22
1 บบบบบ บบบบบ 3 3 บบบบบบบบบ บบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบ วววว ววววววววววววววววว วววว ววววววววววววววววว ววววววววว ววววววววว วววววววว วววววววว 962 101 962 101
11
บทท บทท 3 3 รฐบาลและการรฐบาลและการแทรกแซงตลาดแทรกแซงตลาด
วชา เศรษฐศาสตรจลภาคเบองตน วชา เศรษฐศาสตรจลภาคเบองตน รหสวชา รหสวชา 962 101962 101
22
ลกษณะการเขาแทรกแซงของภาครฐลกษณะการเขาแทรกแซงของภาครฐ การกำาหนดระดบราคาขนตำ า การกำาหนดระดบราคาขนตำ า (Minimum price level)(Minimum price level)
นโยบายประกนราคา นโยบายประกนราคา / / นโยบายพยงราคานโยบายพยงราคา นโยบายการกำาหนดคาจางขนตำ านโยบายการกำาหนดคาจางขนตำ า
การกำาหนดระดบราคาขนสง การกำาหนดระดบราคาขนสง (Maximum price (Maximum price level)level)
การเกบภาษสนคาจากผผลตการเกบภาษสนคาจากผผลต มาตรการตางๆ ของรฐและผลตอสวนเกนผบรโภคและสวนมาตรการตางๆ ของรฐและผลตอสวนเกนผบรโภคและสวน
เกนผผลตเกนผผลต
33
การกำาหนดระดบราคาขนตำ า การกำาหนดระดบราคาขนตำ า (Minimum price level)(Minimum price level)
หมายถง การท รฐเขาไปกำาหนดราคาสนคาใหสงกวาระดบหมายถง การท รฐเขาไปกำาหนดราคาสนคาใหสงกวาระดบราคา ดลยภาพเดมท เปนอย ราคา ดลยภาพเดมท เปนอย
วตถประสงควตถประสงค: : สวนใหญใชนโยบายนเพ อชวยเหลอผผลตสวนใหญใชนโยบายนเพ อชวยเหลอผผลตท เปนเกษตรกร เพ อไมใหราคาสนคาทางการเกษตรท เปนเกษตรกร เพ อไมใหราคาสนคาทางการเกษตรตกตำ าจนสรางความเดอดรอนกบเกษตรกร เชน นโยบายตกตำ าจนสรางความเดอดรอนกบเกษตรกร เชน นโยบายประกนราคาขาว ออย ยางพารา มนสำาปะหลง เปนตนประกนราคาขาว ออย ยางพารา มนสำาปะหลง เปนตน
44
นโยบายประกนราคา นโยบายประกนราคา / / นโยบายพยงนโยบายพยง ราคา ราคา (1)(1)
ดลยภาพเดม ณ จด ดลยภาพเดม ณ จด EE รฐกำาหนดราคาใหสงขนเปน รฐกำาหนดราคาใหสงขนเปน PP1
ณ ระดบราคา ณ ระดบราคา PP1 เกดอปทานเกดอปทานสวนเกน เทากบ สวนเกน เทากบ QQ1QQ2
รฐตองรบผดชอบกบสนคาสวนรฐตองรบผดชอบกบสนคาสวนเกนท เหลออย โดยหากปลอยเกนท เหลออย โดยหากปลอยใหผผลตขายสนคา ณ ราคา ใหผผลตขายสนคา ณ ราคา PP1 1
จะขายได จะขายได 0Q0Q11 และสวนท เหลอ และสวนท เหลอ จำานวน จำานวน QQ11QQ22 รฐตองเปนผรบรฐตองเปนผรบซอสนคาจำานวนดงกลาวในซอสนคาจำานวนดงกลาวในราคา ราคา PP1 1 น นคอ รฐตองรบผดน นคอ รฐตองรบผดชอบทงสน ชอบทงสน ABQABQ11QQ22
P
Q
S
D
0
P
P1
P2
E
Q Q2Q1
A B
55
นโยบายประกนราคา นโยบายประกนราคา / / นโยบายพยงนโยบายพยง ราคา ราคา (2)(2) รฐตองรบผดชอบกบรฐตองรบผดชอบกบ
สนคาสวนเกนท เหลออยสนคาสวนเกนท เหลออยนน โดยปลอยใหผผลตนน โดยปลอยใหผผลตขายสนคาทงหมด จำานวน ขายสนคาทงหมด จำานวน 0Q0Q22 ในราคา ในราคา PP22 และสวนและสวนท เหลอรฐตองจายเงนท เหลอรฐตองจายเงนสนบสนนใหกบผผลต สนบสนนใหกบผผลต ราคา ราคา PP11PP22 จำานวน จำานวน 0Q0Q22
น นคอ รฐตองรบผดชอบน นคอ รฐตองรบผดชอบทงสน ทงสน XYPXYP11PP22
P
Q
S
D
0
P
P1
P2
E
Q Q2Q1
X
Y
66
นโยบายการกำาหนดคาจางขนตำ านโยบายการกำาหนดคาจางขนตำ า ดลยภาพเดม ณ จด ดลยภาพเดม ณ จด
EE รฐกำาหนดคาจางขนรฐกำาหนดคาจางขน
ตำ าเปน ตำ าเปน WW1
เกดอปทานสวนเกน เกดอปทานสวนเกน หรอการวางงานหรอการวางงานเทากบ เทากบ LL1LL2
คาจาง
จำานวนชม. การ
ทำางาน
S
D
0
W
W1
E
L L2L1
77
การกำาหนดระดบราคาขนสง การกำาหนดระดบราคาขนสง (Maximum price level)(Maximum price level)
ดลยภาพเดม ณ จด ดลยภาพเดม ณ จด EE รฐใชนโยบายการควบคมรฐใชนโยบายการควบคม
ราคา ท ระดบ ราคา ท ระดบ PP11 เกดอปสงคสวนเกน เทากบ เกดอปสงคสวนเกน เทากบ
QQ22QQ11 รฐอาจระบายสนคาท มอย รฐอาจระบายสนคาท มอย
กลบเขาสตลาดกลบเขาสตลาด กรณท รฐควบคมไมท วถงกรณท รฐควบคมไมท วถง
อาจเกดการลกลอบซอขายอาจเกดการลกลอบซอขายระหวางผขายและผซอท มระหวางผขายและผซอท มกำาลงซอคอนขางสงใน ตล“กำาลงซอคอนขางสงใน ตล“าดมด ”าดมด ” (Black market)(Black market)
P
Q
S
D
0
P
P2
P1
E
Q Q2Q1
88
การเกบภาษสนคาจากผผลตการเกบภาษสนคาจากผผลต การเกบภาษสนคาจากผผลต แสดงวารายได การเกบภาษสนคาจากผผลต แสดงวารายได
ทงหมดท ผผลตเคยไดรบ ถกแบงบางสวนไปให ทงหมดท ผผลตเคยไดรบ ถกแบงบางสวนไปให กบรฐ กบรฐ
การเกบภาษสนคาตอหนวย จะทำาใหตนทนการ การเกบภาษสนคาตอหนวย จะทำาใหตนทนการผลตสงขนเทากบอตราภาษท รฐจดเกบผลตสงขนเทากบอตราภาษท รฐจดเกบ
99
การเกบภาษสนคาจากผผลตการเกบภาษสนคาจากผผลต ดลยภาพเดม ณ จด ดลยภาพเดม ณ จด EE รฐเกบภาษตอหนวย ทำาให รฐเกบภาษตอหนวย ทำาให S S
SS11 เกดดลยภาพใหม ณ จด เกดดลยภาพใหม ณ จด EE11 ณ ปรมาณ ณ ปรมาณ QQ11 รฐเกบภาษตอรฐเกบภาษตอ
หนวยเทากบ หนวยเทากบ AEAE11 = P = P11PP22
ราคาเพ มขนจากเดม ราคาเพ มขนจากเดม PPPP1 1 จะเหนจะเหนวาราคาท เพ มขนนอยกวาอตราวาราคาท เพ มขนนอยกวาอตราภาษท รฐจดเกบ เน องจากภาระภาษท รฐจดเกบ เน องจากภาระภาษถกแบงไปสผบรโภคและผภาษถกแบงไปสผบรโภคและผผลต กลาวคอผขายผลกภาระผลต กลาวคอผขายผลกภาระภาษใหผบรโภคไดหนวยละ ภาษใหผบรโภคไดหนวยละ PPPP1 1
และผขายรบภาระภาษเทากบ และผขายรบภาระภาษเทากบ PP22PP
P
Q
S1
D
0
P
P1
E
QQ1
S
E1
AP2
B
1010
การเกบภาษสนคาตอหนวยการเกบภาษสนคาตอหนวยกรณสนคาฟมเฟอยกรณสนคาฟมเฟอย
รฐเกบภาษตอหนวยรฐเกบภาษตอหนวยเทากบ เทากบ PP11PP22
ผบรโภครบภาระภาษ ผบรโภครบภาระภาษ PPPP11
ผขายรบภาระภาษ ผขายรบภาระภาษ PPPP22
ภาระภาษสวนใหญตกภาระภาษสวนใหญตกกบผขายกบผขาย
P
Q
S1
D
0
PP1
E
Q
S
E1
P2
Q1
A
B
1111
การเกบภาษสนคาตอหนวยการเกบภาษสนคาตอหนวยกรณสนคาจำาเปนกรณสนคาจำาเปน
รฐเกบภาษตอหนวยรฐเกบภาษตอหนวยเทากบ เทากบ PP11PP22
ผบรโภครบภาระภาษ ผบรโภครบภาระภาษ PPPP11
ผขายรบภาระภาษ ผขายรบภาระภาษ PPPP22
ภาระภาษสวนใหญตกภาระภาษสวนใหญตกกบผซอกบผซอ
P
Q
S1
D
0
P
P1
E
Q
S
E1
P2
Q1
A
B
1212
มาตรการตางๆ ของรฐและ มาตรการตางๆ ของรฐและผลตอสวนเกนผบรโภคและสวนเกนผผลตอสวนเกนผบรโภคและสวนเกนผ
ผลตผลต สวนเกนผบรโภคและสวนเกนผผลตสวนเกนผบรโภคและสวนเกนผผลต ผลประโยชนของผบรโภคและผผลตจากการใชผลประโยชนของผบรโภคและผผลตจากการใช
มาตรการตางๆ ของรฐ มาตรการตางๆ ของรฐ การกำาหนดราคาขนตำ าการกำาหนดราคาขนตำ า การกำาหนดราคาขนสงการกำาหนดราคาขนสง การเกบภาษตอหนวยการเกบภาษตอหนวย
1313
สวนเกนผบรโภคสวนเกนผบรโภค(Consumer’s surplus)(Consumer’s surplus)
เสนอปสงคเสนอปสงค : : บอกถงบอกถงจำานวนเงนสงสดท ผบรโภคจำานวนเงนสงสดท ผบรโภคยนดจาย สำาหรบการซอยนดจาย สำาหรบการซอสนคาแตละหนวยสนคาแตละหนวย เชน ผบรโภคตองการซอเชน ผบรโภคตองการซอ
จำานวน จำานวน QQ11 ราคาสงสดท ราคาสงสดท ผบรโภคยนดท จะจายผบรโภคยนดท จะจายเทากบ เทากบ PP11
สวนเกนผบรโภคสวนเกนผบรโภค เปนผล เปนผลรวมของสวนเกนของผรวมของสวนเกนของผบรโภคสนคาแตละหนวยเขาบรโภคสนคาแตละหนวยเขาดวยกน เทากบ ดวยกน เทากบ ABPABP
P
Q
D0
P
P1
QQ1
A
B
P2
Q2
1414
สวนเกนผผลตสวนเกนผผลต(Producer’s surplus)(Producer’s surplus)
เสนอปทานเสนอปทาน : : บอกถงบอกถงราคาตำ าสดท ผผลตจะราคาตำ าสดท ผผลตจะยอมนำาสนคาออกยอมนำาสนคาออกจำาหนายจำาหนาย
สวนเกนผผลตสวนเกนผผลต เปน เปนผลรวมของสวนเกนผลรวมของสวนเกนของผผลตแตละของผผลตแตละหนวยเขาดวยกน หนวยเขาดวยกน เทากบ เทากบ PBAPBA
P
Q
S
0
PP1
QQ1
A
B
P2
Q2
1515
คำาศพทคำาศพท ผลประโยชนของสงคม หรอสวสดการสงคม ผลประโยชนของสงคม หรอสวสดการสงคม
หมายถง ผลประโยชนทงหมดท สงคมไดรบ ซ ง หมายถง ผลประโยชนทงหมดท สงคมไดรบ ซ งเทากบผลรวมของสวนเกนผบรโภคกบสวนเกนเทากบผลรวมของสวนเกนผบรโภคกบสวนเกนผผลตผผลต
ความสญเสยของสงคมความสญเสยของสงคม หมายถง สวนเกนผ หมายถง สวนเกนผ บรโภคและสวนเกนผผลตท ลดลง อนเน องมา บรโภคและสวนเกนผผลตท ลดลง อนเน องมา
จากระดบการผลตท ไมมประสทธภาพจากระดบการผลตท ไมมประสทธภาพ
1616
การกำาหนดราคาขนตำ าการกำาหนดราคาขนตำ า ดลยภาพเดม ณ จด ดลยภาพเดม ณ จด EE สวนเกนผผลต สวนเกนผผลต : :
PEBPEB สวนเกนผบรโภค สวนเกนผบรโภค : :
AEPAEP ผลประโยชนของผลประโยชนของ
สงคม สงคม : : AEBAEB
P
Q
S
D
0
P
B
E
Q
A
1717
การกำาหนดราคาขนตำ า การกำาหนดราคาขนตำ า กรณรบประกนวาผผลตจะขายได กรณรบประกนวาผผลตจะขายได QQ22
หนวยหนวย รฐกำาหนดราคาสนคาท รฐกำาหนดราคาสนคาท PP11
พรอมรบประกนวาผผลตพรอมรบประกนวาผผลตจะขายได จะขายได QQ22 หนวยหนวย
สวนเกนผผลต สวนเกนผผลต : : PP11ZBZB สวนเกนผบรโภค สวนเกนผบรโภค : :
AXPAXP11
ผลประโยชนของสงคม ผลประโยชนของสงคม :: PP11ZBZB + + AXPAXP11
P
Q
S
D
0
P
P1
B
E
Q Q2Q1
AX Z
Y
C
สวนเกนผผลตเพ มขนสวนเกนผผลตเพ มขน สวนเกนผบรโภคลดลงสวนเกนผบรโภคลดลง ผลประโยชนของสงคมเพ มขน ผลประโยชนของสงคมเพ มขน
(Social gain)(Social gain)
1818
การกำาหนดราคาขนตำ า การกำาหนดราคาขนตำ าแตไมรบประกนทางดานปรมาณแตไมรบประกนทางดานปรมาณ
รฐกำาหนดราคาสนคาท รฐกำาหนดราคาสนคาท PP11 แตแตไมไมรบประกนทางดานปรมาณรบประกนทางดานปรมาณ
สวนเกนผผลต สวนเกนผผลต : : PP11XCBXCB สวนเกนผบรโภค สวนเกนผบรโภค : : AXPAXP11 ผลประโยชนของสงคม ผลประโยชนของสงคม : : PP11XCB + AXPXCB + AXP11 เกดการสญเสยของสงคม เกดการสญเสยของสงคม
(Social loss)(Social loss) เทากบ เทากบ XECXEC
เรยกวา เรยกวา Deadweight Deadweight LossLoss
P
Q
S
D
0
P
P1
B
E
QQ1
AX
C
1919
การกำาหนดราคาขนสงการกำาหนดราคาขนสง ดลยภาพเดม ณ จด ดลยภาพเดม ณ จด EE สวนเกนผผลต สวนเกนผผลต : :
PEBPEB สวนเกนผบรโภค สวนเกนผบรโภค : :
AEPAEP ผลประโยชนของผลประโยชนของ
สงคม สงคม : : AEBAEB
P
Q
S
D
0
P
B
E
Q
A
2020
การกำาหนดราคาขนสงการกำาหนดราคาขนสง รฐกำาหนดราคาสนคาท รฐกำาหนดราคาสนคาท PP1 1
กอใหเกดการขาดแคลนกอใหเกดการขาดแคลนสนคา เทากบ สนคา เทากบ QQ11QQ22
สวนเกนผผลต สวนเกนผผลต : P: P11 ZB ZB สวนเกนผบรโภค สวนเกนผบรโภค : :
AXZPAXZP11
เกดการสญเสยของเกดการสญเสยของสงคม สงคม : : XEZXEZ
P
Q
S
D
0
P
B
E
Q
A
P1C
X
Z
Y
P2
Q1Q2
2121
การเกบภาษตอหนวยการเกบภาษตอหนวย ดลยภาพเดม ณ จด ดลยภาพเดม ณ จด
EE สวนเกนผผลต สวนเกนผผลต : :
PEBPEB สวนเกนผบรโภค สวนเกนผบรโภค : :
AEPAEP ผลประโยชนของผลประโยชนของ
สงคม สงคม : : AEBAEB
P
Q
D
0
P E
Q
S
B
A
2222
การเกบภาษตอหนวยการเกบภาษตอหนวย การเกบภาษตอหนวย ทำาใหการเกบภาษตอหนวย ทำาให
เสนอปทานเล อนสงขน เกดเสนอปทานเล อนสงขน เกดดลยภาพ ณ จด ดลยภาพ ณ จด EE11
สวนเกนผผลต สวนเกนผผลต : P: P11EE11CC สวนเกนผบรโภค สวนเกนผบรโภค : :
AEAE11PP11
รายไดของรฐในรปภาษ รายไดของรฐในรปภาษ : : CECE11XBXB
เกดการสญเสยของเกดการสญเสยของสงคม สงคม : : EE11EXEX
P
Q
S1
D
0
P
P1
E
Q
S
E1
Q1
XC
B
A
