1

Clyde A. Moerlie

a.moerlie@hva.nl

17 April 2013

Minor “Reputatiemanagement” 2012-13

Semester 2

“BUSINESS ETHICS”COLLEGE 2 “BRONNEN WESTERSE ETHIEK

College 2 2

VANDAAG COLLEGE 2- WAT ZIJN DE BRONNEN VAN DE ETHIEK IN HET WESTEN?

CSR Presentatie Groep 1

Wat is wijsheid?

Simplificatie van de Westerse filosofie

Waarden en Normen

Hoe nu verder met CSR?13-04-2023

WAT IS WIJSHEID?

Religie of Wetenschap

13-04-20233College 2

4

WAT IS FILOSOFIE? WAT IS RELIGIE?Filosofie

Denken over vragen die je niet met een meetlat of grammatica kunt beantwoorden. De “ Verwondering”

Waarheidsvraag

-Wat is waar?

-Zin van het leven?

-Morele vraag?

Religie

Religie komt uit Latijn: “Religare”: Verbinden van een band (liga) tussen de Mens en een Opperwezen (bijvoorbeeld God).

Jij zelf

Familie

Groepen (vrienden, sport)

Gemeenschap (kerk)

Anderen

binnenmoraal

Buiten moraal

13-04-20235College 2

DE OORSPRONG VAN HET WESTERSE MORAAL?

Apen?

Moraal al voor religie?

De binnenmoraal en buitenmoraal

13-04-20236College 2

7

Socrates (470 v.Chr.- 399 v.Chr.)wijsgeer te Athene. Door te redeneren en argumenteren onderwerpt Socrates de opvattingen die in Athene de ronde doen aan een onderzoek. Maar daarbij is het hem er nooit om te doen de discussie te `winnen'. Aldus belichaamt hij een opvatting die ook in Pythagoreïsche kringen geldt, namelijk dat uitsluitend zuiverheid en zorgvuldigheid in de manier van leven tot inzichten voert die staande te houden zijn. De Atheense democraten delen echter niet met Socrates diens eindeloze geduld en uithoudingsvermogen bij het zoeken naar een waarheid altijd weer verderop blijkt te liggen. Bij een bedreigde traditie komen kritische zin en integriteit in het denken slechts over als blasfemie, en daarvoor wordt Socrates dan ook veroordeeld (399 voor Chr.).

8

ACTUALITEIT: NA TIEN JAAR DEBAT SCHRAPT TWEEDE KAMER VERBOD OP GODSLASTERING

Na jaren van politieke discussie heeft de Tweede Kamer ingestemd met het schrappen van het verbod op godslastering. Behalve de christelijke partijen CDA, ChristenUnie en SGP stemden alle partijen voor de wetswijziging, die was voorgesteld door SP en D66, meldt persdienst Novum (bron: NRC.nl).

9

Plato: (Athene, ca. 427 – 347 v.Chr.)De dialoog: Het voeren van een wijsgerig gesprek is naar Plato's opvatting een hele kunst, een techniek zelfs. Het vereist zelfdiscipline. Deze kunst heet 'dialectiek' (lett.: kunst van de dialoog). Dialectisch te werk gaan betekent hier: antwoord geven op de vraag en niet langs de vraag heen praten. De dialoog wordt gezien als een Communicatiestrategie in CSR.

Plato: mens wordt geboren met kennis/ ideeën. Plato’s 's theorie heet dan ook 'idealisme'.

10

Aristoteles (384 v.Chr. - 322 v.Chr.) Aristoteles' theorie van de kennis staat lijnrecht tegenover Plato's theorie erover. Want Plato stelt, dat de kennis van de idee ons voorafgaand aan de waarneming, dus a priori, reeds aanwezig is. Vandaar dat men Aristoteles' kentheorie wel `empirisme' noemt; in deze term zit het Griekse woord voor ervaring: “empeiria” . Hier is de moderne wetenschap mede op gebaseerd.

11

JAAR 0 EN 1500? IN EUROPA FILOSOFIE VERVANGEN DOOR KATH. THEOLOGIEKath.Kerkvaders:

- Augustinus

-Thomas Aquinas

Calvijn(1509-1564)

Protestante

Christendom

Decartes (1596 – 1650)

“Cartesiaans Dualisme”

Lichaam-De mens is Substantie

Geest- Geest is gescheiden van lichaam- God en menselijke kennis zijn

aangeboren (inneïsme)-Waarheid door God (bijbel)-Waarheid door te denken

Cogito ergo sum“Ik denk dus ik ben”

13

IMMANUEL KANT (1724-1804)“VADER VAN DE VERLICHTING” Kant: de rede brengt de waarheid naar boven en niet de kerk.

De mens is een transcendentaal wezen (God is te

denken, maar niet te bewijzen).

Sapre Aude (Durf zelf te denken)

14

SØREN KIERKEGAARD (1813 – 1855) Existentialisme: Mens is existentieel wezen

Subjectivisme; waarheid bestaat niet,

Maar is datgene wat je jezelf toeeigent.

Drie stadia menselijk leven:

1. Esthetische fase

2. Ethische fase

3. Religieuze fase

15

De ander als absoluut anders De aard van het ethische komt naar voren in de

ontmoeting met de Ander: een ervaring van transcendentie, voorafgaand aan ons begrijpen van de wereld.

Je doet een appèl aan het gelaat van de ander: het zelf wordt opgeroepen zijn vrijheid te rechtvaardigen.

Gods voetsporen in het gelaat Let op! Levinas presenteert geen ‘moral code’

LEVINAS(1906 – 1995): DE ONTMOETING MET DE ANDER

16

HOE BELANGRIJK IS RELIGIE VOOR JOU?

13-04-2023College 2

DE TESTHERKEN JE DE SYMBOLEN?

13-04-202317College 2

Shinto, Japan Taoist

Bahái, Perzië Menorah

18

19

WAT BETEKENEN DE WOORDEN STOÏCIJNS, CYNISCH, SCEPTISCH?

13-04-2023College 2

20

STOA

STOA (300 v Chr.) -Stoïcisme (323 v. C na dood Alexander de Grote) Doel; orde in de natuur, de logos dmv apathie, je verzet je niet tegen de orde.Het kwaad: ontstaat bij verzet tegen de orde je lot (amor fati). Stoa (praktijk en denken) deelt leven in: - Ethiek (de leer van het juiste leven)- Logica (redeneren)- Physica (leer over de kosmische orde) In het denken van de STOA is de bestemming die mensen na te streven hebben, niet zonder meer een immanente bestemming, maar meer een lotsbestemmings Amor Fati. “De mens is niet overgeleverd aan goddelijke beschikkingsmacht”

21

CYNICI

Zij die zich honds gedragen (Oud Grieks)

22

SCEPTICISME

Over de verhouding tussen denken en zijn kan niets met zekerheid worden gezegd. Sceptici stellen dat we nooit in staat zijn te achterhalen of de wereld de orde vertoont die ik haar in mijn denken toeschrijft. Misschien is er niet eens een realiteit, maar is alles illusie.

23

HOE STOÏCIJNS, CYNISCH, SCEPTISCH BEN JIJ?

13-04-2023College 2

24

ETHIEK VS MORAAL

Ethiek is afgeleid van het Griekse “ethos” dat vertaald kan worden als “ gewoonte, zede of gezindheid”. Tegenwoordig kritisch nadenken over moraal.

Moraal - Het Griekse ethos werd in het Latijn vertaald met “mos”, in het meervoud “ mores” …” ik zal je mores leren”….Tegenwoordig, normaal: volgens heersende normen

College 2 25

WAARDEN

Waarden zijn voorstellingen van wat goed is

Idealen, overtuigingen en doelen

Die het waard zijn om na te streven

Bijvoorbeeld

Vertrouwen, gelijkwaardigheid, gelijkheid,

eerlijkheid, transparantie

13-04-2023

NORMEN EN REGELS

Normen zijn concreter dan waarden

Het zijn gedragsregels

Wat wel en niet mag

Waarden en normen staan soms haaks op elkaar

Waarde = vrijheid

Norm = discrimineren mag niet

13-04-202326College 2

27

WAT BETEKENT VOLGENS JOU GELIJKWAARDIGHEID? IS DAT HETZELFDE ALS GELIJKHEID?

13-04-2023College 2

28

WAT BETEKENT TRANSPARANTIE? IS DAT HETZELFDE ALS OPENHEID?

13-04-2023College 2

College 2 29

DEUGDEN (PLATO)

Karaktereigenschappen die een waarde uitdrukken en door morele ontwikkeling verworden kunnen worden

Het maakt iemand tot een goed mens

Verschilt van mens tot mens

Deugden = gerechtigheid = evenwicht tussen geest, wil en ziel

1. Geest = wijsheid

2. Wil = moed

3. ziel

13-04-2023

ETHISCHE DEUGD

30

Ethische deugden Te veel Te weinig

Grootmoedig Woede Ongevoelig

Moed Roekeloos Laf

Kuisheid BrutaliteitVerlegenheid

Matigheid OnmatigheidOngeïnteresseerdheid

Rechtvaardigheid Winst Verlies

Vriendelijkheid Verering Vijandigheid

Mildheid Verkwistendheid Gierigheid

Ernst Hoogmoed Toegeefelijk

COMMUNICATIEWAARDEN

Zijn interpretatiegevoelig

Contextafhankelijk (verschillende betekenissen)

Verhoudingen zijn niet altijd duidelijk

Situatieafhankelijk

Kunnen conflicteren

Persoonlijke ethiek speelt een rol

Beïnvloeding en Ethiek?

http://www.youtube.com/watch?v=f29kF1vZ62o

13-04-202331College 2

College 2 32

ETHISCHE MORAAL VAN DE ORGANISATIE

Gevormd door de werknemers en leiders van de organisatie

Maatschappelijk tot nut zijn

Realistisch zijn in ambities

Helder zijn over wat er speelt

Alle mensen respecteren

Zich verantwoordelijk gedragen

Open staan voor groeperingen

Betrokken zijn bij alle relaties

13-04-2023

33

De neuzen de verschillende kanten op hebben staan…?

Is dat een beter idee?

13-04-2023College 2

MOET EEN MODERNE ORGANISATIE NIET JUIST OPEN STAAN VOOR VERSCHEIDENHEID AAN MORALITEIT?

College 2 34

MORELE EXCUSES

Maar iedereen deed het

Maar ik had er niets mee te maken

Maar het was mijn taak niet

Maar ik had geen keuze

Mijn baas vroeg het aan mij

= moral self-licensing

13-04-2023

WAT HEEFT REPUTATIE MET ETHIEK TE MAKEN? (VAN DER MEIDEN & VAN TOLEDO, 1988)

Communicatie- en marketingprofesionals handelen t.o.v. andere mensen. Dat handelen is moreel geladen.

35

Mensen, consumenten en andere stakeholders spreken ethische oordelen uit over het bedrijfs en communicatie-uittingen.

Bedrijven zenden boodschappen in morele codes uit…bijvoorbeeld in reclames. Dit product is goed……U wordt meer geaccepteerd indien u….Koop deze Kiloknallers! Reclame/Communicatie draagt bij aan de vormgeving van de consumptiemoraal.

Reclame/communicatie-industrie heeft geen moreel antwoord op de “ ecologische imperatieven” (handelen die controversiele vragen. oproepen) die de samenleving stelt . DIT IS DE BASIS VAN CSR.

Vragen?

College 2 37

VOLGENDE WEEK

Voor volgende week hoofdstuk 1 en 3 lezen

Korte presentatie overzicht

• Team 2:

! Op stick ppt (laptop) meenemen

! Presentatie duurt 5-7 minuten

! Bevat voorbeelden

13-04-2023