MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(2)
IND
ICE
TEM
A 5
5 I
NST
ALA
CIO
NES
HID
RÁ
ULI
CA
S
5.1
Gen
eral
idad
es
5.1.
1 D
efin
ició
n y
Mod
elad
o de
una
inst
alac
ión
hidr
áulic
a
5.1.
2 El
emen
tos
de u
na in
stal
ació
n hi
dráu
lica
5.2
Pér
dida
s de
car
ga e
n t
ube
rías
5.2.
1 Ec
uaci
ón d
e D
arcy
-Wei
sbac
h
5.2.
2 Se
ccio
nes
no c
ircul
ares
. Diá
met
ro H
idrá
ulic
o
5.2.
3 Pr
oble
mas
Bás
icos
en
tube
rías
5.3
Vál
vula
s
5.3.
1 Fu
ncio
nes
y Ti
pos
5.3.
2 Pé
rdid
as d
e ca
rga
en v
álvu
las
5.4
Mod
elo
Mat
emát
ico
de u
na
inst
alac
ión
hid
ráu
lica
5.4.
1 Ec
uaci
ones
Fun
dam
enta
les
5.4.
2 Co
ndic
ione
s de
Con
torn
o
5.4.
3 Res
oluc
ión
5.4.
4 Fo
rmul
ació
n po
r Ca
udal
es
5.4.
5 Fo
rmul
ació
n po
r Al
tura
s
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(4)
Def
inic
ión
:U
na
inst
alac
ión
h
idrá
ulic
ao
de
tran
spor
te
de
flu
idos
es
un
conj
unto
de
el
emen
tos
inte
rcon
ecta
dos
cuya
m
isió
n es
tr
ansp
orta
r un
de
term
inad
o flu
ido
desd
e lo
s pu
ntos
de
al
mac
enam
ient
o y/
o pr
oduc
ción
has
ta lo
s de
con
sum
o, e
n un
a ca
ntid
ad y
con
dici
ones
de
serv
icio
de
term
inad
as.
Mod
elad
o:
Para
obt
ener
una
s ec
uaci
ones
que
rep
rese
nten
su
co
mpo
rtam
ient
o un
a in
stal
ació
n hi
dráu
lica
está
com
pues
ta p
or l
ínea
sco
nect
adas
en
unos
pu
ntos
den
omin
ados
nu
dos
o n
odos
.
Lin
ea:
Conj
unto
de
elem
ento
sde
la in
stal
ació
n po
r lo
s qu
e ci
rcul
a un
det
erm
inad
o ca
udal
.
Nod
o:Pu
nto
de u
nión
de
varia
s lín
eas
o de
una
lín
ea c
on e
l ext
erio
r.
Elem
ento
:D
ispo
sitiv
o co
n un
a ún
ica
entr
ada
y sa
lida
de f
lujo
.
0 m
L 12=2
0 (m
)D
12=0
.4 (m
)ε=
0.3
(mm
)
30 m
30 m
1
2
4
a3
L 2a=4
0(m
)D
2a=0
.3 (m
)ε=
0.3
(mm
)V 1
V 2
q 02
q 24
q 23
q 01
q 10L 24
=50
(m)
D24
=0.3
(m)
ε=0.
3 (m
m)
(HB)
01=6
0-20
. q01
2
0
5.1
Gen
eral
idad
es-5.
1.1
Def
inic
ión
y M
odel
ado
de in
stal
acio
nes
hidr
áulic
as
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(5)
Elem
ento
s: L
os e
lem
ento
s m
ás c
omun
es q
ue f
orm
an p
arte
de
una
inst
alac
ión:
Elem
ento
s A
ctiv
os.
Tran
sfor
man
ene
rgía
del
flu
ido
en m
ecán
ica
o vi
ceve
rsa
(Hm).
Las
m
áqui
nas
hidr
áulic
as (
i.e.:
bom
bas
y tu
rbin
as)
pert
enec
en a
est
e tip
o.El
emen
tos
Pas
ivos
. El
flu
ido
que
los
atra
vies
a su
fre
únic
amen
te u
na p
érdi
da d
e en
ergí
a m
ecán
ica
(hL)
.
Tube
rías
. (Lo
s m
ás r
epre
sent
ativ
os p
or im
port
anci
a y
núm
ero)
.
Pie
zas
espe
cial
es.
Cam
bios
de
secc
ión
(Boq
uilla
s, e
nsan
cham
ient
os y
est
rech
amie
ntos
).Cu
rvas
.Vá
lvul
as.
h D (m
)
0 (m
)
ac
bC
1
1
e
q 01V
0
3
f
2C
2q 12
B1
dq 13
5.1
Gen
eral
idad
es-5.
1.2
Elem
ento
s de
una
inst
alac
ión
hidr
áulic
a (I)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(6)
5.1
Gen
eral
idad
es-5.
1.2
Elem
ento
s de
una
inst
alac
ión
hidr
áulic
a (II
)
Todo
ele
men
to d
e un
a in
stal
ació
n po
see
una
ecu
ació
nqu
e lig
aH
m(a
ctiv
os)
oh L
(pas
ivos
) co
n el
cau
dal q
(ve
loci
dad
med
ia)
del f
lujo
que
los
atra
vies
a.
Elem
ento
s A
ctiv
os:
Se
le
suel
e de
nom
inar
C
urv
a C
arac
terí
stic
aH
m=
Hm(q
) y
suel
e de
pend
er d
el t
ipo
de m
áqui
na y
de
algu
nos
pará
met
ros
fund
amen
tale
s de
ést
a ta
les
com
o el
di
ámet
ro y
la v
eloc
idad
de
giro
del
impu
lsor
en
el c
aso
de la
s tu
rbom
áqui
nas
hidr
áulic
as.
q ij
ij
Elem
ento
s P
asiv
os:
En la
rel
ació
n en
tre
pérd
idas
y c
auda
l hL=
h L(q
) su
ele
inte
rven
ir ad
emás
de
l ca
udal
tam
bién
otr
os p
arám
etro
s ca
ract
erís
ticos
del
flu
ido
(µy ρ)
, la
geo
met
ría y
el
mat
eria
l (ru
gosi
dad ε)
del
ele
men
to:
()
Geometría
qh
hL
L,
,,
,ε
ρµ
=
En e
l cas
o de
una
tub
ería
hL=
h L(q
,µ,ρ
,ε,L
,D).
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(7)
ij
q ijD
, L y
ε(
)D
DL
RK
Ke
ε=
,,
ij
q ij
Tube
ría:
Vál
vula
s:() θ
=K
K
En l
ugar
de
la r
elac
ión
h L=
h L(q
,µ,ρ
,ε,G
eom
etría
) se
hal
lará
una
rela
ción
ent
re p
arám
etro
s ad
imen
sion
ales
qu
e re
pres
enta
el
m
ism
o fe
nóm
eno.
Pa
ra
ello
se
de
finirá
Coe
fici
ente
A
dim
ensi
onal
de
Pér
dida
s.
KL hhK=
Sien
do h
kun
a al
tura
de
ener
gía
ciné
tica
cara
cter
ístic
a de
l ele
men
to (
entr
ada
o sa
lida)
. En
el c
aso
que
exis
tan
dos
velo
cida
des
med
ias
es p
osib
le d
efin
ir do
s K
segú
n la
que
se
cons
ider
e. A
mbo
s es
tán
rela
cion
ados
(v i
·Ai=
vj·A
j=
q).
La
rela
ción
h L
=h L
(q,µ
,ρ,ε
,Geo
met
ría)
es
sim
ilar
a la
re
laci
ón
entr
e K
y un
os
pará
met
ros
adim
ensi
onal
es Π
1, Π
2,...
,Πk
obte
nido
s a
part
ir de
lo
s di
men
sion
ales
de
pend
ient
es
( q,µ
,ρ,ε
,Geo
met
ría)
5.1
Gen
eral
idad
es-5.
1.2
Elem
ento
s de
una
inst
alac
ión
hidr
áulic
a (II
I)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(8)
Con
ocid
o K
para
un
dete
rmin
ado
caud
al la
s pé
rdid
as d
e ca
rga
se p
uede
n ob
tene
r com
o:
Preg
unta
:¿có
mo
se d
eter
min
a la
rela
ción
ent
re e
l coe
ficie
nte
adim
ensi
onal
de
pérd
idas
o la
ec
uaci
ón c
arac
terís
tica
de u
n el
emen
to y
el r
esto
de
pará
met
ros.
Res
pues
ta:E
s ne
cesa
rio re
solv
er e
l flu
jo e
n el
ele
men
to (v
y p)
:
Aná
lisis
Dife
renc
ial:
Ana
lític
amen
te. E
scas
os c
asos
en
régi
men
lam
inar
.
Num
éric
amen
te. M
ecán
ica
de F
luid
os C
ompu
taci
onal
(CFD
).
Expe
rimen
taci
ón.
Nor
mal
men
te s
e co
mbi
nan
anál
isis
num
éric
os c
on re
sulta
dos
expe
rimen
tale
s.
22
2
22
qA
gKgv
Kh
Kh
R
KL
⋅⋅
=⋅
=⋅
=43
42
1
5.1
Gen
eral
idad
es-5.
1.2
Elem
ento
s de
una
inst
alac
ión
hidr
áulic
a (IV
)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(10)
El c
oefi
cien
te d
e pé
rdid
as e
n u
na
tube
ría
(con
duct
o de
sec
ción
con
stan
te).
Son
los
elem
ento
s m
ás n
umer
osos
e im
port
ante
s de
una
inst
alac
ión.
Hip
ótes
is:
En l
as t
uber
ías
se c
onsi
dera
ráqu
e el
flu
jo e
stá
com
plet
amen
te d
esar
rolla
do.
Nor
mal
men
te e
n la
s in
stal
acio
nes
las
tube
rías
son
de g
ran
long
itud
( LD<
<<
L).
Tube
ría
de s
ecci
ón c
ircu
lar
de d
iám
etro
D, r
adio
R y
long
itud
L.
()
()
gvH
hH
B
gvH
hH
B
jj
jj
kj
j
ii
ii
ki
i
222
2
⋅α
+=
+=
⋅α
+=
+=
()
jij
fi
Bh
B=
−
v i=v j=
q/A
(Con
tinui
dad)
αi=α
j(Fl
ujo
Com
plet
amen
te d
esar
rolla
do)
() ijf
ji
hH
H=
−
Ecua
ción
de
Ber
noul
li
5.2
Pérd
idas
de
carg
a en
tube
rías-
5.2.
1 Ec
uaci
ón d
e D
arcy
-Wei
sbac
h (I)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(11)
Ecu
ació
n d
e C
ant.
de
Mov
imie
nto
(X
)
()
() A
pp
dPt
Lsen
AL
vv
q
ji
PW
ii
jj
w
⋅−
+⋅
⋅−
ϕ⋅
⋅⋅
γ=
=⋅
β−
⋅β
⋅⋅
ρ
∫
v i=v j
=q/
A (C
ontin
uida
d)β i
=β j
(Flu
jo C
ompl
etam
ente
des
arro
llado
)
()
()
0=
⋅−
+⋅
⋅−
−⋅
⋅γ
∫A
pp
dPt
Lh
hA
ji
PW
Wj
iw
Por
la s
imet
ría l
a te
nsió
n co
rtan
te e
n la
pa
red
es
igua
l en
to
do
el
perí
met
ro
moj
ado
P w=π·
D
()
Ww
ji
ji
tAP
Lp
ph
h⋅
⋅γ⋅
=
γ
−γ
+−
Wj
iW
wj
it
DLH
Ht
APL
HH
⋅γ⋅
=−
⇒⋅
⋅γ⋅
=−
4
()
Wij
ft
DLh
⋅⋅
=γ4
Para
rel
acio
nar
las
pérd
idas
de
carg
a co
n el
cau
dal
(vel
ocid
ad
med
ia)
es n
eces
ario
obt
ener
una
rel
ació
n en
tre
éste
últi
mo
y t w
5.2
Pérd
idas
de
carg
a en
tube
rías-
5.2.
1 Ec
uaci
ón d
e D
arcy
-Wei
sbac
h (II
)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(12)
Se v
a a
intr
oduc
ir un
par
ámet
ro a
dim
ensi
onal
f, co
noci
do c
omo
fact
or d
e fr
icci
ón d
e D
arcy
defin
ido
com
o:
28vt
fW
⋅ρ⋅
=Re
laci
ón
de
Dar
cy-W
eisb
ach
.Se
pu
ede
dem
ostr
ar q
ue f=
f(R e
,e/D
).(
)gv
DLf
tDL
hW
ijf
24
2
⋅⋅
=⋅
γ⋅=
Reg
imen
Lam
inar
(Re<
23
00
):La
re
laci
ón
entr
e q
y t w
óf(
Re,ε
/D)
med
iant
e la
re
solu
ción
de
la e
cuac
ión
dif
eren
cial
del f
lujo
:
()
0
1
=
⋅⋅
⋅µ
=∂∂ ⋅
γ
Ru
drdur
drdr
xH()
()
()
qR
LH
HxH
RxH
drr
uq
RrRq
ru
RrR
xHr
u
ji
R
⋅⋅
⋅=
−=
∂∂−
⇒⋅
∂∂ ⋅⋅
−=
⋅⋅
=
−
⋅⋅
=⇒
−
⋅⋅
∂∂ ⋅−
= ∫4
0
4
2
2
22
88
2
12
14
πγ
µµπ
γπ
πµγ
vD
RqR
drdut
Rr
W⋅
µ−
=⋅
π⋅µ
−=
⋅µ
==
84
2
()
qD
gL
hij
f⋅
⋅π⋅
ν⋅⋅
=4
128
Expr
esió
n de
H
agen
-Pou
seu
ille.
R
egim
enLa
min
ar (
Re<
23
00
)
()
Re
64R
e=
f
5.2
Pérd
idas
de
carg
a en
tube
rías-
5.2.
1 Ec
uaci
ón d
e D
arcy
-Wei
sbac
h (II
I)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(13)
Reg
imen
Turb
ule
nto
(Re>
40
00
):La
rel
ació
n en
tre
el c
auda
l q (
v) y
tw
o f=
f(Re
,ε/D
) se
va
a ob
tene
r a
part
ir de
res
ult
ados
exp
erim
enta
les
(Nik
urad
se19
33 y
Moo
dy19
44)
pres
enta
dos
en e
l Ába
co d
e M
oody
.
Zona
Hid
rául
icam
ente
Rug
osa
Zona
H
idrá
ulic
amen
te
Sem
irugo
sa
Zona
Hid
rául
icam
ente
Lis
a
Tube
rías
Lisa
s
RÉ
GIM
EN
TU
RB
ULE
NTO
RÉ
GIM
EN
LA
MIN
AR
5.2
Pérd
idas
de
carg
a en
tube
rías-
5.2.
1 Ec
uaci
ón d
e D
arcy
-Wei
sbac
h (IV
)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(14)
Aba
code
Moo
dy:
Exis
ten
expr
esio
nes
an
alít
icas
alt
ern
ativ
asal
ába
co d
e M
oody
, La
s qu
e ha
bitu
alm
ente
se
utili
zará
n so
n:
2
9.0R
e74.57.3
log
25.0
+
ε=
Df
32.0R
e5.0
0056
.0−
⋅+
=f
2
7.3lo
g25.0
ε
=D
f
Zon
a H
idrá
ulic
amen
te S
emir
ugo
sas
(PSA
K):
Zon
a H
idrá
ulic
amen
te R
ugo
sas
(Von
-Kar
man
).
Zon
a H
idrá
ulic
amen
te L
isas
(D
rew
, Koo
y M
c A
dam
s).
5.2
Pérd
idas
de
carg
a en
tube
rías-
5.2.
1 Ec
uaci
ón d
e D
arcy
-Wei
sbac
h (V
)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(15)
Tube
ría
de
secc
ión
N
O
circ
ula
rde
ár
ea
Ay
perím
etro
P w
. In
trod
ucie
ndo
un
valo
r pr
omed
io d
e la
ten
sión
cor
tan
te e
n la
par
ed:
()
Ww
ji
ji
tAP
Lp
ph
h⋅
⋅γ⋅
=
γ
−γ
+−
Las
pérd
idas
de
carg
a qu
edar
ía c
omo:
wH
PAD
⋅=
4
()
Ww
ijf
tAP
Lh
⋅⋅
γ=
Diá
met
ro H
idrá
ulic
o (D
H)
de u
na t
uber
ía
de s
ecci
ón n
o ci
rcul
ar:
()
WH
ijf
tDL
h⋅
γ⋅=
4Es
ta e
xpre
sión
sem
ejan
te a
la
obte
nida
par
a un
a tu
bería
ci
rcul
ar.
5.2
Pérd
idas
de
carg
a en
tube
rías/
5.2.
2 Se
ccio
nes
no c
ircul
ares
. DH
(I)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(16)
PR
EGU
NTA
:¿S
on l
os r
esul
tado
s ob
teni
dos
para
tub
ería
s de
sec
ción
circ
ular
útil
es p
ara
las
no
circ
ular
es, s
ust
itu
yen
do e
l diá
met
ro p
or e
l diá
met
ro h
idrá
ulic
o ?
RES
PU
ESTA
:
Si e
l fac
tor
de D
arcy
se d
efin
e co
mo:
28vt
fW
⋅ρ⋅
=
Reg
imen
Lam
inar
(Re<
23
00
):El
fac
tor
de f
ricci
ón d
e D
arcy
para
tub
ería
s de
sec
ción
ci
rcul
ar n
o si
gue
la r
elac
ión
f=64
/Re H
, Sie
ndo
ReH
=v.
DH/ν
.En
gen
eral
en
régi
men
lam
inar
la r
elac
ión
del f
acto
r de
fric
ción
de
Dar
cyes
de
la f
orm
a:
()
HH
Cf
Re
Re
=
Ces
un
coef
icie
nte
(no
tiene
por
que
ser
cons
tant
e) d
ifere
nte
para
cad
a tip
o de
sec
ción
y q
ue
pued
e ob
tene
rse
inte
gran
do la
s ec
uaci
ones
dife
renc
iale
s. (
i.e.:
sec
ción
anu
lar
C=C(
R i/R
e)).
Reg
imen
Turb
ule
nto
(R
e>4
00
0):
Par
a tu
bería
s de
sec
ción
no
circ
ular
, el
ába
co d
e M
oody
es v
álid
o si
mpl
emen
te t
oman
do e
n lu
gar
del d
iám
etro
DH
5.2
Pérd
idas
de
carg
a en
tube
rías/
5.2.
2 Se
ccio
nes
no c
ircul
ares
. DH
(II)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(17)
Res
um
en:
Las
pérd
idas
de
carg
a h f
que
sufr
e un
cau
dal q
de f
luid
o ci
rcul
ando
por
una
tub
ería
, de
lo
ngitu
d L,
diá
met
ro D
y ru
gosi
dad ε
se e
xpre
san
com
o:
()
25
2
28
2ij
R
ij
K
ijij
fq
gDL
fgv
DLf
h
ijij
⋅
⋅
⋅⋅
π⋅
⋅=
⋅
⋅
=
44
34
42
143
42
1
El f
acto
r de
fric
ción
de
Dar
cyvi
ene
dado
por
:
Rég
imen
Lam
inar
(Re<
23
00
):f=
C/R e
H(i.
e.:
secc
ión
Circ
ular
C=
64).
Rég
imen
Tu
rbu
len
to (
Re>
40
00
): f=
f(R e
H,ε
/DH).
Ába
co d
e M
oody
.
()
22
2
22
ij
R
ijH
K
ijH
ijf
qA
Dg
Lf
gvDL
fh
ijij
⋅
⋅
⋅⋅⋅
=⋅
⋅
=
44
43
44
21
4342
1
Secc
ión
Cir
cula
r
Secc
ión
No
Cir
cula
r
5.2
Pérd
idas
de
carg
a en
tube
rías/
5.2.
2 Se
ccio
nes
no c
ircul
ares
. DH
(III)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(18)
En u
na i
nsta
laci
ón c
ompu
esta
por
una
úni
ca t
uber
ía d
e un
a de
term
inad
a lo
ngitu
d L
y de
un
mat
eria
l de
rugo
sida
d ε
es p
osib
le e
stab
lece
r 3
Pro
blem
as:
(1)
Cono
cido
el c
auda
l qij
y el
diá
met
ro D
ij, c
alcu
lar
la p
érdi
da d
e ca
rga
(hf) i
j
I.Ca
lcul
ar e
l núm
ero
de R
eyno
lds
(Re)
ij.
II.
Calc
ular
el f
acto
r de
fric
ción
f=f(
Re,ε
/D) ij
.
III.
Calc
ular
la p
érdi
da d
e ca
rga
con
la e
xpre
sión
de
Dar
cy(h
f) ij=
R ij. q
2 ij.
()
2 ijij
ijf
ji
qR
hH
H⋅
==
−
L ij (C
)D
ij (C
)
ij
q ij (C
)
(hf) ij=
Hi-H
j (?)
5.2
Pérd
idas
de
carg
a en
tube
rías-
5.2.
3 Pr
oble
mas
Bás
icos
(I)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(19)
5.2
Pérd
idas
de
carg
a en
tube
rías-
5.2.
3 Pr
oble
mas
Bás
icos
(II)
(2)
Cono
cido
s el
diá
met
ro D
ijy
la p
érdi
da d
e ca
rga
(hf) i
j, ca
lcul
ar e
l cau
dal q
ijqu
e ci
rcul
a po
r la
tu
bería
: I.D
e la
ecu
ació
n de
Dar
cyq i
j=[(
h f)
/ R]
ij1/2 .
Com
o R i
jde
pend
e de
(R e
) ijha
y qu
e re
solv
er it
erat
ivam
ente
.
II.
Se c
omie
nza
con
f(0) ij=
f VK(ε/
D) ij
y co
n es
te v
alor
cal
cula
mos
R(0
) ij
III.
Calc
ular
q(0
) ij=[(
h f) ij
/ R(
0)ij]
1/2
y de
spué
s R e
(0) ij
IV.
Calc
ular
f(1)
ij=f P
SAK(
R e(0
) ,ε/D
) ij.
V.Rep
etir
los
paso
s II
I y
IV h
asta
que
se
sati
sfag
a u
n c
rite
rio
de c
onve
rgen
cia.
()
2 ijij
ijf
qR
h⋅
=
L ij (C
)D
ij (C
)
ij
q ij (?)
(hf) ij=
Hi-H
j (C
)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(20)
(3)
Cono
cido
s la
pér
dida
de
carg
a (h
f) ijy
el c
auda
l qij,
cal
cula
r el
diá
met
ro d
e la
tub
ería
Dij.
I.D
espe
jand
o de
la e
cuac
ión
de D
arcy
el d
iám
etro
Dij=
[(8·
f·L·
q2)/
(hf·π
2 ·g)
]0.2
ij. E
sta
ecua
ción
hay
que
res
olve
rla
iter
ativ
amen
teya
que
fde
pend
e de
l diá
met
ro.
II.
Se c
omie
nza
con
D(0
) ijy
con
este
val
or s
e ca
lcul
a Re
(0) ij
y f(0
) ij=f P
SAK(
Re(0
) ,e/D
(0) )
ij.
III.
Calc
ular
D(1
) ij=[(
8·f(0
) ·L·q
2)/
(hf·p
2 ·g)
] ij0.
2 .
IV.
Rep
etir
los
paso
s II
y I
II h
asta
que
se
sati
sfag
a u
n c
rite
rio
de c
onve
rgen
cia.
()
2 ijij
ijf
qR
h⋅
=
L ij (C
)D
ij (?)
ij
q ij (C
)
(hf) ij=
Hi-H
j (C
)
5.2
Pérd
idas
de
carg
a en
tube
rías-
5.2.
3 Pr
oble
mas
Bás
icos
(III)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(22)
Las
válv
ula
sso
n el
emen
tos
que
jueg
an u
n pa
pel
impo
rtan
te e
n el
fun
cion
amie
nto
de l
a in
stal
ació
n.
Mis
ión:
con
trol
ar e
l fu
nci
onam
ien
to d
e la
inst
alac
ión
Ais
lar
tram
os d
e la
inst
alac
ión.
Reg
ula
rca
udal
es y
pre
sion
es.
Pro
tege
ra
la in
stal
ació
n de
sob
repr
esio
nes
y/o
subp
resi
ones
.
B
40 (m
)
RED
POLÍ
GO
NO
A
100
(m)
55 (m
)
D01
=0.2
(m)
L 01=1
000
(m)
0
1
2
3
D12
=0.2
(m)
L 12=5
00 (m
)D
a3=0
.1 (m
)L a3
=500
(m)
Q2
V 2a
5.3
Válv
ulas
-5.3.
1 Fu
ncio
nes
y tip
os (I
)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(23)
5.5
Válv
ulas
/5.5.
1 Fu
ncio
nes
y tip
os (I
I)
Válv
ula
de m
arip
osa
Válv
ula
de b
ola
o es
fera
Válv
ula
de c
ompu
erta
Dife
rent
es V
álvu
las
de a
sien
to
5.3
Válv
ulas
-5.3.
1 Fu
ncio
nes
y tip
os (I
I)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(24)
Com
o cu
alqu
ier
otro
ele
men
to u
na v
álvu
la p
osee
un
coef
icie
nte
adi
men
sion
al d
e pé
rdid
as
K.Pa
ra u
n tip
o co
ncre
to d
e vá
lvul
a K
es f
unci
ón d
el g
rado
de
aper
tura
(θ)
()(
)(
)(
)()
()2
22
2q
Kq
AgK
hhh
KQ
K
VL
VK
VL
Q
⋅θ
=⋅
⋅θ=
⇒=
θ43
42
1
K Q(θ
)(d
imen
sion
al[K
Q]=
Altu
ra/C
auda
l2 ) s
e de
nom
ina
Coe
fici
ente
de
Pér
dida
s re
feri
do
al c
auda
l. K Q(θ
) ig
ual
que
K(θ)
, tie
ne
un
valo
r m
ínim
o (K
Q) 0
cuan
do
la
válv
ula
se
halla
co
mpl
etam
ente
abi
erta
(θ=
100%
).A
med
ida
que
se c
ierr
a (θ
dism
inuy
e) v
a au
men
tand
o ha
sta
hace
rse
infin
ito c
uand
o la
vá
lvul
a se
hal
la c
ompl
etam
ente
cer
rada
(θ=
0%).
Para
evi
tar
trab
ajar
con
KQ(θ
) y
K(θ
) ,
que
tom
an v
alor
es t
an e
leva
dos
cuan
do l
a vá
lvul
a se
ha
lla c
asi
cerr
ada,
se
intr
oduc
e ot
ro c
oefic
ient
e (d
imen
sion
al)
deno
min
ado
Coe
fici
ente
de
Flu
joK V
(θ):
()(
)(
)() θ
⋅γ
=⇒
⋅γ
=θ
22 VV
LV
LV
Kqh
hqK
[KV]
=Ca
udal
/(Pr
esió
n)1/
2
5.3
Válv
ulas
-5.3.
2 Pé
rdid
as d
e ca
rga
en v
álvu
las
(I)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(25)
El c
oefic
ient
e K V
(θ)
pres
enta
su
valo
r m
áxim
o, K
V0,
cua
ndo
se h
alla
com
plet
amen
te a
bier
ta
(θ=
100
%)
y va
le c
ero
cuan
do s
e ha
lla c
ompl
etam
ente
cer
rada
(θ=
0 %
).En
alg
unas
vál
vula
s, d
estin
adas
a c
ontr
ol,
su f
abric
ante
pro
porc
iona
KV(θ)
med
iant
e un
a gr
áfic
a se
mej
ante
a la
sig
uien
te:
Se
suel
e tra
baja
r co
n ot
ro c
oefic
ient
e ad
imen
sion
al d
enom
inad
o C
oefic
ient
e de
des
carg
aC
d(θ)
que
se d
efin
e co
mo:
()(
)2
2v
hg
vC
VL
d+
⋅=
θ
Rel
acio
nado
con
Kco
mo:
()() θ
+=
θK
Cd
11
5.3
Válv
ulas
-5.3.
2 Pé
rdid
as d
e ca
rga
en v
álvu
las
(II)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(26)
5.4
MO
DEL
O M
ATE
MÁ
TIC
O D
E U
NA
INST
ALA
CIÓ
N
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(27)
Ecu
acio
nes
Fu
nda
men
tale
s: L
as e
cuac
ione
s qu
e rig
en e
l co
mpo
rtam
ient
o en
Rég
imen
Es
taci
onar
iode
una
red
hid
rául
ica
son:
Ecu
ació
n d
e B
ern
oulli
en
cad
a lín
ea (
NL)
.
()
() ij
mij
Lj
iH
hB
B−
=−
RE
DR
ED
ac
bi
Td
j
q ijV
Ejem
plo:
()
()
()
()
()
()
() cd
Tab
Bij
m
djf
bcf
iaV
ijL
HH
H
hh
hh
−=
++
=
Ecu
ació
n d
e C
onti
nu
idad
en
cad
a n
odo
(ND).
0=
+∑ j
iijQ
q
Ejem
plo:
Not
a: E
n la
s in
stal
acio
nes
hidr
áulic
as s
uele
des
prec
iars
e lo
s té
rmin
os d
e en
ergí
a ci
nétic
a de
l Be
rnou
lli.
()
() ij
mij
Lj
iH
hH
H−
=−
RE
D iQ
iq kiq ij
q im
jm
k
0=
−−
+i
kiim
ijQ
q
5.4
Mod
elo
Mat
emát
ico
de u
na in
stal
ació
n-5.
4.1
Ecua
cion
es F
unda
men
tale
s
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(28)
Con
dici
ones
de
C
onto
rno:
As
ocia
das
a ca
da
nodo
de
la
re
d ex
iste
n do
s m
agni
tude
s hi
dráu
licas
Hi(a
ltura
pie
zom
étric
a) y
Qi
(cau
dal e
xter
no).
Un
a de
ella
s de
be s
er f
ijad
a:
(NC)
HiCo
noci
da y
Qi d
esco
noci
do.
Dep
ósito
s (0
y 3
) o
desc
arga
s de
l flu
ido
en u
n pu
nto
dond
e se
con
oce
la p
resi
ón (
3).
(NN
C=N
D-N
C) Q
i co
noci
do y
Hide
scon
ocid
a. N
udo
inte
rior
(1 ó
2) o
nud
o ex
trem
o de
co
nsum
o (p
obla
ción
u o
tra
red
4).
RED
2PO
BLAC
IÓN
h B (m
)
B
A
h A (m
)
ab
12
q 01V
0
5q 25
3
B 1
dq 13
q 12
q 244
Q4
Q0
Q5
Q3
Q2
q 41q 15
5.4
Mod
elo
Mat
emát
ico
de u
na in
stal
ació
n-5.
4.2
Con
dici
ones
de
Con
torn
o
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(29)
Mod
elo
Mat
emát
ico:
Conj
unto
de
ecua
cion
es q
ue r
epre
sent
an e
l com
port
amie
nto
de la
red
. La
s ec
uac
ion
es f
un
dam
enta
les
(Ber
noul
li y
Cont
inui
dad)
y las
car
acte
rístic
as h
idrá
ulic
as d
e ca
da
línea
(h
L)ij=
(hL)
ij(q i
j) y
(Hm) ij
=(H
m) ij
(qij)
pr
esen
tan
un
sist
ema
de
ecua
cion
es
cuya
s in
cógn
itas
son
las
mag
nit
ude
s h
idrá
ulic
asde
scon
ocid
asde
la in
stal
ació
n:
NL
Cau
dale
sq i
jde
cad
a un
a de
las
línea
s de
la in
stal
ació
n (∀
ij∈Lí
neas
)
NN
CA
ltu
ras
piez
omét
rica
sH
i(∀
i∈N
odos
de A
ltura
Des
cono
cida
).
NC
Cau
dale
s ex
tern
osQ
i(∀
i∈N
odos
de A
ltura
Con
ocid
a).
Esta
s in
cógn
itas
no
se h
alla
n s
imu
ltán
eam
ente
. A
part
ir de
las
ecu
acio
nes
fund
amen
tale
s es
pos
ible
obt
ener
un
núm
ero
de e
cuac
ione
s qu
e re
laci
onan
un
núm
ero
incó
gnit
as b
ásic
asy
a pa
rtir
de
su
reso
luci
ón
obte
ner
el
rest
o de
in
cógn
itas
de
las
mag
nitu
des
hidr
áulic
as
desc
onoc
idas
.
Exis
ten
dos
plan
team
ien
tos:
Form
ula
ción
en
cau
dale
s. in
cógn
itas
bási
cas=
Caud
ales
en
la lí
neas
(q i
j).Fo
rmu
laci
ón e
n a
ltu
ras.
incó
gnita
s bá
sica
s=Al
tura
s pi
ezom
étric
as d
esco
noci
das
(Hi).
5.4
Mod
elo
Mat
emát
ico
de u
na in
stal
ació
n-5.
4.3
Res
oluc
ión
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(30)
Ecu
acio
nes
for
mu
laci
ón e
n c
auda
les:
NM
Ecs.
Ber
noul
li en
las
mal
las
de la
red
Nc-
1Ec
s. B
erno
ulli
entr
e n
odos
de
altu
ra p
iezo
mét
rica
con
ocid
a.
NN
CEc
s. C
ontin
uida
d en
nod
os d
e al
tura
pie
zom
étri
ca d
esco
noc
ida.
0=
+∑ j
iijQ
q()
()
[]
0=
−⋅
λ∑ ij
ijm
ijL
ijH
h ()
()
[]
jij
ijm
ijL
iji
HH
hH
=−
⋅λ
−∑
5.4
Mod
elo
Mat
emát
ico
de u
na in
stal
ació
n-5.
4.4
Form
ulac
ión
por C
auda
les
(I)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(31)
RED
2PO
BLAC
IÓN
h B (m
)
B
A
h A (m
)
ab
12
q 01V
0
5q 25
3
B1
dq 13
q 12
q 244
Q4
Q0
Q5
Q3
Q2
q 41q 15
()
()
()
()
()
()
33
13
15
15
55
11
0
kB
Lf
f
fb
fV
LB
hH
hh
hH
Hh
hh
HH
+=
−−
+
=−
−−
+
−−
−−
()
()
()
()
()
()
0
0
51
52
21
21
42
14
=−
−−
=+
+
−−
−
−−
−
ff
f
ff
f
hh
h
hh
h
0
0
0
212
2524
441
24
4112
1513
01
=−
−+
=+
+−
=−
++
+−
q
q2Ec
s. B
erno
ulli
en la
s m
alla
s de
la
red
(1-
4-2-
1) y
(1-
2-5-
1)
2Ec
s. B
erno
ulli
entr
e no
dos
de a
ltura
co
noci
da (
0, 5
y 3
)
3Ec
s. C
ontin
uida
d en
nod
os d
e al
tura
de
scon
ocid
a (1
, 2 y
4)
Form
ula
ción
en
cau
dale
s: I
ncó
gnit
as(q
01,q
13,q
15,q
41,q
12,q
24y
q 25)
5.4
Mod
elo
Mat
emát
ico
de u
na in
stal
ació
n-5.
4.4
Form
ulac
ión
en C
auda
les
(II)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(32)
Ecu
acio
nes
for
mu
laci
ón e
n a
ltu
ras:
Des
peja
ndo
los
caud
ales
de
NL
Ecs.
Ber
noul
li en
las
línea
s de
la r
ed.
Sust
ituye
ndo
en N
NC
Ecs.
Con
tinui
dad
en n
odos
de
altu
ra p
iezo
mét
rica
de
scon
ocid
a.
()
0,
0=
+⇒
=+
∑∑
ji
ji
ijj
iij
QH
HF
()
()
() j
iij
ijij
mij
Lj
iH
HF
qH
hH
H,
0=
⇒=
+−
−
5.4
Mod
elo
Mat
emát
ico
de u
na in
stal
ació
n-5.
4.5
Form
ulac
ión
en A
ltura
s (I)
MEC
ÁN
ICA
DE
FLU
IDO
S C
UR
SO 2
007-
2008
(33)
RED
2PO
BLAC
IÓN
h B (m
)
B
A
h A (m
)
ab
12
q 01V
0
5q 25
3
B1
dq 13
q 12
q 244
Q4
Q0
Q5
Q3
Q2
q 41q 15
()
()
()
()
()
()
()
225
25
42
2424
21
1212
41
4141
115
15
113
13
101
01
,,,
HF
q
HH
Fq
HH
Fq
HH
Fq
HF
q
HF
q
HF
q
=======
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
0,
,
0,
,
0,
,
22
112
225
42
24
44
141
42
24
41
412
112
115
113
101
=−
−+
=+
+−
=−
++
+−
QH
HF
HF
HH
F
QH
HF
HH
F
HH
FH
HF
HF
HF
HF
3Ec
s. C
ontin
uida
d en
nod
os d
e al
tura
de
scon
ocid
a
Form
ula
ción
en
alt
ura
s: I
ncó
gnit
as (
H1,
H2
y H
4)7
Ecs.
Ber
noul
li en
líne
as
5.4
Mod
elo
Mat
emát
ico
de u
na in
stal
ació
n-5.
4.5
Form
ulac
ión
en A
ltura
s(II)