;z;dh b'eszso d/ ;[Xko bJh s[;hA eh edw u[ZeD/ ukj[zd/ j'<

gq 13 pj[ db gqDkbh dk d/Ù dh okiBhsh s/ eh gqGkt j?<

gq 14 Xkok 356 dh d[otos'A eh j[zdh j?<

Gkosh b'eszso B{z gqGkfts eoB tkb/ Gkosh b'eszso B{z gqGkfts eoB tkb/ Gkosh b'eszso B{z gqGkfts eoB tkb/ Gkosh b'eszso B{z gqGkfts eoB tkb/ sZs s/ ftÙ/ÙsktKsZs s/ ftÙ/ÙsktKsZs s/ ftÙ/ÙsktKsZs s/ ftÙ/ÙsktK

gq 1 GkÙktkd eh j? s/ b'eszso B{z fet/A gqGkfts eodk j?<

gq 2 T[jBK uko nkofEe sZsK dk toBD eo' i' Gkosh b'eszso B{z gqGkfts eod/ jB<

gq 3 T[jBK uko ;wkie sZsK dk toBD eo' i'Gkosh b'eszso B{z gqGkfts eod/ jB<

gq 4 Gkosh b'eszso B{z fjz;k fet/A gqGkfts eodh j?<

gq 5 ;zgodkfJe fjz;k eh j[zdh j?<

gq 6 Gkosh okiBhsh s/ “y/sotkd” d/ gqGktK dk toBD eo'<

gq 7 uzrh f;Zfynk gqDkbh b'eszso dh ;cbsk bJh fe™ io{oh j?<

gq 8 fGqÙNkuko Gkosh b'eszso B{z fet/A gqGkfts eodk j?<

gq 9 nkofEe s/ ;wkfie n;wkBsk b'eszso B{z fet/A gqGkfts eo oj/ jB<

gq 10 ;zgodkfJesk Gkosh ftt;Ek B{z fet/A gqGkfts eodh j?<

gq 11 GkÙktkd B/ Gkosh b'eszso ftZu tZytkd B{z fet/A T[e;kfJnk j?<

gq 12 Gkos ftZu b'eszso d/ GftZy pko/ s[;hA eh ;wMd/ j'<

gq 13 eh ikshtkd dk Gkosh b'eszso s/ e'Jh gqGkt j?<

gq 14 eh p/o'˜rko ftnesh b'eszso ftZu ;jh G{fwek fBGk ;edk j?<

gq 15 fJZe rohp ftnesh bJh b'eszso dk eh w[Zb j?<

j/mj/mj/mj/mbh gZXo s/ b'eszsobh gZXo s/ b'eszsobh gZXo s/ b'eszsobh gZXo s/ b'eszso

gq 1 gzukfJsh oki s'A eh Gkt j?<

gq 2 gzukfJsh oki d/ fszB gZXoh YKu/ dk toBD eo'<

gq 3 rqkw gzukfJs dh pDso dZ;'<

gq 4 rqkw gzukfJs dh nkwdB d/ ;kXBK dk toBD eo'<

gq 5 f˜bQk gfoÙd dk fBowkD fet/A j[zdk j?<

87

gq 6 Gkos ftZu gzukfJsh oki d/ d'Ù dZ;'<

gq 7 ftZs nk:'r gzukfJsh oki dhnK ;z;EktK bJh fet/A ;jkfJe j?<

gq 8 gzikp ftZu BtK gzukfJsh oki dhnK uko ftt;EktK dk toBD eo'<

gq 9 eh gzukfJsh oki dhnK ;z;EktK B{z ;zftXkBe wkDsk gqkgs j?<

gq 10 BthA gzukfJsh oki gqDkbh dhnK uko ftÙÙsktK dZ;'<

gq 11 gzikp gzukfJsh oki nB[;ko ;ogzu d/ ezw dZ;'<

gq 12 fgzv d/ ;EkBh wkwfbnK ftZu ;ogzu dh G{fwek dZ;'<

gq 13 gzukfJsh oki d/ T[d/Ù dZ;'<

gq 14 gzukfJsK ftZu fJ;sohnK s/ nB[;{fus iksh ;pzXh eh eh ftt;EktK jB<

gq 15 pbke iK gzukfJs ;zwsh eh j[zdh j?<

gq 16 gzukfJs d/ fBnKfJe ekoiK dk toBD eo'<

gq 17 f˜bQk gfoÙd fejV/ fejV/ wjZstg{oD ezw eodh j?<

gq 18 rokw gzukfJs dh u'D fet/A j[zdh j?<

gq 19 gzukfJs ;zwsh d/ u/now?B d/ ekoi dZ;'<

gq 20 eh gzukfJsh oki g/v{ b'eK d/ T[d/ÙK B{z g{ok eo ;fenk j?<

gq 21 n?wHn?bHJ/H ns/ n?wHghH gzukfJsh oki ftZu fet/A ;jkfJe jB<

gq 22 73thA ;'X ed'A gk; j'Jh s/ ed'A bkr{ j'Jh< gzikp B/ fJ; ;'X B{z ed'A bkr{ ehsk<

;EkBe b'eszso Ùfjoh;EkBe b'eszso Ùfjoh;EkBe b'eszso Ùfjoh;EkBe b'eszso Ùfjoh

gq 1 gzikp ftZu Ùfjoh ;t?FÙk;B dhnK fJekJhnK dZ;'<

gq 2 ;EkBe ;t?FÙk;B s'A eh Gkt j?< fJ;dk eh T[d/Ù j?<

gq 3 ;zftXkB Ùfjoh ;t?FÙk;B ;pzXh eh ftt;EktK eodk j?<

gq 4 74thA ;zftXkBe ;'X Ùfjoh ;EkBe ;z;EktK pko/ eh mhe ftt;Ek eodh j?<

gq 5 Bro gkfbektK dh pDso dk toBD eo'<

gq 6 wjKBro :'iBk ;zwsh eh j[zdh j?<

gq 7 Bro fBrw eh j?< gzikp d/ fejV/ ÙfjoK ftZu Bro fBrw dh ft;Ek ehsh rJh j?<

gq 8 Bro gkfbektK dh nkwdB d/ ;o's dZ;'<

gq 9 w/no e"D j?< fJZe ekog'o/ÙB ftZu T[;dh eh G{fwek j?<

gq 10 Bro ;[Xko NoZ;N$;[Xko fBnk; eh j? s/ eh ezw eodk j?<

gq 11 fJZe fgzv, Ùfjo s/ wjKBro dk ;EkBh wkwfbnK dk gqpzX e"D eodk j?<

gq 12 gotosBh y/so eh j[zdk j?< fJ; ftZu Ùfjoh y/so bJh fe;dh ftt;Ek ehsh rJh j?<

gq 13 tkov eh j[zd/ jB s/ tkov ;zwsh eh ezw eodh j?<

gq 14 Bro gkfbek ekB{zB gzikp nB[;ko fJ;sohnK d/ okyt/AeoD dh eh ftt;Ek ehsh rJh j?<

gq 15 SkT[Dh p'ov eh j? s/ eh ezw eodk j?<

88

gq 16 g'oN NoZ;N$pzdorkj fBnk; feZE/ s/ eh ezw eodk j?<

gq 17 Brogkfbek d/ uko w[Zy ezwK dk toBD eo'<

gq 18 f˜bQk :'iBk ew/Nh eh ezw eodh j?<

gq 19 Bro fBrw d/ uko w[Zy ezwK dk toBD eo'<

gq 20 74thA ;zftXkBe ;'X nXhB nB[;{fus iksK s/ fgSVhnK iksK dh eh ftt;Ek j?<

gq 21 Bro gfoÙd s/ Bro gzukfJs ftZu eh w[Zy nzso j?<

gq 22 Bro gkfbektK s/ Bro fBrwK ftZu ;jkfJe w?ApoK ;pzXh eh ftt;Ek j?<

Gkosh db gqDkbh dk ;o{gGkosh db gqDkbh dk ;o{gGkosh db gqDkbh dk ;o{gGkosh db gqDkbh dk ;o{g

gq 1 Gkos ftZu okiBhfse dbK ;pzXh ;zftXkB ftZu eh ftt;Ek j?<

gq 2 Gkos d/ S/ gqw[Zy y/soh dbK d/ BK dZ;'<

gq 3 Gkos d/ gqw[Zy okÙNoh dbK d/ BK s/ u'D fBÙkB dZ;'<

gq 4 Gkos db gqDkbh ftZu fJZe db dh gqw[Zysk ysw j' rJh j?, ftt/uB eo'<

gq 5 Gkosh db gqDkbh dhnK w[Zy uko ftÙ/ÙsktK dZ;'.

gq 6 fejV/ dbK B{z oki gZXoh db dh wkDsk fdZsh iKdh j?<

gq 7 fejV/ nkXkoK s/ fe;/ db B{z okÙNoh okiBhfse db dk doik fdZsk ik ;edk j?<

gq 8 Gkosh db gqDkbh dhnK uko w[Zy T[DskJhnK$ew˜'ohnK dk toBD eo'<

gq 9 Gkosh db b'eszso dk ;p{s j?- go okiBhfse dbK nzdo nzdo{Bh b'eszso dh xkN j?-

toBD eo'<

gq 10 ÙyÙh g{ik dk db gqDkbh ftZu eh gqGkt j?<

gq 11 Gkosh okiBhsh ftZu y/soh dbK dh frDsh s/ wjZssk fe™ tXdh ik ojh j?<

gq 12 Gkosh ;zftXkB ftZu fto'Xh gkoNh ;pzXh eh ftt;EktK jB<

gq 13 Gkosh ;zftXkB ftZu fto'Xh dbK dh ofi;Nq/ÙB ;pzXh eh gqfeqnk j?<

gq 14 fJ; eEB s'A eh Gkt j? fe okiBhfse dbK nzdo r[ZNpzdh gkJh iKdh j?<

gq 15 Gkosh okiBhse db fejV/ fejV/ nkXkoK s/ pDkJ/ rJ/ jB<

Gkos d/ w[Zy okÙNoh okiBhfse dbGkos d/ w[Zy okÙNoh okiBhfse dbGkos d/ w[Zy okÙNoh okiBhfse dbGkos d/ w[Zy okÙNoh okiBhfse db

gq 1 b'e ;Gk ftZu ;oekoh s"o s/ fto'Xh db B{z fet/A wkDsk fdZsh iKdh j?<

gq 2 eKro; db d/ ;zrmB s/ B'N fby'<

gq 3 eKro; dhnK S/ wjZstg{oD BhshnK dZ;'<

gq 4 iBsk db dhnK S/ wjZstg{oD BhshnK dZ;'<

gq 5 Gkos d/ okÙNoh dbK d/ BK, gqXkB s/ u'D fBÙkB dZ;'<

gq 6 eKro; gkoNh dhnK T[d:'fre s/ nkoEe BhshnK dZ;'<

89

gq 7 eKro; dh ftd/Ù Bhsh dk toBD eo'<

gq 8 Gkosh wkoe;tkdh efwT{fB;N gkoNh d/ G{wh ;[Xko dZ;'<

gq 9 Gkosh iBsk gkoNh dh fGqÙNkuko ;pzXh Bhsh dZ;'<

gq 10 Gkos d/ fszB y/soh dbK d/ BK fby'< s/ e[Zb y/soh wkBsk gqkgs dbK dh frDsh dZ;'<

gq 11 Gkosh iBsk gkoNh dh T[d:'fre Bhsh dZ;'<

gq 12 rT{ jZfsnk s/ okw iBw G{wh ;pzXh Gkosh iBsk gkoNh d/ ftuko dZ;'<

gq 13 T[BQK fszB okiBhfse ;w{jK d/ BK dZ;' i' e/Adoh ;oeko dh Ùesh gqkgs eoB bJh :sBÙhb

jB<

gq 14 Gkos ftZu fe; B/, ed'A s/ fe™ pj[iB ;wki gkoNh dk fBowkD ehsk<

gq 15 eKro; nkJha dk ftukoswe nkXko fby'<

gq 16 okiBhfse dbK dh ofi;No/ÙB fe™ io{oh j?<

gq 17 Gkosh ;kwtkdh db dhnK Xow fBogZysk ;zpzXh eh Bhsh j?<

gq 18 fGqÙNkuko B{z ysw eoB dh eKro; s/ Gkosh iBsk gkoNh dhnKBhshnK dk toBD eo'<

gq 19 izw{ eÙwho ;pzXh Gkosh iBsk gkoNh dh eh Bhsh j?<

gq 20 xZN frDshnK ;pzXh tZy tZy okÙNoh dbK dh eh Bhsh j?<

gq 21 14thA-15thA b'e ;Gk ftZu eKro; dh T[d:'fre Bhsh dZ;'<

gq 22 Gkosh iBsk gkoNh dh gowkD{ Bhsh dZ;'<

gq 23 eKro; gkoNh dh GftZy gowkD{ Bhsh eh j?<

gq 24 okiBhfse dbK d/ u'D wB'oE gZsoK s'A eh Gkt j?<

gq 25 Gkosh ;kwtkdhk db d/ iBw s/ B'N fby'<

gq 26 pj[iB ;wki gkoNh pko/ s[;hA eh ikDd/ j'<

gq 27 ;wktkdh dbK nzdo c[ZN fe™ s/ ed'A gJh<

gq 28 Gkosh ;kwtkdh dbK dh y/shpkVh ;pzXh Bhsh dk toBD eo'<

gq 29 pj[iB ;wki gkoNh nB[;{fus ikshnK s/ fgSV/ ephfbnK ;pzXh eh okfJ oZydh j?<

gq 30 g{oB pj[ws gqkgs db fet/A tXhnk ;oeko ubkT[D ftZu ekw:kp j't/rk<

ftd/Ù Bhsh d/ w[Zy f;XKsftd/Ù Bhsh d/ w[Zy f;XKsftd/Ù Bhsh d/ w[Zy f;XKsftd/Ù Bhsh d/ w[Zy f;XKs

gq 1 ftd/Ù Bhsh dk eh noE j?<

gq 2 ;[szsosk nzd'bB B/ ;kvh ftd/Ù Bhsh B{z fet/A gqGkfts ehsk<

gq 3 ftd/Ù Bhsh ftZu okÙNoh fjZs dk eh wjZst j?<

gq 4 Gkosh ftd/Ù Bhsh d/ uko w[Zy f;XKsK dk toBD eo'<

gq 5 nB[S/d 51 ftZu ftd/Ù Bhsh d/ f;XKsK ;pzXh eh ftt;EktK jB<

gq 6 r[ZNFfBob/gsk eh j?<

gq 7 Gkosh ftd/Ù Bhsh d/ w[Zy nkXko dZ;'<

90

gq 8 gzuÙhb eh j?< gzuÙhb d/ w[Zy f;XKsK dk toBD eo'<

gq 9 Gkos dh sk˜k gowkD{ Bhsh d/ ;zdoG ftZu fBÙ;soheoD pko/ eh otZJhnk j?<

gq 10 ftd/Ù Bhsh bJh fBÙ;soheoD fJZe w[Zy jfEnko j?, toBD eo'<

gq 11 Gkos d/ ski/ gowkD{ Xwke/ B{z b? e/ ftd/Ù Bhsh dh ftt/uBk eo'<

gq 12 nwohek Bkb ehs/ gowkD{ ;wM"s/ ftd/Ù Bhsh s/ eh gqGkt gkT[Dr/<

gq 13 Gkos B/ fejV/ ekoDK eoe/ r[ZN fBob/gsk B{z ngDkfJnk<

gq 14 p;shtkd s/ ;kwokitkd fybkc Gkos dh ftd/Ù Bhsh dk toBD eo'<

gq 15 B;btkd eh j?< Gkosh ftd/Ù Bhsh B;btkd pko/ eh ftuko oZydh j?<

gq 16 G{r'fbe ;fEsh ftd/Ù Bhsh B{z fet/A gqGkfts eodh j?<

gq 17 Gkos dk fJfsjk;e siopk ftd/Ù Bhsh B{z fejV/ okj fdyk™dk j?<

Gkos ns/ ;z:[es okÙNoGkos ns/ ;z:[es okÙNoGkos ns/ ;z:[es okÙNoGkos ns/ ;z:[es okÙNo

gq 1 Gkos ;z:[es okÙNo ;zx dk w?Apo ed'A pfDnk ;h<

gq 2 ;z:[es okÙNo ;zx eh j?<

gq 3 ;z:[es okÙNo ftZu T[jBK gzi d/ÙK d/ BK fby' fiBQK B{z thN' Ùesh gqkgs j?< thN' Ùesh

tkb/ d/ÙK d/ BK dZ;'<

gq 4 Gkos dh ;z:[es okÙNo ftZu G{fwek dk toBD eo'<

gq 5 Gkos B/ ftÙt ÙKsh dh ;EkgBk ftZu eh G{fwek fBGkJh j?<

gq 6 ;z:[es okÙNo d/ w[Zy nzrK d/ BK fby'<

gq 7 ;z:[es okÙNo d/ fszB nzrK dk fttoB fdU fiBQK B{z ;z:[es okÙNo dh ftXkBgkfbek,

ekogkfbek ns/ fBnKgkfbek fejk iKdk j?<

gq 8 ;z:[es okÙNo d[nkok wB[Zyh nfXekoK ns/ ftÙt ÙKsh dh ;[oZfynk eoB bJh Gkos dh

G{fwek dk fBohyD eo'<

gq 9 fJj fe™ fejk iKdk j? fe Gkos ;z:[es okÙNo d/ w"fbe w?Apo j?, ftnkfynk eo'<

gq 10 BtK nzsoFokÙNoh nkofEe gqpzX s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gq 11 ;z:[es okÙNo d/ w[Zy T[d/Ù fby'<

gq 12 nfij/ GkoshnK d/ BK dZ;' i' ;z:[es okÙNo d/ fe;/ nzr iK T[; dh fe;/ ftfÙÙN J/iz;h d/

nj[Zd/dko oj/ j'D<

gq 13 ;z:[es okÙNo dhnK w[Zy J/iz;hnK d/ BK s/ ezw dZ;'<

gq 14 Gkos ;z:[es okÙNo d/ ;zrmB ftZu eh ;[Xko ukj[zdk j?<

91


gq 1 y/soh ;zrmBK d/ ftÙ/ ftZu ;z:[es okÙNo ftZu eh ftt;Ek j?<

gq 2 ;koe j'Ad ftZu fe™ nkfJnk<

gq 3 ;koe d/ ;eZso/s dh ouBk dk toBD eo'<

gq 4 ;koe dh w?ApofÙg ftXh dk toBD eo'<

gq 5 ;koe dk gfjbk fJibk; (;zw/bB) ed'A ns/ feZE/ j'fJnk ;h<

gq 6 dZyDh J/ÙhnkJh ftek; e'Ù T[s/ B'N fby'<

gq 7 ;koe dhnK e'Jh d' w[Zy ;wZf;nktK dZ;'<

gq 8 ;koe d/ T[d/ÙK s/ B'N fby'<

gq 9 ;koe dh ;cbsk d/ okj ftZu fejVhnK ;wZf;nktK nk ojhnK jB<

gq 10 ;koe d/ ;zw/bBK d/ w[Zy w[Zd/ fejV/ oj/<


okiBhfse gqDkbh okiBhfse gqDkbh okiBhfse gqDkbh okiBhfse gqDkbh ---- oki ns/ okiBhfse gqDkbhoki ns/ okiBhfse gqDkbhoki ns/ okiBhfse gqDkbhoki ns/ okiBhfse gqDkbh ftZu ftZu ftZu ftZu nzsonzsonzsonzso

gq 1 okiBhfse gqDkbh d/ noEK dk ;zy/g o{g ftZu toDB eo' s/ fJ;d/ y/so dk th toDB eo'<

gq 2 oki ns/ okiBhfse gqDkbh ftZu nzso dZ;'<

gq 3 okiBhfse gqDkbh dh gfoGkÙk fdU ns/ fJ; dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK dh ftnkfynk eo'<

gq 4 okiBhfse gqDkbh dh gfoGkÙk fdU< okiBhfse gqDkbh ns/ oki ftZu G/d ;gZÙN eo'<

gq 5 okiBhfse gqDkbh dk w[Zy ezw fBt/ÙK B{z fBek;K ftZu pdbD dh gqfeqnk j?. v/ftv Jh;NB

d/ fJ; eEB B{z w[Zy oZye/ okiBhfse gqDkbh d/ ekoiK dh uouk eo'<

gq 6 okiBhfse ;zouBk eh j?< ;zouBk s/ w[Zy o{gK dh ft;Eko Bkb ftnkfynk eo'< chv p?e b{g

(Feed Back Loop) ftt;Ek dk toBD eo'<

s[bBkswe okiBhsh s[bBkswe okiBhsh s[bBkswe okiBhsh s[bBkswe okiBhsh ---- noE ns/ ;o{gnoE ns/ ;o{gnoE ns/ ;o{gnoE ns/ ;o{g

gq 1 s[bBkswe okiBhsh dk eh noE j?, fJ; dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK dh ftnkfynk eo'<

gq 2 s[bBkswe okiBhsh dh gfoGkÙk dZ;'. fJ; d/ y/so dh ftnkfynk eo'<

92

okiBhfse ;fGnkukookiBhfse ;fGnkukookiBhfse ;fGnkukookiBhfse ;fGnkuko

gq 1 okiBhfse ;fGnkuko dh gfoGkÙk dZ;'< fJ; dhnK fe;wK dh ftnkfynk eo'<

gq 2 okiBhfse ;fGnkuko dh gfoGkÙk dZ;'< fJ; d/ w[Zy nzrK iK GkrK dh ftnkfynk eo'<

okiBhfse ;wkiheoB okiBhfse ;wkiheoB okiBhfse ;wkiheoB okiBhfse ;wkiheoB ---- noE ns/ J/izNnoE ns/ J/izNnoE ns/ J/izNnoE ns/ J/izN

gq 1 okiBhfse ;wkiheoB dh gfoGkÙk dZ;'< fJ; d/ w[Zy J/izNK iK ;kXBK dh ftnkfynk eo'<

gq 2 okiBhfse ;wkiheoB s'A s[jkvk eh Gkt j?< fJ;dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK dh ftnkfynk eo'<

gq 3 okiBhfse ;wkiheoB dh wjZssk ;pzXh ft;Eko g{ote B'N fby'<

B"eoÙkjhB"eoÙkjhB"eoÙkjhB"eoÙkjh

gq 1 B"eoÙkjh dk eh noE j?< B"eoÙkjh dh Gosh fe; soQK ehsh ik ;edh j?<

gq 2 B"eoÙkjh d/ noE ns/ wjZssk dh ftnkfynk eo'<

gq 3 okiBhfse ekoigkfbek dk eh noE j?< nkX[fBe b'eszsoh oki ftZu fJ; dh G{fwek dh

ftnkfynk eo'<

gq 4 okiBhfse ekoigkfbek ns/ ;EkJh ekoigkfbek ftZu nzso eo' ns/ T[BQK dh G{fwek dk

ftt/uB eo'<

gq 5 B"eoÙkjh s'A s[jkvk eh Gkt j?< fJ;dhnK gqw[Zy ftÙ/ÙskJhnK dk toDB eo'<

gq 6 B"eoÙkjh dh Gosh dh fGqÙN ftXh fejVh j?< Gosh dhnK T[Zsw ftXhnK dk toBD eo'<


gq 1 pkbr ws nfXeko dk eh noE j?< fJ;d/ gZy ns/ ftgZy ftZu dbhbK fdU<

gq 2 g/Ùkto gqshfBXsk dk eh noE j?< fJ; d/ gZy ns/ ftgZy ftZu dbhbK fdU<

gq 3 gqsZy u'D ns/ ngqsZy u'D ftXh d/ r[DK ns/ n"r[DK B{z ft;Eko ;fjs toDB eo'<

gq 4 eh s[;hA fJ;soh ws nfXeko d/ gZy ftZu j'< dbhbK ;fjs nkgD/ ftuko fdU<

gq 5 gqshfBXsk dhnK tZy tZy gqDkbhnK dh ;zy/g ftnkfynk eo'< y/soh gqshfBXsk d/ r[D

fby'<

gq 6 wsFnfXeko s'A s[jkvk eh Gkt j?, wsFnfXeko fdZs/ ikD dk eh nkXko j'Dk ukjhdk j?<

93

u'D gqDkbhu'D gqDkbhu'D gqDkbhu'D gqDkbh

gq 1 pkbr ws nfXeko d/ noE ns/ wjZssk dh ftnkfynk eo'<

gq 2 iBF;fjGkrsk dk eh noE j?< iB ;fjGkrsk B{z fBÙfus eoB tkb/ sZEK dh ftnkfynk

eo'<

gq 3 wsdkBFftjko s'A s[jkvk eh Gkt j?< T[BQK sZEK dk toDB eo' i' fJZe ;kXkoB Gkosh d/

wsdkB ftjko B{z gqGkfts eod/ jB<

gq 4 Gkos dh u'D gqfefonk d/ gqw[Zy gVktK dh fttu/Bk eo'<

gq 5 Gkos d/ u'D nk:'r d/ ;zrmB ns/ ezwK dk toDB eo'. eh s[jkv/ ftuko nB[;ko

gqGktÙkbh s/ fBogZy u'DK j'DrhnK<

gq 6 iB ;fjGkrsk s'A eh Gkt j?< Gkos ftZu iB ;fjGkrsk d/ j/mbh gZXo j'D d/ eh ekoB

jB<

okÙNoh J/eheoBokÙNoh J/eheoBokÙNoh J/eheoBokÙNoh J/eheoB

gq 1 okÙNoh J/eheoB dk noE ns/ gfoGkÙktK dZ;'< Gkos ftZu fJ; d/ tZy tZy gZyK iK

gfjb{nK dh ftnkfynk eo'<

gq 2 Gkos ftZu okÙNoh J/eheoB d/ o;s/ ftZu nkT[D tkbhnK o[ektNK dk toDB eo'<

gq 3 Gkos ftZu okÙNoh J/eheoB d/ nkdoÙ B{z gqkgs eoB tkbhnK fejVhnKF2 ekotkJhnK

ehshnK rJhnK jB<

gq 4 okÙNoh J/eheoB d/ o;s/ ftZu nkT[D tkbhnK o[ektNK B{z d{o eoB d/ ;[Mkn fdU<

r[nKYh d/ÙK Bkb Gkos d/ ;pzXr[nKYh d/ÙK Bkb Gkos d/ ;pzXr[nKYh d/ÙK Bkb Gkos d/ ;pzXr[nKYh d/ÙK Bkb Gkos d/ ;pzX

gq 1 Gkos gkfe;skB ;pzXK pko/ ftnkfynk eo'<

gq 2 Gkos uhB ;pzXK s/ B'N fby'<

gq 3 Gkos pzrbk d/Ù d/ nkg;h ;pzXK pko/ ft;Eko Bkb fby'<

gq 4 Gkos B/gkb ;pzXK s/ fJZe B'N fby'<

gq 5 Gkos gke ;pzXK ftZu sBkt d/ w[Zy ekoD eh oj/ jB<

;z:[es oki nwohek ns/ o{; d/ Bkb Gkos d/ ;pzX;z:[es oki nwohek ns/ o{; d/ Bkb Gkos d/ ;pzX;z:[es oki nwohek ns/ o{; d/ Bkb Gkos d/ ;pzX;z:[es oki nwohek ns/ o{; d/ Bkb Gkos d/ ;pzX

gq 1 nkX[fBe ;zdoG ftZu Gkos nwohek d/ ;pzXK dk gohyD eo'<

gq 2 Gkos o{; ;pzXK s/ fNZgDh eo'<

94

gq 3 Gkos nwohek d/ ftZu uzr/ s/ wkV/ ;pzXK d/ ekoDK dk toDB eo'<

Gkos dk ;z;ko dhnK w[Zy ;wZf;nktK d/ gqsh fdqÙNhe'DGkos dk ;z;ko dhnK w[Zy ;wZf;nktK d/ gqsh fdqÙNhe'DGkos dk ;z;ko dhnK w[Zy ;wZf;nktK d/ gqsh fdqÙNhe'DGkos dk ;z;ko dhnK w[Zy ;wZf;nktK d/ gqsh fdqÙNhe'D

gq 1 wB[Zyh nfXekoK s'A s[jkvk eh Gkt j?< wB[Zyh nfXekoK dh ;ot ftnkgh x'ÙDk B{z bkr{

eoB bJh ;z:[es okÙNo d[nkok ehshnK rJhnK ekotkJhnK dh ftnkfynk eo'<

gq 2 fBÙ;soheoB s'A s[jkvk eh Gkt j?< fBÙ;soheoB d/ ftÙ/ ftZu Gkos dh ;z:[es okÙNo

ftZu eh G{fwek j?<

gq 3 ftÙtheoD s'A s[;hA eh ;wMd/ j'< Gkos B/ ftÙtheoD dh Bhsh fe™ ngDkJh j?<

gq 4 wB[Zyh nfXekoK s'A s[jkvk eh Gkt j?< Gkos ftZu wB[Zyh nfXekoK dh okyh bJh ehshnK

rJhnK ft;t;EktK dk toBD eo'<


gq 1 T[dkotkd dk eh noE j?< g[oksB T[dkotkd ns/ ;wekbh T[dkotkd dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK

dk toDB eo'<

gq 2 g[oksB T[dkotkd ns/ ;wekbh T[dkotkd d/ w[Zy nzso dZ;'<

gq 3 T[dkotkd dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK dk nkb'uBkswe toDB eo'<


gq 1 ekob wkoe; d/ w[Zy ftukoK dh ftnkfynk eo'<

gq 2 wkoe;tkd dh nkb'uBkswe ;whfynk eo'<

gq 3 d`zdkswetkd T[go fJZe ;zy/g B'N fby'<

gq 4 wkoe; d/ nB[;ko fJfsjk; dh nkofEe iK G"fse ftnkfynk dk eh noE j?<


gq 1 wjkswk rKXh ih d/ w[Zy okiBhfse ftukoK dh ;zy/g ftnkfynk eo'<

gq 2 wjkswk rKXh ih d[nkok fdZsh ;Zfsnkrqfj dh XkoBk dh ftnkfynk eo'<

gq 3 “nfjz;k” ;pzXh rKXh ih d/ ftukoK T[go fJZe B'N fby'<

gq 4 rKXh ih d/ nkdoÙ oki dhnK gqw[Zy ftÙ/ÙsktK dk nkb'uBkswe fBohyD eo'<

gq 5 wjkswk rKXh d/ ;fsnkrqfj dk noE ns/ ;Zfsnkrqfj dhnK tZy tZy ftXhnK dk toDB

eo'<

95

b'ewsb'ewsb'ewsb'ews

gq 1 b'ews dk fBowkD eoB bJh fejV/ ;kXB ;jkfJe f;ZX j[zd/ jB< jo/e ;kXB dh G{fwek dh

;zy/g ftnkfynk eo'<

gq 2 b'ews dh T[;koh ns/ gqrNkt/ d/ ;kXB fby'<

gq 3 b'ews dh T[;koh d/ o;s/ ftZu fejVhnK o[ektNK nk™dhnK jB<

gq 4 b'ews s'A s[jkvk eh Gkt j?< fJZe b'eszsfoe oki ftZu b'eFws dh G{fwek iK fJ; d/

wjZst dk fBohyD eo'<

gq 5 b'ews s'A s[;hA eh ;wMd/ j'< ;t;E b'e ws d/ fBowkD bJh io{oh ÙosK dk toDB eo'<


gq 1 okiBhfse db dh gfoGkÙk dZ;' ns/ okiBhfse db dhnK ftÙ/ÙsktK dh th ftnkfynk

eo'<

gq 2 okiBhfse db dh gfoGkÙk dZ;'< pj[Fdb gqDkbh d/ r[DK ns/ n"r[DK dh ftnkfynk eo'<

gq 3 okiBhfse db dk eh noE j?< b'eszso ftZu okiBhfse dbK dh G{fwek dk toDB eo'<

gq 4 b'eszsfoe oki ftZu okiBhfse dbK dh wjZssk ns/ T[BQK d[nkok ehs/ ikD tkb/ ezwK dh

ftt/uBk eo'<

gq 5 fJZeFdb gqDkbh dk eh noE j?< fJ; d/ r[DK ns/ n"r[DK dh ftnkfynk eo'<

gq 6 nkX[fBe b'eszsoh gqDkbh ftZu fto'Xh db dh G{fwek dk toDB eo'<

gq 7 d'Fdb gqDkbh fe;B{z nkyd/ jB< fJ; d/ gZy ns/ fto'X ftZu dbhbK fdU<

gq 8 toswkB ;w/A okiBhfse dbK B{z pDkT[D d/ nkXko dk fBohyD eo'< s[jkv/ ftuko ftZu

okiBhfse db B{z pDkT[D dk nkXko fejVk s/ fe™ ;otFT[sw j?<

fjZs ;w{j ns/ dpkU ;w{jfjZs ;w{j ns/ dpkU ;w{jfjZs ;w{j ns/ dpkU ;w{jfjZs ;w{j ns/ dpkU ;w{j

gq 1 dpkU ;w{j dh gfoGkÙk ns/ ftÙ/ÙsktK dh ftnkfynk eo'<

gq 2 dpkU ;w{j dhnK tZy tZy fe;wK dh ftnkfynk eo'<

gq 3 dpkU ;w{jK ns/ okiBhfse dbK ftZu nzso dZ;'<

gq 4 dpkU ;w{jK s'A s[jkvk eh Gkt j?< T[BQK d[nkok nkgD/ T[d/ÙK dh gqkgsh bJh ;kXBK dh

ekoi ftXh dk toDB eo'<

gq 5 dpkU ;w{j dh gfoGkÙk fdU ns/ fJBQK d/ ekoiK dk toDB eo'<

gq 6 eh fjZs ;w{j dpkU ;w{j s'A fGzB j[zd/ jB< ed'A fjZs ;w{j dpkU pD iKdk j?< dpkU ;w{jK

d/ wjZstg{oB ezwK dk ;zy/g toDB eo'<

96

Gkosh b'eszso Gkosh b'eszso Gkosh b'eszso Gkosh b'eszso ---- ;z;dh ;o{g iK Bw{Bk Gkr;z;dh ;o{g iK Bw{Bk Gkr;z;dh ;o{g iK Bw{Bk Gkr;z;dh ;o{g iK Bw{Bk Gkr---- phphphph

gq 1 f;ZX eo' fe Gkos ftZu ;z;dh b'eszso j?. Gkosh ;z;dh gqDkbh dhnK ftÙ/ÙsktK dh

ftnkfynk eo'<

gq 2 Gkosh ;z;dh gqDkbh d/ d'ÙK dk toDB eo'<

gq 3 Gkosh ;z;dh b'eszso s'A s[jkvk eh Gkt j?<

gq 4 Gkosh ;z;dh wkvb ;oeko s'A s[;hA eh ;wMd/ j'< fJ; d/ d'ÙK dk fBohyD eo'< eh s[;hA fJ;

B{z gqXkBswe wkvb ;oeko Bkb pdbD dk ;[Mkn g/Ù eo ;ed/ j'<

Gkosh b'eszso B{z gqGkfts eoB tkb/ ;wkfie ns/ nkofEe sZsGkosh b'eszso B{z gqGkfts eoB tkb/ ;wkfie ns/ nkofEe sZsGkosh b'eszso B{z gqGkfts eoB tkb/ ;wkfie ns/ nkofEe sZsGkosh b'eszso B{z gqGkfts eoB tkb/ ;wkfie ns/ nkofEe sZs

gq 1 Gkosh b'eszso T[Zs/ ;wkfie sZEK d/ gqGktK dh ftnkfynk eo'<

gq 2 ikshtkd ;zgodkfJesk ns/ GkÙktkd Gkosh b'eszso B{z fe; soQK gqGkfts eod/ jB<

gq 3 Gkosh b'eszso d/ nkofEe sZsK d/ gqGktK dhk ;whfynk eo'<

gq 4 Gkos ftZu b'eszso dh ;cbsk bJh io{oh ÙosK fejVhnK jB<

gq 5 Gkosh b'eszso dhnK ftÙ/ÙsktK dk toDB eo'<

Gkosh b'eszso dhnK ;wZf;nktK s/ u[D"shnKGkosh b'eszso dhnK ;wZf;nktK s/ u[D"shnKGkosh b'eszso dhnK ;wZf;nktK s/ u[D"shnKGkosh b'eszso dhnK ;wZf;nktK s/ u[D"shnK

gq 1 ““Gkosh b'eszso ftZu nB/eK d'Ù jB.”” fNZgDh eo'<

gq 2 Gkosh b'eszso d/ o;s/ ftZu nkT[D tkbhnK ;wZf;nktK dk fBohyD eo'<

gq 3 Gkosh b'eszso B{z ÙkBdko ;¯b pDkT[D bJh ;[Mkn fdU<

;wkfie ns/ nofEe n;wk;wkfie ns/ nofEe n;wk;wkfie ns/ nofEe n;wk;wkfie ns/ nofEe n;wkBsk ns/ nBgVQskBsk ns/ nBgVQskBsk ns/ nBgVQskBsk ns/ nBgVQsk

gq 1 ;zgodkfJesk s'A eh Gkt j?< ;zgodkfJesk fe; soQK Gkosh b'eszso bJh ysok j?<

gq 2 ““;zgodkfJesk B/ Gkosh b'eszsfoe gqDkbh dh ;cb ekoiFgqDkbh ftZu o[ektN gj[zukJh

j?”” eh s[;hA fJ; eEB Bkb ;fjws j'< nkgD/ T[Zso d/ gZy ftZu soe fdU<

gq 3 Gkosh okiBhsh T[s/ ikshtkd ns/ GkÙktkd d/ gqGkt s/ ;zy/g b/y fby'<

gq 4 Gkos ftZu fjz;k d/ tZy tZy o{gK dk toDB eo'. fJBQK s/ fe; soQK ekp{ gkfJnk ik ;edk

j?<

97

;EkBe b'eszso;EkBe b'eszso;EkBe b'eszso;EkBe b'eszso---- gzukfJsh okigzukfJsh okigzukfJsh okigzukfJsh oki

gq 1 gzukfJsh oki s'A s[jkvk eh Gkt j?< rqkw gzukfJs dh pDso ns/ ezwK dh ftnkfynk eo'<

gq 2 rqkw gzukfJs d/ ezwK ns/ nkwdB d/ ;kXBK dh ftnkfynk eo'<

gq 3 pbke iK gzukfJs ;zwsh dh pDso ns/ ekoiK dk toDB eo'<

gq 4 f˜bQk gfoÙd dk ;zrmB fe; soQK ehsk iKdk j?< fJ; d/ nkwdB d/ ;kXBK dh ftnkfynk

eo'<

gq 5 gzukfJsh oki dhnK ;z;EktK T[go ;oeko d/ fB:zsoB ;pzXh ft;skog{ote toDB eo'<

gq 6 gzukfJsh oki dh XkoBk ns/ fJ; dhnK w[Zy ;wZf;nktK ;pzXh ftnfynk eo'<

gq 7 BthA gzukfJsh oki gqDkbh ;pzXh 73thA ;zftXkBe ;'X d[nkok Gkosh ;zftXkB ftZu ehshnK

ftt;EktK dh ftnkfynk eo'<

gq 8 Gkos ftZu gzukfJsh oki gqDkbh dhnK gqkgshnK dk T[b/y eo'<

gq 9 gzukfJsh oki gqDkbh ftZu gkJ/ ikD tkb/ d'ÙK dk toDB eo' ns/ T[BQK B{z d{o eoB bJh

;[Mkn fdU<

gq 10 yzv ftek; ns/ gzukfJs nfXekoh dh fB:[esh ns/ ezwK pko/ toDB eo'<

Ùfjoh y/soKÙfjoh y/soKÙfjoh y/soKÙfjoh y/soK ftZu ftZu ftZu ftZu ;EkB ;z;EktK;EkB ;z;EktK;EkB ;z;EktK;EkB ;z;EktK

gq 1 Bro gkfbek gfoÙd dh pDso dZ;'. fJ; s/ ezwK ns/ nkwdB d/ ;kXBK dh th ftnkfynk

eo'<

gq 2 Ùfjoh ;EkBe ;z;EktK ;pzXh 74thA ;zftXkfBe ;'X dhnK w[Zy ftÙ/ÙsktK dk toDB eo'<

gq 3 Bro gzukfJs dh pDso ns/ ezwK dh ftnkfynk eo'<

gq 4 Bro fBrw d/ ;zrmB ns/ ekoiK dk ftt/uB eo'<

gq 5 gzikp fwT{fB;hgb n?eN 1994 nXhB Bro gkfbektK d/ ;zrmB ns/ ezwK dk toDB eo'.

gq 6 Ùfjoh ;EkB ;t?FÙk;B dhnK gqkgshnK dk toBD eo'<

Gkosh db gqDkbh dk ;o{g iK gqfeoshGkosh db gqDkbh dk ;o{g iK gqfeoshGkosh db gqDkbh dk ;o{g iK gqfeoshGkosh db gqDkbh dk ;o{g iK gqfeosh

gq 1 Gkos ftZu db gqDkbh d/ ;o{g ns/ ftÙ/ÙsktK dk toBD eo'<

gq 2 Gkos ftZu okiBhfse dbK dhnK w[Zy ;wZf;nktK dh ftnkfynk eo'<

okÙNoh okiBhfse dbokÙNoh okiBhfse dbokÙNoh okiBhfse dbokÙNoh okiBhfse db

gq 1 eKro; dk iBw, BhshnK ns/ ekoieqwK dh ftnkfynk eo'<

gq 2 Gkosh iBsk gkoNh dhnK BhshnK ns/ ekoieqwK dk toDB eo'< eh fJ; B/ jkbksK s/ ;w/A

nB[;ko nkgDh ftukoXkok s/ BhshnK B{z Ykfbnk j?<

98

gq 3 okÙNoh b'eszso rmpzXB s/ fJZe B'N fby'<

gq 4 Gkos ftZu okiBhfse dbK dhnK ;wZf;nktK dh ftnkfynk eo'<

gq 5 eKro; (nkJh) gkoNh dhnK BhshnK ns/ gq'rokwK dk nkb'uBkswe ftÙb/ÙD eo'<

Gkos dh ftd/Ù BhshGkos dh ftd/Ù BhshGkos dh ftd/Ù BhshGkos dh ftd/Ù Bhsh

gq 1 ftd/Ù Bhsh dk eh noE j?< Gkosh ftd/Ù Bhsh d/ w[Zy fBoXkoe sZEK dh ftnkfynk eo'<

gq 2 Gkos dh ftd/Ù Bhsh d/ w"fbe f;XKsK dk toDB eo'<

gq 3 r[ZNFfBob/gsk dh Bhsh dh gfoGkÙk dZ;'< Gkos dh ;[szsosk d/ pknd fJ; dh ftd/Ù Bhsh

B{z fBoXkos eoB tkb/ sZsK dk toDB eo'< eh s[jkv/ ftuko nB[;ko Gkos B/ ;Zuh w[Zuh

r[ZN fBob/gsk dh Bhsh ngDkJh j?<

Gkos ns/ ;z:[es okÙNoGkos ns/ ;z:[es okÙNoGkos ns/ ;z:[es okÙNoGkos ns/ ;z:[es okÙNo

gq 1 ;z:[es okÙNo T[s/ fJZe B'N fby'<

gq 2 ftÙt ÙKsh dh ;EkgBk d/ ;zdoG ftZu Gkos tZb'A ;z:[es okÙNo ;zx ftZu fBGkJh rJh

G{fwek dk fBohyD eo'<

gq 3 ;z:[es okÙNo ;zx eh j?< fJ; d/ nzrK ns/ J/iz;hnK dk toDB eo'<


gq 1 ;koe eh j?< ;koe d/ w[Zy T[d/ÙK dk toDB eo'<

gq 2 ;koe eh j?< ;koe dhnK w[Zy ;wZf;nktK fiBQK ekoB ;koe ;cb BjhA j' ;fenk, toBD

eo'<

gq 3 ;koe dhnK w[Zy gqkgshnK dk toBD eo' fiBQK ftZu ;koe ;cb j' ;fenk j?<

gq 4 ;koe d/ w[Zy ;zw/bBK dk toBD eo' s/ T[jBK ftZu T[mkJ/ rJ/ w[Zy w[ZfdnK dk toBD eo'<

----0----

Date post:	03-Jul-2018
Category:	Documents
Upload:	lylien
View:	217 times
Download:	0 times

Pol Science +1 & +2 11.12.12 CD - SSA...

Documents