1
..
,
IX .
,
- ,
,
,
,
.
,
I . .. [, 2000. . 1-
196]. . -
, (
), . -, -
, , ,
, - ,
-
- . -, -
,
, .
, , , , , ,
- .
2
[, 1948. . 228, 229. 3; Brook, 1999.
P. 27-44; , 2013. . 107-133] . -
- [,
1953. . 128-150; , 1966. . 9-182; Golden, 1992. P. 232, 282, Map.
VII, VIII; , 2006. . 132-145] -
[, 2009. . 289-314]. , ,
[, , 1997.
]*.
,
IX . ,
. ,
/ [, 1986. . 336, 337], ,
, ,
[Dunlop, 1967. P. 50, 88; , 1967. . 167-202; Golden, 1980. P. 224-229;
, 1990. C. 128-131; , 2007. . 106-117; , 2009. .
294, 295; , 2013. . 28-35], , -
[, 2010. . 374-377].
, /
.
[,
1979. . 190], ,
[, 1975. . 73, 74; , , ,
, 2007. . 13-250]. ,
/ , ,
.
3
IX .
[, 2000. . 119, 120; , ,
2011. . 67-70].
-
. .
XIX ,
,
IX . [,
1866. . 3; , 1885. . 7-11; , 1891. . 59-72; , 1906. .
15; , 1911. . 273-280; , 1914. . 188-190]. ,
, ..
: , ..
, - [,
2010. . 13-22].
XX ,
, .. ..
, - ,
, , --
, -
[, 2012. . 32-41; , 2014. . 117-120].
,
.. [1958. . 140], ,
,
[, 2001. .
88-111; , 2005 . 3-277].
IX .?
. ,
- **
4
,
,
.
XX .,
- , -,
, - ,
, .
, /-
, 180 ,
. ,
[, 1836. . 32-65]. ,
, , , ,
, ,
50
.
, -
-
,
. ,
,
.
,
[, 1966. . 148-154;
, 2013. . 143-148; , , 2013. . 175-190],
.
- [, 2000. .
5
1] [, 2005 . 105, 106],
.
, [, 1984. . 3-
149; , 2005. . 3-286; , 2008. . 106-171; -,
1966. . 3-271; , 2012. . 13-20],
- , , ,
, ,
- , .
, ,
, ,
?
60- ..
,
,
. ,
VI-X .
, ,
.
. X . 3 ,
[, 1966. . 9-189].
..
.. . ,
[, 1982. .
51]. , ,
, [, 1967. . 46].
, -
6
,
, -
[, 1967. . 189; , 2000. . 206-221; , 2013.
. 121-133; , 2012. . 260-265].
[, , , , 2009. . 90-103]
- -
, .
,
, ,
,
,
[, 2013. . 13-25; ,
2013. . 34-50].
60-70-
IX . ,
[, 1967. .
3-189]
- ,
/
[Pletnjowa, 1978. S. 7-162]. .. , ..
- .. ,
.. ,
[, 1983. . 101,102; , 1988. . 97-111; , 1999. . 3-252;
, 2001. . 71-82; , 2005. . 427-451; , 2008. . 8-19].
VIII IX .
7
. 1. --
.
-
(. 1). ,
IX .
[, , 2002. . 14-16; , 2009. . 7-17].
,
, , ,
8
[, 2002. . 71-101; , 2006. . 59-61;
, 2013. . 76-81], [,
1994. . 3-320], - .
,
[, , 1998. . 295],
[, 2005. . 73-142]. ,
,
, ,
,
[, , 1995. . 127-129; , 2000. .
150; , 2006. . 76]. ,
[, 2008. . 441-445], , ,
,
, ,
-
.
[, 2004. . 200-
215] [, 2002. . 71-101].
,
- . , ,
- ,
,
. ,
. XX
9
XXI . - , ,
. ,
,
-
.
. (
),
, XX .,
[, 2012. . 93-122]. (
),
[, 2007. . 40-58; , 2009. . 459-478].
( ),
, , , -
. ,
- ,
,
,
, - ,
, [, 1994. . 271-396; , 1994. .
441-516; , 2001. . 56-70]. ,
,
.
,
- [, 2000. . 3-23-; ,
2011. . 9-225].
10
. 2. :
, .
11
, - , 48
, - ,
,
. ( 1, 1, . 2-)
-
, ,
[, 1993. . 123-150; ,
2012. . 252-257]. ( 1, 2; . 2-)
, ,
.
-
, -
( )
[, 1993. . 123-150; ,
1999. . 67-77; , 2013. . 132, 133].
1
1 2
2 2
3 1
4 2
5 2
6 2
7 2
8 1
9 2
10 1
11 -1 1
12
12 1
13 1
14 1
15 1
16 1
17 1
18 1
19 1
20 1
21 1
22 1
23 1
24 1
25 1
26 1
27 1
28 2
29 2
30 2
31 1
32 1
33 2
34 -1 2(?)
35 -2 1
36 1
37 1
38 1
39 1
40 1
41 1
42 1
43 1
44 1
45 1
46 () 1
47 1
48 1
1 ; 2 , .
13
-
(. 3, 4). ,
, ,
(. 5, 6-, . 2).
,
, ,
[, 2010. .
855-866].
[, 1991. . 145; ,
, 1995. . 562-583; , 2014. . 83,84],
- .
, -, -
(-
-),
[, 1993. . 80-93],
.
,
[, 2014. . 128].
:
,
[,
, 2014. . 33-41].
, ,
14
. 3.
- .
/ [, 2010. . 855-866; ,
2014. . 107].
,
15
. 4. -
.
(. 6-),
, , [, , ,
2012. .77-83; , , , , , 2013. . 182-
194], . ,
[, , 2013. . 7-233],
-, ( )
, [,
1985. . 32-52; , , 2010. . 3-183]
[, 2014. . 176-183],
/ [, 1984. . 110-125]
- [, 2001. . 36-53; , 2013. .
162-170]. ,
16
. 5.
-
[, 1987. . 75-83;
, 2006. . 3-296].
17
. 6. -
: -
;
18
XX .
VIII-IX . ,
, , , /-, -
[, 1909. . 67-98; , 1927. . 46, 47; Vernadsky, 1943. P. 226,
241; , 1958. . 137-148; , 1962. . 246, 353-364; Lewicki,
1965. S. 1-33; , 1966. . 189-202; , 1971. . 191-209;
Chwikowska, 1978. S. 141-172; Pritsak, 1978. P. 264; , 1987. . 155-
167; , 1989. . 16; , 1992. . 160-169; , 1995. .
38-40; , , 1997. C. 160; , 2008. . 5-10; Kovcs, 2013. P. 6-
16]. - -,
[, 1986. . 117-121; , 1998. .
90, 91]. , -
/-,
[, 2014. . 511-
541]. , ,
[, 1970. . 59-74; , 1995. . 29-68; ,
2001. . 3-266; , 2006. . 27, 28; , 2009. . 147-157; ,
2011].
2
,
1
2
3
4 -2
5
19
6
7
8
9
10 (?)
11 (?)
12 (?)
13 (?)
14
15
16
17
18
19
20
21 -1
22 -2
23 -3
24 -4
25
26
27
28
29
30
31
32
,
, .
.
. ,
,
(. 5, . 2).
,
.
20
. 7. -
,
, ,
(. 5, . 2).
: ,
, , , - [, 1987. .
150-155, . 86; , 2013. . 88-95, 178; , 2014. . 4-33].
21
,
(. 7, . 2).
/ ,
[,
1987. . 150-155, . 86; , 2013. . 88-95, 178; , 2014. . 4-
33], . ,
,
/
, ,
,
- .
,
- .
, , 10
,
- ,
.
,
,
[, 2014. . 122-126].
- ,
- ,
, ,
-
.
22
.
. . ,
,
[, , 1995. . 562-583].
.. , ,
,
,
[, 1981. . 7,8; , 2011. . 11-15;
, 2012. . 35].
[, , 1997. . 159, 160;
, 2012. . 23-31; , 2012. . 28,29].
,
[, 2000. . 75-100; , 2009. . 26-39]
( X .)
, ,
, -
[ , 1991. . 335; , 2012.
. 23-31],
( VII .)
. 300
, ,
- .
,
,
(. 8)
23
. 8.
- .
[, 2002. . 71-101; , 2006. 59-61; , 2013. . 76-78].
,
24
(,
, , )
(, 1, 2,
, , , ).
,
,
- .
,
[, 2000.
. 81-92] IX . [, 2012.
. 6,7 ].
,
(.
9), 30-40- IX .
(767-847 .),
IX .
(809-891 .) (813
.) (
).
(834-840 .) [, ],
[Vernadsky, 1959. P. 186; Obolensky, 1971. P. 176; , 1993. . 123-
150; , 1999. . 72; , 2013. . 132, 133].
,
IX . -
-,
. ,
25
. 9. IX . -
.
.
[, 1974. . 67; , 1990. .136-138; ,
2002. . 429-454; Noonan, 1984. P. 186-209; , 2013. . 132, 133],
. 837/838 . 842 .
26
- .
[Kovalev, 2005. P.
220-253],
[Golden, 1983. P. 128-156].
IX . - .
, 30-40- IX .
,
.
,
, IX .
,
-
(. 10), . ,
..
[, 1953. . 128-150; , 2006. .
132-145; , 2010. . 89-94],
,
, [, 2000. . 206-
221; , 2012. . 260-265; , 2013. . 121-133],
-
,
, -
.
27
IX . .
, -
,
. 10. ,
- .
IX .
,
(, /-, -),
28
IX .
, X .
[, , 1997. . 160, 172].
- [, 1932. . 106],
[Westberg,
1899. S. 294], - [, 1953. . 141-
145; , 1976. . 48], [, 1962. . 385-390;
, 1966. . 19, 20; , 1992. . 152, 153], [,
, 1981. . 116-123].
.. ,
-
, [,
1875. . 330; , 1989. . 174, 175, 404].
.. , ,
-/
[, 2006],
[, 1979. . 22, 45]. ,
.
.. ,
- - [, 1979. .
45]. ,
zybos=zykws
[, , 1997. . 155, 172]. .. ,
, ,
[, 2015. . 248-274]
(. 11). -
[, 2012. . 6-7]
.
29
-
.
,
,
. 11.
( .. , 2015).
,
IX .?
- -
. 13-06-12010
[, , ,
, 2014. . 312-315]. ..
30
,
G2
I. ,
-
, U*, U2, H, K, D, U5
[, , , 2012. . 94-101].
[, , , , , ,
, , , , , , ,
, , , 2013. . 34-48; , ,
, , , , , , ,
, , , , , 2013. . 49-62]
( Family Tree DNA) -
.
,
,
***.
-
-
VIII-IX . III-XII .
-
,
-
, ,
. , -
, ,
.., - -
31
- .
IX .,
. ****
_________
* , , , , , - .
** .. .. , , 1926 . - [, 1926. . 4-7]. , .. [, 1927. . 8]. .. , - . , , , , , .
*** , -, . . . . MOE Key Laboratory of Contemporary Anthropology, School of Life Sciences, Fudan University (), 4- VIII-IX . - ( .. , .. ). , , , R1a1a1b2a2, G, J2a I4a, D4m2. .
**** .. , , , , [, 2011. . 118, 119]. , ,
32
[, 2012. . 6-340].
1. .. // . .: , 2008. - . 441-445.
2. .. // . 12. i, 2014. . 4-33.
3. .. : - // . , 2006. [ ]. URL: http://kvkz.ru/history/2376-k-istoricheskoj-gidronimii-severnogo-kavkaza-reka-ug-ru.html
4. .. . : .- , 1962. 521 .
5. . : . .. , 2013. - 288 .
6. .. // . .: , 2008. 106-171.
7. .. VIII-X . ( - ) // . . 2. .: , 1987. - 200 .
8. .. . -- . .: , 1993. 184 .
9. .. - // . . .: , 2012. . 6-7.
10. ... - // . - . 3. , 2012. . 93-122.
11. .. - - ? // . 2013. 3. . 13-25.
12. .. - // . .: , 2013. - . 34-50.
13. .. - // . ( ).
33
14. .., A .. ? ( , ) // . . ., 2002. . 14-16.
15. .., .. .. - - // . .: , 2012. . 77-83.
16. .., .., .., .. , // .. . .: , 2014. - . 312-315.
17. .. . 1. ( III). .: .. , 1914. - 513 c.
18. .. ( 1 2) // . 4. . 2004. - . 200-215.
19. .. // . .: , 2006. . 59-61.
20. .. // ( ). /: - , 2013. . 76-78.
21. .. // . 2002. 3-4. . 71-101.
22. .. // i. . XXIV, 1970. - . 59-74.
23. .. V-VIII . . ., 2005. 432 .
24. .. i i .. i i i . // . 4. 2008. . 5-10.
25. .. ... , , , ... // . 1. 2009. - . 26-39.
26. .. (VI-XIV .) // . 4. 2012. . 15-40.
27. .. // : (19282009). .: ., 2010. - . 855-866.
28. . // . 12. .: , 1836. - . 32-65.
34
29. .. i i ( ic i) // . 1995. 2; 1996. 1. [ ]. URL: http://ua.convdocs.org/docs/index-581.html
30. . . VIII IX . // - . . 3. 1974. . 26-71.
31. .. ? ( ) // : , , . 4. 2012 . 13-20.
32. .. XVIII-XX . . ., 2000. 208 .
33. .. - . : , 1866. - 456 c.
34. .. . . 1. . - , 1885. - 122 c.
35. .. // . . , 1891. - 106 c.
36. .. - VIII- . XIII . ( . ). : - , 2014. 395 .
37. .., .. - X // . , 1981. . 116-123.
38. .. III XIII . // . 2 (4). 2013. - . 162-170.
39. .. . : .- . 1966. 254 .
40. .. IV X . .: - -, 1979. - 216 .
41. .. - . . ., 2001. 266 .
42. .. : . . ., 2006. 38 .
43. .. IX - X . // . 9. 2006. C. 132-145.
44. ., . - . .-: , 1997. 239 .
45. . - // . T. I (58). 1927. - . 46, 47.
35
46. .. // ( XIX ). : - , 2001. . 36-53.
47. . . 1. . . .: , 1911. - 490 .
48. .. (- ). .: , 1966. - 189 c.
49. .., .., .., .. ( ). .: , 2007. 360 .
50. .., .. - - // . 2. 2014. . 39-47.
51. .. // . 3. 1986. . 117-121.
52. . . // - . ., 1989. - . 15-24.
53. .. . . . .: , 1875. - 718 .
54. .. . .: , 1906. - 228 .
55. .., .. - // , . IV. , 1995. - . 562-583.
56. . : // . 3 (17). 2009. - . 147-157.
57. .. .. // . : , , . 1. 2010. . 13-22.
58. .. . IX-X . .I. .: - , 1962. 279 .
59. .. - VII-VIII . ( ). . , 2006. 320 .
60. .. VII IX . - // . , 1999. 252 .
61. . . - - IX-X . // . 6. , 2007. . 106-119.
36
62. .. - // XV i . 140-i .. 20- ii I . .. // . 2021 2011 . , 2011. . 11-15.
63. . . - // : VII - , , 50- : -. 2011. [ ]. URL: http://conf.sfu-kras.ru/sites/mn2011/section05.html
64. .. : // . , 2000. . 119-120.
65. .. - . .: , 1932. 134 .
66. .., .. . : , 2010. 216 .
67. .. - // : , , . 1. 2008. . 8-19.
68. .. // .: .., .. . : - .-, 1991. . 144-170.
69. . . I . .. ( ). . .1. ., 2014. - 610 .
70. . . .: , 1991. 494 .
71. . . XIXIV . // . 1. : , 2000. - . 75100.
72. .. // . 4. 1984. - . 110-125.
73. .. - // . . 5. . - . .. . -, 2012 . - . 32-41.
74. .. // . . 16. -.: - , 2005. C. 427-457.
75. .. // . . 4. : . -. 2005, . 73-142.
76. .. IX . // //
37
, , , . . 1. . ., 1981. - . 78.
77. .. i i i i i // . . . 1. 2013. . 28-35.
78. .. . : , 1992. 390 .
79. .., .. // . 3 (5). 2013. . 175-190.
80. .. . .: , 1994. 327 .
81. .. // - i : i. 3. i: .., 2013. C. 88-96, 178-181.
82. .. // wiatowit. Tom 2 (43). 2000. S. 81-92.
83. .., .. // . 5. ., 1995. . 122-185.
84. .. . . // . - 62. ., 1958. - . 85-150.
85. .. . : -, 1971. 248 .
86. .. . : . 1985. 147 .
87. . . , . , .. . .: , 1979. - 101 .
88. .. // : . .-: -Gesharim, 2010. C. 374-389.
89. .. ( ). , 1995. 111 .
90. .. . .: , 1990. 264 .
91. .. 1927 . . // . 208. - 13 .
92. .. . . ., 2005. - 322 .
93. .. : , 850- . // . 8. 2013. - . 132, 133
38
94. .. IX-X . . .: - , 2013. 463 c.
95. .., .., .., .. : // . 1. : - , 2009. . 90-106.
96. .. . - . .: , 1967. 198 .
97. .. . .: , 1976. - 93 .
98. .. . .: , 1982. 188 .
99. .. . 1958-1959 . // , . IV. , 1995. . 271-369.
100. .. . .-: , 2000. 241 .
101. .. - ( - ). . ., 2014. 263 .
102. .. // . XVIII. 1953. C. 128-150.
103. .., .. .., .., .., .. .. (IX-X .) // , . 2013. 3 (22). . 182-194.
104. .., .. // . . ., 1998. - . 290-295.
105. .. // . 2. , 2007. . 40-58.
106. .. // . . 7. , 2009. . 459-478.
107. .. . .: , 1999. -320 .
108. .. - // . 8. , 2009. . 289-314.
109. .. // . /: - -, 1983. . 98-102.
110. .. // . . 29. 1988. . 97-111.
39
111. .. // , . . IX. , 2002. C. 429-453.
112. .. - .. // . : , , . 2. 2014. - . 117-120.
113. .. . : , 1984. 149 .
114. .. // . 1. 1998. . 88-93.
115. .. - . 1. // . . . . XIX. . 1909. - . 67-98.
116. : : , , , 1314 2012 . / . . .. , .. . .: , 2012. 343 c.
117. .. - . . , 2006. 296 .
118. .., .., .., .., .., .., .., .., .., .., .., .., .., ..,. .., .. : Y- // . XXIII. . 2. 2013. - 3448.
119. .. ( : XVIII XXI .). . , 2005. 277 .
120. .., .., .., .., .., .., .., .., .., .., .., .., .., .. - , // . XXIII. . 2. 2013. . 49-62.
121. .. . .-.: - , 1948. - 328 .
122. .. - - // . , , : XXIV - . .: , 2012. - . 252-257.
123. .. : // . . 5. . . , 2012. . 23-31.
40
124. .. . 163. 1926 // . 202. . 13.
125. .. - VIIIXIII . . . ., 2015. - 308 .
126. . . . I. .: , 1986. - 573 .
127. - . . . . .: - , 1966. - 276 .
128. .. 1987-1988, 1990 . // , . IV. , 1995. . 441-516.
129. .. - // . 2. 2001. .56-70.
130. .. . . .- : Gesharim, 2011. 258 .
131. .. // . , , : XXIV - . .: , 2012. . 260-266.
132. .. : // . 2. 2001. . 71-82.
133. . . -- IX . // . . .,1990. . 136-138.
134. .., .. - // . . . . . 1 (96). 17. 2011. . 67-70.
135. ., ., .. ( ) // i i i. , 2012. . 94-101.
136. .. // ( ). .: , 1975. - . 65-80.
137. .. IX . ( ) // - . 2. 2010. . 88-98.
138. Brook K.A. The Jews of Khazaria. Northvale, New Jersey, Jerusalim: Jason
Aronson Inc., 1999. - 352 p.
139. Chwikowska E. Wiadomoci perskiego pisarza Gardiziego (XI w.) o ludach wschodniej i rodkowej Europy // Slavia Antiqua. T. XXV. 1978. S. 141-172.
41
140. Dunlop D.M. The History of the Jewish Khazars. New York: Schoken Books, 1967.
293 p.
141. Golden P. B. Khazar Studies. An historico-philological inquiry into the origins of
the Khazars. Vol. 1. Budapest: Akadmiai Kiad, 1980. 291 p.
142. Golden P.B. Khazaria and Judaism // Archivum Eurasiae Medii Aevi. III.
Wiesbaden, 1983. P. 127-156.
143. Golden P.B. An Introduction to the History of the Turkic Peoples. Ethnogenesis and
State-Formation in Medieval and Early Modern Eurasia and the Middle East. Otto Harrassowitz.
Wiesbaden, 1992. 483 p.
144. Kovcs A. A Kazr Kagantus egy npe: a burtszok // Belvedere Meridionale.
2013. XXV. 4. P. 616.
145. Kovalev R.K. Creating Khazar Identity through Coins: The Special Issue Dirhams of
837/8 // East Central and Eastern Europe in the Early Middle Ages. The University of Michigan
Press, 2005. P. 220-253.
146. Lewicki . Ze studiw nad rdami arabskimi. Cz. III. 1. Siedziby i pochodzenie Burtasw // Slavia Antiqua. 1965. 12. - S. 1-33.
147. Noonan T.S. A Ninth-Century Dirham Hoard from Devista in Southern Russia //
Numismatic Chronicle. Vol. 144. London, 1984. P. 185-209.
148. Obolensky D. The Byzantine Commonwealth. Eastern Europe 500-1453. London:
Weidenfeld Nicolson, 1971. 445 p.
149. Pletnjowa S.A. Die Chasaren. Mittelalterliches Reich an Don und Wolga. Leipzig:
Koehler-Amelang, 1978. 172 s.
150. Pritsak . The Khazar Kingdom Conversion to Judaism // Harvard Ukrainian Studies. Cambridge, 1978. II. - P. 261-281.
151. Vernadsky G. Ancient Russia. Yale University Press. New Haven. 1943. - P. 226,
241.
152. Vernadsky G. The Origins of Russia. Clarendon Press - Oxford University Press,
1959. 354 p.
153. Westberg F. Beitrge zur Klrung orientalischer Quellen ber Osteuropa //
. 11. 5. ., 1899. C. 275314.
,
, ,