Vol. 8, No. 1, Ser (28)‎ 2018

Transition from Urban Labor Market to Regional Labor Market in Iran: An Analysis

of Floating Population Data

Hossein Mansourian1, Abbas Rajaei

2, Hasan Ashouri

3, Ahmad Hatami

4

1- Assistant Professor of Geography and Urban Planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran

2- Assistant Professor of Geography and Urban Planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran

3- Graduate student of geography and urban planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran

4- Graduate student of geography and urban planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran

Abstract

Daily commutings are one of the most important consequences of spatial mismatches

between residential and work places. due to the economic, social and environmental impacts

in urban regional scales, this phenomenon has attracted researchers, planners and

policymakers in recent years. The main objective of this study is to provide a general

overview of daily commutings in urban areas of Iran, and identifying the centers of urban

floating population stablishment. Our data are the results of the General Census of population

and housing in 2011, while the research method is descriptive-analytical and exploratory.

Results of the research show that a significant portion (%9.05) of the urban working

population is displaced daily between urban settlements. However, the spatial distribution of

the urban floating population is very heterogeneous. The main focal centers of the floating

population are placed in the metropolitan regions such as Tehran and Isfahan metropolitan

regions. Indeed, the transition from a metropolitan city to metropolitan region, has led the

urban-dwelled labor market, to expand its spatial scope into a regional labor market, resulting

in a significant amount of daily home-to-workplace commutings in long distances. In spite of

the evolution of the spatial structure of Iranian metropolitan cities and the formation of

metropolitan regions, the dominant daily commutings pattern –due to the prevailed

monocentric model- be from suburbs to central cities. However, there are also signs of

commuting across the suburbs, or from central cities to the sunurbs.

Keywords: Floating Population, daily commuting, Explorative Analysis of Spatial Data, Urban

Regions, Iran.

ریزی فضایی )جغرافیا( پژوهشی برنامه -علمی فصلنامه

1397(، بهار 28 یاپیسال هشتم، شماره اول، )پ

05/03/97تاریخ پذیرش: 21/09/96تاریخ وصول:

51 - 70صص:

h.mansourian59@ut.ac.ir نویسنده مسؤول *

رانیدر ا یا به بازار کار منطقه یگذار از بازار کار شهر

شناور( تیجمع یها بر داده یلی)تحل

4 یحاتماحمد ، 3 یعاشورحسن ، 2 یرجائ دعباسیس ،*1 انیمنصور نیحس

، ایرانهرانت، دانشگاه تهران، ایدانشکده جغراف، اریاستاد -1

رانیدانشگاه تهران، تهران، ا ا،یدانشکده جغراف ار،یاستاد -2

رانیدانشگاه تهران، تهران، ا ا،یدانشکده جغراف، ارشد یکارشناس یدانشجو -3

رانیدانشگاه تهران، تهران، ا ا،یدانشکده جغراف، ارشد یکارشناس یدانشجو -4

چکیده

و زانیا ر ساکونت و کاار اساتژ پژوهشاگران، برناماه مکاان انیا م یینبود تطااب فضاا یامدهایپ نیتر از مهم یکیروزانه، یوآمدها رفت

یا ژهیا توجاه و یا و منطقاه یشاهر اسیا آن در مق یطا یو مح یاجتمااع ،یبه سبب آثار اقتصااد دهیپد نیبه ا ریاخ یها در سال گذاران استیس

اساتقرار یهاا کاانون ییو شناساا رانیا ا یروزاناه در مناا شاهر یوآمدها از رفت یکل یریارائة تصو حاضر، پژوهش یاندژ هدف اصل داشته

و روش 1390نفاوس و مساکن ساال یعماوم یآماده از سرشامار دسات باه جیشده، نتا استفاده یها استژ داده یشاغل شناور شهر تیجمع

کشاور باه یشااغل شاهر تیا درصاد از جمع 05/9 دهاد یپاژوهش نشاان ما جیااستژ نت یو اکتشاف یلیتحل - یفیپژوهش به صورت توص

یهاا نااهمگن اساتژ کاانون اریبسا یشاغل شناور شاهر تیجمع ییفضا عیحال توز نیبا ا شوند؛ یجا م جابه ینقاط شهر انیصورت روزانه م

سابب یشاهر شهر به منطقاة کاالن از کالن گذارتهران و اصفهان استژ درواقع لیکشور از قب یشهر شناور، منا کالن تیتمرکز جمع یاصل

از یریشاود و روزاناه حجام گشامگ یا به باازار کاار منطقاه لیخود، تبد ییبا گسترش دامنة فضا یشده است بازار کار مستقر در نقاط شهر

و گاذار باه رانیا ا یرهاشاه کاالن ییژ با وجود تحول در ساختار فضاردیشکل گ یوآمدها از محل سکونت به محل کار در فواصل والن رفت

یمرکاز یهاا باه سامت شاهرها از حوماه ،یا هساته تا یتسلط الگاو لیروزانه به دل یوآمدها رفت شتریب یالگو ،یشهر سمت منا کالن

ژشود یم دهید زیها ن به حومه یمرکز یو از شهرها یا حومه درون یوآمدها از رفت ییها حال نشانه نیاست؛ با ا

ژرانیا ،یمنا شهر ،یمکان یها داده یاکتشاف لیوآمد روزانه، تحل شناور، رفت تیجمع کلیدی: های واژه

1397(، بهار 28 یاپیسال هشتم، شماره اول، )پریزی فضایی )جغرافیا(، پژوهشی برنامه -/ فصلنامه علمی 52

مقدمه

، برآیند تعامل فضایی میان محل سکونت و کار اساتژ خانوارهاا در انتبااح محال ساکونت 1روزانه وآمد رفت

ی اقتصاادی در انتبااح محال اساتقرار فعالیات خاود، ها بنگاهو رندیگ یمخود، دسترسی به مراکز شغلی را در نظر

ی هاا بنگاهی نیگز مکانبنابراین برآیند خانوارها در انتباح مکان سکونت و کنند؛ یمدسترسی به نیروی کار را لحاظ

ها ژ در بیشتر پژوهشکند یمی روزانه نیروی کار را مشبص وآمدها رفتاقتصادی برای استقرار فعالیت خود، الگوی

باه هام وابساته اسات شادت بهفرض شده است تصمیمات مربوط به محل سکونت و محل اشتغال نیروی کار نیز

(Romani, 2003: 813 ؛)ی سکونت و اشتغال تعامل فضایی دارند و این تعامل در سراسر فضا ها مکان بیترت نیا به

ژابدی یمی روزانه گسترش وآمدها رفتبا

از منظار گاذاران استیسو زانیر برنامهموضوعات برای نیتر مهمزانه، یکی از رو وآمد رفتو الگوهای ها انیجر

ی و ساالمت ور بهاره روزاناه بار وآماد رفات و الگوهای ها انیجرپایداری اقتصادی، اجتماعی و محیطی استژ آثار

ی، اوقات فراغت، دسترسی به مشاغل، تعاامالت اجتمااعی و سااختار شاهری و ا گلبانهنیروی کار، انتشار گازهای

ی و اقتصاد کنکااش شاده ا منطقهی شهری، مطالعات زیر برنامهی مبتلف علمی از قبیل جغرافیا، ها رشتهی در ا منطقه

روزاناه ماد وآ رفتشناسایی و درک الگوهای (؛ با این حال Horner, 2004: 160; Niedzielski, 2015: 204است )

، هاا رسااخت یزنیز مهم است؛ زیرا بر تصامیمات آنهاا درباار گذاران استیسفقط مبحثی دانشگاهی نیست و برای

گذاردژ اگر این تصمیمات بدون می ریتأثی ا منطقه، کاربری زمین و سایر موضوعات مهم شهری و ونقل حملمسکن،

رفتاه شاوند، باه احتماال زیااد ناکارآماد خواهناد باود روزاناة نیاروی کاار گ وآماد رفات آگاهی عمی از الگوهای

(Artis et al, 2000: 1432ژ)

فرصات بارای مشاارکت افاراد در باازار کاار و ساازماندهی زنادگی ی ساز فراهمی روزانه به سبب وآمدها رفت

(، یکی از Horner and Mefford, 2007: 1438; Niedzielski et al, 2015: 205; Ta et al, 2017: 562) شان روزمره

(ژ باازار کااری Zax and Kain, 1991: 153) شاود یما عناصر اصلی تعاادل فضاایی بارای نیاروی کاار محساوح

ی هاا مکاان جاایی باین جا شوندژ جاباه ، نیازمند نیروی کار متحرک و سیال است که براساس تقاضا جابهریپذ انعطاف

:Bloze and Skak, 2016دهاد ) ی مبتلاف ر مای ی کار در ناواح ها مکانمبتلف کار در درون ی ناحیه و بین

(ژ156

از قبیل ایاالت متحد آمریکا، انگلساتان، افتهی توسعهی در کشورهای ا گستردهی روزانه به ور وآمدها رفتپدید

(؛ با این حال به Artis et al, 2000: 1431گین مطالعه شده است ) همچونکانادا و بعضی کشورهای در حال توسعه

ی روزانه در کشورهای در حال توساعه کمتار وآمدها رفتی مورد نیاز، موضوع جمعیت شناور و ها دادهکمبود دلیل

بررسی شده استژ

میلیاون نفار جمعیات شااغل 547/20، از مجماوع 1390عمومی نفوس و مسکن سال سرشماریبراساس نتایج

اسات سکونتشاان میلیون نفر محل کارشان در شهر یا آبادی دیگاری غیار از محال 535/2ساله و بیشتر، حدود 10

1 Commuting

53/ رانیدر ا یا به بازار کار منطقه یگذار از بازار کار شهر

کشاور در شاهر یاا شاتر یب و ساله 10درصد از جمعیت شاغل 34/12به بیان دیگر حدود ؛(1390)مرکز آمار ایران،

ژشوند یممحسوح مشغول به کارند و جمعیت شناور سکونتشانآبادی دیگری غیر از محل

شاهر و - روساتا، روساتا - شاهر، شاهر - روزانه شامل شهر وآمد رفتمقصد گهار نوع - مبدأبراساس ترکیب

شاهر حادود - ی شاهر وآمادها رفت، سهم 1390شودژ در سال روستا در میان جمعیت شناور شناسایی می - روستا

روساتا حادود - هزار نفر و روستا 783شهر حدود - هزار نفر، روستا 251روستا حدود - میلیون نفر، شهر 803/1

ی روزانه بین نقاط شهری شکل گرفته و سه ناوع وآمدها رفتدرصد 6/51هزار نفر بوده است؛ بنابراین بیش از 192

ژ با وجود سهم زیاد جمعیات استی روزانه وآمدها رفتدرصد از 4/48دیگر از حرکات جمعیت شناور دربرگیرند

و توزیاع فضاایی وآماد رفات ی، الگوهای ریگ شکلهری در ایران، هنوز مطالعات جامعی دربار علل شاغل شناور ش

جمعیت شاغل شناور شهری انجام نشده است؛ بر ایان اسااس هادف پاژوهش حاضار، بررسای توزیاع فضاایی و

ئة درکای کلای ژ نتایج این پژوهش ضمن ارااستی استقرار جمعیت شاغل شناور شهری در ایران ها کانونشناسایی

ی تمرکاز ایان بباش از جمعیات و دالیال کلای ها هستهی جمعیت شاغل شناور شهری در ایران، ها یژگیودربار

سازدژ را آشکار می ها کانونی این ریگ شکل

ی پژوهشنظری مبان

دور از خاناه، شاد یسارر زماان مادت از مفاهیم کلیدی در جغرافیای انساانی اساتژ براسااس یکیجایی، جابه

جایی فضایی شامل ی از جابها گونهشود؛ مهاجرت، تقسیم می وآمد رفتجایی جغرافیایی به دو دستة مهاجرت و جابه

جایی منظم و آونگی بدون تغییردادن شامل جابه وآمد رفت که ی حال درتغییر موقت یا همیشگی محل سکونت است؛

، مسافرت روزاناه میاان محال ساکونت و وآمد رفتکلی ور به(ژ Fouberg et al, 2009: 80محل سکونت است )

منشاأ « فصالی تیا بل»یاا 2«روزانه وآمد رفت تیبل»از اصطالح 1«کنندهوآمد رفت»محل کار تعریف شده استژ واژ

مانظم باه محال کاار بهاره وآماد رفات گرفته است که مسافران ریلی نبستین در ایاالت متحد آمریکا از آن بارای

ی هاا مسافرت، فقط به وآمد رفتبردند؛ با این حال در بعضی کشورها از قبیل آلمان، سوئیس و استرالیا، اصطالح می

شودژ کار و مدرسه را نیز شامل میجایی منظم بین دو مکان مانند خانه، محل شود و جابه منظم کاری محدود نمی

جاایی میاان محال ساکونت و کاار اساتژ در روزانه، محدود فضایی جابه آمدو رفتنکتة دیگر دربار تعاریف

بعضی کشورها از قبیل انگلستان، ایاالت متحد آمریکا، آلمان و استرالیا، تمامی سفرها از محل سکونت به محل کار،

گار از کشاورها آیندژ در بعضای دی به شمار می وآمد رفتسفرها، زمان مدتبدون توجه به مرزهای شهری، فاصله و

، ردیا گ یما فنالند و سوئد، فقط سفرهای میان محال ساکونت و کاار کاه درون مرزهاای شاهرداری انجاام همچون

جاایی مانظم باین محال روزاناه، جاباه وآماد رفتکلی ور به(ژ Keseru, 2013: 10شوند ) محسوح می وآمد رفت

ی واحد جغرافیاایی )شاهرداری، شاهر و و مقصد حرکت، مبدأسکونت و کار تعریف شده است؛ در شرایطی که

روستا( یکسان نباشدژ

1 Commuter 2 Commutation ticket

1397(، بهار 28 یاپیسال هشتم، شماره اول، )پریزی فضایی )جغرافیا(، پژوهشی برنامه -/ فصلنامه علمی 54

: شاود یمو مقصد به گند دسته تقسیم مبدأدر منا شهری براساس الگوی آن یا نحو ترکیب روزانه وآمد رفت

شهر مرکازی باین - سنتی یا الگوی حومه وآمد رفتاگر محل سکونت در حومه و محل کار در شهر مرکزی باشد،

(؛Burger et al, 2011: 162; Helminen et al, 2012: 251) ردیگ یمآنها شکل

دهناد یما را شکل 1یا حومه ی درونوآمدها رفت آنهاکنندگان در حومه باشد، وآمد رفتاگر محل سکونت و کار

(Bontje, 2007: 144؛)

ن معکاوس هساتند اگوآمدکنناد رفات آنهاا ، کنناد یم وآمد رفتی ا حومهزمانی که ساکنان شهر مرکزی به منا

(Aguilera et al, 2009: 3؛)

کنند یاا افاراد سااکن در وآمد رفتی )شهر یا حومه( به خارج از قلمرو منطقه شهر کالنزمانی که ساکنان منطقة

:Holmes, 1971هساتند ) 2ن خاارجی اگوآمدکنند رفت آنهاکنند، وآمد رفتی به داخل آن شهر کالنخارج از منطقة

(ژ774

از متاأثر کاه اسات سااختاری منطقاه، - شهر همانند نیز یشهر کالنمنطقة زمان، جغرافیای یشناس واژه براساس

تعریاف هاا انیا جر ی، فضایشهر کالن منطقة دیدگاه، این ژ ازردیگ یم شکل شان روزمره زندگی در افراد سیر خطوط

؛ 23: 1389مرکزی )اسادی و زبردسات، یها مکانو مسکونی نواحی بین آونگی سفرهای برحسب ژهیو به ؛شود یم

یهاا ساال در ژهیا و باه یشهر کالن منطقة از نیز تعریف دیگری این، بر عالوه (؛Hutchinson, 2009: 510به نقل از

جمعیتای و عملکاردی، آمااری از معیارهاای تاأثر م و مفهوم این از رسمی و آماری تعریفی که است ارائه شده اخیر

از پیاروی باه (OECD, 2006) یاقتصااد یهاا یهمکار توسعه و را سازمان یشهر کالن منطقة از استژ این تعریف

عضاو کشاورهای در نفر جمعیات میلیون ی با بیش از شهرهای تمامیژ است ارائه داده شهر کالن آماری از تعریف

معیاار ساه این تعریف براسااس ژ شوند یم تعریف یشهر کالن ، منطقةشرط شیپگند داشتن صورت در سازمان این

از کمتار مادنظر در ناحیاة اگار کاه ترتیاب ایان باه اسات؛ شده ارائه آونگی سفرهای و مرکزی، تراکم شهر انداز

شاهری ای ناحیه، ناحیاه آن ،کنند زندگی مربع کیلومتر در نفر 150 از کمتر با تراکم اجتماعات در جمعیت درصد 15

وجاود داشاته نفر میلیون ی از بیش با شهری ای منطقه یا شهر ناحیة شهری، این در اگر حال شد؛ خواهد محسوح

اگر نواحیژ یابیم دست یشهر کالن منطقة حدود به دید تا آونگی را سفرهای مانند دیگری یها شرط شیپ باید باشد،

شود، میلیون نیم و ی ناحیه کل جمعیت و داشته باشند نفر هزار 500 از بیش جمعیتی مرکزی، شهر این با وندیپ هم

(ژ23: 1389)اسدی و زبردست، شود یم تعریف یشهر کالناین قلمرو، منطقة

وآماد رفات نوع، ترکیب نیاتبادلی استژ وآمد رفت، استکه در سطح کلی مدنظر وآمد رفتیکی از انواع ویژ

وآماد رفات سنتی و معکوس است؛ یعنی زمانی که ساکنان حومه به شهر مرکزی و ساکنان شاهر مرکازی باه حوماه

(ژ تباادل نیاروی کاار معماوالا زماانی ر Schwanen et al, 2004: 313، تبادل نیروی کار در جریان است )کنند یم

مسکن بار ارتبااط فضاایی میاان تعاداد - که میان بازار کار و مسکن تطاب وجود نداشته باشدژ تعادل شغل دهد یم

مشاغل و واحدهای مسکونی در درون ی ناحیة جغرافیایی مشبص تأکید داردژ بر این اساس ی ناحیه زماانی در

1 Cross-commuting 2 external commuters

55/ رانیدر ا یا به بازار کار منطقه یگذار از بازار کار شهر

طقی به کاار دسترسای دارد یاا زماانی کاه حالت تعادل قرار دارد که نیروی کار ساکن در ی فاصله یا زمان سفر من

انواع مشاغل مکمل همدیگر باشندژ مسکن دردسترس باشد و

ی با ایجااد تعاادل نینش حومهی در فرایند ا منطقه وآمد رفتشدن زمان ، کوتاهشود یمنامیده 1یمکان همفرضیة آنچه

مکاان یا دوره رییا تغ با سفر زمان - نهیهز کاهش یپ در کار یروین کند یم استدالل هیفرض نیامسکن استژ - شغل

؛ در حالی که کارفرمایان محل بنگاه خود را در سیستم بازار آزاد، به دنباال مشاتریان و است خود اقامت محل ای کار

ی منطقی در زمینة موقعیت ها انتباحی، افراد براساس قواعد بازار، مکان همژ بر مبنای فرضیة دهند یمنیروی کار تغییر

دارندژ این فرض، مبتنی بر نظریة اقتصادی نئوکالسی است کاه اعتقااد دارد نیروهاای کاار، سکونتشانر و محل کا

را در نظام باازار آزاد تنظایم کننادژ ایان نظاام باازار آزاد سکونتشانمکان کار و توانند یممنطقی هستند و کنشگران

کن، بازار کار و بازار زمین استژدربرگیرند بازار مس

، تمرکززدایی باه مراکاز فرعای و کنند یمی، جایی که اشتغال و جمعیت یکدیگر را همراهی نینش حومهدر فرایند

وآماد رفات بنابراین رابطة اولیاة شایب دساتمزد، مصارف مساکن و زماان کند؛ یمی ظهور ا گندهستهشکل شهری

کاردن زماان تر کوتااه مکان مسکن باا هادف کندژ در این شرایط، تغییر ی تغییر میا هسته ت شده در فرم شهری دیده

ی شغلی بسیار محتمل استژ درنتیجة رفتار جمعی در فرایناد متقابال تغییار ها فرصتبه دنبال تغییر مکان وآمد رفت

:Zhao et al, 2011) افات کاهش خواهد ی وآمد رفتمسکن بهتری حاصل خواهد شد و زمان - مکان، تعادل شغل

(ژ60

سااکن در درآماد کام یافتاه باا جمعیات ی شهری کشورهای توساعه ها حومهی شغلی در ها فرصتنداشتن تطاب

بررسای شاده اساتژ 2ی در ادبیات مطالعات شهری با عنوان نبود تطااب فضاایی ا گستردهشهرهای مرکزی، به ور

یار بارای ( به منظاور تحلیال باازار کاار در حاال تغی 1968فرضیة نبود تطاب فضایی، نبستین بار توسط جان کین )

ی و حرکات نینش حومهبا تسریع کند یمسیاهان ساکن در شهرهای ایاالت متحد آمریکا پیشنهاد شدژ این فرضیه بیان

ی شغلی سایاهان باه سابب نااتوانی آنهاا در ها فرصتی شهری پس از جنگ جهانی دوم، ها حومهمشاغل به سمت

؛(Ihlanfeldt, 2006: 405; Wang et al, 2011: 399از دست رفات ) ها حومهکردن مشاغل از شهر مرکزی به دنبال

ی دربرگیرناد مشااغل باا هاا حومهی مرکزی شهر و ها ببشبنابراین گسستگی فضایی میان محل اقامت سیاهان در

(ژWang et al, 2011: 399مهارت کم در ببش خدمات و صنعت، سبب افزایش بیکاری و کاهش درآمد آنها شد )

مهارت استژ زمانی کاه ی ناخوشایند بازار کار برای نیروهای کمدادها بروند تطاب فضایی، یکی از پیامدهای نبو

بیشتر مشاغل نیازمناد باه نیاروی کاار که ی حال درمانند، ی مرکزی شهر باقی میها ببشمهارت در کارگران سیاه کم

افازایش بیکااری و ساطح دساتمزد مهارت منجر به زیاد نیروی کار کم ةعرضکنند، حرکت می ها حومهمهارت به کم

(ژIhlanfeldt, 2006: 405شود ) پایین می

شده یسرری مالی و زمان ها نهیهزشامل وآمد رفتی ها نهیهزیکی دیگر از پیامدهای نبود تطاب فضایی، افزایش

مهاارت به مراکز شغلی تمرکززدایی شده است، ولی گزینة مناسابی بارای نیاروی کاار کام وآمد رفتدر سفر استژ

1 Co-location hypothesis 2 spatial mismatch

1397(، بهار 28 یاپیسال هشتم، شماره اول، )پریزی فضایی )جغرافیا(، پژوهشی برنامه -/ فصلنامه علمی 56

ی از مشااغل باردار بهاره وآمدکننادگان را باه مستقر در شهر مرکزی وجود نداردژ نبود شغل هناوز بسایاری از رفات

(ژWang et al, 2011: 400کند ) ی مجبور میا حومه

ی پژوهششناس روش

- ی روزانة نیروی کار در ایران، از روش توصیفیوآمدها رفتدر پژوهش حاضر به منظور ارائة تصویری کلی از

ی استقرار جمعیت شاغل شناور شهری از روش اکتشافی استفاده شده استژ جامعة ها کانونتحلیلی و برای شناسایی

کاررفتاه، از نتاایج ی باه هاا دادهاساتژ شده، کل جمعیت شاغل در شهری غیر از شاهر محال ساکونت فارد مطالعه

ی ملی، اساتانی، شهرساتانی و نقااط شاهری ها اسیمقاستبراج و در 1390سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال

محاسبه شدژ 1گیری از فرمول تجزیه و تحلیل شده استژ میزان شناوری جمعیت شاغل شهری با بهره

𝑈𝐹𝑅𝑖 1فرمول =

𝑖جمعیت شاغل در سایر نقاط شهری برای شهر

𝑖 جمعیت شهری شاغل در شهر

ی هاا یا تکن، به منظور شناسایی منا تمرکز جمعیت شاغل شناور شاهری از ها دادهبا توجه به ماهیت فضایی

ی،مکاان یهاا داده یاکتشااف لیتحلاستفاده شدژ GeoDaو ArcGISی افزارها نرمی مکانی در ها دادهتحلیل اکتشافی

یالگوهاا کشف ی،مکان یها یقاعدگ یب ییشناسا ی،مکان یها عیتوز شینما و فیتوص یبرا ها یتکناز یا مجموعه

ی نااهمگنی مکاانی اسات )زیااری و هاا شکلدیگر ای یمکان یها میرژ به اشاره و یمکان یها خوشه ی،مکان ارتباط

ی، شاخص کلی خودهمبستگی مکانی ها شاخص(ژ در میان 22: 1392ی و همکاران، نیالد فیس؛ 77: 1394همکاران،

ارتباط زانیم از ی راقرارداد یداللت ،شاخص نیا(ژ 2ی به کار رفته است )فرمول ا گسترده ور به( Moran’s Iموران )

ژاست شده داده وزن ییفضا ور به که گذارد یم اریاخت در مجاور یها ارزش نیانگیم و شده دهید یها ارزش نیب یخط

:شود یممحاسبه گونه نیای در مجموعة داده وجود دارد یا نه و بند خوشهآیا دهد یمشاخص موران نشان

𝐼 2فرمول =𝑛 ∑ ∑ 𝑤𝑖𝑗(𝑥𝑖 − �̅�)(𝑥𝑗 − �̅�)𝑛

𝑗=1𝑛𝑖=1

(∑ ∑ 𝑤𝑖𝑗𝑛𝑗=1

𝑛𝑖=1 ) ∑ (𝑥𝑖 − �̅�)2𝑛

𝑖=1

میاانگین متغیار در هماة j ،�̅�مقدار متغیار در ناحیاة i ،xjمقدار متغیر در ناحیة xiتعداد نواحی، nدر این فرمول،

+ 1از Moran’s Iاساتژ دامناة تغییارات ارزش شااخص jو iکاررفته برای مقایساة دو ناحیاة وزن به wijنواحی و

؛ 40: 1392)خودهمبستگی مکانی منفی کامل( است )رضوانی و همکاران، -1)خودهمبستگی مکانی مثبت کامل( تا

ی محلی یاا کاانون تمرکاز ها خوشه(ژ عالوه بر شاخص موران، به منظور شناسایی 34: 1392و همکاران، نژاد یحاتم

، *Getis-ord Giآمده از شااخص دست استفاده شدژ نتایج به *Getis-ord Giجمعیت شاغل شناور شهری از شاخص

3کند و با استفاده از فرمول ه شناسایی میشد ی باال و پایین را در ارتباط با پدید تحلیلها ارزشمکان تمرکز فضایی

:شود یممحاسبه

3فرمول 𝐺𝑖

∗ =∑ 𝑤𝑖𝑗𝑥𝑗 −𝑛

𝑗=1 �̅� ∑ 𝑤𝑖𝑗𝑛𝑗=1

𝑆√[𝑛 ∑ 𝑤𝑖𝑗2 − (∑ 𝑤𝑖𝑗

𝑛𝑗=1 )

2𝑛𝑗=1 ]

𝑛 − 1

57/ رانیدر ا یا به بازار کار منطقه یگذار از بازار کار شهر

های پژوهش تجزیه و تحلیل یافته

روزانه وآمد رفتتحلیل توصیفی

و بیشاتر در ساله 10، تعداد شاغالن 1390آمده از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال دست براساس نتایج به

میلیون نفر استژ از این تعداد نیروی انسانی شاغل در منا شهری ایران، حدود 449/14منا شهری ایران حدود

از نیروی کار شاغل در مناا شاهری ایاران، ی خود مشغول به کارندژ این ببش زندگدر شهر محل آنهادرصد 82

درصد شااغالن شاهری و 9ژ بیش از شوند یمجا میان محل سکونت و محل کار خود در درون مرزهای شهری جابه

ی کشور در شهری غیر از محل سکونت خود مشغول به کارند؛ به بیاان شهرنفر از شاغالن 1308117 تر یدقبه بیان

کار شاغل در منا شهری ایران، میاان محال ساکونت و محال کاار خاود در خاارج از دیگر این ببش از نیروی

(ژ1)جدول شوند یمجا جابه سکونتشانمرزهای شهر محل

میلیون 31/1از مجموع که ی ور بهویژگی بارز جمعیت شاغل شناور شهری در ایران، مردمحوربودن آن است؛

نفار زن 134054نفر مرد و فقاط 1174063 تر یدقدرصد یا به بیان 75/89نفر جمعیت شاغل شناور شهری، حدود

استژ 8/875برابر با 1390هستند؛ بنابراین نسبت جنسی جمعیت شهری شاغل در سایر نقاط شهری کشور در سال

(1390)محل کار برحسبجمعیت شهری شاغل : 1 -جدول

درصد فراوانی محل کار

100 14449813 و بیشتر ساله 10شاغالن

85/81 11826117 شاغالن در شهر خود

05/9 1308117 شاغالن در شهر دیگر

74/1 251420 شاغالن در آبادی دیگر

36/7 1064159 اظهارنشده

1390منبع: سرشماری عمومی نفوس و مسکن،

درصد شاغالن ساکن در منا شهری ایران، در شهری غیر از محل سکونت خود مشغول به کار هستند؛ 9بیش از

ی ها دادهآمده از تحلیل دست ژ نتایج بهستینبا این حال توزیع مکانی این ببش از جمعیت در سراسر کشور یکنواخت

استان تهران بیشترین تعداد جمعیت شاغل شناور شهری را در دهد یمدر سطح استانی نشان 1390در سال وآمد رفت

ژ پس از استان تهران، به ترتیب استنفر 378019ایران داردژ تعداد جمعیت شاغل شناور شهری در استان تهران برابر با

ز سایر نقاط جمعیت شهری شاغل را ا نیشتریبنفر، 62249و فارس با 157530، اصفهان با 183057 ی البرز باها استان

و خراسان جنوبی با 4383، کهگیلویه و بویراحمد با 4239ی ایالم با ها استانژ در مقابل، اند دادهشهری در خود اسکان

اغل را از سایر نقاط شهری دارندژنفر، کمترین تعداد جمعیت شهری ش 4710

دهاد ر هر استان نشان مای و بیشت ساله 10بررسی نسبت جمعیت شاغل شناور شهری به مجموع شاغالن شهری

ی البارز، گهارمحاال و هاا اساتان ، بیشترین میزان شناوری جمعیت شاغل شهری به ترتیب مربوط باه 1390در سال

و کمتارین میازان شاناوری جمعیات شااغل شاهری مرباوط باه درصاد 4/13و 1/19، 3/30ببتیاری و اصفهان با

(ژ1)شکل استدرصد 1/3و 4/2، 2های قم، هرمزگان و کردستان با استان

1397(، بهار 28 یاپیسال هشتم، شماره اول، )پریزی فضایی )جغرافیا(، پژوهشی برنامه -/ فصلنامه علمی 58

هزار نفر جمعیت شاغل شناور شهری در استان تهران، توزیع مکانی این بباش از 378با وجود سکونت بیش از

آمده از سرشماری عمومی نفوس و دست جمعیت در درون مرزهای استانی نیز وضعیت همگنی نداردژ براساس نتایج به

، 167804ی کرج باا ها شهرستان، بیشترین تعداد جمعیت شاغل شناور شهری به ترتیب مربوط به 1390سکن سال م

؛ در مقابل کمترین تعداد جمعیت شاغل شناور شهری به ترتیب مربوط به است 54206و تهران با 62500بهارستان با

بنابراین ؛گاراویماق در استان آذربایجان شرقی استی پارسیان در استان بوشهر، ریگان در استان کرمان و ها شهرستان

های کرج، بهارستان و تهران به ترتیب با سهم ، شهرستانکشور کلی شهربه لحاظ سهم نسبی از جمعیت شاغل شناور

یحاال درصد، بیشترین سهم نسبی را از جمعیت شاغل شناور شهری در کشور دارند؛ در 14/4و 77/4، 82/12نسبی

ژ بررسی نسبت جمعیت شااغل شاناور استدرصد 25/0های کشور برابر با ن این شاخص برای شهرستانمیانگی که

ی بهارستان در اساتان تهاران، ها شهرستاندهد ها نیز نشان می شهری به کل جمعیت شهری شاغل در سطح شهرستان

درصد، بیشترین میزان جمعیت 93/43و 13/45، 22/48قدس در استان تهران و اسالمشهر در استان تهران به ترتیب با

شاغل شناور شهری را در مقایسه با کل جمعیت شاغل در شهرستان دارند؛ در حالی که میانگین نسبت جمعیت شناور

ژاستدرصد 57/8های کشور برابر با شاغل شهری در سطح شهرستان

)درصد( ها استانجمعیت شاغل شناور شهری به کل جمعیت شناور کشور و جمعیت شاغل نسبت: 1 -لشک

(1390 ،نفوس و مسکن یعموم یمنبع: سرشمار)

، بیشترین تعداد 1390در سال دهد یمبا تغییر مقیاس از سطح شهرستان به سطح نقاط شهری، نتایج تحلیل نشان

، اصافهان باا 47674، تهران با 49447، اسالمشهر با 139940جمعیت شاغل شناور شهری مربوط به شهرهای کرج با

؛ در مقابل کمترین تعداد جمعیت شااغل شاناور شاهری در شاهرهای سردشات استنفر 36551و مالرد با 37482

در ن کرمانشاه، دیلمان در استان گیالن، گزن در استان مازنادران و سارو بشاگرد در استان هرمزگان، سومار در استا

آذربایجان غربی ثبت شده استژ

؛ عالوه استنفر 1147برابر با 1390میانگین تعداد جمعیت شناور شاغل شهری در سطح شهرهای ایران در سال

بیشترین نسبت مربوط دهد یمنشان بر این بررسی نسبت جمعیت شاغل شناور شهری به کل جمعیت شاغل هر شهر

و شااپورآباد در اساتان 53/66، گمران در استان خوزستان باا 18/69به شهرهای سهند در استان آذربایجان شرقی با

0

5

10

15

20

25

30

35 جمعیت شناور نسبت به جمعیت شاغل استان جمعیت شناور نسبت به جمعیت شناور کشور

59/ رانیدر ا یا به بازار کار منطقه یگذار از بازار کار شهر

؛ در مقابل کمترین نسبت مربوط به شهرهای سردشت، سومار و سرو اساتژ میاانگین استدرصد 76/64اصفهان با

درصد استژ 54/11ه کل جمعیت شاغل در سطح شهرهای کشور برابر با نسبت جمعیت شاغل شناور شهری ب

روزانه وآمد رفتی ها دادهتحلیل اکتشافی

شاخص شاناوری جمعیات ابتداروزانه در سطح نقاط شهری کشور، وآمد رفتی ها دادهبه منظور تحلیل فضایی

شاغل شهری تولید شدژ این شاخص، نسبت میان جمعیت شاغل شناور شهری در هار نقطاة شاهر و کال جمعیات

نماایش داده (2)ژ پراکنش فضایی جمعیت شاغل شاناور شاهری در شاکل استشاغل ساکن در همان نقطة شهری

ی تهاران، البارز، قازوین، اصافهان و هاا ناساتا شاهرهای واقاع در محادود شاود یمکه دیده ور همانشده استژ

سایر شاهرهای کشاور و که یحالگهارمحال و ببتیاری، بیشترین میزان شناوری جمعیت شاغل شهری را دارند؛ در

ی و جنوح کشور، کمترین میزان شناوری جمعیات شرق جنوحی واقع در غرح، شرق، شمال شرقی، شهرهاویژه به

ی را ا هیاولنمایش توزیع مکانی میزان شناوری جمعیت شاغل شهری، فقط آگاهی شاغل شهری را دارند؛ با این حال

؛ از این رو برای شناخت بهتر وضعیت پراکنش فضایی دهد یمدربار گگونگی پراکنش فضایی جمعیت شناور ارائه

ژاستی آمار فضایی نیاز ها یتکنجمعیت شاغل شناور شهری در سطح کشور، به استفاده از

پراکنش فضایی میزان شناوری جمعیت شاغل شهری: 2 -لشک

(1390)منبع: نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن،

ی مبتنی بر آمار فضایی، بررسی بودن یا نبودن خودهمبستگی مکاانی کلای در مجموعاة ها لیتحلگام نبست در

را باه منظاور بررسای وضاعیت Moran’s Iآماده از تحلیال آماار دسات نتایج به (2) جدولشده استژ داد تحلیل

ژ براسااس نتاایج دهاد یما خودهمبستگی مکانی کلی بارای متغیار میازان شاناوری جمعیات شااغل شاهری نشاان

1397(، بهار 28 یاپیسال هشتم، شماره اول، )پریزی فضایی )جغرافیا(، پژوهشی برنامه -/ فصلنامه علمی 60

؛ شود یم ردمیزان شناوری جمعیت شاغل شهری شاخص، فرض صفر یعنی توزیع مکانی تصادفی برای آمده دست به

ی ایاران شاهرها ص شناوری جمعیت شاغل شهری در سطح درصد، توزیع فضایی شاخ 99بنابراین با سطح ا مینان

میازان شاناوری جمعیات شااغل دهد یمنشان آمده دست بهخودهمبستگی مکانی کلی مثبت و معناداری داردژ نتایج

، شاهرهای باا میازان زیااد تار سااده ی دارد؛ باه بیاان ا خوشهی ایران به لحاظ مکانی، الگوی شهرهاشهری در سطح

و در مقابل شاهرهای باا میازان کام شاناوری در اند گرفتهشناوری در مجاورت شهرهای با میزان زیاد شناوری قرار

ژاند شدهمجاورت شهرهای با میزان کم شناوری جمعیت شاغل واقع

برای میزان شناوری جمعیت Moran’s Iآمارة : 2 -جدول

K-Nearest Neighbors weight matrix متغیرMoran’s I Z-value P-value

00/0 898/28 4013/0 میزان شناوری جمعیت شهری

منبع: نگارندگان پژوهش

میازان شااخص زمانی که در حاال بررسای دهد یمی نشان کلاز تحلیل خودهمبستگی مکانی آمده دست بهنتایج

شناوری جمعیت شاغل شهری در سطح کلی هستیم، یعنی زمانی که میزان شناوری جمعیات شاهری در یا نقطاة

؛ اماا در ایان حالات کناد یما ، مکان، نقش مهمای را ایفاا شود یمشده مقایسه ی مطالعهشهرهاشهری با میانگین کل

ی مکاانی بند خوشهبین Moran’s I بت کنیم؛ زیرابودن مکانی یا نبود وابستگی مکانی صح دربار تصادفی میتوان ینم

بناابراین نیازمناد ارزیاابی و سانجش ؛شاود نمای قائال ی کام تماایز هاا ارزشی مکانی بند خوشهی زیاد و ها ارزش

ی محلای معناادار هاا خوشهی استقرار ها مکانخودهمبستگی مکانی محلی هستیمژ با انجام این کار، قادر به شناسایی

بودژخواهیم Moran’s I با شاخص شده نییتعی ا هخوشبرای الگوی

ی باه اور معنااداری شناساایی بند خوشهیا مراکز ها هسته ی محلی، همبستگی مکانیها شاخصگیری از با بهره

دار امعنا ی مکاانی بناد خوشاه ی از میازان ا آمااره برای هار مشااهده، ی محلی همبستگی مکانیها شاخصشوندژ می

گیاری از با بهره *Getis-Ord Giاز تحلیل آمار آمده دست بهنتایج ژکند یمی مشابه پیرامون آن مشاهده ارائه ها ارزش

براساس شااخص میازان شاناوری جمعیات شااغل شاهری، دو دهد یمنشان ها هیهمسا نیتر ینزدماتریس وزنی

شهری در سطح مناا شاهری ایاران ی استقرار جمعیت شاغل شناور ها کانونخوشة اصلی و گندین خوشة فرعی

شهر 60ی تهران شکل گرفته و شامل حدود شهر کالن(؛ خوشة اصلی اول در منطقة 3 شکلشوند ) تشبیص داده می

ی اصفهان استقرار یافته و دربرگیرند شهر کالنی تهران، البرز و قزوین استژ خوشة اصلی دوم در منطقة ها استاناز

ی اصلی ها کانون؛ عالوه بر این دو خوشة اصلی، استی اصفهان و گهارمحال و ببتیاری ها استانشهر از 50حدود

ای فرعای در اند: خوشاه روزانه میان نقاط شهری در ایران و گندین خوشة فرعی نیز شناسایی شده وآمد رفتجریان

یلبچی، ممقان، گوگان و ی تبریز، سردرود، باسمنج، خسروشهر، سهند، اسکو، اشهرهااستان آذربایجان شرقی شامل

اراک، کارگان، ساروق، جاورسیان، سانجان، کرهارود، آذرشهر؛ خوشة فرعی دیگر در استان مرکزی شامل شهرهای

شهرهای یزد، حمیدیا، تفت، شااهدیه، زار،، در استان یزد شاملمهاجران، توره، شازند و آستانه؛ خوشة فرعی سوم

ژ، اردکان، احمدآباد و عقدااشکذر، خضرآباد، ندوشن، میبد، بفروئیه

61/ رانیدر ا یا به بازار کار منطقه یگذار از بازار کار شهر

ی با میزان زیاد و کم جمعیت شاغل شناور شهریها خوشه: 3 -لشک

(1390)منبع: نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن،

ی تمرکز جمعیت شناور شهریها کانونتحلیل

میلیاون نفار جمعیات 368/14شاهر و بایش از 80دربرگیرناد 1390تهران، البرز و قزوین در ساال یها استان

کاانون تمرکاز جمعیات دهناد شاکل شاهر 61درصد در 5/98اند؛ از این تعداد جمعیت شهری، حدود شهری بوده

تبادیل وساته یپ هم بهنطقة شهری این خوشه، به ی م دهد یمی نشان ا ماهوارهژ بررسی تصاویر اند افتهشناور استقرار ی

هزار نفر جمعیت شاغل شناور شهری ایاران اسات؛ 589(ژ این خوشة شهری دربرگیرند حدود 4 شکلشده است )

درصد جمعیت شاناور شااغل شاهری در ایاران و بایش از 8/44به بیان دیگر این خوشة شهری دربرگیرند حدود

درصد کل جمعیت شناور شاغل شهری در سه استان تهران، البرز و قزوین استژ در این خوشة شهری، میاانگین 99

ی مرباوط باه شناورفرسات درصد استژ بیشترین میازان 71/26میزان جمعیت شناور شاغل برای نقاط شهری برابر با

درصد استژ میزان شاخص 99/1ر تهران با ی مربوط به شهشناورفرستدرصد و کمترین میزان 58/61شهر اندیشه با

شاخص نبست شهری در ساطح ملای برابار که ی حال دراست؛ 576/0نبست شهری در این خوشة شهری برابر با

درصد و میانگین میزان بیکاری در سطح 81/3ژ میانگین میزان بیکاری در سطح شهرهای منطقه برابر با است 15/0با

درصاد و در 15/85درصد استژ میانگین میزان باسوادی در شهرهای اساتان برابار باا 14/4شهرهای خوشه برابر با

شاهر مجااور در منطقاه برابار باا نیتار یا نزددرصد اساتژ میاانگین فاصالة شاهرها از 5/86این خوشه برابر با

ژاستکیلومتر 5/7کیلومتر و در خوشة شهری برابر با 46/9

باه 1390شهرهای تهران، کارج و قازوین در ساال دهد یمی شهرها نشان ی مربوط به شناورپذیرها دادهبررسی

اند که روزانه برای کار یا تحصایل باه ایان نفر جمعیت شناور بوده 23787و 45052، 335703ترتیب پذیرای حدود

1397(، بهار 28 یاپیسال هشتم، شماره اول، )پریزی فضایی )جغرافیا(، پژوهشی برنامه -/ فصلنامه علمی 62

رد، ؛ عالوه بر این در منطقه، شاهرهای شاهریار، اسالمشاهر، وراماین، پاکدشات، قادس، ماال اند شده یمشهرها وارد

نفاار 1325و 1346، 1942، 3039، 4714، 5079، 6494، 12199، 16440نظرآباااد، قرگاا و گلسااتان نیااز پااذیرای

جمعیت شناور هستندژ

ی در ایرانا منطقهبازار کار نیتر مهمی ریگ شکلمنطقة شهری تهران، کرج، قزوین و : 4 -لشک

نگارندگان پژوهش(و 1390)منبع: نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال

میلیاون نفار جمعیات 689/4شاهر و بایش از 132، 1390ی اصفهان و گهارمحال و ببتیااری در ساال ها استان

کاانون تمرکاز جمعیات دهند شکلشهر 80درصد در 56/83اند؛ از این تعداد جمعیت شهری، حدود شهری داشته

ژ در اسات درصاد 47/25ژ میانگین میزان شناوری جمعیت در شهرهای واقع در خوشه حدود اند افتهشناور استقرار ی

درصاد و کمتارین میازان 76/64این خوشة شهری، بیشترین میزان شناوری جمعیت مربوط به شاهر شااپورآباد باا

رمحاال و ی اصافهان و گها هاا اساتان درصد استژ تعداد جمعیت شناور شاهری در 66/7مربوط به شهر اصفهان با

ژ اناد افتاه درصد آنها در خوشاة شاهری اساتقرار ی 53/90که از این تعداد، حدود استنفر 184682ببتیاری برابر با

استژ میانگین میازان بیکااری در 448/0و در خوشة شهری حدود 374/0شاخص نبست شهری در منطقه برابر با

درصاد 55/4ین میزان بیکاری در خوشة شاهری حادود میانگ که یحالاست؛ در 99/3سطح شهرهای استان برابر با

درصد اساتژ 96/85درصد و در این خوشه برابر با 69/84ژ میانگین میزان باسوادی در شهرهای استان برابر با است

کیلاومتر و در خوشاة شاهری برابار باا 9/10شهر مجاور در منطقاه برابار باا نیتر ینزدمیانگین فاصلة شهرها از

شهرهای اصفهان و شهرکرد در سال دهد یمی مربوط به شناورپذیری شهرها نشان ها دادهژ بررسی است کیلومتر 2/7

اند که روزانه برای کار یا تحصایل باه ایان نفر جمعیت شناور بوده 12037و 58505به ترتیب پذیرای حدود 1390

ژاند شده یمشهرها وارد

ژ دهاد یما ی مکاانی را نشاان ها دادهآمده از تحلیل اکتشافی دست و نتایج به DMPSی ا ماهوارهتصویر (5)شکل

درآماده وساته یپ هام باه ی اصفهان به صورت ی منطقة شهری شهر کالن، منطقة شود یمکه در شکل دیده گونه همان

ژاند خوردهاست و بازارهای منطقه با این اتصال فیزیکی به هم پیوند

63/ رانیدر ا یا به بازار کار منطقه یگذار از بازار کار شهر

یا منطقهی بازار کار ریگ شکلی اصفهان و شهر کالنمنطقة : 5 -لشک

و نگارندگان پژوهش( 1390)منبع: نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال

شهر تبریز، سردرود، باسامنج، 10شهر بوده است؛ از این تعداد 58، استان آذربایجان شرقی شامل 1390در سال

میازان زیااد جمعیات شاناور قارار سهند، اسکو، خسروشهر، ایلبچی، ممقان، گوگان و آذرشهر در خوشة شهری با

میلیون نفر آنهاا در 667/1میلیون نفر بوده است که بیش از 579/2حدود 1390ژ کل جمعیت استان در سال اند گرفته

؛ ایان تعاداد استنفر 27534خوشة شهری ساکن هستندژ تعداد جمعیت شاغل شناور شهری در این خوشه برابر با

کل جمعیت شاغل شناور شهری در استان آذربایجان شرقی استژ میاانگین میازان درصد 46/64دربرگیرند بیش از

درصد استژ در این خوشة شاهری، میاانگین میازان جمعیات 63/10جمعیت شاغل شناور شهری در استان برابر با

و درصاد 18/69ی مرباوط باه شاهر ساهند باا شناورفرسات درصد، بیشترین میزان 6/20شاغل شناور شهری برابر با

درصد استژ میزان شاخص نبست شهری در ایان خوشاة 66/2ی مربوط به شهر تبریز با شناورفرستکمترین میزان

ژ میانگین میزان است 579/0شاخص نبست شهری در سطح استان برابر با که ی حال دراست؛ 896/0شهری برابر با

و میانگین میزان بیکااری در ساطح شاهرهای درصد 56/2بیکاری در سطح شهرهای استان آذربایجان شرقی برابر با

درصد و در ایان خوشاه 26/83درصد استژ میانگین میزان باسوادی در شهرهای استان برابر با 81/2خوشه برابر با

شهر مجاور در استان آذربایجاان شارقی برابار باا نیتر ینزددرصد استژ میانگین فاصلة شهرها از 45/86برابر با

ی مربوط باه شاناورپذیری شاهرها نشاان ها دادهژ بررسی استکیلومتر 1/8ر خوشة شهری برابر با کیلومتر و د 1/15

نفر جمعیت شاناور باوده اسات کاه روزاناه بارای کاار یاا 19790، پذیرای حدود 1390شهر تبریز در سال دهد یم

ژاند شده یمتحصیل به این شهر وارد

نفر جمعیات 889583شهر و حدود 24، استان یزد 1390براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال

شهری داردژ خوشة شهری دربرگیرند بیشترین میزان جمعیت شناور شامل شهرهای یزد، حمیادیا، تفات، شااهدیه،

این خوشة شهری با جمعیات حادود زار،، اشکذر، خضرآباد، ندوشن، میبد، بفروئیه، اردکان، احمدآباد و عقداستژ

میاانگین کاه یحاال درصد از جمعیت شهری استان یزد را در خود جای داده اساتژ در 18/81نفر بیش از 722194

1397(، بهار 28 یاپیسال هشتم، شماره اول، )پریزی فضایی )جغرافیا(، پژوهشی برنامه -/ فصلنامه علمی 64

درصد است، میانگین میزان جمعیت شناور در خوشة شاهری 34/12میزان جمعیت شناور در شهرهای استان برابر با

درصد و کمترین میازان شاناوری 4/50ن شناوری مربوط به شهر بفروئیه با درصد استژ بیشترین میزا 76/19حدود

نفر بوده است 20670حدود 1390درصد استژ تعداد جمعیت شناور استان یزد در سال 34/5مربوط به شهر یزد با

و در 546/0ژ شاخص نبست شهری در اساتان یازد برابار باا اند افتهدرصد آن در خوشة شهری استقرار ی 98/91که

کاه یحاال است؛ در 92/2ژ میانگین میزان بیکاری در سطح شهرهای استان برابر با است 673/0خوشة شهری حدود

ژ میانگین میزان باسوادی در شهرهای استان برابر باا استدرصد 58/2میانگین میزان بیکاری در خوشة شهری حدود

شاهر مجااور در نیتار یا نزدنگین فاصلة شهرها از درصد استژ میا 23/87درصد و در این خوشه برابر با 33/87

ی مرباوط باه هاا دادهژ بررسای اسات کیلاومتر 65/13کیلومتر و در خوشة شاهری برابار باا 8/26استان یزد برابر با

نفر جمعیت شناور بوده اسات کاه 16808، پذیرای حدود 1390شهر یزد در سال دهد یمشناورپذیری شهرها نشان

ژاند شده یما تحصیل به این شهر وارد روزانه برای کار ی

میلیون نفر جمعیت شاهری داشاته اسات؛ از ایان تعاداد 045/1شهر و بیش از 32، 1390استان مرکزی در سال

درصد در شهرهای اراک، کارگان، کرهرود، سانجان، آساتانه، شاازند، داوودآبااد، مهااجران، 88/55جمعیت شهری

آینادژ میاانگین میازان تمرکز جمعیت شاناور باه شامار مای های که کانون اند افتهتوره، گارسیان و ساروق استقرار ی

ژ اسات درصاد 8/24درصد و در شهرهای واقع در خوشه حادود 22/14شناوری جمعیت در شهرهای استان حدود

درصاد و کمتارین میازان 24/62در این خوشة شهری، بیشترین میزان شناوری جمعیت مربوط به شهر کرهارود باا

درصد استژ تعداد جمعیات شاناور شاهری در اساتان 99/4و 48/4مربوط به شهرهای ساروق و اراک به ترتیب با

ژ اناد افتاه درصاد آنهاا در خوشاة شاهری اساتقرار ی 99/70که از این تعداد، حادود استنفر 21949مرکزی برابر با

اساتژ میاانگین میازان 829/0ود و در خوشاة شاهری حاد 463/0شاخص نبست شهری در استان مرکزی برابر با

میاانگین میازان بیکااری در خوشاة شاهری حادود که یحالاست؛ در 1/3بیکاری در سطح شهرهای استان برابر با

درصاد و در ایان خوشاه برابار باا 19/84ژ میانگین میزان باسوادی در شاهرهای اساتان برابار باا استدرصد 86/3

کیلاومتر و در 97/14شهر مجاور در استان مرکزی برابر با نیتر ینزددرصد استژ میانگین فاصلة شهرها از 87/83

شهر مرکازی دهد یمی مربوط به شناورپذیری شهرها نشان ها دادهژ بررسی استکیلومتر 2/12خوشة شهری برابر با

ست که روزانه برای کار یا تحصیل به این شاهر وارد نفر جمعیت شناور بوده ا 13675، پذیرای حدود 1390در سال

ژاند شده یم

یریگ جهینتبحث و

حادود 1390میانگین میزان شناوری جمعیت شاغل شهری در ساطح نقااط شاهری ایاران در ساال که یحالدر

خوشاة درصاد، در 7/26قزوین حدود - کرج – ، میانگین میزان شناوری در خوشة شهری تهراناستدرصد 5/11

درصاد، در خوشاة شاهری اراک 6/20درصد، در خوشة شهری تبریز حدود 5/25شهرکرد حدود - شهری اصفهان

بنابراین میانگین میزان شناوری جمعیت شاغل است؛درصد 8/19درصد و در خوشة شهری یزد حدود 8/24حدود

65/ رانیدر ا یا به بازار کار منطقه یگذار از بازار کار شهر

به ور معناداری بیش از میانگین ملی است؛ شده به منزلة مراکز استقرار جمعیت شناور، ی شناساییها کانون شهری در

ژاستبر این اساس توزیع فضایی جمعیت شاغل شناور شهری در منا شهری ایران به ور معناداری ناهمگن

ی تمرکز جمعیت شااغل شاناور شاهری نشاان ها کانونتحلیل شاخص نبست شهری در سطح ملی و در سطح

میازان کاه ی حاال درباوده اسات؛ 15/0برابر باا 1390در سال ارزش شاخص نبست شهری در سطح ملی دهد یم

شاهرکرد برابار - ، برای خوشة شهری اصفهان58/0قزوین برابر با -البرز -نبست شهری برای خوشة شهری تهران

اسات؛ 67/0و خوشة شهری یزد برابر با 83/0، خوشة شهری اراک برابر با 9/0، خوشة شهری تبریز برابر با 45/0با

ی تمرکز جمعیت شاغل شناور شهری به اور معنااداری بایش از ها کانونبنابراین میزان شاخص نبست شهری در

و هاا تیفعالاز این منا در استیالی ی شهر پرجمعیت است که منابع، امکانات، جمعیت، هرکداممیانگین ملی و

؛شادنی اسات ی ناشای از تجماع تبیاین هاا صارفه ژ این وضعیت براساس کند یمرا به سوی خود زهکشی ها هیسرما

ی تمرکز جمعیت شاغل شناور شهری در ایران، تسلط وضعیت ها کانونی اصلی و مشترک ها یژگیوبنابراین یکی از

ی آرتایس و هاا افتاه ستژ نتاایج مطالعاه در ایان بباش باا ی ها کانوننبست شهری و ناهمگنی نظام شهری در این

ی در ناواحی ا منطقاه ی برونوآمدها رفتیای اسرانیا دال بر وجود میزان بیشتری از ( در ایالت کاتالون2000همکاران )

زیر سلطة ی شهر بزرگ همبوانی داردژ

شهر منطقاه اساتژ نیتر تیپرجمعی مربوط به شناورفرستشده، کمترین میزان در هر پنج خوشة شهری شناسایی

درصاد، در خوشاة 2ی مربوط به شهر تهران باا فرستشناورقزوین، کمترین میزان - کرج – در خوشة شهری تهران

درصد، در خوشة شهری تبریاز مرباوط باه شاهر تبریاز باا 7/7شهرکرد مربوط به شهر اصفهان با - شهری اصفهان

درصد و در خوشة شهری یزد مربوط باه شاهر یازد باا 5درصد، در خوشة شهری اراک مربوط به شهر اراک با 7/2

از ایان هرکادام درصد است؛ عالوه بر این بیشترین میزان شاناورپذیری نیاز مرباوط باه شاهرهای پرجمعیات 3/5

به سمت شهرهای مرکزی ها حومهاز ها خوشهدر تمامی وآمدها رفتبنابراین الگوی غالب ؛ی شهری استها خوشه

ی نیاز باا شادت ا حوماه ی درونوآمادها رفات و هاا حومهاز شهرهای مرکزی به سمت وآمد رفت؛ با این حال است

ی حومه به شهر مرکزی جریان داردژ مقایسة وضاعیت ایاران باا ساایر کشاورها نشاان وآمدها رفتکمتری نسبت به

را شکل وآمدها رفتدرصد، الگوی غالب 41با سهم نسبی ها حومهمیان آمدو رفتدر ایاالت متحد آمریکا، دهد یم

، الگاوی غالاب هاا حوماه به شهرهای مرکزی و از شاهرهای مرکازی باه ها حومهاز وآمد رفتدهد و پس از آن می

ژی روزانه استوآمدها رفت

مقایساه باا ساایر اشاکال ی در ا حوماه ی درونوآمادها رفات ، 2000تاا 1990ی هاا سالدر سوئیس و در فاصلة

در حال رشد بوده استژ تر شتابان، وآمد رفت

باه شاهرهای مرکازی ارتقاا ها حومهاز وآمد رفتی به سطح ا حومه ی درونوآمدها رفتدر زوریخ و برن حجم

ی مشااغل، افازایش معنااداری را در نینشا حومه(ژ منا شهری فرانسه نیز به سبب Keseru, 2013: 26یافته است )

2005تاا 1995ی ها سالی از حومه به شهرهای مرکزی در فاصلة وآمدها رفتی و ا حومه ی درونوآمدها رفتحجم

سااکن و در مراکاز فعالیات هاا حومهشاغالن در گهارم سهژ در منا شهری پاریس، لیون و مارسی، اند کردهتجربه

1397(، بهار 28 یاپیسال هشتم، شماره اول، )پریزی فضایی )جغرافیا(، پژوهشی برنامه -/ فصلنامه علمی 66

1982ی هاا سالکنندگان از حومه به مرکز شهر در فاصلة وآمد رفتدر پاریس، تعداد ی مشغول به کار هستندژا حومه

(ژAguilera et al, 2009: 3درصد افزایش یافته است ) 25حدود 1999تا

ی مناا شاهری ریا گ شاکل دهد به سبب یافته نشان می در ایران و کشورهای توسعه وآمدها رفتمقایسة الگوی

در ایاالت متحد آمریکا و اروپای غربی به سامت افازایش اهمیات وآمد رفتجی الگوهای ی، تغییر تدریا گندهسته

به شهرهای مرکزی است؛ با این حال در ایران الگوی غالاب از ها حومهاز وآمد رفتی و ا حومه ی درونوآمدها رفت

نیتار مهام ، هاا حوماه از شهرهای مرکزی به سامت وآمد رفتو پس از آن استبه شهرهای مرکزی ها حومهجانب

روزاناه، وآماد رفات بنابراین نکتة اصلی در تفاوت میاان الگوهاای ؛ی در منا شهری ایران استوآمد رفتالگوی

در منطقاة کاه یحاال ژ در اسات اقتصادی حاکم بر کشورها و منا شهری کشاورهای مبتلاف - شرایط اجتماعی

را از مرکز شهر باه سامت بیارون تقویات کارده اسات، در وآمد رفتی مرکز شهر، جریان ساز انیاعشهری پاریس،

از مرکز شهر وآمد رفتآمریکایی در مرکز شهرها، هنوز - ایاالت متحد آمریکا، با توجه به استقرار سیاهان آفریقایی

(ژGrengs, 2010: 43رون دارد ) ها حومهبه مراکز اشتغال در

جرت از مناا روساتایی و شاهرهای کوگا و اساتقرار آنهاا در ی عمدتاا نتیجة مهانینش حومهدر ایران، فرایند

درواقاع ی شاغلی موجاود در شاهرهای مرکازی اساتژ هاا فرصات پیرامون شهرهای بزرگ، باه منظاور اساتفاده از

ی زیااد زنادگی شاامل هزیناة زماین، هاا نهیهزعمدتاا مهاجران بقه پایین و متوسط هستند که به سبب نانینش حومه

ی هاا فرصات ی از مناد بهاره و ژژژ، توان سکونت در شهرهای مرکزی را ندارناد و بارای ونقل حملمسکن، آموزش،

یحاال ؛ در اناد افتهی زندگی در پیرامون شهرهای بزرگ اسکان یها نهیهزو کاهش کلی شهرها کالنشغلی موجود در

فضایی میان محل ساکونت عادلتمراکز تولید شغل در ایران هستندژ بر این اساس نبود نیتر مهمشهرهای بزرگ که

روزاناه در مناا وآماد رفات باه شاهرهای مرکازی را باه الگاوی غالاب هاا حومهاز وآمد رفتو مشاغل، الگوی

ایران تبدیل کرده استژ یشهر کالن

ی ساکونتی نیاروی کاار مهااجر نا یگز ییجادا در گاین دهد یم( نیز نشان 2017نتیجة مطالعات ژو و همکاران )

ی هاا نهیهزی از نیروی کار مهاجر روستایی توان پرداخت ا عمدهدالیل اقتصادی داردژ درواقع ببش روستایی عمدتاا

ی هاا نهیهزگزینند که ی را برمیا حومهشهرهای - مسکن را در شهرهای مرکزی ندارند و بنابراین سکونت در روستا

ژکند یممسکن کمتری را به آنها تحمیل

ی محل استقرار ها استانمقایسة بین میانگین فاصلة شهرها در درون هر خوشة شهری و میانگین فاصلة شهرها در

به ور معناداری کمتر از میانگین فاصالة شاهرها در ها خوشهمیانگین فاصلة شهرها در درون دهد یمنشان ها خوشه

کیلومتر و میانگین فاصلة 8ر خوشة شهری تبریز حدود ؛ برای نمونه میانگین فاصلة شهرها داستی مربو ه ها استان

ی نیااز ا مااهواره کیلاومتر اسات؛ عاالوه بار ایان تحلیال، تصااویر 15شاهرها در اساتان آذربایجاان شارقی حادود

وستهیپ هم بهی منا شهری ریگ شکلی شهری و روستایی پیرامون آنها و ها حومهی شهرهای مرکزی و وستگیپ هم به

؛ با این حال ساختار فضایی موجود با فرایند گذار کند یم دییتأی استقرار جمعیت شاغل شناور شهری اه کانونرا در

یافتاه، ی، الگوی غالب در کشورهای توساعه ا گندهستهی منا شهری ریگ شکلی و شهر کالنبه منطقة شهر کالناز

67/ رانیدر ا یا به بازار کار منطقه یگذار از بازار کار شهر

ست، عمدتاا تمرکززدایی متمرکز است که در در فرایند تحول ساختار فضایی این منا ر داده ا آنچهتفاوت داردژ

ی از شهرهای پیرامون شهر اصلی منتقل شاده و منطقاة ا مجموعهآن توسعة شهری به جای تمرکز در شهر مرکزی به

ی، تسالط الگاوی فضاایی ا منطقاه - سااختار شاهری گونه نیاشکل گرفته استژ ویژگی بارز ای وستهیپ هم بهشهری

باه شاهرهای هاا حوماه روزاناه از سامت وآماد رفتی، الگوی ا هسته ت ی استژ در این ساختار فضایی ا هسته ت

ی اساتقرار هاا کاانون ژ میاانگین میازان بیکااری در شود یمجمعیت شناور محسوح وآمد رفتمرکزی، الگوی غالب

میازان باساوادی در درون کاه یحالجمعیت شاغل شناور شهری تا حدودی از منا پیرامونی آنها بیشتر است؛ در

میاان وضاعیت مساکن و تعاادل ژ از آنجا که نبود دهد یمنسبت به منا پیرامونی وضعیت بهتری را نشان ها خوشه

روزاناه در مناا شاهری اسات، میازان بیشاتر بیکااری در وآماد رفتی ها انیجر دهند شکلاشتغال، عامل اصلی

منا که یحال؛ در کند یمرا برای کاهش آن ایجاد ها ییجا هجابری از ی استقرار جمعیت شناور، حجم بیشتها کانون

ژدهد یمرا شکل ها وآمد رفتبا میزان کم بیکاری و تطاب بیشتر میان مسکن و اشتغال، حجم کمتری از

شنهادیپ

دهاد یما و در حال توسعه نشاان افتهی توسعههای مشابه در کشورهای ی پژوهش با نتایج پژوهشها افتهمقایسة ی

ی ایاران همانناد ساایر مناا جهاان، الگاوی شاهر کاالن در مناا وآمادها رفات ی آتی، الگوی غالب ها سالدر

ی مناساب بارای تمرکززدایای بهیناه و توزیاع زیا ر برنامهشهر مرکزی خواهد بود؛ بنابراین - ی و حومها حومه درون

ی ایاران شاهر کاالن در مناا ونقل حملبهبود و ارتقای سیستم نیهمچنی شهری و ها حومهدر ها تیفعالمطلوح

ضروری خواهد بودژ

منابع

بها : یا منطقهه و یشههر مطالعها در ادیه بن - شههر مناطق یشناس گونه ،(1389) ار،یاسفند زبردست، و رجیا ،یاسد -1

،43 شامار ،2 دور ،یشهرسااز و یمعماار - باا یز یهنرها یةنشر ،رانیا در یشهر ةمجموع مفهوم یواکاو بر ینظر

ژ30-17 ،تهران

تیه فیک یها شاخص یمکان لیتحل ،(1392) عبااس، ،ییرجا و نیحس ان،یمنصور احمد؛ پوراحمد، ؛نیحس نژاد، یحاتم -2

ژ56-29 ،تهران ،4 شمار ،45 دور ،یانسان یایجغراف یها پژوهش ،تهران شهر در یزندگ

لیه تحل ،(1392) ه،یراضا ،یمحمادآباد انیدریا ح و مهارداد زماناه، انیا محمود ن؛یحس ان،یمنصور ؛محمدرضا ،یرضوان -3

- یکالباد یزیر برنامه ،یمکان یها داده یاکتشاف لیتحل کردیرو با رانیا ییروستا و یشهر ینواح در یکاریب یمکان

ژ48-37 ،تهران ،3 شمار ،1 دور ،ییفضا

در مسهکن تیه فیک یهها شاخص یمکان عیتوز ،(1394) ن،یمحمدحس ،یستار و نیحس ان،یمنصور اهلل؛ کرامت ،یاریز -4

ژ91-75 ،اصفهان ،2 شمار ،(ایجغراف) ییفضا یزیر برنامه ،یمکان یها داده یاکتشاف لیتحل کردیرو: تهران شهر

1397(، بهار 28 یاپیسال هشتم، شماره اول، )پریزی فضایی )جغرافیا(، پژوهشی برنامه -/ فصلنامه علمی 68

یزمهان - ییفضها ییایه پو ،(1392) روشان ، زاده، شیدروو احمد پوراحمد، ن؛یحس ان،یمنصور ؛فران ،ینیالد فیس -5

ژ42-21 ،اصفهان ،1 شمار ،1 دور ،یشهر یزیر برنامه ییایجغراف یها پژوهش ،(1390-1335) رانیا یشهر نظام

ژ1390 مسکن، و نفوس یعموم یسرشمار ران،یا آمار مرکز -6

7- Aguilera, A, Wenglenski, S, Proulhac, L., (2009). Employment suburbanisation, reverse

commuting and travel behaviour by residents of the central city in the Paris metropolitan

area, Transportation Research Part A: Policy and Practice, Elsevier Publishing, 43 (7), 685–691,

https://doi.org/10.1016/j.tra.2009.06.004.

8- Artis, M, Romani, J, Surinach, J., (2000). Determinants of Individual Commuting in

Catalonia, 1986–91: Theory and Empirical Evidence, Urban Studies, SAGE Publishing, 37

(8), 1431–1450, https://doi.org/10.1080/00420980020080191.

9- Bloze, G, Skak, M., (2016). Housing equity, residential mobility and commuting, Journal of

Urban Economics, Elsevier Publishing , 96, 156-165, https://doi.org/10.1016/j.jue.2016.09.003.

10- Bontje, M., (2007). Deconcentration and commuter traffic: Trends and policies in the

Netherlands, Informationen zur Raumentwicklung, Budapest, 2 (3), 141–148.

11- Burger, M.J, De Goei, B, Van der Laan, L, Huisman, F.J.M., (2011). Heterogeneous

development of metropolitan spatial structure: Evidence from commuting patterns in

English and Welsh city-regions, 1981–2001, Cities, Elsevier Publishing, 28 (2), 160–170, doi:

10.1016/j.cities.2010.11.006.

12- Ellder, E., (2014). Commuting choices and residential built environments in Sweden, 1990–

2010: a multilevel analysis, Urban Geography, Taylor & Francis Publishing, 35 (5), 715–734,

https://doi.org/10.1080/02723638.2014.916906.

13- Fouberg, E.H, Murphy, A.B, Blij, D., (2009). Human Geography: People, Place, and

Culture, JOHN Wiley & Sons Publishing, Ninth Edition, United States, 472 pages.

14- Grengs, J., (2010). Job accessibility and the modal mismatch in Detroit, Journal of Transport

Geography, Elsevier Publishing, 18 (1), 42–54, https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2009.01.012.

15- Helminen, V, Rita, H, Ristimäki, M. & Kontio, P., (2012). Commuting to the centre in

different urban structures. Environment and Planning B: Planning and Design, SAGE

Publishing, 39 (2), 247–261, doi:10.1068/b36004.

16- Holmes, J.H., (1971). External Commuting as A Prelude to Suburbanization, Annals of the

Association of American Geographers, Taylor & Francis Publishing, 61 (4), 774–790,

doi:10.1111/j.1467-8306. 1971. tb00825. x.

69/ رانیدر ا یا به بازار کار منطقه یگذار از بازار کار شهر

17- Horner, M.W., (2004). Spatial dimensions of urban commuting: a review of major issues

and their implications for future geographic research, The Professional Geographer, Taylor

& Francis Publishing , 56 (2), 160–173, https://doi.org/10.1111/j.0033-0124.2004.05602002.x.

18- Horner, M.W, Mefford, J.N., (2007). Investigating urban spatial mismatch using job–

housing indicators to model home–work separation, Environment and Planning A, SAGE

Publishing, 39 (6), 1420–1440, https://doi.org/10.1068/a37443.

19- Hutchison, R., (2009). Encyclopedia of Urban Studies, sage Publishing, First edition, United State, 1080 pages.

20- Ihlanfeldt, K. R., (2006). A primer on spatial mismatch within urban labor markets, In R. J.

Arnott, & D. P. McMillen (Eds.), A companion to urban economics, Blackwell Publishing, First

Edition, Harvard, 574 pages.

21- Keseru, I., (2013). Post-suburban transformation in the functional urban region of

Budapest in the context of changing commuting patterns, PhD Thesis in Economic and

Social Geography, Szeged.

22- Niedzielski, M. A., (2006). A spatially disaggregated approach to commuting efficiency,

Urban Studies, 43 (13), SAGE Publishing, 2485–2502, doi:10.1111/j.1435-5957.2010.00295. X.

23- Niedzielski, M.A, O’Kelly, M.E, Boschmann, E.E., (2015). Synthesizing spatial interaction

data for social science research: validation and an investigation of spatial mismatch in

Wichita, Kansas, Computers, Environment and Urban Systems, Elsevier Publishing, 54, 204–

218, https://doi.org/10.1016/j.compenvurbsys.2015.09.004.

24- OECD, (2006). OECD Methodology for the Definition of Metropolitan Region, Metropolitan Database, http://www.oecd.org/dataoecd/41/37/45511614.pdf

25- Romani, J, Surinach, J, Artis, M., (2003). Are Commuting and Residential Mobility

Decisions Simultaneous: The Case of Catalonia, Regional Studies, Spain, 37 (8), 813–826,

https://doi.org/10.1080/0034340032000128730.

26- Schwanen, T, Dieleman, F.M, Dijst, M., (2004). The Impact of Metropolitan Structure on

Commute Behavior in the Netherlands: A Multilevel Approach, Growth and change, a

journal of urban and regional policy, Edward Elgar Publishing, 35 (3), 304–333,

https://doi.org/10.1111/j.1468-2257.2004.00251.x.

27- Song, Y, Shao, G, Song, X, Liu, Y, Pan, L, Ye, H., (2017). The Relationships between Urban

Form and Urban Commuting: An Empirical Study in China, Sustainability, MDPI

Publishing, 9 (7), 1-17, doi:10.3390/su9071150.

1397(، بهار 28 یاپیسال هشتم، شماره اول، )پریزی فضایی )جغرافیا(، پژوهشی برنامه -/ فصلنامه علمی 70

28- Ta, N, Chai, Y, Zhang, Y, Sun, D., (2017). Understanding job-housing relationship and

commuting pattern in Chinese cities: Past, present and future, Transportation Reaserch Part

D, Elsevier Publishing, 52, 562-573, https://doi.org/10.1016/j.trd.2016.11.011.

29- Wang, F., (2000). Modeling commuting patterns in Chicago in a GIS environment: a job

accessibility perspective, The Professional Geographer, Taylor & Francis Publishing, 52 (1), 120–133, https://doi.org/10.1111/0033-0124.00210.

30- Wang, E, Song, J, Xu, T., (2011). From ‘‘spatial bond” to ‘‘spatial mismatch”: an

assessment of changing jobs–housing relationship in Beijing, Habitat International, Elsevier

Publishing, 35 (2), 398–409, https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2010.11.008.

31- Watts, M. J., (2009). The impact of spatial imbalance and socioeconomic characteristics on

average distance commuted in the Sydney metropolitan area, Urban Studies, SAGE

Publishing, 46 (2), 317–339, https://doi.org/10.1177/0042098008099357.

32- Zax, J.S, Kain, J.F., (1991). Commutes, Quits and Moves, Journal of urban economics,

Elsevier Publishing, 29 ,153-165, https://doi.org/10.1016/0094-1190(91)90010-5.

33- Zhao, P, Lu, B, De Roo, G., (2011). Impact of the jobs-housing balance on urban

commuting in Beijing in the transformation era, Journal of Transport Geography, Elsevier

Publishing, 19 (1), 59–69, https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2009.09.008.

34- Zhou, S, Deng, L, Huang, M., (2013). Spatial analysis of commuting mode choice in

Guangzhou City, China, Chinese Geographical Science, Springer Publishing , 23 (3) , 353–364,

doi: 10.1007/s11769-012-0569-2.

35- Zhu, P, Zhao, S, Wang, L, Al Yammahi, S., (2017). Residential segregation and commuting

patterns of migrant workers in China, Transportation Research Part D, Elsevier Publishing,

52, 586-599, https://doi.org/10.1016/j.trd.2016.11.010.