UNIZO | - STARTERS · 2018-05-03 · Eric Van den Broele (Senior Manager Research & Development...

1 Startersatlas 2018

STARTERSATLAS 2018

© S

hutt

erst

ock

2Startersatlas 2018

Uitgave van UNIZO vzw, Graydon Belgium nv en UCM

RedactieRobin Deman (Adviseur Economie & Onderzoek UNIZO-Studiedienst)Charlie Tchinda (Statisticus – Coördinator Onderzoek UCM Studiedienst) Eric Van den Broele (Senior Manager Research & Development Graydon Belgium nv)

Begeleidingscomité en databronnenPeter Thijs (Programmatie Graydon Belgium nv)Aimé Le Roy (Research & Development Graydon Belgium nv)Johan Bortier (Directeur UNIZO-Studiedienst)Eric Van den Broele (Senior Manager Research & Development Graydon Belgium nv) Clarisse Ramakers (Directrice UCM-studiedienst)Gerd De Smyter (Group Corporate Communications Graydon)

Overname en gebruik van dit onderzoek wordt aangemoedigd mits bronvermelding “UNIZO – Graydon Belgium – UCM”. Deze brochure is louter ter informatie opgesteld. De gegevens zijn ontwikkeld op basis van de Graydon-databanken. De verwerking ervan gebeurde door de studiediensten van UNIZO en UCM. Uitgevers, informatieverstrekker noch auteurs kunnen aansprakelijk gesteld worden voor mogelijke onnauwkeurigheden. De uiteindelijke interpretatie van de gegevens is voor

rekening van de lezer.

Colofon


Contact

UNIZO-Studiedienst www.unizo.be Willebroekkaai 37, 1000 Brussel Tel: 02 212 25 31 Fax: 02 230 93 54 [email protected]

UCM Service d’Etudes www.ucm.be Chaussée de Marche 637, 5100 WierdeTel: 081 486 287Fax: 081 486 [email protected]

Graydon Belgium nv www.graydon.be Uitbreidingstraat 84-b1 Tel: 03 280 88 55 Fax: 03 280 88 [email protected]

© Shutterstock

4Startersatlas 2018

© Shutterstock

The lean startup method is not about cost, it is about speed.


Voorwoord door Danny Van Assche en Arnaud Deplae 6

Enkele voorbeschouwingen door Eric Van den Broele 8

Werkwijze 10

Stijging van het aantal starters met 5,91% 12

Recordaantal starters in alle gewesten 13

Zwaartepunt startersactiviteiten ligt in Vlaanderen 14

Stijgende startersdichtheid in alle gewesten 15

Vlaamse startersdichtheid hoogst in Antwerpen 16

Meeste starters in Antwerpen 17

Procentuele stijging aantal starters meest uitgesproken in Vlaams-Brabant 19

Eenmanszaak en BVBA belangrijkste rechtsvorm 20

Meer startende eenmanszaken dan vennootschappen 22

Meeste starters in de dienstensector en vrije beroepen 23

Top 25 van de meest voorkomende startersactiviteiten:

adviesbureaus op gebied van bedrijfsbeheer op nummer 1 27

Man-vrouwverhouding blijft 57-43% 29

Twee op drie starters overleeft de eerste vijf jaar 30

Vlaams- en Waals-Brabant hebben hoogste overlevingsgraad 31

Vrije beroepen hebben hoogste overlevingsgraad, horecasector het laagst 32

9,5% van de starters in 2017 stelt personeel tewerk 34

De financiële gezondheid van de starterscohorte van 2013 na 5 jaar 36

Nettogroei van het ondernemerslandschap 39

Nettogroei federaal en regionaal 40

Nettogroei naar sector 40

Top 25 van de activiteiten met sterkste nettogroei: ambulante

revalidatieactiviteiten op nummer 1 45

• Federaal 45

• Vlaams gewest 46

• Brussels gewest 47

• Waals gewest 48

Graydon Index van de Nieuw Opgerichte Ondernemingen

en Stopzettingen (GINOO-S) 49

Overzicht tabellen 54

Overzicht grafieken 55

Inhoud

6Startersatlas 2018

“Onze economie heeft meer ondernemende mensen nodig”, zeggen we al jaren bij UNIZO en UCM. En die oproep vindt van langsom meer gehoor. Steeds meer ‘dromers’, met plannen en ambities, worden ‘durvers’ en ‘doeners’, die springen en een eigen zaak starten. 2015 was al een ‘grand cru’-jaar, waarin het startersrecord van het gouden jaar 2011 werd verpulverd. Maar in 2016 deden we daar nog een -fenomenale – schep bovenop, met 7.206 starters méér dan het jaar ervoor. In 2017 doen we daar nog een ‘boerenjaar’ bovenop, met in totaal 95.081 nieuwe ondernemingen (eenmanszaken en vennootschappen), of 5.304 meer dan de 89.777 van het jaar ervoor. Een stijging met 5,91 %. In 2017 startten dik 28 % meer mensen een zaak dan in het pré-crisisjaar 2007, tien jaar geleden. De trend van afgelopen jaren blijft zich dus volop doorzetten. Ondernemen is meer dan ooit hip, dankzij een verbeterd imago van ondernemerschap in het algemeen en een sterk wijzigende tijdsgeest anderzijds.

Het – toenemend – aantal starters is een goeie graadmeter voor de algemene stemming en het vertrouwen in de toekomst bij de ondernemers. Meer starters betekent meer optimisme,

opnieuw meer vertrouwen in de toekomst. De crisissfeer ligt steeds verder achter ons. En die opklaring wordt op haar beurt opnieuw versterkt door die vele nieuwe ondernemers, die zich volop smijten en investeren in onze economie. Het cumulatoreffect doet hier zijn werk. Wat neerkomt op meer welvaart, meer jobs, meer aanbod, meer leven in de brouwerij. De groeiende trend manifesteert zich trouwens in alle provincies. En in alle sectoren. Behalve in de horeca en de groothandel, waar we op Belgisch niveau een netto afname van het aantal ondernemingen zien. Medische vrije beroepers nemen, net als vorige jaren, het grootst aantal starters voor hun rekening, samen met de zakelijke dienstverleners. Eén op tien starters neemt al meteen personeel in dienst. Al die andere creëren op zijn minst al hun eigen job.

Ondanks al dit goede nieuws is dit niet het moment om achterover te leunen, niet voor de bevoegde overheden, maar evenmin voor ons. Ondernemers vormen nog altijd een (te) kleine minderheid in onze samenleving. Er lopen nog teveel mensen rond met ondernemersdromen die ze nooit kunnen of durven realiseren. We moeten hen meer vertrouwen geven in plaats van

hen schrik aan te jagen. We moeten hen bevrijden van overdreven administratieve rompslomp. We moeten… Er is nog heel veel werk aan de winkel. Maar we zijn goed op weg. En we doen volop voort. Vanuit de UNIZO Startersservice proberen we kersverse ondernemers bij te staan met advies, persoonlijke begeleiding, haalbaarheidsstudies, workshops en opleidingen. Neem een kijkje op www.startersservice.be en ontdek wat wij voor starters kunnen doen. Ook UCM is aanwezig in elke levensfase van de ondernemer, bij de start, tijdens de groei, tot aan de overdracht. Een essentiële begeleiding naar succes.

Maak kennis met onze experts via www.ucm.be/entreprendre.

Voorwoord door Danny Van Assche en Arnaud Deplae

Record aantal starters van voorgaande jaren andermaal verpulverd

Danny Van Assche UNIZO – Gedelegeerd Bestuurder [email protected]

Arnaud Deplae UCM – Secrétaire Générale [email protected]


8Startersatlas 2018

Het belang van starters kan moeilijk worden onderschat. Stuk voor stuk gaat het over mensen die zich ten volle werpen in de oprichting en ontwikkeling van hun eigen bedrijf. Ze nemen zo het heft in handen om hun eigen werkgelegenheid te scheppen, ze kunnen zo zelf werken aan het verbeteren van hun eigen toekomst.

Ruimer leggen ze de basis van het creëren van nieuwe opportuniteiten, groei, nieuwe perspectieven op werkgelegenheid… Vaak zijn die jonge bedrijven bovendien de motor van verregaande innovatie én hebben ze de daadkracht en flexibiliteit om die op korte termijn te verwerkelijken.

Bovendien gaat het –zeker naar aantal- om een fundamenteel belangrijk aandeel binnen de totale bedrijvenpopulatie. Bij afsluiten van deze studie tellen we ruim 340.000 bedrijven die jonger zijn dan vijf jaar: beduidend meer dan één derde van het totale actieve bedrijvenlandschap…

Natuurlijk zijn er ook bedrijven die hun activiteiten stopzetten. Sinds onze publicatie van 2017 besteden we ook hieraan de nodige aandacht. Maar ook hier goed nieuws. Netto werd ons

land het afgelopen jaar 2017 28.460 bedrijven rijker of een nettogroei van 2,45%: het sterkste cijfer van de afgelopen vijf jaar… met traditioneel hoofdstad Brussel -2,61%- als sterkste groeipool. Laat ons bij deze ook een hardnekkige mythe de wereld uit helpen. Deze waarbij er beduidend meer faillissementen zouden zijn bij starters. Toegegeven: de cijfers lijken dit tegen te spreken: bekijken we bijvoorbeeld de totale populatie gefaillieerden in 2017 dan is ruim 34% jonger dan 5 jaar: het cijfer dat bovenstaande veronderstelling lijkt te staven.

Echter: dit ruime aantal heeft uitsluitend te maken met het feit dat jonge ondernemingen zo talrijk aanwezig zijn, de wetmatigheid van het grote getal. In werkelijkheid blijkt de falingsgraad bij die jonge ondernemingen niet beduidend hoger, zelfs lager dan bij oudere populaties… Zo bijvoorbeeld noteerden we in 2017 met betrekking tot ondernemingen die ouder zijn dan 25 jaar één faillissement per 100 bedrijven. Bij ondernemingen jonger dan vijf jaar is dat ‘slechts’ één per 126… Ongetwijfeld moeten starters rekening houden met de risico’s van het starten, maar laat ons dat risico vooral niet overdrijven…

Enkele voorbeschouwingen door Eric Van den Broele

Starters en starters...

Eric Van den Broele Graydon Belgium nv - Senior Manager Research & [email protected]


Na 2017 kunnen we voor het tweede jaar op rij een sterke groei van het aantal starters noteren. Na de beduidend zwakkere jaren 2012 en 2013 kenden we in 2014 en 2015 lichte stijgingen maar kenmerkte 2016 zich met een toename van het aantal starters met 8,73% en 2017 met een toename van 5,91%. Met 95.081 starters in 2017 slaan we elk vorig record. Hoewel de stijging in de drie regio’s een feit is, is die in 2017 naar verhouding het sterkst binnen het Waalse Gewest. Echter: de sterk opwaartse beweging is eerst in Vlaanderen ingezet, waar sedert 2015 record na record geslagen wordt, terwijl diezelfde beweging binnen het Brusselse en Waalse gewest pas vanaf 2016 is ingezet.

Toch zien we, hoewel minder in aantal, met 7,12% opieuw de procentueel sterkste stijging van het aantal starters binen de groep van bedrijven die wel degelijk in België werkzaam zijn maar een maatschappelijke zetel nemen in het Buitenland. Zo stijgt hun aandeel in de totale starterspopulatie van 2,32% in 2007 naar 5,78% in 2017.

Rekening houdend met het wetsontwerp dat het vennootschaps- en verenigingsrecht fundamenteel zal wijzigen wordt het bijzonder boeiend te meten hoe dit gegeven de komende jaren verder zal evolueren. Ongetwijfeld zal het verdwijnen van de expliciete kapitaalverplichting voor de toekomstige BV’s een bijkomend argument zijn voor buitenlanders die in ons land willen investeren. Of het gegeven ook de omgekeerde beweging waarbij Belgische ondernemers preferen hun maatschappelijke zetel in het buitenland te vestigen –mijns insziens vooral fiscaal geïnspireerd- blijft de vraag.

Maar er is meer. Het op stapel staande nieuwe ondernemings- en verenigingsrecht zal elk bedrijf nopen tot minstens een moment van zelfreflectie. Indien het wetsvoorstel effectief wordt gestemd zal elk bedrijf onder rechtsvorm, elke vzw ook, zichzelf diepgaand onder de loupe moeten nemen. Sommigen worden op termijn genoopt hun rechtsvorm te wijzigen, er dienen vragen gesteld over de actuele kapitaalstructuur, over de organisatie van het bestuursorgaan, over de aandelenstructuur, over de kredietwaardigheidsbeoordeling, over transparantie naar de buitenwereld… Meer nog zal elke starter zich onmiddellijk hierover moeten bezinnen. Het starterslandschap, in het bijzonder binnen de groep van ruim 40% die de dag van vandaag voor de format van een rechtspersoon kiezen, zal zo zonder enige twijfel de komende jaren fundamenteel wijzigen.

10Startersatlas 2018

In 2004 startte UNIZO, de Unie van Zelfstandige Ondernemers, met de publicatie van de Startersatlas. Dit werk bundelde voor het eerst alle relevante startersstatistieken. Naar jaarlijkse gewoonte maakt UNIZO ook voor 2018 een update van de Startersatlas. Het is het vijfde jaar op rij dat de Startersatlas in samenwerking met UCM wordt opgemaakt.

Sinds 2011 worden alle data voor de Startersatlas aangeleverd door Graydon Belgium nv. Graydon Belgium nv doet beroep op verschillende bronnen van data: de Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO), de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ), btw-gegevens en het Belgisch Staatsblad. Het resultaat is een scala aan statistieken die zo dicht mogelijk aansluiten bij de werkelijkheid. Daarbij dienen enkele methodologische keuzes te worden gemaakt, die hieronder verder worden uitgelegd.

Toevoeging vrije en intellectuele beroepenAls niet-handelsondernemingen zijn vrije en intellectuele beroepen sinds 2009 opgenomen in de KBO met een eigen ondernemingsnummer. Net als in de vorige drie edities van de Startersatlas (2015, 2016 en 2017) zijn de vrije en intellectuele beroepen, waaronder apothekers, advocaten, architecten, dokters, notarissen en paramedische beroepen retroactief meegeteld in alle gepresenteerde startersstatistieken (dus ook die van voor 2009). In de Startersatlas edities 2010-2014 werd deze categorie van ondernemingen nog niet in rekening gebracht vanwege het instabiele karakter van het materiaal.

Ondernemingen en ondernemersHet grootste deel van deze Startersatlas richt zich op nieuwe ondernemingen. Het gaat om ondernemingen die nieuw worden ingeschreven in de KBO. De gegevens hiervoor worden aangeleverd door Graydon Belgium nv. Wanneer twee of meer personen samen één nieuwe onderneming oprichten, wordt in de statistieken slechts één nieuwe onderneming geteld. Omgekeerd is het ook zo dat één persoon twee nieuwe ondernemingen kan oprichten. In dat geval komen deze twee nieuwe ondernemingen in de statistieken terecht. Er worden immers twee nieuwe ondernemingsnummers gecreëerd.

Reële startdatum in plaats van administratieveWanneer komt een onderneming in de statistieken terecht? Een onderneming die zich in december inschrijft in de KBO omdat ze in januari wil starten, kan ofwel in december ofwel in januari opgenomen worden in de statistieken. In de Startersatlas wordt geopteerd om voor de zelfstandigen zonder vennootschap ofwel eenmanszaken de effectieve startdatum als referentiedatum te gebruiken. Voor de vennootschappen wordt als startdatum de datum van eerste inschrijving in de KBO genomen. Dit is in principe de datum van neerlegging van de akten bij de griffie van de Handelsrechtbank. Zo bekomen we de meest volledige statistieken.

Relevante juridische vormenIn de ‘brutostatistiek’ zijn alle ondernemingen en organisaties opgenomen die ingeschreven zijn in de KBO. Het probleem is echter dat niet alle inschrijvingen in de KBO betrekking hebben op bedrijven in de ware betekenis van het woord1.

Werkwijze

1 Zie hiervoor ook de beschouwingen in de Graydon studie: ‘evolutie in het bedrijvenlandschap’ (augustus 2015): http://public.graydon.be/sites/graydon/files/uploads/GraydonBE_Evoluties-In-Het-Bedrijvenlandschap-2015.pdf,p.42: “wat is een bedrijf?”.


Daarom zijn in de Startersatlas enkel de eenmanszaken en de vennootschappen opgenomen. Rechtsvormen die in rekening worden gebracht zijn: NV-BVBA-EVBA-SVBA-VOF-COMA-COMV-CVBA-CVOH-MS-LV-VBR-ESV en uiteraard ook eenmanszaken. Dit betekent dat volgende juridische vormen niet zijn opgenomen in de statistieken: vzw’s, verenigingen van mede-eigenaars, Europese Economische Samenwerkingsverbanden in diverse vormen en publiekrechtelijke vennootschappen.

Verder moet er ook rekening worden gehouden met het feit dat omvormingen van een eenmanszaak naar een vennootschap (of omgekeerd) niet kunnen worden getraceerd. Ze werden dan ook verwerkt als ‘startende’ ondernemingen, hoewel ze dit in feite niet zijn.

De jaarcijfers vermeld in de Startersatlas tot en met het einde van 2017 geven de situatie weer zoals gemeten op 6 maart 2018.

Sectorindeling De sectorindeling is dezelfde als die uit het KMO-Rapport2, eveneens een gezamenlijke publicatie van UNIZO vzw, Graydon Belgium nv en UCM. Op die manier kunnen de verschillende studies gemakkelijk onderling vergeleken worden.

De beste bronDe gepresenteerde statistieken zijn nog voor verbetering vatbaar. Ze zijn immers gebaseerd op de laatst beschikbare gegevens en die zijn op dit moment soms

onvolledig. Pas wanneer de gegevens (adressen, statuut, niet-btw-plichtigheid, onderscheid hoofd- en bijberoep) van de Rijksdienst voor Sociale Verzekering der Zelfstandigen (RSVZ) worden vrijgemaakt en gekoppeld aan de gegevens van de Startersatlas kunnen 100% correcte cijfers worden weergegeven. In afwachting daarvan zal de Startersatlas echter de meest betrouwbare bron zijn. Een bron die duidelijk aangeeft wat de cijfers wél en niet zeggen.

2 De laatste editie van het KMO-Rapport: https://www.unizo.be/sites/default/files/kmo_rapport_2017_nl.pdf


In 2017 werden er in België 95.081 nieuwe ondernemingen opgericht. In vergelijking met 2016 zijn er 5.304 meer starters, een stijging van 5,91%. Het aantal nieuw opgerichte ondernemingen zit al enkele jaren in de lift, maar de procentuele verandering van 5,91% is het tweede hoogste sinds 2010. Tussen 2015 en 2016 was er een stijging van 8,73%.

Dankzij de stijging van 5,91% is er een nieuw record van het aantal starters in België. Het vorige record werd opgetekend in 2016 toen er 89.777 starters werden geteld. In 2017 gaan we hier dus vlot over met 95.081 nieuw opgerichte ondernemingen. In vergelijking met tien jaar geleden (2007) zijn er nu 20.963 meer starters (+28,28%). Deze significante stijging van het aantal starters is een positief element voor de Belgische economie, onder meer omwille van de potentiële creatie van werkgelegenheid en productie.

Stijging van het aantal starters met 5,91%

100.000

90.000

80.000

70.000

60.000

50.000

40.000

30.000

20.000

10.000

0

Totaal

2007

74.118

2008

71.678

2009

70.075

2010

77.712

2011

81.220

2012

76.976

2013

77.471

2014

81.107

2015

82.571

2016

89.777

2017

95.081

5,91%

FEDERAAL NIVEAU

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

74.118

71.678

70.075

77.712

81.220

76.976

77.471

81.107

82.571

89.777

95.081

8,09%

-3,29%

-2,24%

10,90%

4,51%

-5,23%

0,64%

4,69%

1,81%

8,73%

5,91%

Procentuele verandering t.o.v. vorig jaarTotaal

GRAFIEK 1: EVOLUTIE VAN HET AANTAL STARTERS (BELGIË, 2007-2017)

TABEL 1: EVOLUTIE VAN HET AANTAL STARTERS IN ABSOLUTE AANTALLEN EN PROCENTUELE VERANDERING OP JAARBASIS (BELGIË, 2007-2017)


In vergelijking met 2016 zijn er in 2017 zowel in Vlaanderen (+5,66%), in Brussel (+4,50%) als in Wallonië (+6,89%) meer starters. Deze procentuele veranderingen zijn sterk verschillend ten opzichte van die tussen (1) 2011 en 2012 en (2) 2014 en 2015. In eerstgenoemde periode tekenden alle gewesten een negatieve evolutie op. In laatstgenoemde periode tekende enkel Vlaanderen een positieve evolutie op. Bovendien behalen alle drie de gewesten nieuwe records wat betreft het absolute aantal nieuw opgerichte ondernemingen. Met 52.187, 12.461 en 24.502 starters

in respectievelijk Vlaanderen, Brussel en Wallonië zijn er in elk gewest nog nooit zoveel eenmanszaken en vennootschappen opgericht.

Als we de evolutie van het aantal starters bekijken tussen 2007 en 2017 dan zien we uiteenlopende percentages voor de gewesten. Voor Vlaanderen geldt een stijgingspercentage van 22,23%, voor Brussel 27,44% en voor Wallonië 19,27%.

Recordaantal starters in alle gewesten

FEDERAAL NIVEAU VLAAMS GEWEST BRUSSELS GEWEST WAALS GEWESTBedrijven met zetel in

het buitenland of zonder gekend adres in België

Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal

Procentuele verandering

t.o.v. vorig jaar


t.o.v. vorig jaar


t.o.v. vorig jaar


t.o.v. vorig jaar


t.o.v. vorig jaar

TABEL 2: EVOLUTIE VAN HET AANTAL STARTERS PER GEWEST EN PROCENTUELE VERANDERING OP JAARBASIS

74.118

71.678

70.075

77.712

81.220

76.976

77.471

81.107

82.571

89.777

95.081

9.778

8.977

8.395

9.744

10.576

10.397

10.863

11.205

11.174

11.924

12.461

42.695

41.639

39.792

43.515

44.879

41.737

41.143

44.273

46.065

49.393

52.187

20.543

19.760

19.061

21.406

22.610

21.627

21.922

21.868

21.840

22.923

24.502

1.102

1.302

2.827

3.047

3.155

3.215

3.543

3.761

3.492

5.537

5.931

8,09%

-3,29%

-2,24%

10,90%

4,51%

-5,23%

0,64%

4,69%

1,81%

8,73%

5,91%

14,26%

-8,19%

-6,48%

16,07%

8,54%

-1,69%

4,48%

3,15%

-0,28%

6,71%

4,50%

7,78%

-2,47%

-4,44%

9,36%

3,13%

-7,00%

-1,42%

7,61%

4,05%

7,22%

5,66%

6,61%

-3,81%

-3,54%

12,30%

5,62%

-4,35%

1,36%

-0,25%

-0,13%

4,96%

6,89%

-2,56%

18,15%

117,13%

7,78%

3,54%

1,90%

10,20%

6,15%

-7,15%

58,56%

7,12%

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017


Bekijken we de proportie van het aantal starters per gewest, dan blijken de 52.187 Vlaamse starters in te staan voor 54,89% van het totale aantal starters in België in 2017. De 12.461 starters in Brussel en de 24.502 starters in Wallonië halen een aandeel van respectievelijk 13,11% en 25,77%. Ondernemingen met een zetel in het buitenland of zonder gekend adres in België hebben een proportie gelijk aan 6,24%.

Ten opzichte van 2007 stellen we vast dat het aandeel van starters in Vlaanderen zakt van 57,60% naar 54,89% in 2017 (-2,71 procentpunt). Ook in Wallonië is er een daling. Deze is gelijk aan -1,95 procentpunt tussen 2007 en 2017. De proportie starters in Brussel en in de restcategorie van bedrijven met zetel in het buitenland of zonder gekend adres stijgt dan weer in deze periode.

Zwaartepunt startersactiviteiten ligt in Vlaanderen

50.000

40.000

30.000

20.000

10.000

0

Vlaams gewest

Brussels gewest

Waals gewest

Bedrijven met een zetel in het buitenland of zonder gekend

adres in België

2007

42.695

9.778

20.543

1.102

2008

41.639

8.977

19.760

1.302

2009

39.792

8.395

19.061

2.827

2010

43.515

9.744

21.406

3.047

2011

44.879

10.576

22.610

3.155

2012

41.737

10.397

21.627

3.215

2013

41.143

10.863

21.922

3.543

2014

44.273

11.205

21.868

3.761

2015

46.065

11.174

21.840

3.492

2016

49.393

11.924

22.923

5.537

2017

52.187

12.461

24.502

5.931

2007 42.695 57,60% 9.778 13,19% 20.543 27,72% 1.102 1,49%

2008 41.639 58,09% 8.977 12,52% 19.760 27,57% 1.302 1,82%

2009 39.792 56,78% 8.395 11,98% 19.061 27,20% 2.827 4,03%

2010 43.515 56,00% 9.744 12,54% 21.406 27,55% 3.047 3,92%

2011 44.879 55,26% 10.576 13,02% 22.610 27,84% 3.155 3,88%

2012 41.737 54,22% 10.397 13,51% 21.627 28,10% 3.215 4,18%

2013 41.143 53,11% 10.863 14,02% 21.922 28,30% 3.543 4,57%

2014 44.273 54,59% 11.205 13,82% 21.868 26,96% 3.761 4,64%

2015 46.065 55,79% 11.174 13,53% 21.840 26,45% 3.492 4,23%

2016 49.393 55,02% 11.924 13,28% 22.923 25,53% 5.537 6,17%

2017 52.187 54,89% 12.461 13,11% 24.502 25,77% 5.931 6,24%

VLAAMS GEWEST

BRUSSELS GEWEST

WAALS GEWEST

Bedrijven met zetel in het buitenland of zonder gekend

adres in België

Aandeel Aandeel Aandeel AandeelTotaal Totaal Totaal Totaal

TABEL 3: EVOLUTIE VAN HET AANTAL STARTERS PER GEWEST EN AANDEEL VAN DE STARTERSPOPULATIE PER GEWEST, 2007-2017

(*) Opgelet: 10% zonder gekend adres, dit zijn eenmanszaken die zonder adres in de KBO opgenomen werden.

GRAFIEK 2: EVOLUTIE VAN HET AANTAL STARTERS PER GEWEST


Net zoals de voorbije jaren is de startersdichtheid – met 10,5 starters per 1.000 inwoners – het hoogst in Brussel. Vlaanderen scoort beduidend lager met 8,0 starters per 1.000 inwoners, wat neerkomt op 1 startende onderneming per 125 inwoners. Wallonië scoort het minst goed met 6,8 starters per 1.000 inwoners of 1 startende onderneming per 148 inwoners. Ten opzichte van 2016 neemt de startersdichtheid in alle gewesten toe.

Brussel dankt zijn hoge startersconcentratie vooral aan zijn functie als hoofdstad van het land en van de Europese Unie en de daaraan verbonden aanwezigheid van internationale ondernemingen. De ‘herkomst’ van een bedrijf wordt immers bepaald aan de hand van de maatschappelijke zetel van de onderneming en Brussel trekt als hoofdstad verhoudingsgewijs meer ondernemingen en maatschappelijke zetels aan. De Brusselse cijfers moeten dan ook vanuit een andere context bekeken worden dan die voor Vlaanderen en Wallonië. Dat blijkt ook uit de verhouding van het aantal inwoners en het aantal starters (telkens als % van het totaal).

Stijgende startersdichtheid in alle gewesten

Federaal 11.358.357 95.081 119 8,4

Vlaams Gewest 6.546.785 57,64% 52.187 54,89% 125 8,0

Brussels Gewest 1.187.890 10,46% 12.461 13,11% 95 10,5

Waals Gewest 3.620.531 31,88% 24.502 25,77% 148 6,8

Aantal inwoners Bron: FOD Economie -

Algemene directie Statistiek en Economische informatie -

bevolkingscijfers per 1 januari 2017

Aandeel in % op totale bevolking

federaal

Aantal starters Bron: Graydon Belgium nv op

basis van een bedrijvendefinitie opgesteld in samenwerking

met Unizo en UCM

Aandeel in % op totaal aantal

starters federaal

1 starter per … inwoners

Aantal starters per

1000 inwoners

(*) Opgelet: de categorie “bedrijven met maatschappelijke zetel in het buitenland of zonder adres gekend in België” werd niet opgenomen in deze tabel

TABEL 4: STARTERSDICHTHEID PER GEWEST IN 2017*


Federaal 11.358.357 95.081 119 8,4 Vlaams Gewest 6.546.785 57,64% 52.187 54,89% 125 8,0West-Vlaanderen 1.190.193 10,48% 9.491 9,98% 125 8,0Oost-Vlaanderen 1.503.576 13,24% 11.543 12,14% 130 7,7Antwerpen 1.844.924 16,24% 15.643 16,45% 118 8,5Limburg 870.294 7,66% 6.733 7,08% 129 7,7Vlaams-Brabant 1.137.798 10,02% 8.777 9,23% 130 7,7Brussel Hoofdstad 1.187.890 10,46% 12.461 13,11% 95 10,5Waals Gewest 3.620.531 31,88% 24.502 25,77% 148 6,8Waals-Brabant 400.985 3,53% 3.992 4,20% 100 10,0Henegouwen 1.340.147 11,80% 8.020 8,43% 167 6,0Namen 492.708 4,34% 3.572 3,76% 138 7,2Luik 1.103.745 9,72% 7.323 7,70% 151 6,6Luxemburg 282.946 2,49% 1.595 1,68% 177 5,6

Aantal inwoners Bron: FOD Economie -

Algemene directie Statistiek en Economische informatie -

bevolkingscijfers per 1 januari 2017

Aandeel in % op totale bevolking

federaal

Aantal starters Bron: Graydon Belgium nv op

basis van een bedrijvendefinitie opgesteld in samenwerking

met Unizo en UCM

Aandeel in % op totaal aantal

starters federaal

1 starter per … inwoners

Aantal starters per

1000 inwoners

Als we Brussel buiten beschouwing laten en ons enkel concentreren op de startersdichtheid in de Vlaamse en Waalse provincies, dan zien we dat in Vlaanderen Antwerpen de kroont spant en in Wallonië Waals-Brabant. In Antwerpen zijn er 8,5 startende ondernemingen per 1.000 inwoners (vorig jaar: 7,6)terwijl er in Waals-Brabant 10,0 starters zijn per 1.000 inwoners (vorig jaar: 8,8).

In vergelijking met Antwerpen scoren de andere Vlaamse provincies niet beduidend lager. West-Vlaanderen volgt op de voet met 8,0 nieuw opgerichte ondernemingen per 1.000 inwoners. Daarna volgen de andere provincies met telkens een startersdichtheid van 7,7. In Wallonië zijn de provinciale verschillen meer uitgesproken. Daar ligt de startersdichtheid in Waals-Brabant (10,0 starters per 1.000 inwoners) 4,4 punten hoger dan in de laagst scorende provincie Luxemburg (5,6 starters per 1.000 inwoners).

Vlaamse startersdichtheid hoogst in Antwerpen

Opgelet: de categorie “bedrijven met maatschappelijk zetel in het buitenland of zonder adres gekend in België” werd niet opgenomen in deze tabel

TABEL 5: STARTERSDICHTHEID PER PROVINCIE IN 2017*


Met 15.643 nieuw opgerichte ondernemingen (16,45% van de totale starterspopulatie in België) gaat de provincie Antwerpen de andere Vlaamse en Waalse provincies ruim vooraf. Op de tweede plaats volgt het Brussels Gewest met 12.461 starters in 2017 of een aandeel van 13,11%. Oost-Vlaanderen komt op een derde plaats met 11.543 starters (12,14% aandeel). De provincies met het kleinste aantal starters zijn terug te vinden aan Waalse zijde, met als uitschieters

Luxemburg (1,68% aandeel), Namen (3,76% aandeel) en Waals-Brabant (4,20% aandeel). Ten opzichte van 2016 blijven de verhoudingen zo goed als ongewijzigd.terug te vinden aan Waalse zijde, met als uitschieters Luxemburg (1,71% aandeel), Namen (3,72% aandeel) en Waals-Brabant (4,16% aandeel).

Meeste starters in Antwerpen

Bedrijven met zetel in het

buitenland of zonder gekend adres in België FEDERAAL

West-Vlaanderen

Oost-Vlaanderen Antwerpen Limburg

Vlaams-Brabant

Brussel Hoofdstad

Waals-Brabant Henegouwen Namen Luik Luxemburg

2007 7.961 9.545 12.218 6.047 6.924 9.778 3.014 6.902 2.921 6.203 1.503 1.102 74.118

2008 7.679 9.325 12.075 5.857 6.703 8.977 3.017 6.673 2.799 5.877 1.394 1.302 71.678

2009 7.373 8.781 11.585 5.553 6.500 8.395 2.912 6.358 2.572 5.891 1.328 2.827 70.075

2010 8.117 9.649 12.672 5.984 7.093 9.744 3.248 7.007 2.947 6.812 1.392 3.047 77.712

2011 8.355 9.938 13.201 6.038 7.347 10.576 3.399 7.421 3.202 6.985 1.603 3.155 81.220

2012 8.032 9.265 12.022 5.506 6.912 10.397 3.119 7.097 3.180 6.755 1.476 3.215 76.976

2013 7.378 9.262 12.187 5.327 6.989 10.863 3.103 7.127 3.036 7.178 1.478 3.543 77.471

2014 8.266 9.800 12.952 5.758 7.497 11.205 3.378 7.266 3.021 6.734 1.469 3.761 81.107

2015 8.475 10.178 13.840 5.865 7.707 11.174 3.477 7.220 3.003 6.704 1.436 3.492 82.571

2016 8.935 11.040 14.727 6.437 8.254 11.924 3.735 7.332 3.337 6.982 1.537 5.537 89.777

2017 9.491 11.543 15.643 6.733 8.777 12.461 3.992 8.020 3.572 7.323 1.595 5.931 95.081

AANDEEL

2017 9,98% 12,14% 16,45% 7,08% 9,23% 13,11% 4,20% 8,43% 3,76% 7,70% 1,68% 6,24% 100,00%

TABEL 6: EVOLUTIE AANTAL STARTERS PER PROVINCIE (2007-2017)


LuxemburgLuik

Namen

Henegouwen

Waals-Brabant

Brussel Hoofdstad

Vlaams-Brabant

Bedrijven met een zetel in het buitenland of zonder gekend adres in België

2% 6%

10%

12%

17%

9%

14%

4%

8%

4%

8%

7%

Limburg

Antwerpen

Oost-Vlaanderen

West-Vlaanderen

GRAFIEK 3: EVOLUTIE VAN HET AANTAL STARTERS PER GEWEST


In Vlaanderen is de stijging van het aantal starters tussen 2016 en 2017 het meest uitgesproken in Vlaams-Brabant. Het aantal starters in 2017 stijgt er met 6,34% ten opzichte van 2016. In de andere Vlaamse provincies is er ook een stijging van het aantal starters ten opzichte van 2016. Daar schommelt de procentuele stijging rond 4,5 à 6%. Ook in Wallonië laten alle provincies een stijging van het aantal nieuw

opgerichte ondernemingen optekenen. De stijging ten opzichte van 2016 is het grootst in Henegouwen (9,38%). In de vorige Startersatlas scoorde Henegouwen het minst goed met een stijging van 1,55% tussen 2015 en 2016. Dit jaar scoort Luxemburg het minst goed van alle Belgische provincies: +3,77%. In het Brussels gewest tenslotte is er een stijging van 4,50%.

Procentuele stijging aantal starters meest uitgesproken in Vlaams-Brabant

Bedrijven met zetel in het buitenland of zonder gekend

adres in België FEDERAALWest-

VlaanderenOost-

Vlaanderen Antwerpen LimburgVlaams-Brabant

Brussel Hoofdstad

Waals-Brabant Henegouwen Namen Luik Luxemburg

2007 7.961 9.545 12.218 6.047 6.924 9.778 3.014 6.902 2.921 6.203 1.503 1.102 74.118 8,97% 5,88% 6,04% 15,95% 5,65% 14,26% 4,98% 5,83% 4,81% 8,41% 9,87% -2,56% 8,09%2008 7.679 9.325 12.075 5.857 6.703 8.977 3.017 6.673 2.799 5.877 1.394 1.302 71.678 -3,54% -2,30% -1,17% -3,14% -3,19% -8,19% 0,10% -3,32% -4,18% -5,26% -7,25% 18,15% -3,29%2009 7.373 8.781 11.585 5.553 6.500 8.395 2.912 6.358 2.572 5.891 1.328 2.827 70.075 -3,98% -5,83% -4,06% -5,19% -3,03% -6,48% -3,48% -4,72% -8,11% 0,24% -4,73% 117,13% -2,24%2010 8.117 9.649 12.672 5.984 7.093 9.744 3.248 7.007 2.947 6.812 1.392 3.047 77.712 10,09% 9,88% 9,38% 7,76% 9,12% 16,07% 11,54% 10,21% 14,58% 15,63% 4,82% 7,78% 10,90%2011 8.355 9.938 13.201 6.038 7.347 10.576 3.399 7.421 3.202 6.985 1.603 3.155 81.220 2,93% 3,00% 4,17% 0,90% 3,58% 8,54% 4,65% 5,91% 8,65% 2,54% 15,16% 3,54% 4,51%2012 8.032 9.265 12.022 5.506 6.912 10.397 3.119 7.097 3.180 6.755 1.476 3.215 76.976 -3,87% -6,77% -8,93% -8,81% -5,92% -1,69% -8,24% -4,37% -0,69% -3,29% -7,92% 1,90% -5,23%2013 7.378 9.262 12.187 5.327 6.989 10.863 3.103 7.127 3.036 7.178 1.478 3.543 77.471 -8,14% -0,03% 1,37% -3,25% 1,11% 4,48% -0,51% 0,42% -4,53% 6,26% 0,14% 10,20% 0,64%2014 8.266 9.800 12.952 5.758 7.497 11.205 3.378 7.266 3.021 6.734 1.469 3.761 81.107 12,04% 5,81% 6,28% 8,09% 7,27% 3,15% 8,86% 1,95% -0,49% -6,19% -0,61% 6,15% 4,69%2015 8.475 10.178 13.840 5.865 7.707 11.174 3.477 7.220 3.003 6.704 1.436 3.492 82.571 2,53% 3,86% 6,86% 1,86% 2,80% -0,28% 2,93% -0,63% -0,60% -0,45% -2,25% -7,15% 1,81%2016 8.935 11.040 14.727 6.437 8.254 11.924 3.735 7.332 3.337 6.982 1.537 5.537 89.777 5,43% 8,47% 6,41% 9,75% 7,10% 6,71% 7,42% 1,55% 11,12% 4,15% 7,03% 58,56% 8,73%2017 9.491 11.543 15.643 6.733 8.777 12.461 3.992 8.020 3.572 7.323 1.595 5.931 95.081 6,22% 4,56% 6,22% 4,60% 6,34% 4,50% 6,88% 9,38% 7,04% 4,88% 3,77% 7,12% 5,91%

TABEL 7: EVOLUTIE AANTAL STARTERS PER PROVINCIE & PROCENTUELE VERANDERING T.O.V. VORIG JAAR (2007-2017)


Met een aandeel van 60,71% blijft de eenmanszaak afgetekend de belangrijkste rechtsvorm voor startende ondernemingen. Behalve in 2016 bedroeg het aandeel eenmanszaken sinds 2012 telkens meer dan 60%. Wat betreft de vennootschapsvormen is de BVBA de belangrijkste met een aandeel van 17,65%. Op de tweede plaats staat de COMV met een aandeel van 5,22%. De top drie wordt vervolledigd door de EVBA (5,17%). Voor het eerst sinds 2007 haalt de COMV een

hoger aandeel dan de EVBA. NV’s vertegenwoordigen slechts 1,18% van de nieuw opgerichte ondernemingen in 2017. In vergelijking met vorige jaren is dit aandeel van 1,18% het laagste ooit opgetekend.

Samen met de eenmanszaak vertegenwoordigt de BVBA een aandeel van 78,36% van de totale starterspopulatie. In 2007 was dit 81,32%.

Eenmanszaak en BVBA belangrijkste rechtsvorm

Venn. naar

Buitenlands recht FEDERAAL

NV BVBA EVBA SVBA CVBA CVOH COMA COMV LV VOF ESV MS Eenmans-zaak

2007 2.259 18.325 5.732 0 360 385 111 1.694 128 1.414 30 3 1.723 41.954 74.118 3,05% 24,72% 7,73% 0,00% 0,49% 0,52% 0,15% 2,29% 0,17% 1,91% 0,04% 0,00% 2,32% 56,60% 100,00%2008 1.651 18.160 5.931 0 324 403 77 2.534 160 1.792 15 3 1.848 38.780 71.678 2,30% 25,34% 8,27% 0,00% 0,45% 0,56% 0,11% 3,54% 0,22% 2,50% 0,02% 0,00% 2,58% 54,10% 100,00%2009 1.307 16.107 5.496 1 326 422 41 2.814 211 1.835 19 1 2.820 38.675 70.075 1,87% 22,99% 7,84% 0,00% 0,47% 0,60% 0,06% 4,02% 0,30% 2,62% 0,03% 0,00% 4,02% 55,19% 100,00%2010 1.368 18.191 6.098 403 381 413 54 3.204 197 1.993 21 1 2.644 42.744 77.712 1,76% 23,41% 7,85% 0,52% 0,49% 0,53% 0,07% 4,12% 0,25% 2,56% 0,03% 0,00% 3,40% 55,00% 100,00%2011 1.346 18.502 6.306 569 362 363 58 3.961 170 2.055 21 5 2.877 44.625 81.220 1,66% 22,78% 7,76% 0,70% 0,45% 0,45% 0,07% 4,88% 0,21% 2,53% 0,03% 0,01% 3,54% 54,94% 100,00%2012 1.037 14.927 4.588 512 349 343 31 3.433 169 1.918 27 3 2.887 46.752 76.976 1,35% 19,39% 5,96% 0,67% 0,45% 0,45% 0,04% 4,46% 0,22% 2,49% 0,04% 0,00% 3,75% 60,74% 100,00%2013 1.038 14.344 4.192 602 392 338 32 3.340 109 1.867 25 11 2.923 48.258 77.471 1,34% 18,52% 5,41% 0,78% 0,51% 0,44% 0,04% 4,31% 0,14% 2,41% 0,03% 0,01% 3,77% 62,29% 100,00%2014 990 14.911 4.417 716 461 299 23 3.870 118 1.989 18 15 3.220 50.060 81.107 1,22% 18,38% 5,45% 0,88% 0,57% 0,37% 0,03% 4,77% 0,15% 2,45% 0,02% 0,02% 3,97% 61,72% 100,00%2015 1.118 15.042 4.682 684 476 215 29 4.368 99 2.264 23 7 3.044 50.520 82.571 1,35% 18,22% 5,67% 0,83% 0,58% 0,26% 0,04% 5,29% 0,12% 2,74% 0,03% 0,01% 3,69% 61,18% 100,00%2016 1.141 16.689 5.080 780 490 279 29 4.884 75 2.331 20 23 5.092 52.864 89.777 1,27% 18,59% 5,66% 0,87% 0,55% 0,31% 0,03% 5,44% 0,08% 2,60% 0,02% 0,03% 5,67% 58,88% 100,00%2017 1.122 16.786 4.915 903 479 223 13 4.965 56 2.357 19 24 5.497 57.722 95.081 1,18% 17,65% 5,17% 0,95% 0,50% 0,23% 0,01% 5,22% 0,06% 2,48% 0,02% 0,03% 5,78% 60,71% 100,00%

TABEL 8: EVOLUTIE AANTAL STARTERS EN AANDEEL PER RECHTSVORM (BELGIË, 2007-2017)


60.000

50.000

40.000

30.000

20.000

10.000

0

NV

BVBA

EVBA

SVBA

CVBA

CVOH

COMA

COMV

LV

VOF

ESV

MS

Venn. naar Buitenlands recht

Eenmanszaak

2007

2.259

18.325

5.732

0

360

385

111

1.694

128

1.414

30

3

1.723

41.954

2008

1.651

18.160

5.931

0

324

403

77

2.534

211

1.792

15

3

1.848

38.780

2009

1.307

16.107

5.496

1

326

422

41

2.814

211

1.835

19

1

2.820

38.675

2010

1.307

18.191

5.496

403

381

413

54

3.204

197

1.993

21

1

2.644

42.744

2011

1.346

18.502

6.306

569

362

363

58

3.961

170

2.055

21

5

2.877

44.625

2012

1.037

14.927

4.588

512

349

343

31

3.433

169

1.918

27

3

2.887

46.752

2013

1.038

14.344

4.192

602

392

338

32

3.340

109

1.867

25

11

2.923

48.258

2014

990

14.911

4.417

716

461

299

23

3.870

118

1.989

18

15

3.220

50.060

2015

1.118

15.042

4.682

684

476

215

29

4.368

99

2.264

23

7

3.044

50.520

2016

1.141

16.689

5.080

780

490

279

29

4.884

75

2.331

20

23

5.092

52.864

2017

1.122

16.786

4.915

903

479

223

13

4.965

56

2.357

19

24

5.497

57.722

GRAFIEK 4: EVOLUTIE VAN STARTERS OP BASIS VAN HUN RECHTSVORM


De stijging van het totale aantal starters in België met 5,91% of 5.304 ondernemingen ten opzichte van 2016 komt voor 91,59% op conto van eenmanszaken (+4.858) en voor 8,41% op conto van vennootschappen (+446). Sinds 2007 werden er nooit zoveel eenmanszaken en vennootschappen opgericht. In 2017 tellen we 57.722 startende eenmanszaken en 37.359 startende vennootschappen in België.

Meer startende eenmanszaken dan vennootschappen

55.000

50.000

45.000

40.000

35.000

30.000

25.000

20.000

15.000

Eenmanszaak

Vennootschappen

2007

41.954

32.164

2008

38.780

32.898

2009

38.675

31.400

2010

42.744

34.400

2011

44.625

36.595

2012

46.752

30.224

2013

48.258

29.213

2014

50.060

31.047

2015

50.520

32.051

2016

52.864

36.913

2017

57.722

37.359

2007 56,60% 43,40%2008 54,10% 45,90%2009 55,19% 44,81%2010 55,00% 45,00%2011 54,94% 45,06%2012 60,74% 39,26%2013 62,29% 37,71%2014 61,72% 38,28%2015 61,18% 38,82%2016 58,88% 41,12%2017 60,71% 39,29%

2007 41.954 32.164 5,72% 11,34%2008 38.780 32.898 -7,57% 2,28%2009 38.675 31.400 -0,27% -4,55%2010 42.744 34.968 10,52% 11,36%2011 44.625 36.595 4,40% 4,65%2012 46.752 30.224 4,77% -17,41%2013 48.258 29.213 3,22% -3,35%2014 50.060 31.047 3,73% 6,28%2015 50.520 32.051 0,92% 3,23%2016 52.864 36.913 4,64% 15,17%2017 57.722 37.359 9,19% 1,21%

Vennoot-schappen

Vennoot-schappen

Eenmans-zaak

Eenmans-zaak

TABEL 9: AANTAL EN JAAR-OP JAAR VERANDERINGSPERCENTAGE EENMANSZAKEN EN VENNOOTSCHAPPEN (BELGIË, 2007-2017)

TABEL 10: AANTAL EN JAAR-OP JAAR VERANDERINGSPERCENTAGE EENMANSZAKEN EN VENNOOTSCHAPPEN (BELGIË, 2007-2017)

GRAFIEK 5: STARTENDE VENNOOTSCHAPPEN EN EENMANSZAKEN


Blijven we op het niveau van de hoofdgroepen, dan zien we dat, net als in voorbije jaren, de meeste ondernemingen worden opgericht in de dienstensector. In 2017 zijn er 36.922 starters in de dienstensector, wat overeenkomt met een aandeel van 38,83% ten opzichte van het totale aantal starters in België. Binnen de dienstensector zijn de zakelijke diensten en immobiliën het populairst met respectievelijk 9.537 en 7.939 starters. Van de 36.922 starters in de dienstensector situeert zich iets minder dan 50% in deze twee subsectoren.

De tweede grootste sector op niveau van de hoofdgroepen zijn de vrije beroepen. Zij hebben een aandeel van 14,79% ten opzichte van het totale aantal starters in 2017 met 14.065 starters. Binnen deze sector zijn de medische beroepen het sterkst

vertegenwoordigd met een aandeel van 66,43% of in totaal 9.344 starters. Na de dienstensector en de vrije beroepen volgen de bouwsector met een aandeel van 10,32% of 9.812 starters en de detailhandel met een aandeel van 8,66% of 8.235 starters.

In vergelijking met 2016 kennen alle hoofdgroepen een stijging van het aantal starters in 2017. De grootste toename in het aantal starters is net als in 2015 en 2016 te zien in de hoofdgroep transport. Daar stijgt het aantal starters met 30,11%. Het tweede grootste stijgingspercentage wordt opgetekend in de dienstensector (7,90%). Slechts één hoofdgroep tekent een negatieve evolutie: in vergelijking met 2016 zijn er in 2017 9,19% minder starters in de groothandel.

Meeste starters in de dienstensector en vrije beroepen

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

DIENSTEN 28.398 28.004 26.582 29.815 30.797 28.646 29.047 30.032 31.659 34.220 36.922 Financiële diensten : banken, holdings 1.439 1.205 1.266 1.721 1.850 1.458 1.463 1.638 1.780 2.207 1.785Financiële diensten : Verzekeringen, pensioenfondsen 1.227 973 926 801 888 916 868 1.003 780 702 707Zakelijke diensten 6.717 7.015 6.750 7.438 7.374 7.194 7.146 7.773 8.290 8.829 9.537Immobiliën 6.266 6.015 5.509 6.513 7.078 5.768 5.822 6.605 6.779 7.660 7.939Communicatie 558 453 377 432 469 454 442 496 561 577 711IT 3.962 3.961 3.603 4.366 4.475 3.951 4.697 3.505 3.903 4.124 4.790Handelsbemiddeling 2.846 2.064 2.178 2.296 2.343 2.295 2.302 2.010 2.247 2.229 2.197Diensten aan personen 3.699 4.033 3.863 3.996 3.969 3.957 3.931 4.397 4.547 4.853 5.585Menselijke gezondheidszorg 6 6 12 14 3 8 8 8 9 6 13Maatschappelijke dienstverlening 264 363 417 413 544 776 566 597 560 533 522Kunst,amusement en recreatie 1.414 1.916 1.681 1.825 1.804 1.869 1.802 2.000 2.203 2.500 3.136

TABEL 11: EVOLUTIE AANTAL STARTERS VOLGENS SECTOR IN BELGIË (2007-2017)


2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

BOUW 9.966 8.453 7.571 8.161 9.018 8.286 8.377 8.496 8.998 9.417 9.812 Bouw van gebouwen, ontwikkeling van bouwprojecten 1.664 1.382 1.106 1.400 1.583 1.526 1.520 1.482 1.724 1.962 1.958Weg- en waterbouw 269 242 256 315 391 339 306 290 320 242 205Gespecialiseerde bouwwerkzaamheden 8.033 6.829 6.209 6.446 7.044 6.421 6.551 6.724 6.954 7.213 7.649INDUSTRIE 5.306 4.562 4.068 4.234 4.901 4.752 4.437 4.705 4.806 5.027 5.316 Industrie : agro 2.011 1.826 1.475 1.520 1.680 1.595 1.560 1.605 1.501 1.465 1.455Industrie : voedingsmiddelen 382 337 310 321 394 389 347 410 460 526 582Industrie : overige 2.180 2.000 1.909 2.048 2.354 2.309 2.150 2.278 2.440 2.658 2.948Drukkerijen en grafische bedrijven 733 399 374 345 473 459 380 412 405 378 331

DETAILHANDEL 5.975 6.547 6.365 6.801 6.775 6.616 7.233 7.622 7.572 7.995 8.235Detailhandel excl.automobielsector 6.547 6.148 6.365 6.801 6.775 6.616 7.233 7.622 7.572 7.995 8.235

HORECA 5.056 5.021 4.819 4.845 4.720 4.592 4.709 4.863 4.950 5.237 5.276Verschaffen van accommodatie 319 264 247 242 232 217 254 218 255 268 308Eet- en drinkgelegenheden 4.737 4.757 4.572 4.603 4.488 4.375 4.455 4.645 4.695 4.969 4.968

GROOTHANDEL 2.103 1.914 1.804 1.968 1.939 1.846 1.767 1.887 1.901 1.925 1.748Groothandel excl.automobielsector 2.103 1.914 1.804 1.968 1.939 1.846 1.767 1.887 1.901 1.925 1.748

AUTOMOBIEL 1.333 1.206 1.186 1.159 1.311 1.258 1.254 1.334 1.420 1.632 1.633Automobielsector 1333 1206 1186 1159 1311 1258 1254 1334 1420 1632 1.633

TRANSPORT 1.806 1.693 1.400 1.493 1.609 1.443 1.457 1.475 1.688 2.089 2.718Vervoer te land, te water en lucht 928 957 722 793 903 826 842 877 1.051 1.352 1.528Vervoer logistiek 878 736 678 700 706 617 615 598 637 737 1.190

VRIJE BEROEPEN 6.988 7.010 8.272 10.223 11.717 11.430 10.725 12.778 13.040 13.416 14.065Medische beroepen 3.032 3.032 4.479 6.003 6.893 7.193 6.621 8.120 8.605 9.010 9.344Juridische beroepen 1.228 1.201 1.380 1.637 1.966 1.765 1.724 2.022 1.806 1.717 1.843Economische beroepen 637 654 567 613 699 580 586 654 578 574 591Bouwtechnische beroepen 2.091 2.123 1.846 1.970 2.159 1.892 1.794 1.982 2.051 2.115 2.287

ANDERE/NIET GEKEND 6.615 7.667 8.008 9.013 8.433 8.107 8.465 7.915 6.537 8.819 9.356Andere activiteiten 1.902 2.265 1.244 877 926 855 762 1.038 1.132 811 853Onbekende activiteit 1.087 1.020 1.170 1.469 1.572 1.817 1.792 2.058 2.294 2.554 3030Kan niet toegekend worden 3.626 4.382 5.594 6.667 5.935 5.435 5.911 4.819 3.111 5.454 5473

TOTAAL 74.118 71.678 70.075 77.712 81.220 76.976 77.471 81.107 82.571 89.777 95.081


2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

DIENSTEN 8,94% -1,39% -5,08% 12,16% 3,29% -6,98% 1,40% 3,39% 5,42% 8,09% 7,90%Financiële diensten : banken, holdings 17,18% -16,26% 5,06% 35,94% 7,50% -21,19% 0,34% 11,96% 8,67% 23,99% -19,12%Financiële diensten : Verzekeringen,pensioenfondsen 75,04% -20,70% -4,83% -13,50% 10,86% 3,15% -5,24% 15,55% -22,23% -10,00% 0,71%Zakelijke diensten 9,67% 4,44% -3,78% 10,19% -0,86% -2,44% -0,67% 8,77% 6,65% 6,50% 8,02%Immobiliën 12,84% -4,01% -8,41% 18,22% 8,67% -18,51% 0,94% 13,45% 2,63% 13,00% 3,64%Communicatie -3,29% -18,82% -16,78% 14,59% 8,56% -3,20% -2,64% 12,22% 13,10% 2,85% 23,22%IT 13,14% -0,03% -9,04% 21,18% 2,50% -11,71% 18,88% -25,38% 11,36% 5,66% 16,15%Handelsbemiddeling -17,34% -27,48% 5,52% 5,42% 2,05% -2,05% 0,31% -12,68% 11,79% -0,80% -1,44%Diensten aan personen 13,71% 9,03% -4,22% 3,44% -0,68% -0,30% -0,66% 11,85% 3,41% 6,73% 15,08%Menselijke gezondheidszorg 0,00% 0,00% 100,00% 16,67% -78,57% 166,67% 0,00% 0,00% 12,50% -33,33% 116,67%Maatschappelijke dienstverlening 19,46% 37,50% 14,88% -0,96% 31,72% 42,65% -27,06% 5,48% -6,20% -4,82% -2,06%Kunst,amusement en recreatie -3,02% 35,50% -12,27% 8,57% -1,15% 3,60% -3,58% 10,99% 10,15% 13,48% 25,44%BOUW 16,19% -15,18% -10,43% 7,79% 10,50% -8,12% 1,10% 1,42% 5,91% 4,66% 4,19%Bouw van gebouwen, ontwikkeling van bouwprojecten 12,89% -16,95% -19,97% 26,58% 13,07% -3,60% -0,39% -2,50% 16,33% 13,81% -0,20%Weg- en waterbouw 5,49% -10,04% 5,79% 23,05% 24,13% -13,30% -9,73% -5,23% 10,34% -24,38% -15,29%Gespecialiseerde bouwwerkzaamheden 17,30% -14,99% -9,08% 3,82% 9,28% -8,84% 2,02% 2,64% 3,42% 3,72% 6,04%INDUSTRIE 3,90% -14,02% -10,83% 4,08% 15,75% -3,04% -6,63% 6,04% 2,15% 4,60% 5,75%Industrie : agro 0,40% -9,20% -19,22% 3,05% 10,53% -5,06% -2,19% 2,88% -6,48% -2,40% -0,68%Industrie : voedingsmiddelen 0,26% -11,78% -8,01% 3,55% 22,74% -1,27% -10,80% 18,16% 12,20% 14,35% 10,65%Industrie : overige 4,11% -8,26% -4,55% 7,28% 14,94% -1,91% -6,89% 5,95% 7,11% 8,93% 10,91%Drukkerijen en grafische bedrijven 16,53% -45,57% -6,27% -7,75% 37,10% -2,96% -17,21% 8,42% -1,70% -6,67% -12,43%

DETAILHANDEL 9,57% -6,09% 3,53% 6,85% -0,38% -2,35% 9,33% 5,38% -0,66% 5,59% 3,00%Detailhandel excl.automobielsector 9,57% -6,09% 3,53% 6,85% -0,38% -2,35% 9,33% 5,38% -0,66% 5,59% 3,00%HORECA -0,28% -0,69% -4,02% 0,54% -2,58% -2,71% 2,55% 3,27% 1,79% 5,80% 0,74%Verschaffen van accommodatie 16,00% -17,24% -6,44% -2,02% -4,13% -6,47% 17,05% -14,17% 16,97% 5,10% 14,93%Eet- en drinkgelegenheden -1,21% 0,42% -3,89% 0,68% -2,50% -2,52% 1,83% 4,26% 1,08% 5,84% -0,02%

GROOTHANDEL 2,54% -8,99% -5,75% 9,09% -1,47% -4,80% -4,28% 6,79% 0,74% 1,26% -9,19%Groothandel excl.automobielsector 2,54% -8,99% -5,75% 9,09% -1,47% -4,80% -4,28% 6,79% 0,74% 1,26% -9,19%

AUTOMOBIEL 8,20% -9,53% -1,66% -2,28% 13,11% -4,04% -0,32% 6,38% 6,45% 14,93% 0,06%Automobielsector 8,20% -9,53% -1,66% -2,28% 13,11% -4,04% -0,32% 6,38% 6,45% 14,93% 0,06%

TABEL 12: PROCENTUELE VERANDERING AANTAL STARTERS PER SECTOR T.O.V. VORIG JAAR


2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

TRANSPORT 4,51% -6,26% -17,31% 6,64% 7,77% -10,32% 0,97% 1,24% 14,44% 23,76% 30,11%Vervoer te land, te water en lucht 3,57% 3,13% -24,56% 9,83% 13,87% -8,53% 1,94% 4,16% 19,84% 28,64% 13,02%Vervoer logistiek 5,53% -16,17% -7,88% 3,24% 0,86% -12,61% -0,32% -2,76% 6,52% 15,70% 61,47%

VRIJE BEROEPEN 6,27% 0,31% 18,00% 23,59% 14,61% -2,45% -6,17% 19,14% 2,05% 2,88% 4,84%Medische beroepen 10,78% 0,00% 47,72% 34,03% 14,83% 4,35% -7,95% 22,64% 5,97% 4,71% 3,71%Juridische beroepen 24,17% -2,20% 14,90% 18,62% 20,10% -10,22% -2,32% 17,29% -10,68% -4,93% 7,34%Economische beroepen -15,63% 2,67% -13,30% 8,11% 14,03% -17,02% 1,03% 11,60% -11,62% -0,69% 2,96%Bouwtechnische beroepen -0,19% 1,53% -13,05% 6,72% 9,59% -12,37% -5,18% 10,48% 3,48% 3,12% 8,13%

ANDERE/NIET GEKEND 6,90% 15,90% 4,45% 12,55% -6,44% -3,87% 4,42% -6,50% -17,41% 34,91% 6,09%Andere activiteiten 7,64% 19,09% -45,08% -29,50% 5,59% -7,67% -10,88% 36,22% 9,06% -28,36% 5,18%Onbekende activiteit 4,52% -6,16% 14,71% 25,56% 7,01% 15,59% -1,38% 14,84% 11,47% 11,33% 18,64%Kan niet toegekend worden 7,25% 20,85% 27,66% 19,18% -10,98% -8,42% 8,76% -18,47% -35,44% 75,31% 0,35%

TOTAAL 8,09% -3,29% -2,24% 10,90% 4,51% -5,23% 0,64% 4,69% 1,81% 8,73% 5,91%


Met betrekking tot het aantal starters per individuele NACE 5-digitcode stellen we vast dat adviesbureaus op gebied van bedrijfsbeheer en bedrijfsvoering net als de voorbije tien jaar de ranglijst aanvoert met in totaal 4.265 starters in 2017. Op de tweede plaats staat de ambulante revalidatieactiviteiten met in totaal 2.257 starters.

De derde plaats is voor computerconsultancy-activiteiten met 1.972 starters. De top 5 wordt vervolledigd door de sector verpleegkundige activiteiten (1.961 starters) en overige detailhandel (niet in winkels en exclusief markt- en straathandel) (1.836 starters).

Top 25 van de meest voorkomende startersactiviteiten: adviesbureaus op gebied van bedrijfsbeheer op nummer 1

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; 3.640 3.630 3.346 3.852 4.094 3.120 3.134 3.612 3.512 4.121 4.265adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoeringAmbulante revalidatieactiviteiten 380 400 674 926 1.192 1.461 1.522 1.887 2.116 2.245 2.257Computerconsultancy-activiteiten 1.738 1.414 1.156 1.292 1.485 1.204 1.277 1.488 1.557 1.645 1.972Verpleegkundige activiteiten 315 522 866 1.297 1.626 1.824 1.517 1.930 1.905 1.959 1.961Overige detailhandel, niet in winkels en 390 429 643 807 979 1.165 1.479 1.709 1.667 1.693 1.863exclusief markt- en straathandel Eetgelegenheden met beperkte bediening 1.522 1.406 1.447 1.551 1.490 1.532 1.556 1.624 1.713 1.811 1.828Schoonheidsverzorging 1.188 1.190 1.044 1.215 1.162 1.285 1.287 1.299 1.345 1.461 1.682Holdings 1.241 1.043 1.119 1.620 1.717 1.344 1.340 1.509 1.655 2.076 1.649Activiteiten van advocaten 955 960 1.124 1.388 1.480 1.406 1.424 1.642 1.465 1.316 1.462Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. 912 1.029 1.037 1.154 1.043 986 894 1.060 1.123 1.202 1.426Landschapsverzorging 1.389 1.133 1.023 1.085 1.078 1.033 1.068 1.050 1.143 1.283 1.336Detailhandel via postorderbedrijven of via internet 165 280 306 380 484 545 734 738 882 1.048 1.289Overige vormen van onderwijs 335 430 528 665 723 837 788 851 1.004 1.136 1.258Sport- en recreatieonderwijs 434 280 308 427 475 608 620 708 867 952 1.215Gespecialiseerde ziekenhuizen 1 2 308 427 475 608 620 708 867 952 1.215Adviesbureaus op het gebied van public relations 662 587 615 707 917 884 930 1.124 1.163 1.165 1.206 en communicatie Cafés en bars 1.598 1.698 1.682 1.626 1.504 1.398 1.417 1.368 1.290 1.280 1.191

Omschrijving

TABEL 13: TOP 25 VAN DE MEEST VOORKOMENDE STARTERSACTIVITEITEN (BELGIË, 2017, GERANGSCHIKT OP ABSOLUTE AANTALLEN)


Omschrijving 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Algemene bouw van residentiële gebouwen 956 831 728 903 956 935 969 957 1.083 1.220 1.176Overige gespecialiseerde bouwwerkzaamheden 1.675 818 653 690 656 740 925 1.034 1.039 1.001 1.170Eetgelegenheden met volledige bediening 1.166 1.115 936 885 977 942 986 1.052 1.035 1.172 1.146Haarverzorging 876 818 855 819 802 828 860 904 952 1.042 1.137Elektrotechnische installatiewerken aan gebouwen 1.363 1.160 1.004 1.040 1.147 934 919 919 958 1.044 1.116Bouwarchitecten 1.187 1.077 833 926 1.027 946 938 1.024 996 1.057 1.114Praktijken van specialisten 395 360 732 1.018 1.036 858 747 1.031 995 1.108 1.103Activiteiten op het vlak van geestelijke gezondheidszorg, 61 268 332 514 613 759 753 863 1.019 1.049 1.082m.u.v. psychiatrische ziekenhuizen en verzorgingstehuizen


Met betrekking tot nieuw opgerichte ondernemingen die een eenmanszaak zijn kan er een onderscheid worden gemaakt tussen mannelijke en vrouwelijke starters. In 2017 is het aandeel mannelijke starters met een eenmanszaak gelijk aan 57,28%. In absolute termen startten in 2017 33.061 mannen en 24.640 vrouwen een eenmanszaak. In vergelijking met 2016 is dit een stijging van respectievelijk 9,51% en 8,77%. Deze jaar-op-jaar veranderingspercentages liggen een stuk hoger dan die tussen 2016 en 2015. Toen steeg het aantal mannelijke (vrouwelijke) starters met een eenmanszaak met 4,20% (5,21%).

Man-vrouwverhouding blijft 57-43%

35.000

30.000

25.000

20.000

15.000

10.000

5.000

02007

26.876

14.907

171

2008

24.011

14.653

116

2009

23.758

14.811

106

2010

24.709

17.960

75

2011

25.659

18.908

58

2012

26.454

20.224

74

2013

27.930

20.232

96

2014

28.899

21.137

24

2015

28.973

21.532

15

2016

30.191

22.653

20

2017

33.061

24.640

21

Man

Vrouw

Onbekend

2007 26.876 14.907 171 41.954

64,06% 35,53% 0,41%

2008 24.011 14.653 116 38.780

61,92% 37,78% 0,30%

2009 23.758 14.811 106 38.675

61,43% 38,30% 0,27%

2010 24.709 17.960 75 42.744

57,81% 42,02% 0,18%

2011 25.659 18.908 58 44.625

57,50% 42,37% 0,13%

2012 26.454 20.224 74 46.752

56,58% 43,26% 0,16%

2013 27.930 20.232 96 48.258

57,88% 41,92% 0,20%

2014 28.899 21.137 24 50.060

57,73% 42,22% 0,05%

2015 28.973 21.532 15 50.520

57,35% 42,62% 0,03%

2016 30.191 22.653 20 52.864

57,11% 42,85% 0,04%

2017 33.061 24.640 21 57.722

57,28% 42,69% 0,04%

TotaalOnbekendVrouwMan

TABEL 14: EVOLUTIE AANTAL STARTENDE EENMANSZAKEN VOLGENS GESLACHT EN PROCENTUELE VERANDERING T.O.V. VORIG JAAR (BELGIË, 2007-2017)

GRAFIEK 6: GENDEREVOLUTIE BIJ STARTENDE EENMANSZAKEN - FEDERAAL


Van alle nieuw opgerichte ondernemingen in 2013 is vijf jaar later (begin 2018) nog 66,31% actief. Dit is gelijkaardig aan het percentage vermeld in de Startersatlas 2017 (68,78%). Concreet betekent dit dat van de 77.471 opgestarte ondernemingen in 2013 er begin 2018 nog 51.371 actief zijn. 26.100 ondernemingen (33,22%) overleefden de eerste vijf jaren dus niet. Ter vergelijking: van de 74.118 starters in 2007 is begin 2018 nog 52,27% actief. Overleeft een startende onderneming de eerste vijf jaar, dan daalt de kans op stopzetting substantieel. De overlevingsgraad op één jaar bedraagt 85,63%. 5,40% van de ondernemingen opgericht in 2017 is in hetzelfde jaar alweer stopgezet.

Een stopzetting kan het gevolg zijn van diverse oorzaken naast die van een faillissement. Andere mogelijkheden zijn een ontbinding, een splitsing, een vereffening, een vrijwillige stopzetting van de activiteiten en het overlijden van de zaakvoerder. Let wel: wanneer een eenmanszaak wordt omgevormd naar een vennootschap, wordt de eenmanszaak als stopgezet beschouwd. Er wordt dan ook een nieuwe onderneming (een vennootschap) opgericht. Deze omvorming wordt niet geregistreerd in de KBO. Het bedrijf wordt dus als stopgezet beschouwd, hoewel het in werkelijkheid blijft voortbestaan onder een andere juridische vorm. De reële slaagkansen van een startende onderneming liggen in werkelijkheid dus iets hoger dan onderstaande statistieken aangeven.

Twee op drie starters overleeft de eerste vijf jaar

FaillietAANTAL

STARTERSJaar van

oprichting GesplitstOntbondenSluiting van vereffening

Stopzetting activiteit

Uitbater overleden

Niet meer onderworpen aan de BTW-administratie

Geschrapt bij de BTW-

administratie

TOTAAL STOPZETTINGEN

OVERLEVINGS-GRAAD

2007 74.118 7.097 572 2 3.223 4.883 18 1.340 18.244 35.379 52,27%

2008 71.678 6.552 486 1 3.366 4.798 20 1.312 15.807 32.342 54,88%

2009 70.075 5.781 412 0 2.966 5.948 22 1.427 13.379 29.935 57,28%

2010 77.712 5.732 390 1 3.059 7.555 10 1.788 12.825 31.360 59,65%

2011 81.220 5.036 341 0 3.066 7.878 13 2.651 10.904 29.889 63,20%

2012 76.976 4.047 215 1 2.210 7.999 10 3.064 9.285 26.831 65,14%

2013 77.471 3.198 192 0 1.663 8.294 7 1.080 11.666 26.100 66,31%

2014 81.107 2.311 122 2 1.194 7.055 4 0 12.106 22.794 71,90%

2015 82.571 1.352 67 0 778 5.021 2 0 11.356 18.576 77,50%

2016 89.777 672 30 0 386 3.825 3 0 7.989 12.905 85,63%

2017 95.081 83 3 0 90 1.598 0 0 3.357 5.131 94,60%

TABEL 15: EVOLUTIE AANTAL STOPZETTINGEN EN OVERLEVINGSGRAAD VAN STARTERS BEGIN 2018 NAAR JAAR VAN OPRICHTING (BELGIË)


In Vlaanderen is de overlevingsgraad op vijf jaar van ondernemingen gestart in 2013 in alle provincies min of meer gelijk. Starters in Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen hebben de hoogste overlevingsgraad op vijf jaar met respectievelijk 69,27% en 68,88%. In Antwerpen is de overlevingsgraad op vijf jaar het laagst: 64,61%. Gemiddeld genomen heeft de Vlaamse starterscohorte van 2013 66,65% kans om vijf jaar later nog actief te zijn.

In Wallonië ligt deze overlevingsgraad met 62,64% lager in vergelijking met Vlaanderen. De provincie Waals-Brabant scoort evenwel beter dan elke Vlaamse provincie: 69,35% van de starterscohorte van 2013 is begin 2018 nog actief. Luik is de provincie waar de overlevingsgraad op vijf jaar het laagst ligt: 60,14%. De overlevingsgraad van starters in het Brussels gewest ligt met 65,40% tussen die van Vlaanderen en Wallonië.

Vlaams- en Waals-Brabant hebben hoogste overlevingsgraad

FaillietAANTAL

STARTERSProvincie GesplitstOntbondenSluiting van vereffening

Stopzetting activiteit

Uitbater overleden

Niet meer onderworpen aan de BTW-administratie

Geschrapt bij de BTW-

administratie

TOTAAL STOPZETTINGEN

OVERLEVINGS-GRAAD

WEST-VLAANDEREN 7.378 240 12 0 168 805 1 85 985 2.296 68,88%

OOST-VLAANDEREN 9.262 339 19 0 220 1.059 2 95 1.436 3.170 65,77%

ANTWERPEN 12.187 563 25 0 412 1.282 2 113 1.916 4.313 64,61%

LIMBURG 5.327 232 11 0 118 592 1 65 776 1.795 66,30%

VLAAMS BRABANT 6.989 163 10 0 169 674 0 83 1.049 2.148 69,27%

WAALS BRABANT 3.103 85 3 0 51 270 0 46 496 951 69,35%

HENEGOUWEN 7.127 302 62 0 123 965 0 116 1.231 2.799 60,73%

NAMEN 3.036 98 3 0 37 367 0 67 508 1.080 64,43%

LUIK 7.178 325 11 0 98 886 1 228 1.312 2.861 60,14%

LUXEMBURG 1.478 45 3 0 21 164 0 20 247 500 66,17%

VLAAMS GEWEST 41.143 1.537 77 0 1.087 4.412 6 441 6.162 13.722 66,65%

BRUSSELS GEWEST 10.863 803 33 0 244 959 0 156 1.564 3.759 65,40%

WAALS GEWEST 21.922 855 82 0 330 2.652 1 477 3.794 8.191 62,64%

FEDERAAL 77.471 3.198 192 0 1.663 8.294 7 1.080 11.666 26.100 66,31%

TABEL 16: EVOLUTIE AANTAL STOPZETTINGEN EN OVERLEVINGSGRAAD VAN STARTERS BEGIN 2018 NAAR JAAR VAN OPRICHTING (PROVINCIES EN GEWESTEN)


Splitsen we de overlevingsgraad van ondernemingen uit naar sector op Belgisch niveau, dan vinden we de hoogste overlevingsgraad op vijf jaar bij de vrije beroepen. In deze sector zijn van de nieuw opgerichte ondernemingen in 2013 vandaag nog 83,4% actief. Ook de industriesector en de groothandel halen hoge overlevingsgraden op vijf jaar: 80,1% en 79,1%, respectievelijk. De laagste overlevingsgraad op vijf jaar vinden we in de horecasector. Daar overleeft slechts 60,8% de eerste vijf jaar. Het tweede laagste cijfer vinden we in de detailhandel (64,8%).

Als we de tijdshorizon verlengen naar 10 jaar (oprichting in 2007) dan zijn begin 2018 nog 1 op 3 horecazaken actief (36,3%). In de transportsector (41,8%) en de detailhandel (43,4%) gaat het om minder dan de helft.

Vrije beroepen hebben hoogste overlevingsgraad, horecasector het laagst

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

DIENSTEN 55,2% 58,3% 60,3% 63,8% 68,4% 70,0% 71,8% 78,4% 84,7% 86,8% 95,5%Financiële diensten : banken, holdings 72,5% 78,4% 81,3% 83,7% 88,5% 89,4% 92,9% 95,0% 97,5% 98,4% 99,5%Financiële diensten : Verzekeringen,pensioenfondsen 78,4% 81,0% 80,1% 81,9% 80,1% 75,5% 73,5% 66,6% 80,4% 90,5% 99,1%Zakelijke diensten 52,2% 53,9% 56,9% 60,2% 64,6% 68,0% 70,8% 75,5% 82,3% 84,3% 94,1%Immobiliën 63,1% 67,6% 67,4% 72,5% 75,8% 76,0% 78,5% 82,8% 88,4% 90,1% 96,3%Communicatie 57,6% 59,8% 63,5% 65,9% 77,8% 74,2% 82,3% 85,6% 91,3% 91,4% 97,6%IT 41,2% 47,2% 46,4% 49,9% 55,0% 57,4% 56,9% 75,9% 80,7% 84,1% 94,7%Handelsbemiddeling 33,3% 39,0% 42,9% 44,5% 50,8% 51,7% 57,4% 66,6% 74,8% 74,8% 93,2%Diensten aan personen 58,0% 57,1% 60,6% 64,7% 68,0% 71,0% 73,4% 77,5% 84,6% 85,5% 95,2%Menselijke gezondheidszorg 90,9% 71,4% 94,1% 88,9% 83,3% 77,8% 100,0% 87,5% 100,0% 90,0% 95,0%Maatschappelijke dienstverlening 74,3% 73,0% 72,0% 73,8% 77,7% 79,0% 75,1% 72,0% 78,2% 81,8% 97,8%Kunst,amusement en recreatie 60,8% 61,2% 66,4% 69,2% 74,8% 77,9% 80,0% 83,2% 89,1% 90,3% 97,0%

BOUW 52,3% 56,3% 59,7% 64,1% 68,6% 70,7% 76,4% 82,6% 89,7% 90,1% 96,8%Bouw van gebouwen, ontwikkeling van bouwprojecten 58,4% 60,0% 59,4% 68,0% 74,1% 73,5% 79,9% 86,4% 92,0% 92,4% 97,6%Weg- en waterbouw 45,4% 46,8% 56,8% 61,1% 65,5% 67,6% 69,6% 78,7% 88,8% 88,5% 96,5%Gespecialiseerde bouwwerkzaamheden 51,3% 56,0% 60,0% 63,4% 67,5% 70,3% 76,0% 81,9% 89,1% 89,5% 96,7%

TABEL 17: OVERLEVINGSGRAAD BEGIN 2018 NAAR JAAR VAN OPRICHTING EN PER SECTOR (BELGIË, 2007-2017)


2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

INDUSTRIE 60,6% 65,4% 68,0% 71,4% 72,8% 75,1% 80,1% 84,4% 89,9% 90,2% 96,7%Industrie : agro 69,7% 74,0% 80,9% 84,4% 85,2% 85,3% 88,3% 89,5% 94,2% 94,3% 97,4%Industrie : voedingsmiddelen 53,1% 57,8% 55,0% 62,8% 66,3% 67,7% 75,9% 84,6% 89,3% 90,1% 98,1%Industrie : overige 57,6% 60,0% 61,8% 64,3% 66,5% 70,4% 75,3% 82,0% 87,4% 88,0% 96,1%Drukkerijen en grafische bedrijven 45,9% 54,1% 56,7% 60,1% 62,6% 66,0% 74,7% 76,4% 87,2% 88,0% 97,1%

DETAILHANDEL 43,4% 45,0% 50,3% 56,1% 58,5% 60,5% 64,8% 68,2% 78,6% 80,5% 94,5%Detailhandel excl. automobielsector 43,4% 45,0% 50,3% 56,1% 58,5% 60,5% 64,8% 68,2% 78,6% 80,5% 94,5%

HORECA 36,3% 37,5% 40,7% 43,5% 50,0% 55,9% 60,8% 70,3% 80,9% 93,8%Verschaffen van accommodatie 58,2% 68,8% 66,1% 67,5% 76,9% 77,9% 79,9% 88,8% 92,8% 92,5% 97,6%Eet- en drinkgelegenheden 34,9% 35,7% 39,3% 42,2% 48,6% 54,8% 59,7% 69,4% 80,3% 81,5% 94,7%

GROOTHANDEL 59,4% 61,9% 62,0% 67,0% 70,5% 73,5% 79,1% 85,1% 91,7% 92,5% 98,2%Groothandel excl. automobielsector 59,4% 61,9% 62,0% 67,0% 70,5% 73,5% 79,1% 85,1% 91,7% 92,5% 98,2%

AUTOMOBIEL 54,6% 56,9% 59,5% 63,5% 65,5% 69,6% 75,2% 81,9% 88,2% 90,1% 96,7%Automobielsector 54,6% 56,9% 59,5% 63,5% 65,5% 69,6% 75,2% 81,9% 88,2% 90,1% 96,7%

TRANSPORT 41,8% 45,2% 46,7% 52,1% 59,3% 62,2% 69,9% 77,8% 84,2% 85,1% 94,1%Vervoer te land, te water en lucht 49,3% 51,2% 53,1% 60,0% 66,1% 68,2% 76,1% 82,8% 87,4% 89,2% 95,8%Vervoer logistiek 34,0% 37,4% 39,9% 43,2% 50,7% 54,3% 61,5% 70,5% 79,0% 77,5% 92,0%

VRIJE BEROEPEN 69,8% 72,2% 78,9% 81,9% 81,3% 82,9% 83,4% 83,9% 88,5% 89,9% 97,8%Medische beroepen 76,1% 77,7% 85,3% 86,0% 84,0% 84,9% 84,4% 83,2% 88,0% 89,6% 98,8%Juridische beroepen 76,2% 75,5% 75,1% 78,9% 79,2% 79,6% 82,9% 85,0% 89,4% 89,1% 95,3%Economische beroepen 67,4% 68,9% 77,9% 81,2% 84,2% 85,8% 86,0% 89,8% 92,7% 94,4% 96,2%Bouwtechnische beroepen 57,8% 63,5% 66,7% 72,5% 74,0% 77,9% 79,7% 83,8% 88,7% 90,3% 96,1%

ANDERE/NIET GEKEND 70,6% 70,6% 67,6% 60,5% 63,2% 69,6% 68,7% 77,7% 81,3% 83,1% 88,1%Andere 61,1% 60,6% 63,7% 68,2% 69,2% 74,1% 75,5% 79,0% 84,5% 87,3% 96,3%Onbekend 76,3% 72,2% 65,8% 55,7% 58,4% 64,9% 61,2% 71,2% 68,2% 75,0% 79,5%Kan niet toegekend worden 61,7% 71,1% 75,5% 74,1% 75,1% 80,7% 85,4% 91,3% 96,1% 96,6% 98,8%


Van alle nieuw opgerichte ondernemingen in 2017 in België nam 9,45% datzelfde jaar personeel in dienst (8,48% 1 tot 4 werknemer, 0,97% meer dan 4 werknemers). Vorig jaar lag dit percentage iets hoger: toen nam 10,40% van de starters in 2016 in hetzelfde jaar personeel in dienst (9,27% 1 tot 4 werknemers en 1,13% meer dan 4 werknemers). De proportie ondernemingen die vijf jaar geleden werd opgericht en nu nog actief is met personeel ligt niet beduidend hoger: 13,55%. Verleggen we de tijdshorizon naar tien jaar, dan stijgt de proportie naar 22,58%. Van de starters in 2007 die nog actief zijn begin 2018 stelt dus slechts een kwart personeel tewerk.

Let wel: het feit dat de ondernemers voor zichzelf een job creëren, wordt in dit cijfermateriaal niet in rekening gebracht. Het gaat hier enkel en alleen om tewerkstelling in werknemersverband.

In Vlaanderen ligt het percentage nieuw opgerichte ondernemingen dat personeel tewerkstelt in 2017 iets lager in vergelijking met Wallonië en het Brussels gewest. In Vlaanderen stelt 8,61% van de starters personeel tewerk in 2017. In het Brussels gewest is dit 9,98% en in Wallonië nog iets meer met 10,92%. Ook in vergelijking met vijf jaar geleden (oprichting in 2013) ligt het aandeel van starters met personeel hoger in Wallonië (14,18%) dan in Vlaanderen (12,76%). Het Brussels gewest doet nog iets beter dan Wallonië met 15,37%.

9,5% van de starters in 2017 stelt personeel tewerk

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

0 werknemers of onbekend 29.689 30.665 32.069 37.689 42.667 42.726 44.329 51.849 57.799 68.657 81.443 van 1 tot 4 werknemers 6.948 6.886 6.513 7.035 7.163 6.275 6.089 5.658 5.419 7.281 7.631 van 5 tot 9 werknemers 957 839 740 779 761 583 522 457 447 562 557 van 10 tot 19 werknemers 428 370 312 362 307 268 232 183 156 228 194 van 20 tot 49 werknemers 218 160 179 194 176 133 83 79 92 90 94 van 50 tot 99 werknemers 65 59 51 42 35 29 12 14 18 7 16 van 100 tot 199 werknemers 33 23 18 26 13 15 8 4 9 7 7 van 200 tot 499 werknemers 9 10 15 8 6 8 1 6 3 9 1 van 500 tot 999 werknemers 3 6 3 2 1 1 2 - 1 1 1 meer dan 1000 werknemers 2 2 1 - - 1 1 - - - -

TABEL 18: STARTERS DIE NOG ACTIEF ZIJN BEGIN 2018 VOLGENS AANTAL WERKNEMERS (BELGIË)


2007

2007

2007

2008

2008

2008

2009

2009

2009

2010

2010

2010

2011

2011

2011

2012

2012

2012

2013

2013

2013

2014

2014

2014

2015

2015

2015

2016 2017

2016 2017

2016 2017

0 werknemers of onbekend 17.762 18.422 18.490 21.532 24.134 23.523 23.872 28.640 32.780 38.376 45.290 van 1 tot 4 werknemers 4.056 4.022 3.671 3.847 3.718 3.121 3.025 2.863 2.612 3.450 3.788 van 5 tot 9 werknemers 576 504 434 430 434 289 288 255 236 310 309 van 10 tot 19 werknemers 261 214 169 200 182 145 129 101 82 129 110 van 20 tot 49 werknemers 124 81 89 92 96 79 44 48 50 46 48 van 50 tot 99 werknemers 31 29 22 24 26 19 5 13 15 6 7 van 100 tot 199 werknemers 20 13 10 19 9 10 1 3 7 5 5 van 200 tot 499 werknemers 2 2 10 6 5 5 - 3 2 5 - van 500 tot 999 werknemers - 2 2 2 1 1 - - 1 1 - meer dan 1000 werknemers 1 1 1 - - 1 - - - - -

0 werknemers of onbekend 7.590 7.888 8.066 9.569 11.082 11.344 11.767 13.272 14.406 16.500 20.260 van 1 tot 4 werknemers 1.999 1.914 1.817 2.064 2.082 1.829 1.711 1.529 1.534 2.145 2.226 van 5 tot 9 werknemers 255 238 202 221 217 190 139 134 144 141 166 van 10 tot 19 werknemers 112 106 90 115 73 81 63 43 49 69 53 van 20 tot 49 werknemers 58 50 59 64 42 32 24 20 24 30 31 van 50 tot 99 werknemers 16 21 12 9 4 4 6 - 1 1 5 van 100 tot 199 werknemers 3 4 4 2 1 2 2 - - 1 2 van 200 tot 499 werknemers 2 4 1 - - 1 - 2 - 1 - van 500 tot 999 werknemers 1 1 - - - - - - - - - meer dan 1000 werknemers - 1 - - - - - - - - -

0 werknemers of onbekend 3.496 3.345 3.311 4.201 5.082 5.440 6.000 6.985 7.784 8.986 10.588 van 1 tot 4 werknemers 801 793 780 840 993 914 945 766 781 1.127 1.059 van 5 tot 9 werknemers 123 91 94 116 101 94 84 62 54 100 72 van 10 tot 19 werknemers 53 49 48 44 47 40 37 38 22 28 28 van 20 tot 49 werknemers 36 29 30 37 34 19 14 10 17 13 10 van 50 tot 99 werknemers 18 9 17 9 5 5 1 1 2 - 3 van 100 tot 199 werknemers 10 6 4 5 3 3 5 1 2 - - van 200 tot 499 werknemers 5 4 4 2 1 2 1 1 1 3 1 van 500 tot 999 werknemers 2 3 1 - - - 2 - - - 1 meer dan 1000 werknemers 1 - - - - - 1 - - - -

TABEL 19: STARTERS VOLGENS AANTAL WERKNEMERS (VLAANDEREN)

TABEL 20: STARTERS VOLGENS AANTAL WERKNEMERS (WALLONIË)

TABEL 21: STARTERS VOLGENS AANTAL WERKNEMERS (BRUSSEL)


We bepalen de financiële gezondheid van de starterscohorte van 2013 op basis van het aantal knipperlichten (momentopname: begin 2018). Deze knipperlichten zijn alarmerende waarden voor een aantal financiële parameters en indicatoren. Deze gegevens worden door Graydon Belgium nv structureel verzameld. De zuiver financiële knipperlichten hebben betrekking op jaarrekeningcijfers en zijn enkel beschikbaar voor vennootschappen. Informatie over de overige knipperlichten wordt door Graydon Belgium nv voor elke onderneming afzonderlijk verzameld. Het spreekt dan ook voor zich dat het eenvoudiger is om knipperlichten vast te stellen bij vennootschappen dan bij eenmanszaken.

De parameters die we als knipperlicht definiëren zijn:• Eigen vermogen is gedaald tot onder de helft van het kapitaal• Liquiditeitsratio is kleiner dan 0,5• Geprotesteerde wisselbrieven / ongedekte cheques• Vervallen schulden aan RSZ of fiscus genoteerd op de jaarrekening• Algemene schuldgraad hoger dan 100%• Onderneming gedagvaard door de RSZ• Rentabiliteit 2 opeenvolgende jaren negatief• Geen publicatie van de jaarrekening voor de jongste 2 opeenvolgende jaren• Bedrijfsleider is in dezelfde functie gesignaleerd in een failliete onderneming• Basislimietbedrag kredietadvies negatief• FiTo®-meter sterk negatief• Meerdere dagvaardingen binnen 1 jaar • Voorlopig bewindvoerder aangesteld• Incassodossiers• Ondernemingen gedagvaard door de RSZ, het Sociaal Zekerheidsfonds voor Zelfstandigen en/of het Fonds voor Bestaanszekerheid

Naast de knipperlichten werd door Graydon Belgium nv ook de Graydon Multiscore berekend voor starterscohorte van eenmanszaken en vennootschappen van 2013. De Multiscore geeft een indicatie van de kans op financiële moeilijkheden maar ook kans op verdere groei van een onderneming. Het is een index die bedrijven onderverdeelt op een schaal van 0 tot 100. Hoe hoger de score, hoe gezonder het bedrijf en hoe groter het groeipotentieel. Scores van minder dan 20 wijzen op een financieel onstabiele situatie, weinig groeipotentieel en een grotere kans op faling. Scores boven 20 wijzen op een relatief gezonde tot zeer gezonde situatie in het geval de score boven 80 uitkomt.

De financiële gezondheid van de starterscohorte van 2013 na 5 jaar

GRAFIEK 7: VERDELING VAN HET AANTAL IN 2013 OPGERICHTE ONDERNEMINGEN VOLGENS AANTAL KNIPPERLICHTEN BEGIN 2018

1

2

3

4

5

Meer dan 5

60%

10%

6%

9%

8%7%


EENMANSZAKEN

EENMANSZAKEN

VENNOOTSCHAPPEN

VENNOOTSCHAPPEN

Aantal knipperlichten

Risicoklasse

TOTAAL

TOTAAL

Totaal excl.0 knipperlichten

TABEL 22: VERDELING VAN HET AANTAL IN 2013 GESTARTE ACTIEVE ONDERNEMINGEN VOLGENS AANTAL KNIPPERLICHTEN BEGIN 2018

TABEL 23: VERDELING VAN HET AANTAL IN 2013 GESTARTE ACTIEVE ONDERNEMINGEN VOLGENS RISICOKLASSE

Aantal % op totaal % op kolom Aantal % op totaal % op kolom Aantal % op totaal % op totaal

0 26769 52,20% 99,23% 13514 26,35% 55,61% 40283 78,56

1 204 0,40% 0,76% 6343 12,37% 26,10% 6547 12,77 59,5%

2 3 0,01% 0,01% 1126 2,20% 4,63% 1129 2,2 10,3%

3 698 1,36% 2,87% 698 1,36 6,3%

4 957 1,87% 3,94% 957 1,87 8,7%

5 875 1,71% 3,60% 875 1,71 8,0%

meer dan 5 789 1,54% 3,25% 789 1,54 7,2%

Totaal 26976 52,61% 24302 47,39% 51278 100 100,0%

Aantal % op totaal % op kolom Aantal % op totaal % op kolom Aantal % op totaal

0 65 0,13% 0,24% 2552 4,98% 10,50% 2617 5,1

1-19 24 0,05% 0,09% 2312 4,51% 9,51% 2336 4,56

20-39 171 0,33% 0,63% 4951 9,66% 20,37% 5122 9,99

40-59 25070 48,89% 92,93% 7589 14,80% 31,23% 32659 63,69

60-79 1646 3,21% 6,10% 4891 9,54% 20,13% 6537 12,75

80-100 0,00% 0,00% 0 2007 3,91% 8,26% 2007 3,91

Totaal 26976 52,61% 100 24302 47,39% 100 51278 100


Van de 51.278 nog actieve bedrijven die werden opgestart in 2013 vertonen er 10.995 of 21,44% één of meerdere knipperlichten. Bijna 8 bedrijven op 10 laten dus geen knipperlichten optekenen. Als we deze oefening opsplitsen tussen eenmanszaken en vennootschappen, dan zien we zeer grote verschillen tussen beide categorieën.

Bij de eenmanszaken stellen we vast dat slechts een miniem aantal bedrijven knipperlichten laat noteren. Bovendien scoren zo goed als alle eenmanszaken goed tot zeer goed op de Multiscore. Dit is niet uitsluitend het gevolg van het feit dat een eenmanszaak geen jaarrekening dient te publiceren. Enerzijds dient vastgesteld te worden dat een eenmanszaak, in tegenstelling tot een wijdverspreid misverstand, een beduidend lagere falingskans heeft dan eender welke vennootschapsvorm (de hoofdelijke aansprakelijkheid speelt hier ongetwijfeld een rol). Anderzijds detecteert Graydon ruim voldoende signalen om ook voor eenmanszaken de vinger aan de pols te houden. Bovendien wordt bij de berekening van de Multiscore ook actief rekening gehouden met het betaalgedrag dat door Graydon actief wordt verzameld zodat er een duidelijk en up-to-date beeld wordt verkregen over de actuele liquiditeitspositie.

Voor vennootschappen geldt dat 55,61% geen knipperlichten optekent, 26,10% één knipperlicht en 18,29% twee of meer knipperlichten. Een kleine minderheid (3,25%) vertoont vijf of meer knipperlichten.

Zoomen we in op de Multiscore, dan stellen we vast dat 90,34% van de nog actieve bedrijven uit 2013 een score halen van meer dan 20/100. 2.007 ondernemingen behalen een score boven de 80 op 100: deze bedrijven zijn financieel zeer gezond en hebben een hoog groeipotentieel. Toch stellen we ook vast dat 4.935 of 9,66% van de in 2013 opgestarte bedrijven het vandaag financieel moeilijk hebben (scores lager dan 20). Ook hier zijn er duidelijke verschillen tussen eenmanszaken en vennootschappen. Van de 24.302 nog actieve vennootschappen, detecteren we in 20,01% van de gevallen een Multiscore tussen de 0 en 20, hetgeen wijst op financiële moeilijkheden. Bij de eenmanszaken is dit slechts 0,33%.

GRAFIEK 8 VERDELING VAN HET AANTAL IN 2013 GESTARTE ACTIEVE ONDERNEMINGEN VOLGENS RISICOKLASSE

1

2

3

4

5

Meer dan 5

59%

10%7%

9%

8%

7%


In de vorige hoofdstukken werd vooral aandacht besteed aan de startende ondernemingen. Echter, naast startende ondernemingen zetten ook heel wat bedrijven hun activiteiten stop. Binnen het kader van deze studie lijkt het ons daarom zinvol om de starters met de stopzettingen te vergelijken om zo te komen tot een nettogroei van het aantal bedrijven in België, de verschillende regio’s en de verschillende sectoren. Binnen het kader van deze uitgave beperken we ons tot de evolutie tussen de jaren 2016 en 20173.

Om deze conclusies op te bouwen brengen we het aantal bedrijven dat gedurende een gegeven jaar zijn opgericht in mindering met het aantal bedrijven dat de activiteiten datzelfde jaar hebben stopgezet. Het resultaat hiervan geeft de nettogroei weer in absolute eenheden. Dit getal zetten we ook af ten opzichte van de totale populatie geregistreerd bij aanvang van onze telling (de KBO-situatie op 1 januari 2016 en 1 januari 2017 voor nettogroei in 2017). Aldus bekomen we een nettogroei in percentage.

We kiezen er bewust niet voor om de totale aanwas van de populatie opgenomen in de KBO als referentie te gebruiken. Graydon Belgium nv toonde in eerdere publicaties aan dat KBO-gegevens constant wijzigen: zo worden er vandaag ondernemingsnummers toegevoegd die betrekking hebben op entiteiten die al jaren geleden zijn opgericht4. Daarenboven dienen de door de KBO geregistreerde actieve entiteiten verregaand te worden gecorrigeerd. Zo stelt Graydon Belgium nv vast dat duizenden entiteiten als actief staan geregistreerd terwijl zij in werkelijkheid al jaren geleden zijn ontbonden of zelfs failliet werden verklaard.

Nettogroei van het ondernemerslandschap

3. Indien de lezer zich wil documenteren over eerdere nettogroei verwijzen we naar de publicatie ‘evolutie in het bedrijvenlandschap’ (augustus 2015) : http://public.graydon.be/sites/graydon/files/uploads/GraydonBE_Evoluties-In-Het-Bedrijvenlandschap-2015.pdf. De cijfers die we in deze studie opnemen kan gezien worden als een, zij het beperkte, update. De lezer dient er wel mee rekening te houden dat de cijfers die we hier weergeven zich beperkten tot de bedrijven die we als KMO beschouwen.

4. Zie hiervoor onder meer de Graydon studie: ‘evolutie in het bedrijvenlandschap’ (augustus 2015) : http://public.graydon.be/sites/graydon/files/uploads/GraydonBE_Evoluties-In-Het-Bedrijvenlandschap-2015.pdf, blz 10, 12, 46


Naast de 95.081 nieuwe bedrijven in België (jaar 2017) telden we ook 66.621 eenmanszaken en vennootschappen die hun activiteiten hebben stopgezet in 2017. Netto betekent dat een aanwas van 28.460 entiteiten. Tussen 2016 en 2017 noteren we dus een groei van het aantal ondernemingen in België met 2,45%. Dit is een sterker resultaat dan de laatste jaar-op-jaar veranderingspercentages: tussen 2015 en 2016 bedroeg die 2,09%, tussen 2014 en 2015 1,57% en tussen 2013 en 2014 0,27%.

De sterkste nettogroei van ondernemingen wordt traditioneel binnen het Brussels gewest opgetekend. Ook voor 2017 is dit het geval met een nettogroei van 3.644 bedrijven of 2,61%. Vlaanderen noteerde in 2017 een nettogroei van 15.138 bedrijven of 2,29%. In Wallonië telden we in 2017 een nettogroei van 4.242 bedrijven of 1,33%.

De sterkst groeiende hoofdsectoren op Belgisch niveau zijn de vrije beroepen (4,61%) en transportsector (4,42%). De top 3 wordt vervolledigd door de dienstensector met een nettogroei tussen 2016 en 2017 van 3,89%. Van de zes overige hoofdsectoren (exclusief de restcategorie ‘andere’) noteren er twee een negatieve nettogroei: in de horeca (-0,37%) en de groothandel (-0,25%) is de bedrijvenpopulatie gekrompen. Ook tussen 2015 en 2016 tekenden deze sectoren als enige negatieve groeipercentages op. Op twee jaar tijd is het aantal bedrijven in de horeca met 204 eenheden gedaald (enkel restaurants en cafés, in de hotelsector stijgt het aantal ondernemingsnummers). In de groothandel gaat het om 121 bedrijven. Terwijl de daling van het aantal bedrijven in de groothandel zich in alle gewesten optekent zet de daling van horecazaken zich enkel in Vlaanderen en Wallonië door.

Kijken we naar de top 25 van meest groeiende sectoren op NACE 5-digit niveau in aantallen, dan staat net als vorig jaar de ambulante revalidatietechnieken op nummer 1 op Belgisch niveau (alsook in Wallonië en Brussel). In Vlaanderen staat de sector overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer op nummer 1. Let ook op de hoge notering van verpleegkundige activiteiten die quasi op elk niveau in de top 3 staat.

Nettogroei federaal en regionaal Nettogroei naar sector


Nettogroei naar sector

Groei op % populatieGroei op % populatie Groei op % populatieNettogroei BelgiëStopgezet België

2016 Evo 17-16 2017 2016 2017 2016 20172016 20172016 Evo 17-16 2017

DIENSTEN 34.220 7,9% 36.922Financiële diensten : banken, holdings 2.207 -19,1% 1.785Financiële diensten : Verzekeringen,pensioenfondsen 702 0,7% 707Zakelijke diensten 8.829 8,0% 9.537Immobiliën 7.660 3,6% 7.939Communicatie 577 23,2% 711IT 4.124 16,1% 4.790Handelsbemiddeling 2.229 -1,4% 2.197Diensten aan personen 4.853 15,1% 5.585Menselijke gezondheidszorg 6 116,7% 13Maatschappelijke dienstverlening 533 -2,1% 522Kunst,amusement en recreatie 2.500 25,4% 3.136BOUW 9.417 4,2% 9.812Bouw van gebouwen, ontwikkeling van bouwprojecten 1.962 -0,2% 1.958Weg- en waterbouw 242 -15,3% 205Gespecialiseerde bouwwerkzaamheden 7.213 6,0% 7.649INDUSTRIE 5.027 5,7% 5.316Industrie : agro 1.465 -0,7% 1.455Industrie : voedingsmiddelen 526 10,6% 582Industrie : overige 2.658 10,9% 2.948Drukkerijen en grafische bedrijven 378 -12,4% 331DETAILHANDEL 7.995 3,0% 8.235Detailhandel excl.automobielsector 7.995 3,0% 8.235HORECA 5.237 0,7% 5.276Verschaffen van accommodatie 255 5,1% 268Eet- en drinkgelegenheden 4.695 5,8% 4.969GROOTHANDEL 1.901 1,3% 1.925Groothandel excl.automobielsector 1.925 -9,2% 1.748AUTOMOBIEL 1.632 0,1% 1.633Automobielsector 1632 0,1% 1633TRANSPORT 2.089 30,1% 2.718Vervoer te land, te water en lucht 1.352 13,0% 1.528Vervoer logistiek 737 61,5% 1.190VRIJE BEROEPEN 13.416 4,8% 14.065Medische beroepen 9.010 3,7% 9.344Juridische beroepen 1.717 7,3% 1.843Economische beroepen 574 3,0% 591Bouwtechnische beroepen 2.115 8,1% 2.287ANDERE/NIET GEKEND 8.819 6,1% 9.356Andere activiteiten 811 5,2% 853Onbekende activiteit 2554 18,6% 3030Kan niet toegekend worden 5454 0,3% 5473TOTAAL (01 tot 10) 89.777 5,9% 95.081

Aantal startende omdernemingen in België 2016-2017

21638 -0,4% 21560599 1,3% 607303 -7,9% 2796145 1,1% 62124156 4,4% 4338357 -10,6% 3192835 -7,8% 26152088 -7,3% 19363540 -0,1% 35352 50,0% 3203 -3,4% 1961410 7,8% 15207115 4,0% 73981237 3,7% 1283240 -1,3% 2375638 4,3% 58784477 -2,7% 43571772 -9,1% 1610430 -0,5% 4281908 4,1% 1986367 -9,3% 3336808 1,2% 68936808 1,2% 68935511 -0,6% 5480222 2,7% 2285289 -0,7% 52522031 -8,0% 18692031 -8,0% 18691294 -0,2% 12921294 -0,2% 12921598 3,9% 1661874 6,8% 933724 0,6% 7285474 2,6% 56171949 3,5% 20181335 2,5% 1368587 -9,7% 5301603 6,1% 17019897 6,0% 10494786 -11,3% 6971121 -1,1% 11097990 8,7% 868865843 1,2% 66621

12.582 15.362 1.608 1178 399 4282684 33253504 3601 220 392 1289 2175 141 261 1313 2050 4 10 330 326 1090 16162302 2414 725 675 2 -32 1575 1771 550 959 -307 -155 96 154 750 962 11 -2 1187 1342 1187 1342 -274 -204 46 80 -320 -284 -106 -121 -106 -121 338 341 338 341 491 1057 478 595 13 462 7942 8448 7061 7326 382 475 -13 61 512 586 -1078 -1138 25 156 1433 1921 -2536 -321523934 28460

380901 395349 22456 23976 15097 14834 90613 93886 96928 101506 7068 7343 36221 37862 24662 25004 57451 59284 195 192 5618 5429 24592 26033 118688 121906 23888 24675 3984 3883 90816 93348 104792 104297 51412 51112 8297 8235 38659 38533 6424 6417 98108 99155 98108 99155 54993 55842 4615 4674 50378 51168 50046 49352 50046 49352 25856 26344 25856 26344 23450 23902 15611 16120 7839 7782 177350 183133 108995 113569 23600 24062 14849 14912 29906 30590 107584 101689 15899 17422 91256 83856 429 4111141770 1160969

3,30% 3,89% 7,16% 4,91% 2,64% 2,89% 2,96% 3,54% 3,62% 3,55% 3,11% 5,34% 3,56% 5,74% 0,57% 1,04% 2,29% 3,46% 2,05% 5,21% 5,87% 6,00% 4,43% 6,21% 1,94% 1,98% 3,03% 2,74% 0,05% -0,82% 1,73% 1,90% 0,52% 0,92% -0,60% -0,30% 1,16% 1,87% 1,94% 2,50% 0,17% -0,03% 1,21% 1,35% 1,21% 1,35% -0,50% -0,37% 1,00% 1,71%- 0,64% -0,56% -0,21% -0,25% -0,21% -0,25% 1,31% 1,29% 1,31% 1,29% 2,09% 4,42%3,06% 3,69%0,17% 5,94% 4,48% 4,61% 6,48% 6,45% 1,62% 1,97% -0,09% 0,41% 1,71% 1,92% -1,00% -1,12% 0,16% 0,90% 1,57% 2,29% -591,14% -782,24%2,10% 2,45%

TABEL 24: NETTOGROEI VAN DE BEDRIJVEN IN BELGIË


Totale Populatie Groei op % populatieSaldo VlaanderenStopgezet Vlaanderen

2016 Evo 17-16 2017 2016 2017 2016 20172016 20172016 Evo 17-16 2017

Aantal startende omdernemingen in Vlaanderen 2016-2017

TABEL 25: NETTO GROEI VAN DE BEDRIJVEN IN VLAANDEREN

DIENSTEN 21.247 7,9% 22.920 12798 -1,3% 12633 8449 10287 233532 242940 3,62% 4,23%Financiële diensten : banken, holdings 1.739 -20,2% 1.388 385 1,8% 392 1354 996 16091 17432 8,41% 5,71%Financiële diensten : Verzekeringen,pensioenfondsen 373 6,2% 396 154 4,5% 161 219 235 8902 8722 2,46% 2,69%Zakelijke diensten 5.526 7,6% 5.947 3616 -0,2% 3609 1910 2338 53527 55776 3,57% 4,19%Immobiliën 4.392 3,9% 4.565 2412 2,6% 2475 1980 2090 59936 62477 3,30% 3,35%Communicatie 326 17,8% 384 180 2,8% 185 146 199 3865 4033 3,78% 4,93%IT 2.576 17,9% 3.038 1668 -14,1% 1433 908 1605 21594 22710 4,20% 7,07%Handelsbemiddeling 1.213 -10,0% 1.092 1067 -1,4% 1052 146 40 13514 13709 1,08% 0,29%Diensten aan personen 3.124 15,2% 3.599 2284 -1,6% 2248 840 1351 36608 37733 2,29% 3,58%Menselijke gezondheidszorg 0 0,0% 4 2 0,0% 2 -2 2 93 94 -2,15% 2,13%Maatschappelijke dienstverlening 362 -6,9% 337 129 -6,2% 121 233 216 3754 3661 6,21% 5,90%Kunst,amusement en recreatie 1.616 34,3% 2.170 901 6,0% 955 715 1215 15648 16593 4,57% 7,32%BOUW 4.956 6,5% 5.277 3881 2,5% 3977 1075 1300 70619 72032 1,52% 1,80%Bouw van gebouwen, ontwikkeling van bouwprojecten 901 3,2% 930 616 -1,6% 606 285 324 13636 13908 2,09% 2,33%Weg- en waterbouw 134 -12,7% 117 136 3,7% 141 -2 -24 2489 2441 -0,08% -0,98%Gespecialiseerde bouwwerkzaamheden 3.921 7,9% 4.230 3129 3,2% 3230 792 1000 54494 55683 1,45% 1,80%INDUSTRIE 3.014 3,3% 3.112 2782 -4,3% 2661 232 451 64807 64230 0,36% 0,70%Industrie : agro 772 3,2% 797 1123 -12,8% 979 -351 -182 31486 31179 -1,11% -0,58%Industrie : voedingsmiddelen 319 -0,3% 318 259 2,7% 266 60 52 5140 5046 1,17% 1,03%Industrie : overige 1.663 7,6% 1.789 1165 1,5% 1183 498 606 24062 23882 2,07% 2,54%Drukkerijen en grafische bedrijven 260 -20,0% 208 235 -0,9% 233 25 -25 4119 4123 0,61% -0,61%DETAILHANDEL 4.101 -0,7% 4.072 3625 2,2% 3703 476 369 53964 54233 0,88% 0,68%Detailhandel excl.automobielsector 4.101 -0,7% 4.072 3625 2,2% 3703 476 369 53964 54233 0,88% 0,68%HORECA 2.937 0,1% 2.941 3072 -4,0% 2948 -135 -7 31797 32108 -0,42% -0,02%Verschaffen van accommodatie 157 25,5% 197 120 15,0% 138 37 59 2607 2646 1,42% 2,23%Eet- en drinkgelegenheden 2.780 -1,3% 2.744 2952 -4,8% 2810 -172 -66 29190 29462 -0,59% -0,22%GROOTHANDEL 874 -10,3% 784 1191 -7,8% 1098 -317 -314 30248 29578 -1,05% -1,06%Groothandel excl.automobielsector 874 -10,3% 784 1191 -7,8% 1098 -317 -314 30248 29578 -1,05% -1,06%AUTOMOBIEL 880 1,9% 897 646 -0,5% 643 234 254 14888 15127 1,57% 1,68%Automobielsector 880 1,9% 897 646 -0,5% 643 234 254 14888 15127 1,57% 1,68%TRANSPORT 1.002 26,7% 1.270 894 -0,1% 893 108 377 14008 13904 0,77% 2,71%Vervoer te land, te water en lucht 575 6,8% 614 475 -1,7% 467 100 147 8943 8956 1,12% 1,64%Vervoer logistiek 427 53,6% 656 419 1,7% 426 8 230 5065 4948 0,16% 4,65%VRIJE BEROEPEN 7.357 4,2% 7.669 3004 1,9% 3062 4353 4607 95394 98367 4,56% 4,68%Medische beroepen 4.879 3,8% 5.062 1102 5,2% 1159 3777 3903 57465 59719 6,57% 6,54%Juridische beroepen 939 3,7% 974 686 -1,6% 675 253 299 12805 13108 1,98% 2,28%Economische beroepen 308 4,2% 321 324 -13,6% 280 -16 41 8319 8325 -0,19% 0,49%Bouwtechnische beroepen 1.231 6,6% 1.312 892 6,3% 948 339 364 16805 17215 2,02% 2,11%ANDERE/NIET GEKEND 3.025 7,3% 3.245 5597 -3,0% 5431 -2572 -2186 44507 39669 -5,78% -5,51%Andere activiteiten 310 2,6% 318 402 -11,4% 356 -92 -38 8835 9693 -1,04% -0,39%Onbekende activiteit 1.432 24,8% 1787 680 -3,2% 658 752 1129 35466 29784 2,12% 3,79%Kan niet toegekend worden 1.283 -11,1% 1140 4515 -2,2% 4417 -3232 -3277 206 192 -1568,93% -1706,77%TOTAL (01 tot 10) 49.393 5,7% 52.187 37490 -1,2% 37049 11903 15138 653765 662188 1,82% 2,29%


Totale Populatie Groei op % populatieSaldo WalloniëStopgezet Wallonië

2016 Evo 17-16 2017 2016 2017 2016 20172016 20172016 Evo 17-16 2017

Aantal startende omdernemingen in Wallonië 2016-2017

TABEL 26: NETTOGROEI VAN DE BEDRIJVEN IN WALLONIË

DIENSTEN 7.841 10,1% 8.633 5508 2,6% 5653 2333 2980 94398 97531 2,47% 3,06%Financiële diensten : banken, holdings 242 -7,4% 224 74 14,9% 85 168 139 3185 3327 5,27% 4,18%Financiële diensten : Verzekeringen,pensioenfondsen 227 -8,8% 207 97 -15,5% 82 130 125 4740 4662 2,74% 2,68%Zakelijke diensten 2.014 12,8% 2.272 1528 8,6% 1659 486 613 23451 24232 2,07% 2,53%Immobiliën 1.775 2,1% 1.813 889 7,8% 958 886 855 20648 21904 4,29% 3,90%Communicatie 100 53,0% 153 83 -20,5% 66 17 87 1444 1492 1,18% 5,83%IT 762 13,3% 863 679 2,4% 695 83 168 8700 8905 0,95% 1,89%Handelsbemiddeling 748 10,3% 825 766 -18,0% 628 -18 197 8087 8160 -0,22% 2,41%Diensten aan personen 1.275 17,3% 1.495 999 1,5% 1014 276 481 16265 16784 1,70% 2,87%Menselijke gezondheidszorg 3 0,0% 3 0 0,0% 1 3 2 68 62 4,41% 3,23%Maatschappelijke dienstverlening 135 17,0% 158 48 4,2% 50 87 108 1365 1304 6,37% 8,28%Kunst,amusement en recreatie 560 10,7% 620 345 20,3% 415 215 205 6445 6699 3,34% 3,06%BOUW 2.224 8,9% 2.423 2007 7,9% 2165 217 258 32188 32670 0,67% 0,79%Bouw van gebouwen, ontwikkeling van bouwprojecten 556 5,9% 589 400 13,5% 454 156 135 7041 7221 2,22% 1,87%Weg- en waterbouw 51 2,0% 52 54 1,9% 55 -3 -3 906 856 -0,33% -0,35%Gespecialiseerde bouwwerkzaamheden 1.617 10,2% 1.782 1553 6,6% 1656 64 126 24241 24593 0,26% 0,51%INDUSTRIE 1.572 9,4% 1.719 1367 4,8% 1433 205 286 34593 34582 0,59% 0,83%Industrie : agro 664 -4,7% 633 619 -1,5% 610 45 23 19517 19517 0,23% 0,12%Industrie : voedingsmiddelen 155 27,7% 198 127 0,0% 127 28 71 2486 2503 1,13% 2,84%Industrie : overige 673 19,5% 804 531 19,0% 632 142 172 11081 11062 1,28% 1,55%Drukkerijen en grafische bedrijven 80 5,0% 84 90 -28,9% 64 -10 20 1509 1500 -0,66% 1,33%DETAILHANDEL 2.532 3,6% 2.623 2221 3,1% 2290 311 333 30254 30467 1,03% 1,09%Detailhandel excl.automobielsector 2.532 3,6% 2.623 2221 3,1% 2290 311 333 30254 30467 1,03% 1,09%HORECA 1.499 4,4% 1.565 1731 4,7% 1812 -232 -247 15932 16108 -1,46% -1,53%Verschaffen van accommodatie 80 5,0% 84 75 -10,7% 67 5 17 1521 1536 0,33% 1,11%Eet- en drinkgelegenheden 1.419 4,4% 1.481 1656 5,4% 1745 -237 -264 14411 14572 -1,64% -1,81%GROOTHANDEL 277 3,6% 287 415 -1,2% 410 -138 -123 9944 9721 -1,39% -1,27%Groothandel excl.automobielsector 277 3,6% 287 415 -1,2% 410 -138 -123 9944 9721 -1,39% -1,27%AUTOMOBIEL 558 -5,0% 530 482 -4,1% 462 76 68 8442 8603 0,90% 0,79%Automobielsector 558 -5,0% 530 482 -4,1% 462 76 68 8442 8603 0,90% 0,79%TRANSPORT 366 15,8% 424 358 7,3% 384 8 40 4610 4615 0,17% 0,87%Vervoer te land, te water en lucht 245 -6,5% 229 210 11,9% 235 35 -6 3093 3114 1,13% -0,19%Vervoer logistiek 121 61,2% 195 148 0,7% 149 -27 46 1517 1501 -1,78% 3,06%VRIJE BEROEPEN 4.249 4,2% 4.428 1594 3,3% 1646 2655 2782 59575 61700 4,46% 4,51%Medische beroepen 3.126 3,7% 3.243 682 0,0% 682 2444 2561 40525 42311 6,03% 6,05%Juridische beroepen 377 4,2% 393 255 9,8% 280 122 113 5359 5519 2,28% 2,05%Economische beroepen 181 -4,4% 173 190 -8,9% 173 -9 0 4777 4814 -0,19% 0,00%Bouwtechnische beroepen 565 9,6% 619 467 9,4% 511 98 108 8914 9056 1,10% 1,19%ANDERE/NIET GEKEND 1.805 3,6% 1.870 3131 27,6% 3995 -1326 -2125 25385 23324 -5,22% -9,11%Andere activiteiten 215 17,7% 253 216 13,4% 245 -1 8 4990 5464 -0,02% 0,15%Onbekende activiteit 783 8,2% 847 321 -1,6% 316 462 531 20214 17682 2,29% 3,00%Kan niet toegekend worden 807 -4,6% 770 2594 32,4% 3434 -1787 -2664 181 178 -987,29% -1496,63%TOTAL (01 tot 10) 22.923 6,9% 24.502 18814 7,6% 20250 4109 4252 315322 319321 1,30% 1,33%


Totale Populatie Groei op % populatieSaldo BrusselStopgezet Brussel

2016 Evo 17-16 2017 2016 2017 2016 20172016 20172016 Evo 17-16 2017

Aantal startende omdernemingen in Brussel 2016-2017

TABEL 27: NETTOGROEI VAN DE BEDRIJVEN IN HET BRUSSELS GEWEST

DIENSTEN 7.841 10,1% 8.633 5508 2,6% 5653 2333 2980 94398 97531 2,47% 3,06%Financiële diensten : banken, holdings 206 -24,8% 155 131 -8,4% 120 75 35 3069 3086 2,44% 1,13%Financiële diensten : Verzekeringen,pensioenfondsen 95 2,1% 97 48 -25,0% 36 47 61 1400 1395 3,36% 4,37%Zakelijke diensten 1.093 7,2% 1.172 966 -4,6% 922 127 250 12821 12922 0,99% 1,93%Immobiliën 1.426 5,8% 1.508 837 5,4% 882 589 626 16004 16728 3,68% 3,74%Communicatie 144 10,4% 159 94 -27,7% 68 50 91 1689 1745 2,96% 5,21%IT 734 11,7% 820 484 -0,6% 481 250 339 5674 5952 4,41% 5,70%Handelsbemiddeling 230 -1,7% 226 247 -0,8% 245 -17 -19 2843 2892 -0,60% -0,66%Diensten aan personen 417 8,9% 454 255 6,3% 271 162 183 4380 4544 3,70% 4,03%Menselijke gezondheidszorg 3 0,0% 3 0 0,0% 0 3 3 29 31 10,34% 9,68%Maatschappelijke dienstverlening 33 -30,3% 23 26 -3,8% 25 7 -2 488 448 1,43% -0,45%Kunst,amusement en recreatie 300 8,0% 324 158 -5,7% 149 142 175 2361 2582 6,01% 6,78%BOUW 1.766 -4,2% 1.691 1118 5,1% 1175 648 516 13435 14384 4,82% 3,59%Bouw van gebouwen, ontwikkeling van bouwprojecten 358 -15,9% 301 194 2,6% 199 164 102 2730 2942 6,01% 3,47%Weg- en waterbouw 37 -48,6% 19 45 -17,8% 37 -8 -18 529 515 -1,51% -3,50%Gespecialiseerde bouwwerkzaamheden 1.371 0,0% 1.371 879 6,8% 939 492 432 10176 10927 4,83% 3,95%INDUSTRIE 332 2,7% 341 304 -19,4% 245 28 96 4957 4970 0,56% 1,93%Industrie : agro 23 -8,7% 21 26 -34,6% 17 -3 4 361 367 -0,83% 1,09%Industrie : voedingsmiddelen 47 17,0% 55 41 -17,1% 34 6 21 631 646 0,95% 3,25%Industrie : overige 227 2,6% 233 196 -19,4% 158 31 75 3180 3175 0,97% 2,36%Drukkerijen en grafische bedrijven 35 -8,6% 32 41 -12,2% 36 -6 -4 785 782 -0,76% -0,51%DETAILHANDEL 859 -2,0% 842 834 -1,0% 826 25 16 11066 11244 0,23% 0,14%Detailhandel excl.automobielsector 859 -2,0% 842 834 -1,0% 826 25 16 11066 11244 0,23% 0,14%HORECA 779 -8,1% 716 688 2,0% 702 91 14 7171 7530 1,27% 0,19%Verschaffen van accommodatie 29 -13,8% 25 25 -12,0% 22 4 3 475 482 0,84% 0,62%Eet- en drinkgelegenheden 750 -7,9% 691 663 2,6% 680 87 11 6696 7048 1,30% 0,16%GROOTHANDEL 220 -18,2% 180 293 -4,1% 281 -73 -101 6742 6648 -1,08% -1,52%Groothandel excl.automobielsector 220 -18,2% 180 293 -4,1% 281 -73 -101 6742 6648 -1,08% -1,52%AUTOMOBIEL 157 6,4% 167 158 12,0% 177 -1 -10 2357 2425 -0,04% -0,41%Automobielsector 157 6,4% 167 158 12,0% 177 -1 -10 2357 2425 -0,04% -0,41%TRANSPORT 497 48,5% 738 307 9,8% 337 190 401 3341 3663 5,69% 10,95%Vervoer te land, te water en lucht 331 26,6% 419 153 23,5% 189 178 230 2190 2450 8,13% 9,39%Vervoer logistiek 166 92,2% 319 154 -3,9% 148 12 171 1151 1213 1,04% 14,10%VRIJE BEROEPEN 1.765 8,0% 1.907 870 3,2% 898 895 1009 22076 22719 4,05% 4,44%Medische beroepen 996 3,3% 1.029 163 7,4% 175 833 854 10922 11446 7,63% 7,46%Juridische beroepen 399 17,8% 470 394 4,6% 412 5 58 5412 5410 0,09% 1,07%Economische beroepen 85 14,1% 97 73 2,7% 75 12 22 1744 1762 0,69% 1,25%Bouwtechnische beroepen 285 9,1% 311 240 -1,7% 236 45 75 3998 4101 1,13% 1,83%ANDERE/NIET GEKEND 868 8,1% 938 1082 -9,7% 977 -214 -39 16167 13848 -1,32% -0,28%Andere activiteiten 286 -1,4% 282 167 -44,9% 92 119 190 1967 2149 6,05% 8,84%Onbekende activiteit 323 19,8% 387 117 12,8% 132 206 255 14158 11658 1,46% 2,19%Kan niet toegekend worden 259 3,9% 269 798 -5,6% 753 -539 -484 42 41 -1283,33% -1180,49%TOTAL (01 tot 10) 11.924 4,5% 12.461 8900 -0,9% 8817 3024 3644 138070 139756 2,19% 2,61%


Top 25 van de activiteiten met sterkste nettogroei: ambulante revalidatieactiviteiten op nummer 1

PopulatieFEDERAAL Gestart Gestopt Groei aantal Groei % pop. Rang op aantal Rang op %

Ambulante revalidatieactiviteiten 23293 2257 274 1983 9% 1 157Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; 46908 4265 2303 1962 4% 2 313adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering Verpleegkundige activiteiten 13741 1961 302 1659 12% 3 98Overige detailhandel, niet in winkels en exclusief markt- en straathandel 7800 1863 495 1368 18% 4 51Holdings 19516 1649 461 1188 6% 5 233Computerconsultancy-activiteiten 15587 1972 888 1084 7% 6 200Praktijken van specialisten 23755 1103 164 939 4% 7 324Activiteiten op het vlak van geestelijke gezondheidszorg, 6846 1082 146 936 14% 8 85m.u.v. psychiatrische ziekenhuizen en verzorgingstehuizen Sport- en recreatieonderwijs 6011 1215 409 806 13% 9 88Scheppende kunsten, m.u.v. ondersteunende diensten 3405 1025 220 805 24% 10 34Detailhandel via postorderbedrijven of via internet 4386 1289 503 786 18% 11 48Overige vormen van onderwijs 6977 1258 492 766 11% 12 112Huisartspraktijken 8843 818 81 737 8% 13 161Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 8476 1206 582 624 7% 14 192Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. 10863 1426 804 622 6% 15 248Schoonheidsverzorging 15930 1682 1115 567 4% 16 344Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s 8135 1040 505 535 7% 17 214Landschapsverzorging 15840 1336 841 495 3% 18 362Huishoudens als werkgever van huishoudelijk personeel 3185 455 42 413 13% 19 91Tandartspraktijken 8794 477 77 400 5% 20 297Overige menselijke gezondheidszorg, n.e.g. 11130 949 558 391 4% 21 347Handel in eigen onroerend goed 8944 645 261 384 4% 22 309Ontwikkeling van residentiële bouwprojecten 7666 609 265 344 4% 23 299Activiteiten van advocaten 19536 1462 1129 333 2% 24 450Reclamebureaus 8340 929 597 332 4% 25 322

TABEL 28: TOP 25 VAN DE ACTIVITEITEN MET STERKSTE NETTOGROEI IN BELGIË, 2017


Vlaams gewest

PopulatieVLAANDEREN Gestart Gestopt Groei aantal Groei % pop. Rang op aantal Rang op %

Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; 29136 2406 1358 1048 4% 1 313adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering Ambulante revalidatieactiviteiten 11596 1197 165 1032 9% 2 153Holdings 13585 1320 313 1007 7% 3 177Verpleegkundige activiteiten 6489 1084 160 924 14% 4 81Computerconsultancy-activiteiten 9193 1281 496 785 9% 5 156Overige detailhandel, niet in winkels en exclusief markt- en straathandel 4124 946 314 632 15% 6 67Scheppende kunsten, m.u.v. ondersteunende diensten 1395 688 107 581 42% 7 16Activiteiten op het vlak van geestelijke gezondheidszorg, 3009 608 85 523 17% 8 60m.u.v. psychiatrische ziekenhuizen en verzorgingstehuizen Praktijken van specialisten 12000 608 100 508 4% 9 279Overige vormen van onderwijs 3801 805 304 501 13% 10 92Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. 6763 944 477 467 7% 11 193Sport- en recreatieonderwijs 3066 691 245 446 15% 12 72Huisartspraktijken 4519 474 48 426 9% 13 140Landschapsverzorging 9778 861 505 356 4% 14 309Schoonheidsverzorging 10735 1149 797 352 3% 15 329Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 4350 610 268 342 8% 16 166Huishoudens als werkgever van huishoudelijk personeel 2252 319 21 298 13% 17 91Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s 4887 575 290 285 6% 18 222Ontwikkeling van residentiële bouwprojecten 4335 400 140 260 6% 19 219Activiteiten van fotografen, met uitzondering van persfotografen 3223 446 208 238 7% 20 180Activiteiten van grafische designers 1320 389 155 234 18% 21 58Handel in eigen onroerend goed 5049 345 114 231 5% 22 263Activiteiten van advocaten 10429 788 559 229 2% 23 387Overige dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatie, n.e. g. 1209 304 80 224 19% 24 51Detailhandel via postorderbedrijven of via internet 1730 516 293 223 13% 25 96

TABEL 29: TOP 25 VAN DE ACTIVITEITEN MET STERKSTE NETTOGROEI IN VLAANDEREN, 2017


PopulatieWALLONIE Gestart Gestopt Groei aantal Groei % pop. Rang op aantal Rang op %

Ambulante revalidatieactiviteiten 9026 843 88 755 8% 1 151Overige detailhandel, niet in winkels en exclusief markt- en straathandel 3181 843 158 685 22% 2 44Verpleegkundige activiteiten 6065 767 125 642 11% 3 116Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; 9285 955 454 501 5% 4 212adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering Activiteiten op het vlak van geestelijke gezondheidszorg, 2547 342 48 294 12% 5 110m.u.v. psychiatrische ziekenhuizen en verzorgingstehuizen Praktijken van specialisten 8312 318 44 274 3% 6 279Sport- en recreatieonderwijs 2068 383 121 262 13% 7 97Handelsbemiddeling gespecialiseerd in andere goederen 2461 385 183 202 8% 8 154Schoonheidsverzorging 4192 465 272 193 5% 9 231Huisartspraktijken 2953 214 23 191 6% 10 186Overige menselijke gezondheidszorg, n.e.g. 4322 372 190 182 4% 11 246Overige vormen van onderwijs 1993 292 126 166 8% 12 152Holdings 2194 188 52 136 6% 13 194Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s 1808 259 124 135 7% 14 166Landschapsverzorging 4920 422 289 133 3% 15 296Detailhandel via postorderbedrijven of via internet 881 254 127 127 14% 16 83Scheppende kunsten, m.u.v. ondersteunende diensten 1251 201 81 120 10% 17 128Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. 2483 323 204 119 5% 18 227Tandartspraktijken 2621 137 21 116 4% 19 233Reclamebureaus 2251 242 128 114 5% 20 222Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 1705 242 129 113 7% 21 184Handel in eigen onroerend goed 1996 191 89 102 5% 22 221Computerconsultancy-activiteiten 3204 287 196 91 3% 23 290Bouwarchitecten 4906 303 221 82 2% 24 329Diensten in verband met de verzorging van huisdieren, m.u.v. veterinaire diensten 397 102 25 77 19% 25 59

TABEL 30: TOP 25 VAN DE ACTIVITEITEN MET STERKSTE NETTOGROEI IN WALLONIË, 2017

Brussels gewest


PopulatieBRUSSEL Gestart Gestopt Groei aantal Groei % pop. Rang op aantal Rang op %

Ambulante revalidatieactiviteiten 7219 874 478 396 5% 1 194Overige detailhandel, niet in winkels en exclusief markt- en straathandel 4040 679 392 287 7% 2 168Verpleegkundige activiteiten 1905 216 21 195 10% 3 141Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; 2520 379 193 186 7% 4 165adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering Activiteiten op het vlak van geestelijke gezondheidszorg, 2023 342 181 161 8% 5 157m.u.v. psychiatrische ziekenhuizen en verzorgingstehuizen Praktijken van specialisten 3102 177 20 157 5% 6 200Sport- en recreatieonderwijs 1071 128 9 119 11% 7 130Handelsbemiddeling gespecialiseerd in andere goederen 859 131 13 118 14% 8 105Schoonheidsverzorging 901 166 53 113 13% 9 113Huisartspraktijken 204 160 47 113 55% 9 12Overige menselijke gezondheidszorg, n.e.g. 547 134 32 102 19% 11 73Overige vormen van onderwijs 857 159 62 97 11% 12 128Holdings 588 138 42 96 16% 13 88Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s 1082 185 90 95 9% 14 153Landschapsverzorging 1389 100 8 92 7% 15 173Detailhandel via postorderbedrijven of via internet 651 107 17 90 14% 16 104Scheppende kunsten, m.u.v. ondersteunende diensten 1406 200 122 78 6% 17 192Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. 494 86 11 75 15% 18 94Tandartspraktijken 864 152 96 56 6% 19 175Reclamebureaus 1600 108 56 52 3% 20 249Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 667 111 62 49 7% 21 166Handel in eigen onroerend goed 1257 117 69 48 4% 22 231Computerconsultancy-activiteiten 324 91 44 47 15% 23 97Bouwarchitecten 1126 133 86 47 4% 23 220Diensten in verband met de verzorging van huisdieren, m.u.v. veterinaire diensten 487 109 65 44 9% 25 151

TABEL 31: TOP 25 VAN DE ACTIVITEITEN MET STERKSTE NETTOGROEI IN HET BRUSSELS GEWEST, 2017

Waals gewest


Op de achtergrond van de Graydon Index van de Nieuw Opgerichte Ondernemingen en Stopzettingen draaien twee deelindexen: een eerste parameter wordt opgebouwd op basis van de nieuw opgerichte ondernemingen, een andere op basis van alle stopzettingen. De beide parameters vertrekken vanuit de waarnemingen van de conjunctureel opgaande periode 2005-2006-2007. Het indexijkpunt met getal 100 werd telkens vastgelegd op januari 2007, dus ongeveer één jaar voor de economische topperiode van het afgelopen decennium. Beide parameters worden samengebracht in één waarde: de GINOO-S. Deze index berekentdan de seizoensgezuiverde evolutie van de nieuw opgerichte ondernemingen en stopzettingen op maandbasis. Om de leesbaarheid van de evolutie te versterken toonen de tebellen hierna een evolutie op trimetriële basis.

Met betrekking tot de stopzettingen houden we rekening met het totaal aantal ondernemingen dat er op maandbasis het bijltje bij neerlegt: die met faillissement maar ook met de grote meerderheid zonder (sluitingen, ontbindingen, stopzettingen, pensionnering, overlijdens, …). Deze evolutie van de ondernemingen die hun activiteiten stopzetten zetten we om in een eerste seizoensgezuiverde waarde. Op dezelfde wijze en eveneens maandelijks brengen we alle nieuw opgerichte ondernemingen samen in een tweede index: de GINOO (Graydon Index van Nieuw Opgerichte Ondernemingen).

Het verschil tussen de GINOO en de stopzettingsindex geven we weer in de hieronder gepubliceerde GINOO-S. Deze index toont aan in welk mate een relatieve aanwas van nieuwe bedrijven de aanwas van stopzettingen van ondernemingen overstijgt of integendeel in welke mate een mogelijke aanwas van het aantal jonge ondernemingen wordt ondermijnd door de stopzettingsevolutie. Cijfers onder de 100 betekenen niet (noodzakelijk) dat er meer bedrijven zouden stoppen dan

starten, maar geven weer dat het totale aantal stopzettingen sneller groeit dan het totale aantal oprichtingen en dus dat de globale groei ligt onder dat uit de periode van het ijkpunt. Per extensie wijzen zulke waarden aan dat de impact van stopzettingen van ondernemingen in belangrijke mate en zelfs versterkt doorweegt op de capaciteitscreatie terwijl indexcijfers boven het ijkpunt 100 een voordelige groeipotentie doen veronderstellen.

Graydon publiceert de index tot op provinciaal niveau, maar deze kan, samen met de deelindexen op basis van commerciële afspraken ook geleverd worden tot op postcodeniveau én rekening houden met andere parameters zoals sector, rechtsvorm, … Onder meer verschillende gemeentebesturen en belangengroepen maken hiervan gebruik om het economisch weefsel binnen hun gemeente of sector van nabij te volgen.

Omdat Graydon Belgium nv met deze index een grootst mogelijke nauwkeurigheid nastreeft, rekening houdend met het feit dat gegevens met betrekking tot de oprichting en stopzetting van ondernemingen in belangrijke mate steevast met enkele dagen vertraging worden verkregen (dit in tegenstelling tot hun gegevens met betrekking tot faillissementen die de dag zelf rechtstreeks vanop de rechtbanken wordt verzameld), opteert Graydon ervoor de index systematisch met één à twee maand vertraging te berekenen.

In 2008, het jaar dat de economische crisis doorbrak, stelden we vanaf de maand mei een opvallende vertraging vast bij het aantal opgerichte ondernemingen. Deze vaststelling in combinatie met niet alleen de voortdurende, nieuwe pieken in de faillissementscijfers maar ook met de vele stopzettingen zonder faillissement, komt zeer goed tot uiting in onderstaande grafiek, waarin we constateren dat

Graydon Index van de Nieuw Opgerichte Ondernemingen en Stopzettingen (GINOO-S)


de GINOO-S op federaal niveau reeds vanaf april 2008 onder het ijkpunt van de indexwaarde zakte. Vanaf midden 2009 werd een eerste remonte ingezet, maar die kon niet worden aangehouden, wat resulteerde in een absoluut dieptepunt in januari 2010. Sindsdien stagneerde de index op een laag niveau. Zowel in 2010 als in 2011 bleef de verhouding tussen oprichtingen en stopzettingen nagenoeg gelijk.

Door de opflakkerende crisis ging het aantal faillissementen en stopzettingen opnieuw de hoogte in wat resulteerde in een nieuw dieptepunt van de GINOO-S index midden 2012. De index zakte zelfs nog dieper weg in de volgende 4 kwartalen. Vanaf de zomer van 2012 tot einde 2013 noteerden we een toename van het aantal stopgezette ondernemingen, niet in het minst als gevolg van de aanpassingen met betrekking tot de liquidatiebonus, en tegelijk slechts tegen einde 2013 een voorzichtig toenemend aantal nieuwe zaken.

Het aantal nieuw opgerichte ondernemingen is in 2014 gevoelig gestegen. Midden 2013 kwamen de eerste signalen van een voorzichtig herstel van de economie in België en daarbuiten. Aan het hoge aantal stopzettingen kwam een einde in het laatste kwartaal 2013, de trend boog om in 2014. De trend van de index was toen duidelijk opwaarts om vanaf midden 2015 te stabiliseren en vervolgens in 2016 gelijke tred te houden op een niveau dat ver verwijderd is van een pre-crisis niveau, maar de desastreuze waarden die we maten in 2012 en 2013 lijken achter de rug. Voor het jaar 2017 noteren we, in het bijzonder gedurende het laatste halfjaar, een duidelijk opwaartse trend waarbij we, indien de trend zich doorzet, mogen vermoeden dat we tegen einde 2018 eindelijk rond het pre-crisisniveau uitkomen.

Vooral de gewestelijke trends, weergegeven over een ruimer historisch perspectief, geven stof tot nadenken. Uiteraard toont de GINOO-S voor de drie gewesten een neerwaartse trend gedurende de dubbele crisisperiode, uiteraard tonen de drie gewesten tekenen van herstel erna. Maar daar waar het Brusselse gewest in de periode 2007 en begin 2008 hoge toppen scheerde hinkt het gewest nu stevig achterop. Omgekeerd zien we dat het Waalse gewest vanaf midden 2011 een inhaalmaneuvre heeft ingezet en, in vergelijking met de andere gewesten én met 2007 als ijkpunt, sindsdien tot vandaag de dag betere groeiwaarden noteert…


GRAFIEK 9: GINOO-S (GRAYDON INDEX VAN DE NIEUW OPGERICHTE ONDERNEMINGEN VERSUS ALLE STOPZETTINGEN) FEDERAAL


GRAFIEK 10: GINOO-S (GRAYDON INDEX VAN DE NIEUW OPGERICHTE ONDERNEMINGEN VERSUS ALLE STOPZETTINGEN) VLAANDEREN


GRAFIEK 11: GINOO-S (GRAYDON INDEX VAN DE NIEUW OPGERICHTE ONDERNEMINGEN VERSUS ALLE STOPZETTINGEN) WALLONIË


Tabel 1: Evolutie van het aantal starters per gewest & procentuele 12

verandering t.o.v. vorig jaar.

Tabel 2: Evolutie van het aantal starters per gewest en procentuele 13

verandering op jaarbasis 14

Tabel 3: Evolutie van het aantal starters per gewest en aandeel van

de starterspopulatie per gewest, 2007-2017

Tabel 4: Startersdichtheid per gewest in 2017 15

Tabel 5: Startersdichtheid per provincie in 2017 16

Tabel 6: Evolutie van de starters per provincie 17

Tabel 7: Evolutie aantal starters per provincie & procentuele verandering 19

t.o.v. vorig jaar (2007-2017)

Tabel 8: Evolutie aantal starters en aandeel per rechtsvorm (België, 2007-2017) 20

Tabel 9: Verdeling eenmanszaken en vennootschappen 22

Tabel 10: Evolutie eenmanszaken en vennootschappen 22

Tabel 11: Evolutie aantal starters volgens sector in België (2007-2017) 23, 24

Tabel 12: Procentuele verandering aantal starters per sector t.o.v. vorig jaar 25, 26

Tabel 13: Top 25 van de meest voorkomende startersactiviteiten 27, 28

(België, 2017, gerangschikt op absolute aantallen)

Tabel 14: Evolutie aantal startende eenmanszaken volgens geslacht 29

en procentuele verandering tov vorige jaar (België, 2007-2017)

Tabel 15: Evolutie aantal stopzettingen en overlevingsgraad van starters 30

begin 2018 naar jaar van oprichting (België)

Tabel 16: Evolutie aantal stopzettingen en overlevingsgraad van starters 31

begin 2018 naar jaar van oprichting (provincies en gewesten)

Tabel 17: Overlevingsgraad begin 2018 naar jaar van oprichting en 32, 33

per sector (België, 2007-2017)

Tabel 18: Starters die nog actief zijn begin 2018 volgens aantal werknemers (België) 34

Tabel 19: Starters volgens aantal werknemers (Vlaanderen) 35

Tabel 20: Starters volgens aantal werknemers (Wallonië) 35

Tabel 21: Starters volgens aantal werknemers (Brussel) 35

Tabel 22: Verdeling van het aantal in 2013 gestarte actieve ondernemingen 37

volgens aantal knipperlichten begin 2018

Tabel 23: Verdeling van het aantal in 2013 gestarte actieve ondernemingen 37

volgens risicoklasse

Tabel 24: Nettogroei van de bedrijven in België 41

Tabel 25: Netto groei van de bedrijven in Vlaanderen 42

Tabel 26: Nettogroei van de bedrijven in Wallonië 43

Tabel 27: Nettogroei van de bedrijven in het Brussels gewest 44

Tabel 28: Top 25 van de activiteiten met sterkste nettogroei in België, 2017 45

Tabel 29: Top 25 van de activiteiten met sterkste nettogroei in Vlaanderen, 2017 46

Tabel 30: Top 25 van de activiteiten met sterkste nettogroei in Wallonië, 2017 47

Tabel 31: Top 25 van de activiteiten met sterkste nettogroei in het Brussels gewest, 2017 48

Overzicht tabellen


Grafiek 1: Evolutie van het aantal starters (België, 2007-2017) 12

Grafiek 2: Evolutie van het aantal starters per gewest 14

Grafiek 3: Evolutie van het aantal starters per gewest 18

Grafiek 4: Evolutie van starters op basis van hun rechtsvorm 21

Grafiek 5: Startende vennootschappen en eenmanszaken 22

Grafiek 6: Genderevolutie bij startende eenmanszaken - federaal 29

Grafiek 7: Verdeling van het aantal in 2013 opgerichte ondernemingen volgens 36

aantal knipperlichten begin 2018 37

Grafiek 8: Verdeling van het aantal in 2013 gestarte actieve ondernemingen volgens 38

risicoklasse

Grafiek 9: GINOO-S (Graydon Index van de Nieuw Opgerichte Ondernemingen 51

versus alle Stopzettingen) FEDERAAL

Grafiek 10: GINOO-S Graydon Index van de Nieuw Opgerichte Ondernemingen 52

versus alle Stopzettingen) Vlaanderen

Grafiek 11: GINOO-S (Graydon Index van de Nieuw Opgerichte Ondernemingen 53

versus alle Stopzettingen) Wallonië

Overzicht grafieken


Date post:	03-Jul-2020
Category:	Documents
Upload:	others
View:	0 times
Download:	0 times

UNIZO | - STARTERS · 2018-05-03 · Eric Van den Broele (Senior Manager Research & Development...

Documents