T ürk Hava Yollar› Teknik A.fi. ve Ame-rikan menfleili motor üreticisiPratt&Whitney’in ortak oldu¤u ‹stan-
bul Sabiha Gökçen Uluslararas› Havalima-n›’nda kurulan Turkish Engine Center (TEC-Türk Motor Merkezi) binas› LEED Gold serti-fikas› ile ödüllendirildi. Altensis firmas›n›n LE-ED dan›flmanl›¤›n› yapt›¤› bina, bir uçak mo-tor bak›m merkezinden beklenmeyecek ka-dar sessiz, konforlu, temiz ve verimli!..
2010 y›l› Ocak ay›nda faaliyete geçen Tur-kish Engine Center, ABD merkezli Yeflil BinaKonseyi’nin Enerji ve Çevre Dostu Tasar›mdaLiderlik (U.S. Green Building Council-Lea-dership in Energy Environmental Design)standartlar›na göre çevreye duyarl› konsept-te tasarlanm›fl ve infla edilmiflti. Bu süre zar-f›nda yap›lan de¤erlendirme çal›flmalar› so-nucunda Türk Motor Merkezi, 29 Temmuz2010 tarihinde Türkiye’de, LEED Gold sertifi-kas›n› almaya hak kazanan ikinci flirket oldu.
Türkiye’de LEED Gold sertifikas› alan ikinci bina Turkish Engine Center oldu... LEED dan›flmanl›¤›n›
Altensis firmas›n›n yapt›¤› bina kendinden beklenmeyecek kadar sessiz, konforlu ve verimli...
Turkish Engine Center’›n tesis ve atölyedüzeni, motor bak›m maliyetlerini ve sürele-rini minimize edecek flekilde yal›n bak›m veyönetim konseptine göre düzenlenmifl. Çal›-flanlar›na sa¤l›kl› bir ortam sa¤layacak tesis,do¤al kaynaklar›n verimli bir flekilde kullan›l-mas› neticesinde enerji maliyetlerinde deönemli ölçüde tasarruf sa¤l›yor.
Binan›n içine girilince ilk göze çarpan un-sur gün ›fl›¤›n›n yo¤unlu¤u oluyor. Bunu ofiskat›nda cephelerdeki büyük pencere alanlar›,atölyede ise pencerelerle oldu¤u kadar çat›-ya monte edilmifl gün ›fl›¤› sistemleri ile sa¤-l›yor. Binada toplam 361 adet Solatube gün›-fl›¤› ayd›nlatma borusu var ve bu sayede içe-riye güneflin faydal› ›fl›¤› girerken, zararl› ›fl›n-lar engelleniyor, so¤utma yüklerini art›rm›yorve binada çal›flan herkes gün›fl›¤›ndan maksi-mum düzeyde faydalan›yor. Ayr›ca binan›nher köflesine yerlefltirilmifl gün›fl›¤› sensörleriiç mekanlardaki ayd›nlatma seviyesini her sa-niye ölçüp, ›fl›k miktar›na göre ayd›nlatma ar-matürlerini k›sabiliyor. Bu sayede ayd›nlatmaiçin harcanan elektrikten çok ciddi tasarrufsa¤lanabiliyor.
Enerji tasarrufu için binada birçok uygula-ma yap›lm›fl. ‹fle binan›n kabu¤undan baflla-n›lm›fl ve binan›n tamam› yüksek yal›t›ma sa-hip olacak flekilde tasarlanm›fl. (Çat›lar 0,35W/m2K, duvarlar 0,4 W/m2K, döflemeler,0,44 W/m2K, cam/pencere birleflik 1,8W/m2K). Ayr›ca camlar günefl kontrollü Loweözelli¤e sahip (SC=0,36).
Binan›n mekanik sistemlerinde ise sonteknoloji sistemler kullan›lm›fl. Taze hava, ›s›geri kazan›ml› klima santralleri ile bina içineal›n›rken, ofislere VAV kutular› ile gerekti¤ikadar veriliyor. Ayr›ca binan›n birçok odas›n-daki karbondioksit monitörleri sayesinde de-mand ventilation (ihtiyaca göre havaland›r-ma) yap›l›yor. Öte yandan verilen taze havamiktar› ASHRAE 62.1 standard›nda verilenmiktarlardan yüzde 30-50 daha fazla.
Binada kullan›lan tüm mekanik cihaz veekipmanlar en verimlilerinden seçilmifl; ka-zanlar yo¤uflmal›, chiller’ler ve pompalar fre-kans konvektörlü... S›cak su ise çat›ya kuru-lan 20 adet günefl paneli ile destekleniyor.Ayd›nlatma sistemlerinde de T5 floresanlarve dim edilebilir elektronik balastlar dikkatçekiyor.
Turkish Engine Center binas›ndaki bütün
elektromekanik sistemler oldukça geliflmiflbir otomasyon sistemi ile tek bir merkezdenkontrol edilebiliyor. DALI (Dijital adrese daya-l› ayd›nlatma arayüzü) sayesinde binadakiher armatür ayr› bir flekilde aç›labiliyor, kapa-nabiliyor veya k›s›labiliyor. Otomasyon saye-sinde insan hatalar›ndan oluflacak enerji ve-rimsizlikleri minimuma indirilmifl. Bütün buuygulamalar sayesinde bina için yap›lanenerji modellemesinde ASHRAE 90.1 stan-dartlar›na k›yasla yaklafl›k yüzde 25’lik birenerji verimlili¤i elde edilmifl. Ancak bu sa¤-
lan›rken termal konfor göz ard› edilmemifl;nitekim atölye dahil binan›n her köflesi AS-HRAE 55 standard›na göre iklimlendiriliyor.
Yüzde 60 su tasarrufu sa¤lan›yorTEC binas›, su harcamalar›nda da oldukça
cimri. Öncelikle bina etraf›ndaki tüm peyzaj,yerel ve adapte olmufl bitkilerden seçilmifl.Bu bitkiler büyüdükleri zaman hemen he-men hiç ekstra sulama gerektirmeden ya-flamlar›n› sürdürülebilecekler. Otuz bin met-rekareden fazla peyzaj alan› bulunan bir ara-
zi için bu çok önemli. Ayr›ca binan›n büyükbir çat›s› var ve tamam›ndan ya¤mur sular›500 m3lük bir tankta toplan›yor. Toplananya¤mur suyu özel filtrasyondan geçirilerekkullan›m suyu kalitesine getirildikten sonrabinan›n her yerinde ve peyzajda kullan›l›yor.Kullan›lan su armatürleri de piyasadaki enverimli armatürler. Susuz pisuarlar, çift bu-tonlu rezervuarlar, sensörlü ve perlatörlü ba-taryalar bunlardan baz›lar›.Sonuçta bu sayede toplamLEED hesaplamalar›nda yüz-de 60’lara varan bir su tasar-rufu sa¤lanm›fl.
Bina çat›s›nda beyaz renk-li TPO membran kullan›lm›flve bu sayede so¤utma yükle-ri ve ›s› adalar› azalt›lm›fl. Bi-nadaki so¤utma sistemlerin-de kullan›lan R410a veR134a tipi ak›flkanlar, ozonazarar vermeyen cinsten. Ayr›-ca tesisin yollar› ve park alan-
lar›nda ›s› adas› etkisine karfl› kara asfalt yeri-ne aç›k renkli beton kullan›lm›fl.
‹ç mekanlarda kullan›lan malzemeler deözenle seçilmifl. Binadaki tüm iç mekan bo-yalar›n›n, yap›flt›c›lar›n›n ve macunlar›n insansa¤l›¤›na zararl› kimyasallar› (VOC) minimumiçermesine özen gösterilmifl. Örne¤in hal›Green Label Plus sertifikal› seçilirken, yap›flt›-r›c›s› için kimyasal yerine çift tarafl› bantlar
kullan›lm›fl. Boya ve epoksi malzemeler sol-vent içermeyen ürünlerden tercih edilmifl.Bütün bunlar iç mekan hava kalitesini art›r›-yor. Kullan›lan malzemelerde minimum yüz-de 10’luk geri dönüfltürülmüfl içeri¤e sahipolmalar› arand›¤› gibi, inflaat s›ras›nda ortayaç›kan at›klar›n da yüzde 78’i geri dönüflümegönderilmifl.
Turkish Engine Center, THY Teknik A.fi.aç›s›ndan Yeflil Bina uygulamalar›n›n yap›ld›¤›ilk bina ama son bina olmayaca¤› kesin. Nite-kim hemen yan› bafl›ndaki dev HABOM (Ha-vac›l›k Bak›m Onar›m Merkezi) inflaat› da LE-ED kriterlerine göre devam ediyor. Sürdürüle-bilirli¤i kurumsal kimli¤ine iflleyen THY, heralanda tüm Türk firmalar›na örnek oluyor.
Turkish Engine Center Genel MüdürYard›mc›s› Bilal Ekfli
“Turkish Engine Center’›n, Türkiye’dekidevlet binalar›n›n somurtkan ifadelerinin ter-sine s›k›c› olmayan, ferah bir yönü var. TECbinas› belli bafll› özel sektör firmalar›nda rast-lanabilecek renkli bir ruh haline sahip. Bu, in-sanlar›n ifl yap›fl biçimlerinden tutun da, bir-
birleriyle iletiflimlerine varana kadar birçokolumlu katk› sa¤l›yor. Binan›n enerji verimliolmas› ve estetik aç›dan güzelli¤i, çal›flanlar›-m›z›n da ifl yap›fl hassasiyetlerine yans›yor. Bi-nadaki o güzel hava içsellefltiriliyor. Kötü birortamda, bir malzeme tafl›n›rken gösterilenhassasiyetle, yeflil bir binadaki hassasiyet çokfarkl› oluyor. Ortam, çal›flanlar› da iyi iflleryapmaya zorluyor, ifl kalitesini yükseltiyor.Bu, insanlar›n, giydikleri elbiseye göre dav-ranmas› gibi bir fley. Yeflil Binan›n d›fl›ndaTurkish Engine Center olarak ‹fl Sa¤l›¤› veGüvenli¤i ile Kalite Yönetimi konusunda daciddi çal›flmalar›m›z var. Bunlar›n hepsini bü-tün olarak görüyoruz. Yani TEC, temeldençat›s›na kadar yeni bir kültürle kuruldu...”
Turkish Engine Center Tesis Müdürü Fatih K›l›nç
“Hem insan hem çevre öncelikle dikkateald›¤›m›z konular. Binaya tafl›nal› bir sene ol-du. Çal›flanlar›m›z, s›cak geçen yaz› hiç his-setmediler. O dönemlerde, üç chillerimiz ol-mas›na ra¤men tek chillerle binay› so¤utabi-liyorduk. Bir chiller ile yaz› geçirebildik. Yal›-
t›m›m›z da üst düzeyde. Bir uçak motor ba-k›m tesisi olmam›zdan dolay› çal›flanlar›m›zçok hassas ifller yap›yorlar. Onlar›n çal›flmakoflullar›n›n konforu çok önemli. Önemli iflleryapt›klar›ndan, kendilerinin de önemli oldu-¤unu fark etmelerini istiyoruz. Nezih bir or-tam yaratmaya çal›fl›ld›. Her fley insan›n mut-lulu¤una yönelik.”
“Yeflil Bina, sadece bir sertifika alm›fl ol-maktan ibaret de¤il. Bunun gerek enerji ta-sarrufu gerek çal›flan memnuniyeti olarakciddi bir geri dönüflü var. ‹nsanlar›n memnu-niyeti ve verimlili¤ini art›rd›¤› gibi, binan›nenerji veya di¤er alanlardaki tasarrufu vekarl›l›¤› da art›r›yor. Yani bir yönü kar, di¤eryönü de çevreye ve insana sayg›. Dolay›s›ylaLEED’e sadece bir sertifika olarak bakma-mak laz›m. Sertifika almak ikinci planda ka-
l›yor. O sadece yap›lan›n belgelendirilmesi.Önümüzdeki y›llarda birçok baflvuru olacakve firmalar bunun üzerinde duracaklar.Çünkü Yeflil Binan›n kazan›mlar› çok. Ferdiolarak bile çevreye sayg› ve insana de¤erönümüzdeki y›llarda daha çok gündeme ge-lecek. Hatta demokrasi bile bu iflin alt bafll›-¤› olacak. ‹nsana ve çevreye sayg› duyulmaz-sa demokrasi de oturtulamaz. Yeni yat›r›m-larda mutlaka çevre ve insan faktörleri önplanda tutulmal›...”
Turkish Engine Center Tesis Müdürü Fatih K›l›nç
Turkish Engine CenterTürk Hava Yollar› Teknik A.fi. ve Amerikanmenfleli motor üreticisi Pratt&Whitney’in or-takl›¤› ile ‹stanbul Sabiha Gökçen Uluslarara-s› Havaliman›’nda kurulan Türk Motor Mer-kezi 10 hektarl›k bir alan üzerinde 25.000m2lik kapal› alana sahip. Yerli ve uluslarara-s› havayolu flirketlerine uçak motoru bak›mhizmeti veren Türk Motor Merkezi’nin y›ll›kkapasitesinin k›sa süre zarf›nda y›lda 200uçak motoru olmas› hedefleniyor. fiirket halihaz›rda 230 kifliye istihdam sa¤l›yor.Tam kapasiteye ulafl›ld›¤› zaman toplam istihdam say›s› 400 kifliye ulaflacak.
Türk Motor Merkezi’nin motor bak›m kabiliyetleriBoeing B737-300/400/500 CFMI CFM56-3 SerisiBoeing B737-600/700/800/900 CFMI CFM56-7B SerisiAirbus A320 Ailesi IAE V2500-A5Airbus A340-200/300 CFMI CFM56-5C Serisi
