+ All Categories
Home > Documents > Y%S ,xldfõ i qk sis /l shd ms< sn| fk ajdi sl jev igyk ...asia/@ro-bangkok/@ilo-colombo/... ·...

Y%S ,xldfõ i qk sis /l shd ms< sn| fk ajdi sl jev igyk ...asia/@ro-bangkok/@ilo-colombo/... ·...

Date post: 13-Sep-2019
Category:
Upload: others
View: 1 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
22
Y%S ,xldfõ iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk 2008 - 2012
Transcript

Y%S ,xldfõ iqksis /lshdms<sn| fkajdisljev igyk2008 - 2012

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk2008 - 2012

wfm%a,a 2008

YS% ,xldfõ

wka;¾.;h

Y%S ,xldj 1

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jevigyk iytlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok jev igyk ydcd;sl ixj¾Ok m%uqL;d w;r ióm iïnJO;d 3

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igykam%uqL;d iy m%;sM, 4

ls%hd;aul lsrSfï iy wûCIKh lsrSfï jHqyh 10

weuqKqu 11

flá fhÿï

ADB wdishdkq ixj¾Ok nexl=j Asian Development Bank

BDS jHjidh m%j¾Ok fiajd Business Development Services

CBT m%cd uQ,sl mqyqKqj Community-Based Training

CCA fmd¥ cd;sl ;lafiarej Common Country Assessment

DLDPs m%dfoaYsh cSjfkdamh ixj¾Ok ie,iqï Divisional Livelihood Development Plans

DWCP iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk Decent Work Country Programme

FAO wdydr yd lDIslu_ ixj¾Ok Food and Agriculture Organization

GDP o< cd;sl ksIamdokh Gross Domestic Product

ILO cd;Hka;r lïlre ixúOdkh International Labour Organization

ILS cd;Hka;r lïlre m%ñ;Ska International Labour Standards

INGO cd;Hka;r rcH fkdjk ixúOdk International Non-governmental Organization

IRAP taldnoaO .%dóh m%fõY ie,iqï Integrated Rural Accessibility Planning

MDG iyi% ixj¾Ok wruqKq Millennium Development Goals

MSMEs iq¿“ l=vd iy uOHu mßudKfha jHjidhka Micro, Small and Medium Enterprises

NGO rdcH fkdjk ixúOdk Non-governmental Organization

NLAC cd;sl lïlre WmfoaYl iNdj National Labour Advisory Council

NPADW iqksis /lshd ms<sn| cd;sl ls%hdldÍ ie,eiau National Plan of Action for Decent Work

PHC oßø;djh .Kka ne,Su Poverty Head Count

SIYB Tfí jHdmdrh wdrïNlr oshqKq lrkak Start and Improve Your Business

TC ;dÌKsl iyfhda.S;djh Technical Cooperation

TVET Ys,amSh jD;a;sh wOHdmkh iy mqyqKqj Technical Vocational Education and Training

TYDF oi wjqre¥ ixj¾Ok jev igyk Ten Year Horizon Development Framework

UNDAF tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok wdOdr jev igyk United Nations Development Assistance

Framework

UNDP tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok jev igyk United Nations Development Programme

UNHCR tlai;a cd;Skaf.a irKd.;hska ms<sn| uyflduidßia United Nations High Commissioner

for Refugees

UNICEF tlai;a cd;Skaf.a <ud wruqo, United Nations Children's Fund

WFP f,dal wdydr jev igyk World Food Programme

NAPYE ;reK /lshd kshqla;sh ;yjqre lsÍfï cd;sl ls%hdldÍ ie,eiau National Action Plan for

Youth Employment

YEN ;reK /lshd cd,h Youth Employment Network

fuu f,aLKh u.ska YS% ,xldj i|yd 2008 - 2012 ld, mßÉfÉoh fjkqfjka iqksis /lshd ms<sn|

fkajdisl jev igykla flgqïm;a lr we;' cd;sl ixj¾Okfha wruqKq idCId;a lr.ekSu i|yd

cd;Hka;r lïlre ixùOdkfha odhl;ajh“ tlai;a cd;Skaf.a taldnoaO jev igyka ixj¾Okh i|yd

wjia:d yÿkd.ekSu iy mq¿,a ixj¾Ok iy oßø;djh msgq oelSfï ikao¾Nh ;=, ¶iqksis /lshd wjia:d

m%j¾Okh¶ wdjrKh jk whqßka iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyka rduqjla ilia lr ;sfí’

cd;Hka;r lïlre ixùOdkfha fld<U ld¾hd,h ish lD;{;djh iy ia;+;sh YS% ,xldj i|yd ¶iqksis

/lshd ms<sn| fkajdisl jev igyka¶ ks¾udKh lsÍfïoS ilS%h ldhH_Ndrhla bgql< ff;%hsmd¾Yùh

lxvdhïj,g iy wfkl=;a wod, mqoaa.,hska fj; msÍkuhs’

iwfm%a,a 2008

fj<|m, wd¾ lhla iys; Ys% ,xldj m%cd;ka;%jdoS rgla jYfhka miq.sh ld,h ;=, b;d id¾:l whqßka wvqwdodhï uÜgfï isg uOHu wdodhï uÜgfï rgla lrd wj;S¾K ù isáhs' úismia jirla mqrd rgg idmhla ùwe;s isú,a hqoaOh fukau“ 2004 oS yg.;a iqkdñ jHikhgo Tfrd;a;= oSug YS% ,xldjg yels ùu iqùfYaIwjia:djls' th rfÜ wd¾Ólh ,;a ch.%yKhls’ tfy;a f.da,ShlrKfha m%;sM, Wmßu whqßka fk,d.ekSu i|ydrg oeä mßY%uhl ksr;j isà' tksid ixj¾Okh b,lal lrf.k flfrk wr.,h wNsfhda.hlaj mj;s' rfÜ ck;djf.a wdhqld,h“ idCIr;djh iy urK ixLHdj jeks iudc o¾Yl w;ska n,k úg YS% ,xldj ol=Kqwdisshdfõ ixj¾Okh fjñka mj;akd fndfyda rgj,a miqndñka yd iuyr ixj¾Ok rgj,a yd iu ;;a;ajfha miq

1fjñka isàu b;d jeo.;a ixisoaêhls' udkj ixj¾Ok oY_lh wkqj YS% ,xldjg 99 jk ia:dkh ,eî we;'

lDIsl¾uh mokï jQ wd¾Ólhl isg fiajd iemhsu flaJø fldg.;a wd¾Ólhla olajd rg mßj¾;kh ù ;sfnkw;r“ 2005 jif¾os o< cd;sl ksIamdokh i|yd fiajd iemhSu úiska 56]“ l¾udka; wxYh 27] yd lDIsl¾uh 17]l odhl;ajhla ,nd oS we;' wd¾Ólh jid isá neó jeä jeäfhka ,sy,s a lsÍu;a iu.u“ /lshd W;amdokfhaoSfiajd iemhSfï wxYh uq,a mqgqjg m;aj isáhs' flfia jQjo .ïno fmfoiaj, fndfyda fofkl=f.a /lshdjlDIsl¾uh ú we;s w;r“ cSjfkdamdh ie,isfï uQ,dY%h o ù we;' rfÜ ck.ykfhka jeã fldgila cSj;ajkafkao.%dóh fmfoiaj,h' ;jo“ rfÜ Y%un,ldfhka 60] - 65] w;r m%udKhla wúëu;a /lshd fCIa;%fha ksr;j isà'

2Tjqkaf.a nyq;rh .ïno fmfoij,g iSud ù isáhs '

2007 oS YS% ,xld wd¾Ólh 6'8] lska j¾Okh úh' tu.ska ms<sìUqlr we;af;a fM;sydisl idudkHh jYfhka3

ie,flk 4-5] m%;sY;fha isg 6] blaujd hk oshqKq udj;la lrdhdfï úNj Yla;sh YS% ,xldj i;=j ;sfnk njhs'4 5

.ïno m%foaYj, 15'7] ( HC) iy j;=lrfha 32] ( HC) f,i mj;akd oßø;djh ie,lsh hq;= whqßka wvq lsÍu

i|yd YS% ,xldfõ ixj¾Ok rgdj iu;a ù fkdue;s nj i|yka l< hq;=j ;sfí' 2007 jif¾oS tal mqoa., wdodhu6

weußldkq fvd,¾ 1“617 olajd by, .sh w;r“ 2007 jif¾oS fm!oa.,sl wxYfha uq¾;s jegqmao úëu;a f,itf,iska jeäúh' 2006 oS uQ¾;s jegqmaj, wvqúula jd¾;d úh' mämd,l iNdj, md,khg hg;a udisl jegqmla,nk ish¿ fiajlhskaf.a wju jegqma by,hdula is¥jQ neúka th úëu;a fm!oa.,sl wxYfha fõ;k oY_l flfrysuy;a n,mEula is¥ lsÍug fya;=úh'

by, hk ñ, uÜgug iß,k mßos iajlSh fõ;kj,g jeäúula is¥ fkdjk neúka wúêu;a wxYfha fiajlmsßiaj, uQ¾;s jegqma 2007 oS msßySug ,laúh' l,dmh“ ,sx. fNaoh iy rdcH fm!oa.,sl wxY hk md¾Yj jYfhkafõ;k iy wdodhï úIu;djhkays .eg¿ u;=úh' rg;=, iduh ia:dmkh lsÍfï uQ,sl ls%hdj,shg tfrysj“/lshd ,ndoSfï iudk wjia:d“ Y%u fj<|m, l%uj;a lsÍu“ l=i,;d ixj¾Ok“ ldka;d ksfhdackh iy ixl%ñlY%ñlhska .eg¿j,g ueosùu hkdosfhka ksrka;rfhka wNsfhda. t,a,fõ'

ixj¾Okfha m%;sM, iudk whqßka fk,d .ekSu iy wd¾Ól ixj¾Okh yd iudc ixj¾Okh iu.dñjmj;ajdf.k hdu fkdmudj bgql< hq;= ldhH_hla ù we;' fï ldrKh ie,ls,a,g .;a rch“ ¶2006 - 2016 oiwjqre¥ ixj¾Ok jev igyk“ uyskao Ñka;kh iy kj YS% ,xldjla i|yd oelaula¶ hkdos jYfhka id¾j wd¾Óliy ¥mam;a ck;djf.a iudc ixj¾Ok wNsfhda. iy Wmdh ud._ wdjrKh jk mßoafoka ie,iqï /ila yÿkajd

7¥ks' tau.ska by, hk oßø;djh ^ck.ykfhka 15'7]& m%;sf,dau jYfhka ixj¾Okh iy oßø;djh tlsfkl yd

Ó

P P

1Sri Lanka: Human Development Ranking 2007/08 – URL: http://hdrstats.undp.org/countries/data_sheets/cty_ds_LKA.html2Labour Force Survey 2007 (4th Quarter) – URL: http://www.statistics.gov.lk/samplesurvey/Bullet20074q.pdf

3Sri Lanka Central Bank – Annual Report 2007 – URL: http://www.cbsl.gov.lk/pics_n_docs/10_publication/_docs/efr/annual_report/Ar2007/Ar_Data2007_E/5_Chap_1_e.pdf4Poverty Indicators 2006/07 – URL: http://www.statistics.gov.lk/poverty/PovertyIndicators.pdf

5Ibid

6Sri Lanka Central Bank – Annual Report 2007 – URL: http://www.cbsl.gov.lk/pics_n_docs/10_publication/_docs/efr/annual_report/Ar2007/Ar_Data2007_E/5_Chap_1_e.pdf7DCS Poverty Indicators 2006/07 - URL: www.statistics.gov.lk/poverty/povertyindicators.pdf

1

Y%S ,xldj

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk 2008 - 2012

wfm%a,a 2008

ne|S ;sfnk l,dmSh úIu;d“ úfYaIfhka W.;a ;reK msßia we;=¿j“ Y%ñl n,ldhg w¿;ska tlajk oY,CI 2'8 lai|yd /lshd W;amdokh lsÍu“ fldka ù isák fukau wjodkug ksrka;rfhka f.d¥re úhyels fldgia ^jhia.;“ldhsl ¥n,;djhg ,lajQ yd wNHka;r jYfhka wj;ekajQ ck;dj& ixj¾Ok ls%hdjg iïnkaO lr .ekSu“ udkjiïm;a ixj¾Okh iy ksjdi iemhSfïoS j;=lrfha ck;djf.a úfYaI wjYH;d wjOdkhg ,lalsÍu“ldka;djkag iu;eka ,ndoSu iy udkj ysñlï m%j¾Ok lsÍu jeks rfÜ ixj¾Okhg t,a, ù we;s m%OdkwNsfhda. ie,ls,a,g ,lafldg ;sfí’

2

Y%S ,xldj

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk 2008 - 2012

wfm%a,a 2008

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk” YS% ,xld rch úiska yÿkajd oS we;s iyY% ixj¾Ok wruqKq” tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok wdOdr jev igyk“ iqksis /lshd ms<sn| YS% ,xld cd;sl ls%hdldÍ ie,eiau iy oi wjqre¥ixj¾Ok jev igyk jeks ixj¾Ok wdOdr ie,iqï yd iïnkaOù ;sfí' rch iy iudch ksfhdackh lrkmsßiaj, mq¿,a iyNd.s;ajh iy WmfoaY{ ls%hdj,shlska miq“ iqksis /lshd i|yd jQ cd;sl ls%hdldÍ ie,eiau 2006jif¾os ms<s.ekSug ,laúKs' fuu.ska uQ,slj oi wjqre¥ ixj¾Ok jev igyk wvx.= i¾j wd¾Ól ixj¾Ok jev igyk ;=,g iudc ixj¾Ok kHdh m;%h we;=,;a lsÍfï rch i;= j.lSu wjOdrKh lr ;sfí'

2008 - 2012 iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk ixj¾Okh lsÍfï moku imhk ,oafoa iqksis fufyjri|yd jQ cd;sl ls%hdldÍ ie,eiau yd oi wjqre¥ ixj¾Ok jev igyk taldnoaOj osh;a lrk ,o m%h;akhlau.sks'

tlai;a cd;Skaf.a fmd¥ cd;sl w.ehqï ie,eiafï wvx.= úYaf,aIK iy ks.uk ie,ls,a,g .;a iqksis /lshd ms<sn|fkajdisl jev igyk YS% ,xldj uqyqKq oS isák m%Odk ixj¾Ok wNsfhda. iy wjia:d yÿkd .kakd ,os' 2006Tlaf;danrfhaoS iïmQ¾K lrk ,o tlai;a cd;Skaf.a fmd¥ cd;sl we.hqï ie,eiau YS% ,xldfõ tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok wdOdr jev igykg moku ilia lf<ah'

tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok wdOdr jev igyk oßø;d lKavdhfï iu iNdm;s;ajh oerE cd;Hka;r lïlreixúOdkh” wfkl=;a tlai;a cd;Skaf.a wdh;k iu. tla ù oßø;djh msgqoelSu i|yd iqksis /lshdj uQ,slmokula jYfhka Wmfhda.S lr.ekSfï wjYH;djh wjOdrkh lf<ah' ;j¥rg;a Ys% ,xldfõ iqksis /lshdfCIa;%h m%j¾Okh lsÍu i|yd iajlSh odhl;ajh iy;sl lrkqjia cd;Hka;r lïlre ixúOdkh tlai;acd;Skaf.a ixj¾Ok jev igyk ls%hdjg kexùfï 2008 - 2012 ld, mßÉfþoh yd .e,fmk whqßka ;u jevigyka pl%h fjkia lf<ah'

my; weuqKqu u.ska iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok jev igyk iy oiwjqre¥ ixj¾Ok jev igyk w;r mj;akd ióm in|;d fmkakqï lrhs'

iqksis /lshdms<sn|fkajdisl jevigyk iytlai;acd;Skaf.aixj¾Ok jevigyk ydcd;slixj¾Okm%uqL;dw;r iómiïnkaO;d

3

YS% ,xld cd;sl m%uqL;d

oi wjqre¥ ixj¾Ok jev igyk

iqksis /lshdi|ydjQcd;sl

ls%hdldrSie,eiau

fmd¥ cd;sl we.hqïie,eiau $ tlai;a cd;Skaf.aixj¾Ok wdOdr jevigyk

iqksis /lshdms<sn| fkajdisljev igyk

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk 2008 - 2012

wfm%a,a 2008

Ys% ,xldfõ mj;akd ;;a;ajh iy ck;djf.a m%uqL;d w;r mj;akd wka;rh oßø;djh msgq oelSu iy ieugiqksis /lshd iemhSfï ie,iqu úiska ks¾jpkh lrkq ,nhs' tys m%;sM,hla jYfhka jeä oshqKq l< iqksis /lshdwjia:d“ Y%u fj<|m, l<uKdldrkh iy wfkfHdakH iyfhda.s;djh iy oshqKqj wruqKq lr.;a mq¿,a iudcixjdoh hkdosh k.d isgqùu u.ska fuu m%uqL;aj jev ms<sfj, hgf;a oßø;djh msgq oelSfï cd;sl Wmdh ud._W!K mQrKh lsÍu is¥fõ' oßø;djh msgq oelSu iy ieug iqksis /lshd hk fuu úfYaI ld¾hfhaoS cd;Hka;rlïlre ixúOdkh iy wfkl=;a ixj¾Okfha md¾Ylrejkaf.a iyNd.s;ajh fnfyúka jeo.;a ù we;'

cd;sl m%uqL;d idCId;a lr .ekSfïoS cd;Hka;r lïlre ixúOdkfha f.da,Sh wruqKq Wmdhud¾.slj taldnoaO lr .ekSfï wjYH;djh wjOdrKh flf¾'

tlai;a cd;Skaf.a iy rcfha ixj¾Ok jev igyka iy ;=,kd;aul jYfhka .;al< YS% ,xldj ;=, cd;Hka;rlïlre ixúOdkh úiska is¥lr we;s ldhH_hkayS idokSh m%;sM, úYaf,aIKh lsÍu fj;ska cd;sl jev igyka;=fka m%;sM, úu¾Ykhg ,laúKs’

cd;sl jev igyka ;=fka m%;sM, fufiah (-

m%uqL;ajh ( oßø;djh msgq oelSu iy ieug iqksis /lshd

m%:u m%;sM,hjeäfhka m%fõYùfï yelshdj'

fojk m%;sM,hmq¿,a Y%u mßmd,kh iy idOdrK /lshd wjia:d m%j¾Okh lsÍu'

f;jk m%;sM,h/lshd iqrCIs;Ndjh - M,odhs;dj iy ;rÕldÍ;ajh hkdosh noaO flfrk ud._ ms<sn|ff;%hsmdY_ùh iyfhda.;ajh'

f;audjka wúëu;a wd¾Ólh“ cd;Hka;r lïlre m%ñ;Ska Ndú;h iy wkqu; lsÍu m%dfhda.sl jYfhka taâiajhsrih iy taâia frda.h ms<sn| wkq.ukh l<hq;= ls%hd moaO;sh fhdod .ekSu iy ia;S% $ mqreIiïnkaO;djh’

wd¾Ól jYfhka miqnd isák“ w¾nqoj,g md;%jQ m%foaYj, ck;djg iqksis /lshdj,g jeä

iqksis /lshdms<sn|fkajdisl jevigykam%uqL;d iym%;sM,

4

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk 2008 - 2012

wfm%a,a 2008

wd¾Ól jYfhka miqnd isák iy w¾nqoj,g f.d¥reú we;s m%foaYj, jeä jeäfhka jvdfyd|/lshd wjia:djka i|yd mq¿,a m%fõYhla ,nd oSu'

Ys% ,xldj iuDêu;a Y=N idOl rdcHlg fyd| wdo¾Yhla jYfhka ie,ls,a,g Ndckh ù ;sfí' tfy;a /lshdiemhSfïoS iy wd¾Ól jYfhka miqnd isák ck;djf.a wNs,dIhka imqrd,SfïoS YS% ,xldjg uy mßudkfhawNsfhda.j,g oYl .Kkdjla mqrd uqyqK oSug is¥ù we;' wd¾Ól jYfhka miqnd isák ck;djg m%Odk jYfhka;reK fldgia wvx.=j isák w;r“ .ïno fmfoiaj, ÿ.S ¥mam;a ck;dj“ ixl%ñlhska ^ùfYaIfhka ldka;djka&iqkdñhg iy jd¾.sl w¾nqohg fldgqù isÜk msßia iy <ud fid,aod¥jka we;=,;a fõ'

oßø;djh“ jd¾.sl w¾nqoh hkdosfhka ñoSug fukau iyY% ixj¾Ok wruqKq iy rfÜ oi wjqre¥ ixj¾Ok jevigyfka b,lal ch.ekSu i|yd M,odhS /lshd kshqla;sh tlu ;sridr ud¾.h fõ'

oßø;djh wju lsÍu i|yd jeä jeäfhka jvd fyd| /lshd i|yd jQ cd;Hka;r lïlre ixùOdkfhaiyfhda.s;d jev igyk my; i|yka lreKq flfrys wjOdkh fhduq lrhs'

YS% ,xldfõ /lshdj, ksr; ùfï ixialD;sh yqfola cSjfkdamdh i,id .ekSu i|yd muKla fkdj“ thck;djf.a wNs,dIhka imqrd,Su“ iudc ;;a;ajh wdrCId lr.ekSu iy iudcfha by, ;ekaj,g m;aùu hk lreKq yd ksi.fhka ne|S ;sfí' YS% ,xld iudch widOdrK iy wiudk jHqyhla jYfhka ;reK msßiai,l;s' l=i,;d ixj¾Okh we;=Æ /lshd fiajdjka yS W!K;d iy iïm;a iy wd¾Ól ixj¾Okfham%;s,dN fnoShdfïoS is¥jk úIu;d iïnkaOfhka wjOdkh fhduq lsÍfïoS m%Odk m%jdyhg iïnkaOwdh;kj, Wodisk;ajh o ;reK wiykhg fya;=ù ;sfí' fuu ;reK wiykh iy yeÕSï miq.sh oYl ;=k;=,oS yg.;a isú,a wr., j,g fya;=jQ w;r“ fuu .eg¿j iajdNdúl úm;a iy w¾nqo wjia:dj,oS h,sh,s;a u;=jk neõ ksÍCIKh ù ;sfí'

YS% ,xld rch 2007 cQ,s j,oS ;reK /lshd kshqla;sh ms<sn| cd;sl ls%hdldÍ ie,eiaula ;reK fldgia iywfkl=;a wod, msßia iu. idlÉPd lsÍfuka miq“ flgqïm;a lsÍu i|yd uq, mqrk ,os' tu.ska tu ls%hdj,sfhaiqcd;Ndjh fukau thg Wreulï we;s YS% ,dxlssl mqoa.,hska i;= ysñlï o ;yjqre flÍKs' tu ie,eiautlai;a cd;skaf.a wkq.%yh hgf;a ls%hd;auljk ;reK /lshd kshqla;s cd,h úiska ks¾udKhlr we;s

‘E4’ kHdhd;aul rduqj“ tkï iudk wjia:d“ /lshd W;amdokh“ /lshdjla i|yd iq¥iqlï ;sîu iy

jHjidh ixl,amhg wkql+,;djh olajhs' Y%S ,xldfõ ;reK /lshd kshqla;sh ;yjqre lsÍfï cd;slls%hdldÍ ie,eiau ks¾udKh lsÍfïos cd;Hka;r lïlre ixúOdkfhka ,;a odhl;ajh w;súYd,h' thbosß jir myl ld,h;=, id¾:l whqßka ls%hd;aul lsÍu i|yd rch tu ixúOdkfha iyfhda.h b,a,d;sfí’

jD;a;sh mqyqKq Wmdh ud._ mK.ekaúu iy l=i,;d ixj¾Okh“ hqoaOfhka iy iqkdñfhka mSvdjg m;ajisák .eyeKq“ msßñ iy <uqka i|yd cSjfkdamdh ud._ m%;sIaGdmkh lsÍu iy jD;a;sh mqyqKqj i|yd l=i,;dixj¾Okh w;HjYhhs' Ys,amSh jD;a;Sh wOHdmkh iy mqyqKqj i|yd taldnoaO moaO;shla we;s lsÍu myiqlsÍu“ mqyqKq wdh;k ixLHdj jeälsÍu iy tjeks fiajd .%dóh iy w¾nqofhka úm;g m;a m%foaY i|ydhdka;%K we;s lsÍu msKsi c;Hka;r lïlre ixùOdkfha wjOdkh fhduq ù ;sfí'

cSjfkdamdh ud._ jeä oshqKq lsÍu i|yd wúëu;a wxYh ;=, iq¿“ l=vd iy uOHu uÜgfï jHjidhkaf.awNsjDêh msKsi ys;ldÍ miq ìula ks¾udKh lsÍu w;HjYhhs' hqofmruqfKa isg wdmiq meñfKk msßia^;reK“ <ud fid,aod¥jka& iy iqkdñfhka neg lE mjq,a fukau oßø;djfhka fmf,k mjq,a i|ydcSjfkdamdh ie,iSfï wjia:d fnfyúka jeo.;a fõ' fuu m%foaYj, cSjfkdamdh ud._ k.d isgqùu i|yd

�;reK /lshd kshqla;sh ;yjqre lsÍfï cd;sl ls%hdldÍ ie,eiau ls%hd;aul ud._ is;shu'

�jvd fyd| /lshdjkag m%fõYùu jeä oshqKq lsÍu jia

�cSjfkdamdh wjia:d iy jvd hym;a /lshd m%j¾Okh i|yd cd;Hka;r lïlre ixùOdkfhafuj,ï Wmfhda.s lr.ekSu iy mK .ekaùu'

lsÍfï

5

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk 2008 - 2012

wfm%a,a 2008

m%:u m%;sM,h

jev igyka Wmdh ud._ (

w' wd¾Ól jYfhka miqnd isák ck;dj i|yd jQ rcfha ls%hdldÍ ie,iqï i|yd ld¾ñl iy WmfoaYl fiajdj' - ;reK/lshd kshqla;sh ;yjqre lsÍfï cd;sl ls%hdldÍ ie,eiau ls%hdjg kexùfï Wmdhud._h“

wd' osia;s%lal uÜgfuka cSjfkdamdh iànkaëlrKhg iyh ùu msKsi cd;Hka;r lïlre ixùOdkfha fuj,ï iyie,iqï l%ufõohka k.d isgqùfï ld¾ñl iy WmfoaYl iyh ,ndoSu'

we' fj<|m, b,a,Su W!Kmq¾Kh lsÍu i|yd jD;a;Sh mqyqKq (VT) m%;sm;a;s rduqj ieliSu u.ska mqyqKqj ms<sn|m%;sm;a;sj,g .=kd;aulNdjh iy id¾:l;ajh jeä oshqKq lsÍu Wfoid ld¾ñl iy WmfoaYl iyh ,ndoSu'

wE' oßø;djh .yKj mj;sk osia;s%lal b,lal lr.;a yd cd;sl uÜgñka .eg¿ wjOdkhg ,lalrkq ,nk idokShtldnoaO l=vd jHjidh ixj¾Ok jev igykla yryd oßø;djh msgq oelSu iy .=Kd;aul uÜgñka Wiia /lshdW;amdokh lsÍu i|yd jk rcfha Wmdh ud¾.sl jev igyk ls%hd;aul lsÍu i|yd WmldÍ ùu'

oY_l b,lal

i. rcfha ;reK /lshd kshqla;sh ;yjre lsÍfï cd;slls%hdldÍ ie,iau oshqKqlr wjika lsÍu Wfoidcd;Hka;r lïlre ixúOdkfha f;aud.; ls%hdldÍlxvdhï msysgqùu

ii. /lshd ùhqla;sh jeäùfï m%udKh wvqlsÍuiii. ;reK msßia iy wvq wdodhï iys; msßia úiska /lshd

ùhqla;s fiajd m%fhdackhg .ekSuiv. l=i,;d ixj¾Okh fya;=fjka jvd hym;a iy Wiia

/lshd m%;sY;hla iys; ck.yk m%;sY;hla

i. ;reK /lshd kshqla;sh ;yjqre lsÍfï cd;sl ls%hdldÍie,iau ls%hd;aul lsÍfï ud._ is;shu wdOdr rgj,afj; NdroSug iQodkïh

ii. cSjfkdamdhka h,s wdrïN lsÍfï ld¾ñl iyfhda.s;djev igyka ls%hd;aul fjñka mj;sk ;kayS /lshdúhqla;sh by, hdfï m%udKh 30] ka wvq lsÍu'

iii. ;reK msßia$wvq wdodhï ,nk fldgia ùiskam%fhdackhg .kq ,nk /lshd úhqla;s fiajd 10] lskaby, hdu’

vi. jeäjQ ksmqkOdß;dj fya;=fldg f.k kshuq m%foaYhkaySb,lal lr.;a ck.ykfhka 20] lg jvd hym;a/lshd we;’

6

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk 2008 - 2012

wfm%a,a 2008

rch“ mß;Hd.YS,Ska“ ixj¾Ok wdh;k“ cd;Hka;r rdcH fkdjk ixúOdk“ foaYSh rdcH fkdjk ixúOdkiy fm!oa.,sl wxYh w;r mj;akd iïnkaëlrKh ¥j_, ;;a;ajhl mj;s' tneúka m%;sM, Y+kH ù we;'cd;Hka;r lïlre ixúOdkh iajlSh fuj,ï ^taldnoaO .%dñh m%fõYk ie,iqï“ m%foaYSh cSjfkdamdhixj¾Ok ie,iqï“ m%cd uQ,sl mqyqKqj“ jHdmdßl ixj¾Ok fiajd iy ¶Tfí jHdmdrh wdrïNlr oshqKqj lrd mshk.kak¶ hkdosh& u.ska iy fjk;a ie,iqï l%ufõohka Wmfhda.s lr.ksñka cSjfkdamdh wjia:d iyhym;a /lshd i|yd Wmldßùug wêIaGdk lrf.k isá’

mq¿,a lïlre mßmd,kh iy idOdrK /lshd Ndú;hka m%j¾Ok lsÍu

ixj¾Okh jk rgla jYfhka msßjeh wju uágulg f.k tñka f.da,Sh lrKfha m%;s,dN Wmßu ;,hlg m;alsÍu Ys% ,xldjg uy;a wNsfhda.hla ù we;' /lshd fj<| fmdf,a ldka;djkaf.a nyq, ;;a;ajhlska mj;skakd jQodhl;ajh iu. fiajl ia:rfha odhl;ajh miq.sh oilh lSmhl ;=, ie<lsh hq;= wkaoñka j¾Okh jQjo" ta .ek iiod n,oaoS fiajl ia:rh j¾Okh ù we;af;a b;d iq¿ wkaoñka nj ixLHd f,aLK fmkajd fohs' tfiau rfÜú/lshdjo" ie<lsh hq;= wkaoñka by< ke. we;' úfYaIfhka ;reK le<" msßñ iy ldka;djka w;r fuuú/lshdj by< uÜgulska miqjk njo rg j¾. lr we;' wúêu;a wd¾Òlh" wd¾Òl fCIa;%fha wfkl=;a

1wd¾Òl jHQyh ;=,o" /lshd fjf<| fmdf,ao" uy;a n,mEula we;s lr we; ' fuu n,mEu rg ;=, jQ /lshd

2b,a¨fï 63] la imqrkafkah ' wúêu;a wd¾Òlh ;=, we;s m%Odk /lshd ( lDIsl¾uh ^fuys fiajfha kshqla;wúêu;a fiajl msßi 84] g;a wêlh&" m;,a iy .,a fldßj, /lshd ^wúêu;a 55]&" fydag,a iy iq¿ fNdackYd,d^wúêu;a 55]&" ksIamdok fCIa;%h ^46]&" wOHdmkh ^wúêu;a 15]&' ck ixLHd yd ix.Kk fomd¾;fïka;=fõixLHd f,aLK wkqj lDIsl¾udka;h fkdjQ /lshdjkayS 51] la muK jQ fldgila wúêu;a wd¾Òl fCIa;%h ;=,ksr;j isákafkdah' fuu /lshd fCIa;%h ;=, ksr;j isákakka wOHdmkh w;ska b;d wvq uÜgul miqjk w;r";djld,sl iaj/lshdjkaySo ksr;jQ fiajlhka ^47]& ls' fudjqka wvq wdodhï uÜgula ;=, ksiswdrCIdjla ke;sjfukau lsisÿ m%ñ;sfhka f;dr" fkdjkakg kqiqÿiq kS;s rduqj ;=, fiajh lrkafkdah' fiajH yd fiajl hkfomd¾Yhu“ m%;sixialrK j,g wjYH;djh wjOdrKh lr;s' tfy;a wjYH m%;s ixialrKhkayS iajNdjh iytajd fl;rï ¥rg wjYH o hkak ms<sn|j fmd¥ iïuq;shlg t<öu ¥Ialr ù ;sfí'

fuu miqîu hgf;a cd;Hka;r lïlre ixùOdkh my; i|yka wjYH;d wjOdrKh lr ;sfí’

hym;a /lshd ms<sn| kHdh m;%fha wruqKq idCId;a lr .ekSu i|yd wod, ish¿u md¾Yjhkaf.a lemùuyd iyfhda.S;djh wjYHh' /lshd we;s lsÍu“ Y%ólhkaf.a whs;sjdislï“ iudc ixjdoh yd iudciqrCIs;Ndjh jeks wjYH;d imqrd,Su i|yd ud¾. is;shula fuysos wjYH fõ' iqksis /lshd ms<sn| cd;slie,eiau ks¾udKh lsÍfïoS cd;Hka;r lïlre ixùOdkfhka Wmßu odhl;ajh ,eî ;sfí' fuysoSiïuq;Ska ls%hdjg kexùu“ Y%u wëCIK iy Y%u fj<|m, úYaf,aIK iy m¾fhaIK jeks lreKqj,oSlïlre in|;d wud;HdxYhg fukau thg wkqnoaê; wfkl=;a wdh;kj,go“ cd;Hka;r lïlreixùOdkfha u. fmkaùu yd Wmldrh wjYH ù ;sfí’

ish¨ fokdgu m%fhdackj;ajk iudc rCIKh ms<sn| ld¾hCIu moaO;shl wjYH;djh w¾:j;a lïlremßmd,khla úiska wjOdrKh lrkq ,nhs' iudc rCIKh ms<sn| yrj;a moaO;shla b,lal lr.;a kj udos,sfha Wmdh ud._“ m%;sm;a;s iy jev igyka ie,iqï lsÍu msKsi rch“ wfkl=;a wdh;k iy iudcfha fjk;a md¾Yjlrejka i|yd cd;Hka;r lïlre ixúOdkfha Wmldrh wjYHh' tneúka úúO fi!LH ydiudc rCIK fhdackd ls%hd;aul lsÍfïoS“ tajdg iïnkaO m%Odk j.lsjhq;= msßia“ iudc md¾Yjlrejka iym%;sm;a;s iïmdolhskaf.a ;dCIKsl l=i,;d fnfyúka jeo.;a fõ'

lïlre mßmd,kh w¾:j;a whqßka imqrd,SfïoS“ Y%S ,xldj i|yd mq¿,a cd;sl fú;k m%;sm;a;shlaw;HjYHh' wju fõ;kh“ rdcH wxYfha fõ;k ;SrKh lsÍu“ fõ;k ms<sn|j fiajl-fiajH iïuq;shld¾h idokhg wod, fõ;k l%u hkdosh iïnkaOfhka fõ;k-;SrKh lsÍfï wdh;k iy hdka;%K jeäoshqKq lsÍfï wjYH;djhla mj;s' tneúka mq¿,a cd;sl fõ;k m%;sm;a;shla yÿkajd oSu i|yd oekg mj;akdlïlre jHjia:d úu¾Ikhg ,lal< hq;=j ;sfí'

Y%S ,xldfõ /lshd we;s lsÍfïoS foaYSh iy úfoaYSh /lshd fj<|mf,a mj;akd l=i,;d ixj¾Okh ms<sn|wvqmdvq ^cSjk l=i,;d“ bx.S%is“ f;dr;=re ;dCIKh& úYd, ndOdjla ;sfí' ixl%ñlhska jYfhka fï jk úgYS% ,xlslhska oY,CI 1'2 la msgrgj, /lshdj, ksr; ù isák neõ jd¾;dfõ' mqyqKq Y%ñlhska heúu i|ydYS% ,xld rch osß.ekaùï imhd we;s kuq;a“ ixl%ñl Y%ñlhkaf.ka 72] lau kqmqyqKq .Khg we;=,;a fõ' thYS% ,xldjg uy;a .eg¿jla ù ;sfí' Y%ñl ixl%uKh ms<sn| YS% ,xldj i;= m%;sm;a;shlao fkdue;sh'

�iqksis /lshd i|yd jQ cd;sl ls%hdldÍ ie,eiau ls%hd;aul lsÍfï ud¾. is;shu'

�iudc rCIK fhdackd l%u mq¿,a lsÍfï Wmdh ud._'

�mq¿,a cd;sl fõ;k m%;sm;a;s flgqïm;'

�ixl%uKh ms<sn| flgqïm;a m%;sm;a;shla ks¾udKh lr YS% ,xld rchg bosrsm;a lr ;sfí'

7

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk 2008 - 2012

wfm%a,a 2008

fojk m%;sM,h

1UNDP, Human Development Report 2007-2008 (available at http://hdrstats.undp.org).

2Deparment of Census and Statistics, Ministry of Finance and Planning, Sri Lanka Labour Froce Survey, Final Report,2006, available at: www.statistics.gov.lk

Wmdh ud¾.sl jev igyk

w' lïlre msßlaiqu iy cd;Hka;r lïlre m%ñ;Skaf.a Ndù;h ms<sn|j osßu;a lrk ,o lïlre wdh;ki|yd Ys,amSh iy WmfoaYd;aul fiajd iemhSu'

wd' cd;sl iudc rCIK m%;sm;a;s ieliSu i|yd YS% ,xld rchg WmfoaYd;aul fiajd ,ndoSu'we' cd;sl fõ;k m%;sm;a;shla ieliSu i|yd YS% ,xld rchg Ys,amsh iy WmfoaYd;aul fiajd iemhSu'wE' cd;sl ixl%uKsl m%;sm;a;shla ielisu i|yd YS% ,xld rchg Ys,amSh iy WmfoaYd;aul fiajd iemhSu'b' YS% ,xldfõ wúêu;a wxYh i|yd oekqï iuqodhla msysgqùu msKsi YS,amSh iyfhda.h iy m¾fhaIK

meje;aùu’

oY_l wruqK

i. lïlre msßlaiqu Yla;su;a lrk ,os'ii. iudc rCIKh i|yd jQ cd;sl m%;sm;a;s ms<sn|

flgqïm; ksulrk ,osiii. cd;sl fõ;k m%;sm;a;sh ielisKsiv. cd;sl ixl%uKsl m%;sm;a;sh ielisKsv. wúêu;a wxYfha oekqï iuqodh ksu lsÍu

i. lïlre fomd¾;fïka;=j úiska lïlre msßlaiqu 25]lska by, oeóu'

ii. rcfha iudcrCIK jev igykg wka;¾ wud;HdxYlñgqjla

iii. 2010 jk úg cd;sl fõ;k ks¾Kh m%;sm;a;sh yryd fõ;k ms<sn|j ;SrK .ekSu'

iv. úfoaY /lshd ldhH_dxYh fj; flfrk meñKs,s 25]lska wvq lsßu

v. wúêu;a wxYfha m%;sm;a;s ieliSfï ld¾hh i|ydoekqï iuqodh m%fhdackhg .ekSu’

8

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk 2008 - 2012

wfm%a,a 2008

Y%S ,xld rcfha b,a,Su msg ixl%uKh ms<sn|j cd;Hka;r lïlre ixúOdkh oekg flgqïm;a m%;sm;a;shlailialrñka isá' ixl%uKh ms<sn| m%;sm;a;s rduqj iy md,kh“ iudc rCIKh iy fiajd fldkafoaisms<sn| lreKq“ iy uQ,dY%hg yd .ukdka;hg w;ajk wd¾Ól ,eîï iy jdis hkdosh fuysoS ie,ls,a,gNdckh jkq we;' fuu.ska YS% ,xld rchg ixl%uKh ms<sn| mq¿,a cd;sl m%;sm;a;shla ieliSug yelshdjWodjkq we;'

,dnd, jhfia fiajlhka i|yd jQ cd;sl ix>Kkh wkqj ,xldj ;=, fjfik <uqka w;ßka 927"037 fofkl=3

muK wd¾Òl uÜgñka ire wh fõ hehs fidhdf.k we; ' flfia jQjo" fuu ixLHdj hï wdldrhlskawd¾Òl fCIa;%h ;=, l=vd who ksr;j we; hkak ukdj ikd: lrkafkah' fudjqka mdi,g hk iufhafkdjkakg fjk;a wOHdmksl ksfla;k j,g wOHdmkh yeoEÍug hk iufha fujka wd¾Òl lghq;=j, ksr; jkafkdah' fufia fiajfha kshq;= ixLHdj mdie,a isiqkaf.ka 52 % la jk w;r Tjqka wjqreÿ 15 g;a wvq whnj ióCIK ;=,ska fmkS f.dia we;' fuu ixisoaêhg m%uqLia:dkhla ,nd oS we;s lreKla jk w;r" wvqjhia fiajlhka .ekjq fojk ióCIKhla mj;a jkakg ;%smd¾Iúl l%shdoduhla osh;a lr we;' fuuióCIKh ;=,ska ,xldj ;=, fiajfhys kshq;= wvqjhia fiajlhka .ekjQ jd¾:djla ,nd .; yels jkq we;’

,xldj ;=, tÉ' whs' ù' iy tâia frda.h iïnkaO taldnoaO jQ l%shd mßmdáfhys ixj¾ê; n,mEula ;=,ska foaYsh f,i odhl;ajh ,nd fokakka iy ckixLHd iy ixLHd f,aLK ixúOdkj, wêl jk fiajdlghq;= úuOH .; lrkq ,nkq we;’

Y%u n,ldfhka 60] lau wúêu;a wxYh ksfhdackh lrk neúka” tu wxYh i|yd oekqï iuqodhla msysgqùumsKsi cd;Hdka;r lïlre ixùOdkh WmldÍ jkq we;’ fuu oekqï iuqodh úiska cd;Hka;r lïlreixùOdkh iy wfkl=;a wdh;k i;= wkd.; m%;sm;a;s iy jev igyka j,g u. fmkajkq we;’

l=vd <uqka /lshdjkayS ksr; ùfuka bj;a lr .ekSfï l%shdoduh ixj¾Okh lsÍfïoS l< hq;=uQf,damdh iy jev igyka

l%shdoduhlg taldnkaO idol mßmdáhla iy jevigyka ud,djla ilia lsÍu

�wúêu;a wxYh ms<sn| oekqï iuqodh

tÉ' whs' ù' iy tâia frda.h iïnkaO ixLHd f,aLKhla ilia lr .ekSu i|yd jQ

3Deparment of Census and Statistics - 1999

/lshd iqrCIs;Ndjh iy ;rÕldß;ajh iy M,odhs;dj iïnkaO flfrk ls%hdud._ ms<sn|ff;%mdY_ùh iyfhda.s;djh jeä oshqKq lsÍu'

cd;sl ixj¾Ok ls%hdj,shg iudc md¾Yjlrejka iyNd.sùu m%j¾Okh lsÍu yd jeä oshqKq lrk ,o j.ùu iy mdroDYHNdjh u.ska hymd,kh ;yjqre lsÍu iy;sl lrkqjia wjYH iudc ixjdoh wjOdkhg,lalrùu fuys wruqKhs' iudc iy wd¾Ól m%;sm;a;s ks¾Kh lrñka iudc ixjdoh i|yd jeo.;ajk hdka;%KYla;su;a lsÍu fuys b,lalh ù ;sfí'

ld¾ñl in|;d iy .eg¨ ksrdlrKfhys,d Y%S ,xld rch iqùfYaIs ldhH_Ndrhla bgqlrhs' fuh fndfyda úgis¥jkafka jHjia:duh ls%hdud._ yryd ñi iudc md¾Yjlrejka w;r ixjdohlska fkdfõ' ff;%hsmdY_ùhjHQyhka ;snqKuq;a c;sl uÜgñka m%;sm;a;shla ilia lrkqjia iudc md¾Yjlrejka i;= ls%hdldrlïiànkaëlrKh lsÍu i|yd m%h;ak oeÍula is¥ fkdúh' 2001 oS h,s mk.kajk ,o cd;sl lïlre WmfoaYliNdj wdrïNfhaoS ff;%mdCIsl fõosldjla iemhSu wruqKjQjo“ ikaksfõokh iy idlÉPd lghq;= i|yd jvdyrj;a fõosldjla imhd ;sfí' flfia jQjo“ fuf;la cd;sl lïlre WmfoaYl iNdj ff;%hsmdY_ùh jYfhka ;SrK.ekSfï hdka;%Khl iajrEmfhka lghq;= lr fkdue;'

tneùka cd;Hka;r lïlre ixúOdkfha wjOdkh my; i|yka oreKq fj; fhduqù ;sfí'

ff;%hs md¾Yùh jHQyh cd;Hka;r lïlre ixùOdkh i;= m%n, fuj,uls' /lshd iqrCIs;Ndjh iyM,odhs;dj u,am, .ekaùu i|yd cd;Hka;r lïlre ixùOdkh úiska ff;%hsmdY_ùh iyfhda.S;djh myiqlrjkq ,nhs' tu.ska ish¿ fokd i|yd iuia:hla jYfhka hym;a /lshd iemhSu msKsi hdka;%Khlamsysgqjkq we;’

jßkajr mek kef.k fiajl ¥la.ekú,s iy .egqï iïnkaOfhka wjYH lghq;= lsÍu i|yd úêu;a fydawúêu;a hdka;%K fkdue;sùu ksid iudc ixjdo ixialD;shla msysgqùu fukau cd;sl ixj¾Okh k.disgqùu uy;a wNsfhda.hla ù ;sfí' rdcH wxYfha jD;a;sh iñ;s idïm%odhslj foaYmd,k mCI iudkjiïnkaOù isák neúka“ ixjdo fyda idlÉPd u.ska iajlSh w¾nqo úi|.kakjd fjkqjg yqfola foaYmd,kueosy;aùï yryd th imqrkq ,efí' fï ksid iaÓridr úiÿï fjkqjg jßkajr is¥jk foaYmd,k fjkiaùïksid w;sf¾l .egqï fyda w¾nqo mek ke.Su fkdje,ela úh yelsh' bka wd¾Ólhg is¥jkafka whym;ls'

�jvd hym;a iudc ixjdo hdka;%Khla i|yd iudc md¾Yjlrejka i;= Odrs;dj Yla;su;a ù;sfí'

�wdrdjq,a ksrjq,a lsÍfï ls%hdoduh wdrïNlr ;sfí'

Wmdh ud¾.sl jev igyk

^w& f,dalfha is¥jk iudc-wd¾Ól fjkia ùï ^ksoiqka ( /lshd iqrCIs;Ndjh“ M,odhs;dj iy;rÕldß;ajh& iïnkaOfhka wdh;ksl Odß;dj Yla;su;a lsÍu i|yd jD;a;sh iñ;s iy ydïmq;=kaf.aixúOdk fj; Ys,amSh iy WmfoaYd;aul iyfhda.h ,ndoSu“

^wd& fm!oa.,sl iy rch wxYhkays /lshd iqrCIs;Ndjh“ M,odhs;dj iy ;rÕldÍ;ajh jeä oshqKq l<ixjdo hka;%K ms<sn|j ff;%hsmdY_ùh iyfhda.s;djh wdrïN lrkqjia rchg Ys,amSh iy WmfoaYd;auljYfhka iyfhda.h ,nd oSu'

oY_l wruqKq

I. m¾fhaIK iy taldnoaO jev igyka yrydfiajH$fiajl md¾Yj cd;sl ixj¾Okhg id¾:lwhqßka odhlfj;s

ii. rcH iy fm!oa.,sl wxYhkays .egqï fyda wdrdjq,aksrdlrKh lsÍu iy rch úiska fhdod we;s yrj;aiudc ixjdo hdka;%K

i. rdcldÍ ia:dkhkays cd;sl M,odhs;d m%;sm;a;sls%hd;aul lsÍu i|yd fiajH$fiajl ixúOdk úiskaf.k we;s mshjr ixLHdj

ii. 2012 os rdcH fiajdj ;=, lïlre wdrdjq,a 60] kao“fm!oa.,sl wxYfha lïlre wdrdjq,a 20] lskao wvqfõ

9

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk 2008 - 2012

wfm%a,a 2008

f;jk m%;sM,h

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk f,dal fi!LH ixúOdkh lïlre iy ñksian, wud;HdxYh“ fiajH$fiajl ixúOdk iy wfkl=;a wod, msßia úiska taldnoaOj ls%hd;aul lrkq we;' iqksis /lshd ms<sn| fkajdisljevigyka ie,iqï lsÍu“ iïm;a fhdod .ekSu“ wëCIKh ls%hd;aul lsÍu Wfoid cd;sl uÜgñka cd;Hka;rlïlre ixúOdkh ff;%hsmdCIsl msßia iy wfkl==;a m%Odk j.lsjhq;= fldgia iu. lghq;= lrkq we;' jHdmD;sWmfoaYl yd fufyhqï lñgqj jeks mßmd,k hdka;k j,go cd;Hka;r lïlre ixúOdkh iyNd.s jkq we;' cd;Hka;r lïlre ixúOdkh tlai;a cd;Skaf.a fkajdisl ls%hdldß lxvdhfï m%Odk fmf,a idudcslfhls' ;joth tlai;a cd;Skaf.a wdydr yd lDIsl¾u ixúOdkh“ tlai;a cd;Skaf.a irKd.;hska ms<sn| uy flduidßiald¾hd,h“ hqksfi*a ixúOdkh“ tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok jevigyk“ f,dal wdydr jev igyk iy wdishdkqixj¾Ok nexl=j jeks m%Odk fmf,a wdh;k iu. lsÜgqq in|;d f.dvk.d we;' tfiau taldnoaO jev igykardYshlu“ cd;Hka;r lïlre ixúOdkh oekgu;a fldgia lrejl= ù isá'

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk ls%hd;aul lsÍï jia tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok wdOdr jev igyk hgf;a“ by;ska i|yka l, wdh;k iu. iyfhda.S;djh mj;ajd f.khdu wfmaCIdj ù ;sfí' ie,iqï ls%hdjgkexùu i|yd Odß;dj f.dvke.Su“ áhQßkayS cd;Hka;r mqyqKq uOHia:dkh“ cd;Hka;r lïlre ixúOdkfhacskSjd“ nexfldla iy os,a,s k.rj, fkajdislj isák úfYaI{jreka iy foaYSh jYfhka rdcH fkdjkixúOdkh;=, úfYaI{ oekqu wkqidrfhka jHdma; lrkq ,efí'

iajlSh m%;sM, mokï fldg.;a l<ukdldrKh i|yd iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk fuj,ulajYfhka fhdod .kakd cd;Hka;r lïlre ixúOdkh wjYH ksYaÑ; m%uqL;aj iy uQ,H yd udkj iïm;aowÿkd.ksñka“ ff;%hsmd¾Yùh lxvdhï iu. oejqre¥ ie,iqï ms<sfh, lrkq we;'

cd;Hka;r lïlre ixùOdkh iajlSh ff;%hsmd¾Yùh lxvdhï iy wfkl=;a wod, wdh;k iu. tlaú wjYH iïm;a fhdod .ekSu i|yd iyfhda.fhka lghq;= lrkq we;'

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jevigyk wëCIKh lsÍu iy we.hSu u.ska cd;Hka;r lïlre ixúOdkhcd;sl ixj¾Ok wruqKqj,g iy tlai;a cd;Skaf.a wdOdr jev igykg fld;rï ¥rg wdOdr imhkafkao hkak;lafiare lsÍug yelsfõ' hym;a /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk icSù ls%hdj,shls' w;S; w;aoelSï ydNdú;hka wkd.; ie,iqï yd jev igyka ks¾udKh lsÍfï,d m%fhdackj;a fõ'

ld,Sk ff;%hdmd¾Yùh WmfoaY{fiajd“ m%.;sjd¾;d ^wod, msßia iy cd;Hka;r lïlre ixúOdkfha l,dmShld¾hd,h iy Wml,dmSh ld¾hd,h& iy iajdëk fkajdisl jev igyka úu¾Ykh lsÍu jeks hdka;%K M,odhSwëCIK iy we.hSfï fuj,ï jYfhka ls%hd lrkq we;’

ls%hd;aullsrSfï iywëCIKhlsrSfï jHqyh

10

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jev igyk 2008 - 2012

wfm%a,a 2008

t'cd'i'je'i m%;sM,h 1 iq /'fka'je m%;sM,h 1' o'w'i'je jevigyka iïnkaO;djh

iyY% ixj¾Ok wruqKq imqrd,Sfïoswd¾Ól jO_kh iy iudc fiajdidOdrK yd ÿ.S ¥mam;=kag ys;ldÍiy ;srika iajrEmhla orhs' .%dóhfmfoia úfYaI wjOdkhg ,lalrhs

wd¾Ól jYfhka miqnd isák iyw¾nqOhg md;%ú we;s m%foaYj, jeäjeäfhka /lshd i|yd m%fõYh

cd;sl /lshd Wmdh ud._ ls%hd;aullsÍu’

;reK msßia /lshdj, ksr; lsÍujeä lsÍu’

ldka;djka i|yd jeä wdodhïW;amdkkhla we;s lsÍu’

úfoaY /lshd wjia:d osß .ekaùu’

mqyqKq Y%ñl ixl%uKh jeä lsÍu’

kúk wjYH;d imqrd,Su msKsioekg mj;akd WmdêOdÍkag jevigyka m%;sfYdaOkh lsÍu'

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisljevigyk tlai;a cd;Skaf.aixj¾Ok jev igykg miawdldrhlska my; i|yka mßosodhl fõ’ ;reK /lshd“ iqkdñ iyw¾nqOj,g md;%jQ fmfoiaj,/lshd we;s lsÍu u.ska Y%ufj<|m, b,a,Su Yla;su;a lsßu”iqkdñ iy w¾nqOhg f.d¥rejQfmfoiaj, /lshd we;s lsÍu”/lshd fiajd ,nd oSug iydhùu”M,odhs;dj jeä lsÍu u.ska iq¿ iyl=vd jHjidh ixj¾Okhg iyhùu’

md,khg fhdod .kakd hdka;%K iyNdú;hka iyi% m%ldYkfha uQ,Ou_idCId;alr .ekSug WmldÍ jkw;r ishÆ mqoa.,hskaf.a udkjysñlï m%j¾Okh lsÍu yd iq/lSu is¥lrhs’

wúêu;a wxYh ;=, /lshd wjia:dl%uj;a flf¾’

WmfoaYl fiajd u.ska lïlrem%;sixialrK ls%hd;aul flf¾’

n,d;aul lsÍu lghq;=$lïlrefomd¾;fïka;=fõ Odß;dj jeäoshqKq lrhs'

iudc iqrCIs;Ndjh jeäoshqKqlrhs' OSH jeä oshqKq lrhs'

cd;sl M,odhs;dj jeä oshqKq lsÍu(fiajl w¾:idOl wruqo,a ydfiajl Ndr wruqo,a kS;s Í;sj,gwkql+,j ls%hdlsÍu

Y%u fj<|m, wdh;kj,g /lshdW;amdokh lsÍfï m,uq m%;sm,hmyiqlr,Sug yels nj iqksis /lshdms<sn| fkajdisl jev igyfkafojk m%;sM,h u.ska ;yjqre lrhs'iudc wdrCIKh iy wdrCIdjms<sn| m%;sm;a;s ixfYdaOkh lsÍui|yd rchg Ys,amSh iyh imhdoSfï tlai;a cd;Skaf.a ixj¾OkwdOdr jev igyfka wruqKqj,gwkql+,j jD;a;sh mqyqKqj“ lïlremd,kh“ lïlre kS;s ls%hd;aullsÍu iy w¾nqo ksrdlrKh lsÍub,lal lr we;s m%Odk wxYfhafj;s’

rdcH wxYfha wdrdjq,a ksrdlrKhlsÍfï hdka;%K jeäoshqKq lsÍu'

fuu m%;sM,fhaoS hym;a /lshdms<sn| fkajdisl jev igyfkawjOdkh fhduq ù we;af;a m,uqm%;sM, foflka yg.;a n,mEïixjdohla yryd noaO lsÍuflfrysh' fuu.ska j.lSu ydmdroDIHNdjh yryd hy md,khmyiq lrjk m%fõYhla u.ska cd;slixj¾Ok ls %hdj,shg myiqjie,fik nj ;yjqrefõ’

1fjk weuqKqu

tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok jev igyk" iqksis /lshd ms<sn| fkajdisljevigyk iy oi wjqre¥ ixj¾Ok jev igyk w;r mj;akd

m%dfhda.sl iïnkaO;djh

11

t'cd'i'je'i m%;sM,h 2 iq'/'fka'je m%;sM,h 2iy3 o'w'i'je Wmdhud._ jevigyka iïnkaO;djh

m%;sM,h 2 jeäoshqKq l< lïlrekS;s iy Ndú;hka

(

m%ÓM,h 3 /lshd iqrCIs;NdjhM,odhs;djh iy ;rÕldÍ;ajhidCId;a lr .ekSu i|yd jeä oshqKqlrk ,o ff; %h s m d¾Yùhiyfhda.s;djh

(

wfm%a,a 2008

iudc hqla;sh iy m%;sikaOdkh ;=,r|jd we;s ;sridr iduh i|ydoshqKq mßirhla'

iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl jevigykg iduh iDcqj b,lallr.;a ls%hd ms<sfj,la fkdue;sjq;a“tys jev igyka fndfydauhlgl=reudku ù we;af;a wj;ekajQjka;u iq¥re¥ /lshd wfmaCIdfjkal,af.jk“ hqOfhka neg lE <uqkacSj;ajk iy l,ska hqoaOfha ksr;jisá msßia cSj;ajk fmfoiaj, iduhh,s ia:dmkh lsÍuh' w¾nqoksrdldrKh lsÍfï jev igykaw¾nqohg f.d¥re jq fmfoiaj, h,sls%hd;aul l< yelsh'

foaYmd,k“ wd¾Ól yd iudcÔú;fhaoS idOdrK yd iudk whqßkaodhl ùug;a m%;s,dN N+la;sú|Sug;aldka;djka ;j¥rg;a n,d;aullrkq we;'

,sx.fíofhka f;dr iudk;ajh ydidOdrK;ajh ;yjqre lsÍucd;Hka;r lïlre ixùOdkfham%Odk ls%hdldÍ jev igyk ù we;'ff;hsmd¾Yùh yjq,a lrejkaf.aOdß;dj f.dv ke.Su flfrys úfYaIwjOdkh fhduqfõ’

12

1fjk weuqKqutlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok jev igyk" iqksis /lshd ms<sn| fkajdisl

jevigyk iy oi wjqre¥ ixj¾Ok jev igyk w;r mj;akdm%dfhda.sl iïnkaO;djh

t'cd'i'je'i m%;sM,h 3

t'cd'i'je'i m%;sM,h 4

iq'/'fka'je m%;sM,h

iq'/'fka'je m%;sM,h

o'w'i'je

o'w'i'je

jevigyka iïnkaO;djh

jevigyka iïnkaO;djh

wfm%a,a 2008

13wfm%a,a 2008

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’uyskao uäyfyajdf,alïlïlre in|;d iy ñksian, wud;HdxYh

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’rú mSÍiawOHCI ckrd,a,xld fiajH iïfï,kh

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’f,ia,s foafõJøm%Odk f,alïYS% ,xld ksoyia fiajl ix.uh

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’ã' ví,sõ iqNisxym%Odk f,alïYS% ,xld jD;a;Sh iñ;s iïfï,kh

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’md,s; w;=fldar,m%Odk ixúOdhlcd;sl fiajl ix.uh

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’Mï’ wd¾’ IdiNdm;s,xld nexl= fiajl ix.uh

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’kd;a wurisxym%Odk f,alï,xld j;= fiajl ix.uh

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’àk iagefudaiwOHÌsldcd;Hka;r lïlre ixúOdkh-YS% ,xldj

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’à’tï’wd¾’ risãkam%Odk f,alïlïlre ix.ï i|yd jq cd;sl m¾fhaIK iywOHdmk wdh;kh (NATURE)

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’yeÍ ikaøfialrWm iNdm;s,xld lïlre fldx.%ih

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’fcrd,aâ f,dâúlaksfhdacH wOHCI ckrd,acd;sl lïlre ix.uh

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’fla' fõ,dhqoïm%Odk f,alï,xld cd;sl j;=lïlre ix.uh

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’iuka r;akm%shiu le|jqïlrefi!LH fiajd jD;a;Sh iñ;s ikaOdkh

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’wekagka ud¾liam%Odk f,alïksoyia fj<| l,dmh iy fmdÿ fiajd ix.uh

14wfm%a,a 2008

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’ã’ tia’ tosßisxylïlre flduidßialïlre fomd¾;fïka;=j

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’ví,sõ’ tÉ’ mshodim%Odk f,alïrdcH fiajd jD;a;Sh iñ;s iïfï,kh

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’Ô’ fla’ mshodiiNdm;siuia; ,xld rdcH l<ukdldr iydhl ks,OdÍkaf.aix.uh

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’ã' iS’ ùrfialrm%Odk f,alïYS% ,xld ksoyia rcfha jD;a;Sh iñ;s iïfï,kh

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’wêldÍ chr;akm%Odk f,alïrdcH ksoyia jD;a;Sh iñ;s iïfï,kh

‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’mQcH uQre;af;Ügqfõ wdkkao ysñiNdm;srdcH fiajd tlai;a fyo fiajd ix.uh


Recommended