www.cementechnology.ir 39

كتابخانه به لحاظ سـنتي مخزنـي از اطالعـات اسـت، محلـي كـه

هـاي خـود بـه آنجـا جويندگان اطالعات براي يـافتن جـواب سـئوال

: اين نوع كتابخانه به وسيله عناصـر فيزيكـي، ماننـد . كنندمراجعه مي

دان و موجـودي، ، اعـضاء، كارمنـ )ساختمان و موقعيت : شامل( مكان

هـايي را محدوديت منابع فيزيكي معموالً . شودتعريف و مشخص مي

هزينـه آنها نيـاز بـه فـضا و .به كتابخانه و مراجعين تحميل مي كنند

شوند و جهت دستيابي مجبور به حضور فيزيكي دارند، فرسوده مي

.در محل كتابخانه هستيم

مبـود فـضاي آن كحجم انبـوه اطالعـات و انتـشارات و بـه تبـع

سبب ، ها ومراكز اسناد، همچنين نقش رايانه در صنعت نشر كتابخانه

و كتابــداران، اطــالع رســانان و بــروز انقالبــي در ايــن صــنعت شــد

هـاي ي اطالعـات بـه فكـر كوچـك كـردن محمـل آورمتخصصان فن

ها يشفها، ميكروحاصل اين حركت توليد ميكروفيلم. اطالعاتي افتادند

هـاي فـشرده نـوري نهايت لوح اي و در هاي رايانه و حتي ميكروفيلم

جويي به عمل آيد و همچنين حجم باالي ، تا در فضا صرفهبوده است

كننـدگان قـرار رين زمان ممكـن در اختيـار اسـتفاده كمت اطالعات در

، ديجيتالي و ، ديجيتالي و ، ديجيتالي و ، ديجيتالي و ونيكيونيكيونيكيونيكيكتابخانه الكتركتابخانه الكتركتابخانه الكتركتابخانه الكتر

هاهاهاهاها و شباهتها و شباهتها و شباهتها و شباهتتفاوتتفاوتتفاوتتفاوت: : : : مجازيمجازيمجازيمجازي

: تهيه وتنظيم

محسن نائبي

كتابخانه

مقدمهمقدمهمقدمهمقدمه ----1111

:چكيده

توليد حجم انبوهي از اطالعات و انتشارات و به منظور نگهـداري و ارائـه . شودباشد، گفته ميكتابخانه به محلي كه بصورت مخزني از اطالعات مي

ـ هاي آسانتر و سريعتر سبب شده است تا با بهره خدمات در فضايي محدود و به شيوه ن زمينـه ايجـاد گيري از رايانه و دنياي مجازي، تحولي در اي

هـاي اي مناسب بـراي بـه وجـود آمـدن كتابخانـه هاي سنتي و ايجاد زمينه اي، سبب تحولي در كتابخانه افزارهاي كتابخانه ورود رايانه و نرم . گردد

.خودكار، الكترونيكي، ديجيتالي و مجازي شده است

همچنـين . يجيتـالي و مجـازي بـه مقايـسه آنهـا نيـز پرداختـه شـده اسـت هاي الكترونيكي، د در اين مقاله ضمن بيان تعريف و ويژگيهاي كتابخانه

هـاي تهيـه در بخش ديگري از اين مقاله ضمن تشريح ويژگيهاي كتاب الكترونيكـي و فرمـت . هاي تركيبي يا پيوندي توضيح داده شده است كتابخانه

هـاي انتهاي اين مقاله نيز چگونگي دسترسـي بـه كتـاب و كتابخانـه در. اين نوع كتابها، به ارزش افزوده نشر كتاب در محيط وب پرداخته شده است

.آنالين و تعدادي از سايتها به عنوان نمونه بيان گرديده است

الكترونيك، كتابخانه، ديجيتال، محيط وب، كتابخانه آنالين :هاي كليديواژه

40 1381381381388888 فروردين و ارديبهشت ماه فروردين و ارديبهشت ماه فروردين و ارديبهشت ماه فروردين و ارديبهشت ماه//// سال چهارم سال چهارم سال چهارم سال چهارم

وري اطالعات آهاي اخير در زمينة فن هايي كه در سال پيشرفت. گيرد

هـاي اي و بانـك فزارهاي كتابخانه به وقوع پيوسته است، شامل نرم ا

اطالعاتي، مخابرات و ارتباطات راه دور، پيدايش اينترنت، اينترانت و

ماننـد اسـتفاده از پـست ،به وجـود آمـدن امكانـات انتقـال اطالعـات

الكترونيكي و تصويري و حتي انتقال اطالعات از طريـق وب سـايت،

پذير د را امكانرادسترس به اين مو قابليت بهبودي اساسي در زمينة

رساني احاطـه دارد و آوري اطالعات بر اطالع امروزه فن . كرده است

هم اكنون ما شاهد تحوالت و تغييرات اساسي در خدمات كتابخانـه،

آوري اطالعـات در جامعـه هاي ارائـه اطالعـات و كـاربرد فـن روش

از جمله تأكيد بيشتر بر نياز اسـتفاده كننـدگان و دسترسـي . هستيم

در . باشـد الكترونيكي در قالب ديجيتالي مـي تقيم آنها به اطالعات مس

خانه نقش بسيار مهمتـري در چرخـه انتقـال اطالعـات پيـدا بواقع كتا

هــاي ذخيــره و بازيــابي آوري اطالعــات بــر شــيوهفــن. كــرده اســت

كارگيري رايانه ب ،از مهمترين ويژگي آن . ، تأثير داشته است اطالعات

هـا، آوري بـه كتابخانـه ورود فـن .اي اسـت خانهو نرم افزارهاي كتاب

هاي سنتي را دستخوش تحول كرده و زمينه را براي ظهور كتابخانه

ــه ــالي و كتابخان ــراهم هــاي خودكــار، الكترونيكــي، ديجيت مجــازي ف

.كرده است

اي است كه شامل مواد و خـدمات كتابخانه الكترونيكي كتابخانه

مـام مـواد ديجيتـالي را تواند ت نيكي مي مواد الكترو .الكترونيكي است

همچنـين . ...) مثل مجله الكترونيكي، كتاب الكترونيكـي و (شامل شود

هــا را كــه جهــت اســتفاده از آنهــا نيــاز بــه اشــكال مختلــف آنــالوگ

عبارت كتابخانه الكترونيكي . شوند نيز شامل مي ،باشدالكتريسيته مي

ي اصـلي كتابخانـه، بـه به طور ضمني بدان مفهوم است كه فرايندها

بــديهي اســت .طوراساســي بايــد داراي ماهيــت الكترونيكــي شــوند

قابـل ترين شيوه تحقق اين امر، استفاده گسترده از رايانه بـراي مهم

دسترس كردن خدماتي چون نمايه درون خطـي، امكانـات كـاوش و

گيري مبتني بـر بازيابي متن كامل، بايگاني خودكار سوابق و تصميم

يك شاخص مهم كتابخانه الكترونيكي، حركت آگاهانه به . ه است رايان

هـاي الكترونيكـي بـراي ذخيـره، سوي اسـتفاده گـسترده از رسـانه

هـاي بازيابي و ارائه اطالعات است و به معناي آن است كه كتابخانـه

الكترونيكي اطالعات بيشتري را به شكل الكترونيكـي يعنـي در قالـب

اسـتفاده . ي از طريق اينترنت فراهم آورنـد هاي فشرده يا دستياب لوح

هـاي هاي اصلي كتابخانههاي لوح فشرده از ويژگي اي از پايگاه شبكه

ــي اســت ــه . الكترونيك ــن كتابخان ــر چــه در اي ــا از رســانهاگ ــاي ه ه

هاي متعـارف نيـز ، اما كتاب شوداي مي گسترده الكترونيكي استفاده

به همـين ترتيـب . داشت در كنار انتشارات الكترونيكي حضورخواهد

اي در هـاي الكترونيكـي نيـز كمـك قابـل مالحظـه كتابداران كتابخانه

اي مي كننـد، در عـين حـال برخـي از خصوص موضوعات كتابخانه

،گننـد اي كه كتابداران به آنهـا رسـيدگي مـي هاي روزمره درخواست

.شودداده مي و به وسيله رايانه پاسخ شود خودكار مي

هـاي كتابخانه الكترونيكي نياز به توسعه ويژگي تحول به سوي

: و تغييراتي دارد كه عبارتند از

هااستاندارد كردن داده -

دسترسي به فايلها از راه دور-

ايجاد ارتباط و تركيب فايلها-

دسترسي به فايلهاي مختلف و متعدد از يك پايانه-

استفاده تعاوني روزافزون از فايلهاي مشترك -

تداوم فايلهاي كم و بيش تكراري محلي و متعدد عدم-

اي و كار با فايلهارايانه هاي توانايي بيشتر در استفاده ازفايل-

آورانههاي فنپذيري در برابر شكست افزايش آسيب-

اي با اسناد الكترونيكي نياز بـه اصـولي جهت گسترش كتابخانه

يـست، بلكـه ماننـد در كتابداري كه با اصول موجود متفاوت باشـد ن

. ، پيروي از استانداردها براي پيشرفت مهم است هافيلمكاغذ و ميكرو

- باشـند و بـراي فهرسـت داسناد الكترونيكي بايد به شـكل اسـتاندار

انتقال براي همچنين. نويسي آنها نيز استانداردهايي مورد نياز است

ن مفهـوم بنـابراي . هاي ارتباطي نيـاز داريـم اسناد الكترونيكي به قالب

اساسي از ظرفيت يك كتابخانه الكترونيكي به زير ساختي پرهزينه و

است كه ها و ارتباطات راه دور نيازمندسازي دادهمحاسباتي، ذخيره

آميــز آن بــه تخــصص و خبرگــي ه موفقيــتدبــه نوبــه خــود اســتفا

.احتياج دارد

لي مواد وخـدمات ديجيتـا اي است كه كتابخانه ديجيتال كتابخانه

ريق ابـزار طهايي هستند كه از اد ديجيتالي آيتم مو. شودرا شامل مي

-ذخيره، پردازش و انتقال داده مي ) دويي دو(هاي ديجيتالي و شبكه

هـستند كـه ) هـاي ارجـاعي كمـك (، خـدماتي خدمات ديجيتالي . شوند

هاي كامپيوتري تحويـل ا به صورت ديجيتالي از طريق شبكه منابع ر

هايي هستند هاي ديجيتالي درواقع مجموعه كتابخانه. ددهنيا ارائه مي

، تفـسير، ، سـازماندهي، دسترسـي كه امكانات الزم را بـراي انتخـاب

انتقال، نگهداري، انجام و تضمين دوام مجموعه آثار ديجيتالي فراهم

به نحوي كه اين منابع از نظر اقتصادي نيز براي اسـتفاده .آورندمي

هــا، قابــل اي از گــروهيــا مجموعــهبــه وســيله يــك گــروه مــشخص

.دسترسي باشد

هاي ديجيتال شامل منـابع اطالعـاتي در قالـب محتواي كتابخانه

هـا ممكـن كـه برخـي از آن ) وت، تصوير، ويـديو متن، ص (الكترونيكي

-است به صورت تجاري از ناشران و عرضه كنندگان منابع و پايگاه

كتابخانه الكترونيكيكتابخانه الكترونيكيكتابخانه الكترونيكيكتابخانه الكترونيكي ----2222

كتابخانه ديجيتالي كتابخانه ديجيتالي كتابخانه ديجيتالي كتابخانه ديجيتالي ----3333

www.cementechnology.ir 41

ونيكـي منـابع چـاپي هـاي الكتر نمونه .هاي اطالعاتي خريداري شوند

توانند كتابها، مجالت ومنابع ديـداري و ها كه مي موجود در كتابخانه

منـابع اطالعـاتي بـا . هـا و غيـره باشـند شنيداري، نسخ خطي، نقـشه

كيفيت باال و منحصر بـه فـردي كـه از طريـق محـيط اينترنـت قابـل

هـاي ديگـر در دسترس هستند يا حتي متعلق بـه مجموعـه كتابخانـه

هـايي هـستند ها، مؤسسات و سازمان اين كتابخانه . وب باشند محيط

كه منابع مختلف شامل منابع انـساني و تجهيـزات مـورد نيـاز بـراي

-، رده بنـدي، اطـالع اي مثـل فهرسـت نويـسي ارائه خدمات كتابخانـه

اي و اي، مواد آموزشي، منـابع كتابخانـه رساني، روابط بين كتابخانه

.سازندهاي پرسرعت، مهيا مي از شبكهديگر خدمات را با استفاده

هـاي سـنتي هاي ديجيتالي به معناي جايگزين كتابخانـه كتابخانه

سـه . شـوند نيستند، بلكه بيشتر يك بخش الحاقي آنها محـسوب مـي

-هاي ديجيتالي نسبت بـه كتابخانـه دليل وجود دارد كه چرا كتابخانه

ه با وجود انـواع اول اينك: هاي سنتي از مزاياي بيشتري برخوردارند

كتابهــا و هـا، داده سـازي اطالعـات و ي جديـد بـراي ذخيــره روشـها

هـاي يـك نشريات به تنهايي به هـيچ وجـه بـراي فـراهم كـردن داده

دوم اينكه يكـي از وظـايف اصـلي .باشندكتابخانه امروزي كافي نمي

ها در سراسر جهان تـضمين حفـظ و نگهـداري ها و آرشيو كتابخانه

هـاي خلـق كتابخانـه سـوم اينكـه بـا . تـاريخي اسـت اسناد ومطالـب

سـوي جهـان ديجيتالي كه در اينترنت وجود دارند، اطالعـات از هـر

. فراهم است،كسي كه به اينترنت دسترسي داشته باشد براي هر

: به شرح زير استهاي ديجيتاليهاي كتابخانهگيژوي

الكترونيكـي هاي ديجيتالي در واقع چهـرة ديجيتـال و كتابخانه -

هـا ومنـابع سـنتي مجموعـه بنابراين، .هاي سنتي هستند كتابخانه

.شودكنار هم شامل مي چاپي و ديجيتالي را همزمان و در

هاي ديجيتالي شامل منـابع ديجيتـال كـه در خـارج از كتابخانه -

.شودمرزهاي فيزيكي كتابخانه قرار دارد نيز مي

ز همة اطالعـات موجـود در هاي ديجيتالي ديدي كلي ا كتابخانه -

، در اختيار كاربر نظر گرفتن نوع يا فرمت آنها كتابخانه، بدون در

.دهدقرار مي

هاي سنتي خـدمات خـود هاي ديجيتالي مانند كتابخانه كتابخانه -

با ايـن تفـاوت . دهنداي از كاربران ارائه مي ويژه هاي را به گروه

سـت در هـر نقطـه و يـا كـاربران ممكـن ا هـا، كه در اين كتابخانه

.بخشي از شبكه قرار داشته باشند

هاي ديجيتالي نه تنها به كتابداران مجرب و ماهر نيـاز كتابخانه -

دارند، بلكه به خـدمات متخصـصان رايانـه و شـبكه نيـز محتـاج

.هستند

هـاي ويـژه و توانند به منابع و كتاب هاي ديجيتالي مي كتابخانه -

ي دسترسي داشته باشند و امكـان منحصر به فرد حتي نسخ خط

.استفاده از آنها را در اختيار كاربران بگذارند

ها چندين كاربر در آن واحد از يك منبع خاص در اين كتابخانه -

.توانند استفاده كنندمي

هاي ديجيتالي، ارتبـاط مـستقيم يـا رودررو ميـان در كتابخانه -

.ندارد كتابدار و كاربر نهايي وجود

هاي تحقيقاتي و متمركز مختلفي بـر روي توسـعه و گروه اخيراً

ها كـه برخي از اين گروه . اندهاي ديجيتالي كار كرده اصالح كتابخانه

فدراســيون : مركــز اصــلي آنهــا در ايــاالت متحــده اســت عبارتنــد از

اي و اطـالع رسـاني و هاي ديجيتالي، شوراي منابع كتابخانه كتابخانه

يجيتالي مشترك كه تحت سرپرستي بنياد علوم هاي د ابتكار كتابخانه

هـاي تحقيقـاتي پيـشرفته و ناسـا قـرار دارد و ، نمايندگي پروژه ملي

.دهدهاي ديجيتالي ارائه مينظراتي را راجع به علت وجودي كتابخانه

:برخي از نظرات آنها عبارتند از

و كتابخانـه هاي ديجيتالي براي جايگزين شدن كتابهـا كتابخانه -

. بلكه بيشتر مكمل آنها هستند،اندي فعلي طراحي نشدهها

ها در حـال تغييـر عـادات خـود خوانندگان و كاربران كتابخانه -

هستند، منـابع اطـالع رسـاني جديـد مثـل ويـديوها و ديـسكهاي

.اندهاي معروف و عامه پسند شدهفشرده از جمله رسانه

ه طور مستقيم بتوانيد يك ديسك ضبط شده را تقريباً وقتي مي -

از نويسنده يا خـالق اثـري دريافـت نماييـد، چـرا از كاغـذ چـاپي

.استفاده كنيد؟ ضمن اينكه هزينه چاپ اغلب باالتر است

ديجيتالي دسترسي سريع و مؤثر به اطالعات را هاي كتابخانه -

.سازندفراهم مي

.هاي ديجيتالي است ايجاد دسترسي بيشتر شعار كتابخانه-

عبارتنـد دارند وجود ديجيتال هايكتابخانهه در مورد ك مسائلي

:از

ــو -1 ــراي نح ــاني ب ــتاندارد جه ــات در اس ــازماندهي اطالع ه س

هاي ديجيتاليكتابخانه

اي براي چگونگي انتقـال اطالعـات آموزش نيروهاي كتابخانه -2

به صرفه براي افزايش قابليـت به اشكال ديجيتالي و مقرون

ري اطالعاتنگهدا دسترسي و حفظ و

هاي ذهني و حق تأليف مطالب منتشر در فرينش حق مالكيت آ -3

هاي ديجيتاليكتابخانه اينترنت از طريق

هاي خودكار، هاي الكترونيكي يك گام فراتر از كتابخانه كتابخانه

هـاي الكترونيكـي هاي ديجيتالي يك گام فراتر از كتابخانـه و كتابخانه

تـر از پـر رنـگ الكترونيكي حضور فيزيكـي هاي در كتابخانه . هستند

هاي ديجيتاليهاي ديجيتاليهاي ديجيتاليهاي ديجيتاليهاي كتابخانههاي كتابخانههاي كتابخانههاي كتابخانهگيگيگيگيژژژژويويويوي ----4444

كتابخانه الكترونيكي و كتابخانه ديجيتاليكتابخانه الكترونيكي و كتابخانه ديجيتاليكتابخانه الكترونيكي و كتابخانه ديجيتاليكتابخانه الكترونيكي و كتابخانه ديجيتالي ----5555

42 1381381381388888 فروردين و ارديبهشت ماه فروردين و ارديبهشت ماه فروردين و ارديبهشت ماه فروردين و ارديبهشت ماه//// سال چهارم سال چهارم سال چهارم سال چهارم

هـاي ها هماننـد كتابخانـه هاي ديجيتالي است و اين كتابخانه كتابخانه

، منابع و كتابدار ها، قفسهسنتي و خودكار داراي ساختمان، تجهيزات

-هاي خودكار و سنتي سازماندهي و اداره مي است و به همان روش

- در اين است كه اين كتابخانـه هاي سنتيتفاوت آن با كتابخانه . شود

-، انواع لوح، ميكروفيشها داراي مواد غير چاپي مثل فيلم، ميكروفيلم

ها ارائه خدمات در اين كتابخانه. هاي فشرده و منابع مشابه نيز است

اي و هم به صورت سنتي و خودكار است و هـم بـه صـورت شـبكه

ديجيتـالي در آن اي و استفاده از ارتباطـات شـبكه با اينكه ديجيتالي،

بازيـابي اطالعـات در آن از طريـق شـبكه محلـي نوپاست و معمـوالً

.شودانجام مي

هاي ديجيتالي حضور فيزيكي خيلي كمرنگ شده اما در كتابخانه

خود البته .است و تعداد منابع چاپي در آن به ميزان خيلي كمي است

-ان ارائـه مـي اين منابع چاپي نيز ابتدا ديجيتالي شده، بعد بـه كـاربر

هـا ارائـه خـدمات بـه طـور كلـي خودكـار و در ايـن كتابخانـه . گردد

هـاي ارتبـاطي بـه منـابع ديجيتالي است و كـاربران از طريـق شـبكه

-ن بهرهآديجيتالي ذخيره شده در اين كتابخانه، دسترسي يافته و از

نقش كتابـدار واسـط در اينجـا خيلـي كمرنـگ اسـت و . شوندمند مي

.اي داردموزشي و مشاورهبيشتر جنبه آ

هايي هستند كه در مرحله گذر از سنتي به ديجيتالي اند كتابخانه

بخشي هـم بـه شان به صورت چاپي و سنتي و و بخشي از مجموعه

در واقـع هـم بخـش عظيمـي از مخـزن آنهـا .صورت ديجيتالي است

، رزرو و ، كـاوش هاي امانت ولي ارائه خدمات و سيستم ،سنتي است

بخانـه ها هم از طريق شـبكه كتا قسمتي از پاسخگويي به سئوال حتي

در ايـن نـوع . گيـرد هاي مدرن انجام مـي و اينترنت و يا ساير رسانه

مواد را با اسكن كـردن وارد آرشـيو الكترونيكـي ها معموالً كتابخانه

ها بر روي اينترنـت سازي و از طريق رابط كرده بطور خودكار نمايه

دهند و وهشگران قرار مي ژمندان و پ عالقهدر دسترس ،و يا اينترانت

دسـتگاه : هـا عبارتنـد از تجهيزات مورد نياز براي اين نـوع كتابخانـه

، ، شبكه يا محمل اطالعاتي مثـل اينترنـت ، رابط اسكن، پايگاه اطالعات

... هاي كاري كاربران و، ايستگاهاينترانت

سـازد كـه ور مي آوريهايي را در ذهن متص ، فن كتابخانه تركيبي

هاي كتابخانه الكترونيكي، مجازي و هاي نوين پروژه حاصل پيشرفت

هايي هستند كه قـسمت اعظمـي در واقع كتابخانه .يا ديجيتالي هستند

هاي از مجموعه آنها سنتي است و در كنار آن ارائه بعضي از فعاليت

كتابخانه شـامل فهرسـت نويـسي و سـازماندهي، سيـستم امانـت و

ارائه خـدمات باشد و بعضاًمي غيره به صورت كامپيوتري جع و مر

جوي مطالب تحقيقي از طريق اينترنت و يا بانكهاي جست و مرجع و

.گيرداطالعاتي كامپيوتري انجام مي

آوريهاي جديد و با اسـتفاده از هاي مجازي با ظهور فن كتابخانه

ها يابي به فهرست ها امكان دست اين كتابخانه .اينترنت به وجود آمدند

سازند و پژوهشگران را به سوي هاي اطالعاتي را فراهم مي و پايگاه

رائـه همـه ايـن كنند و ا هدايت مي ،شوندمنابعي كه به سختي پيدا مي

روزي و در هفــت روز هفتــه از طريــق وب خــدمات بــه طــور شــبانه

بـدون اينكـه از نظـر فيزيكـي بـه .هاي آنها انجام پذير هـستند سايت

اني براي مراجعه فرد جهت درخواست و دسترسـي بـه اطالعـات مك

.نياز باشد

اي از پيونـدها بـه يك كتابخانه مجازي، مجموعه سـازمان يافتـه

در يك شبكه و يا... اي وهاي دادهاسناد نرم افزارها، تصاوير، پايگاه

هـدف يـك كتابخانـه . باشـد اي مـي هـاي رايانـه اي از شـبكه مجموعه

ت كـه كـاربران را در يـافتن اطالعـات مـورد نيـاز از مجازي اين اس

هـاي كتابخانـه يـاري كـرده و وظـايف طريق منابع موجود در پايگاه

.دهـد مجموعه سازي، دسترس پذير ساختن و اشـاعه را انجـام مـي

صفت مجازي بيشتر به فقدان بعد مكاني ايـن نـوع كتابخانـه اشـاره

هـاي ، روي شـبكه نداشـته ها وجود فيزيكـي دارد و اين نوع كتابخانه

بـدين . گيرنـد شده و در دسترس مراجعان قرار مي كامپيوتري ايجاد

.اندهاي نامرئي نيز ناميده شدهخاطر كتابخانه

هــاي مجــازي، نمونــه بــارز رشــد توانــايي و انــسجام كتابخانــه

سرويس گيرنده است كه دسترسي بـه /هاي سرويس دهنده پروتكل

هـاي كتابخانـه . سازدترنت را ممكن مي وجود در شبكه اين اطالعات م

مجازي اوليه در واقع فهرستي از پيوندهاي مرتبط بـه يـك موضـوع

شدند تـا كـاربران را آوري ميخاص بودند كه توسط كتابداران جمع

بـا . تا حدودي در پيدا كردن اطالعات مورد عالقـه خـود يـاري كننـد

هـداري و رشد كردن و گسترش يـافتن مقـدار اطالعـات موجـود، نگ

. گرددمديريت آنها نيز مشكل تر مي

در آن حافظـه جمعـي هاز ديدگاه سنتي كتابخانه مكاني است كـ

كتابخانه مجازي نيز چنين كـاربردي دارد، . بشري ذخيره شده است

. شـوند اما مدارك در كتابخانه مجازي به شكل رقمـي نگهـداري مـي

فرد جهت درخواست ديگر كتابخانه نياز به مكاني فيزيكي براي آنكه

بـراي مثـال بـر . نـدارد ،و دسترسي به اطالعات به آنجا مراجعه كند

ــه ــرد قــادر بــه دسترســي ب روي وب جهــاني در محــيط اينترنــت ف

در ايـن كتابخانـه فـرد .هاي مجازي از طريق موضوع است كتابخانه

ها بـه صـورت تواند كتب و مدارك مورد نيازش را بيابد موضوع مي

هـاي بلنـد، توانـد از ميـان فهرسـت انـد و فـرد مـي شده الفبايي تنظيم

اي از مـواد در انتخاب و به گنجينـه موضوع مورد عالقه اش را دقيقاً

منطق اين كار آن است كه شـرايط الزم .آن زمينه دسترسي پيدا كند

-كتابخانـه . جهت دسترسي يكسان به آثار بزرگ جهاني فراهم شـود

هـاي قش مهمي در ترقـي كتابخانـه عمومي تأثير و ن هاي سازماني و

كتابخانه مجازيكتابخانه مجازيكتابخانه مجازيكتابخانه مجازي ----7777

يبي يا پيوندييبي يا پيوندييبي يا پيوندييبي يا پيونديهاي تركهاي تركهاي تركهاي ترككتابخانهكتابخانهكتابخانهكتابخانه ----6666

www.cementechnology.ir 43

توانند ها مي ها اين نوع كتابخانه با استفاده از شبكه . اندمجازي داشته

هــاي مــشابه فهرســت موجوديهــاي خــود را بــراي ســاير كتابخانــه

اي مـشتريان از طريق نظام امانت بين كتابخانه ، دسترس پذير نمايند

مراجعـه بـه سـاير توانند كتابها ومدارك مورد نيازشان را بدون مي

مشتريان همچنين مـي تواننـد منـابع مـورد .ها دريافت كنند كتابخانه

ــا ا ــان را ب ــاه نيازش ــر پايگ ــايي نظي ــتفاده از ابزاره ــاي داده، از س ه

ويـل مـدرك، تحساير انواع خدمات . دريافت كنند اي مجازي كتابخانه

هـاي هاي داده متن كامل در كتابخانهنظير تهيه فوري مدرك و پايگاه

تواننـد اقـالم از جنبه نظري مشتريان مـي . مجازي قابل عرضه است

. فوري دريافت كنندمورد نيازشان را تقريباً

-هاي مجـازي عرضـه مـي خدمات اطالعاتي كه توسط كتابخانه

توان بر اساس سطح دسترسي كـاربران بـه سـه دسـته شوند را مي

:عمده تقسيم كرد

اربران قابـل دسترسـي و خدمات اطالعاتي كه براي عموم كـ -1

ن اطالعـاتي همچنـي . برداري هستند، نظير خدمات مرجع بهره

اطالعات توصيفي : گيرند اغلب شامل گروه قرار مي در اين كه

و چكيده منـابع اطالعـاتي، راهنماهـاي اسـتفاده از كتابخانـه،

هـاي اطالعـاتي كتابخانـه و آموزش نحوه جستجو در پايگـاه

.شوندشبكه اينترنت مي

خدمات و اطالعاتي كه براي كـاربران داراي شـرايظ خـاص -2

نظيــر كــاربراني كــه داراي كــد (باشــند قابــل دسترســي مــي

اي بـا وب كاربري هستند و يا كـاربراني كـه از مراكـز ويـژه

-دسترسي بـه پايگـاه ). كنندسايت كتابخانه ارتباط برقرار مي

اتي نـابع اطالعـ هاي اطالعاتي تمـام مـتن مقـاالت و تمـامي م

هـا، گزارشـات نامههاي الكترونيك، پايان كتاب: مجموعه نظير

.در اين گروه قرار دارند... و تحقيقي

ــه -3 ــه در كتابخان ــانطور ك ــاي ســنتي از خــدمات مرجــع هم ه

-شوند، دركتابخانه اي محسوب مي مهمترين خدمات كتابخانه

هاي مجازي نيز از بحـث انگيزتـرين خـدمات اطـالع رسـاني

خدمات مرجع الكترونيك از لحاظ نحوه ارائه به دو .باشندمي

گروه عمده، خـدمات مرجـع همزمـان و خـدمات مرجـع غيـر

. شوندهمزمان تقسيم مي

كـه در آن دسته از خدماتي هـستند : خدمات مرجع غير همزمان

خير نسبت بـه زمـان درخواسـت ارائـه أآن خدمات مرجع با اندكي ت

اي سـنتي عرضـه خـدمات مرجـع پست و نمابر از ابزارهـ .شوندمي

هـاي اطالعـاتي غيـر الكترونيـك از غيرهمزمان هستند كه در محـيط

هاي اطالعاتي نوين عرضه در محيط .اندشدهديرباز به كار گرفته مي

تـرين ايترين و پايه ع از طريق پست الكترونيكي متداول خدمات مرج

.شكل خدمات مرجع است

تـرين شـكل خـدمات ن و قديمي آشناتري: خدمات مرجع همزمان

خدماتي است كه به صورت چهره به چهـره . باشديمرجع همزمان م

عرضه خـدمات مرجـع .شوندها ارائه مي و در بخش مرجع كتابخانه

همواره فكـر هاي مجازي، طور همزمان و بدون تأخير در كتابخانه به

ويـدئو در ايـن ميـان، . كتابداران را به خود مـشغول سـاخته اسـت

ها براي ارتباط ترين شيوه اي از جذاب كنفرانس و گفتگوهاي محاوره

از بـين دو .انـد مستقيم با كاربر و ارائه خدمات مرجع همزمان بـوده

شيوه فوق خدمات مرجع همزمان از طريق ويدئو كنفرانس بـه دليـل

اي سـريع و ، ارتبـاط شـبكه پهنـاي بانـد :آورانـه از قبيـل نيازهاي فن

. حال حاضر رواج كمتـري دارد در... اي ويدئويي و هفوري، دوربين

اي در مقايسه با ويدئو كنفرانس نيـاز بـه تجهيـزات گفتگوي محاوره

.كمتري دارد و با سهولت بيشتري قابل عرضه است

هاي ميـان كتابخانـه توان به تفاوتبا توجه به مباحث گذشته مي

:مجازي و كتابخانه الكترونيكي اشاره كرد

بع كتابخانه الكترونيكي شامل منابع چاپي و غير چـاپي از منا -1

قبيل فيلم، ميكروفيلم، ميكروفيش، انواع لوح فـشرده و منـابع

، فاقـد هـر نـوع در حالي كه كتابخانـه مجـازي . اينترنتي است

.، خواه چاپي و خواه غير چاپي استماده ملموس

خودكار كتابخانه الكترونيكي، درست مانند كتابخانه سنتي و -2

لـي و،مكان و منابع فيزيكي اسـت ، ، تجهيزات داراي ساختمان

اي بـدون ديـوار و بـدون منـابع و كتابخانه مجازي كتابخانـه

.موجوديت فيزيكي است

توانـد بـه محـل كتابخانـه در كتابخانه الكترونيكي، كاربر مـي -3

مراجعه كند و از خدمات و منابع آن چه به شكل چاپي و چـه

ولـي مراجعـه كـاربر بـه .اپي اسـتفاده كنـد به شـكل غيـر چـ

كتابخانه مجازي معنا ندارد و كـاربران فقـط از راه دور و از

تواننـد بـه منـابع آن دسترسـي طريق شبكه هاي ارتباطي مي

.داشته باشند

در كتابخانه الكترونيكـي، كتابـدار همـان نقـش واسـط ميـان -4

خانـه مجـازي ولي در كتاب،كاربران و منابع اطالعاتي را دارد

فقط ميان توليد كننده اطالعـات و دريافـت كننـده آن ارتبـاط

از اين رو به كتابدار در نقش واسـط نيـازي ،شودبرقرار مي

.نيست

اي است كه نه تنها دستيابي به كتابخانه الكترونيكي كتابخانه -5

بلكه دستيابي به منابع ،آوردمنابع مجموعه خود را فراهم مي

اما كتابخانـه مجـازي . سازدها را نيز ممكن مي ديگر مجموعه

ها را فراهم تواند دسترسي به منابع ديگر مجموعه هر چند مي

.ولي خود داراي منابع و مجموعه خاص نيست، سازد

اصطالح كتابخانه مجازي براي توصـيف همكـاري و تعـاون -6

شان را در يك شـبكه ميان چند كتابخانه الكترونيكي كه منابع

كتابخانه مجازي و كتابخانه الكترونيكيكتابخانه مجازي و كتابخانه الكترونيكيكتابخانه مجازي و كتابخانه الكترونيكيكتابخانه مجازي و كتابخانه الكترونيكي ----8888

زيست زيست زيست زيست

44 1381381381388888 فروردين و ارديبهشت ماه فروردين و ارديبهشت ماه فروردين و ارديبهشت ماه فروردين و ارديبهشت ماه//// سال چهارم سال چهارم سال چهارم سال چهارم

بنـابراين . شـود اند، اسـتفاده مـي الي به هم مرتبط كرده ديجيت

كتابخانه مجازي، خود از چندين كتابخانه الكترونيكي تشكيل

شود كه در يك فضاي مجازي و در يك شـبكه ديجيتـالي مي

.گذارندشان را به اشتراك ميمنابع

: عبارتند ازديجيتالي مجازي و كتابخانه كتابخانه ميان هايتفاوت

هـاي ه كتابخانـه اي اسـت مـشاب كتابخانه ديجيتـالي كتابخانـه -1

. سنتي، با اين تفاوت كه منـابع آن در فرمـت ديجيتـالي اسـت

هــاي ديجيتــالي نيــز ماننــد ايــن بــدان معناســت كــه كتابخانــه

، كتابـدار در ي سنتي داراي ساختمان و تجهيـزات هاكتابخانه

ا نقش واسط، منابع فيزيكـي و مجموعـه خـاص اسـت و تنهـ

ديجيتالي بودن (هاي سنتي درنوع مواد تفاوت آن با كتابخانه

ــدين ) آن ــبكه، و ب ــت اســتفاده از آن در ش ــه قابلي و در نتيج

در . ترتيب امكان دسترسـي از راه دور بـه ايـن منـابع اسـت

حالي كه كتابخانه مجازي كتابخانه اي بـدون ديـوار و بـدون

.منابع و فاقد كتابدار در نقش واسط است

در كتابخانه ديجيتالي، اسـتفاده از اطالعـات الكترونيكـي بـه -2

در حـال افـزايش و عنوان يك بخـش از اسـتفاده كـل، مرتبـاً

استفاده از منابع چاپي به عنوان يك بخش از استفاده كل، در

يعنـي هنـوز آن فرمـت چـاپي و حـضور . حال كـاهش اسـت

نـه تـوان گفـت كتابخا مـي . رخت بر نبسته است فيزيكي كامالً

ديجيتالي، يك گام فراتر از كتابخانـه الكترونيكـي و يـك گـام

.تر از كتابخانه مجازي استعقب

ويژگي عمـده كتابخانـه ديجيتـالي دسترسـي بـه آن، از هـر -3

مكان و در هـر زمـان اسـت كـه از ايـن حيـث درسـت ماننـد

-اما اين دسترسي محدود به مجموعه . كتابخانه مجازي است

مجموعه حتي ممكن است داراي اسناد اي خاص است كه اين

هر چند كه اين اسناد ابتدا به فرمت ديجيتـال (چاپي نيز باشد

و در يك محـل ) گيرندتبديل شده، بعد مورد استفاده قرار مي

-خاص گردآوري شده و از يك محل خاص ارائه خدمات مي

توانيد يك كتابخانـه براي راحتي درك اين موضوع مي (شود

هايي از كتاب، داراي سهفظر بگيريد كه به جاي قرا در نسنتي

هايي از منابع ديجيتالي اسـت كـه در يـك مكـان خـاص قفسه

هـا قـرار گرفتـه و از راه تواند در شبكه گردآوري شده و مي

البتـه كتابخانـه ديجيتـالي عـالوه بـر . دور نيز بازيابي شـود

، امـا )هـا نيـز دسترسـي دارد مجموعه خود به ديگر مجموعه

اسـت "يك مركز ارجاعي پيوسـته "ابخانه مجازي در واقع كت

ــه ســايت ــدهايي را ب ــه پيون ــه اشــياي ك ــاي داراي مجموع ه

گروهي از سـايتهاي مـرتبط، . كنداطالعاتي مرتبط، فراهم مي

در . هاي اينترنتـي اسـت ها و يا نشاني پيوندهايي به آن سايت

ه و و مجموع واقع كتابخانه مجازي به خودي خود فاقد منابع

نشده است و گردآوري آن اطالعاتي منابع است و خاصمكان

يعني منابع كتابخانه مجازي، . در سراسر جهان گسترده است

و هـستند ديجيتـالي الكترونيكـي و هـاي كتابخانـه همان منـابع

.كندمي فراهم به آنها را ارجاعات مجازي فقط كتابخانه

تواننـد يجيتـالي مـي هم كتابخانه الكترونيكي و هم كتابخانه د -4

در صورتي كه اگر فقط بـه صـورت . كتابخانه مجازي باشند

اي بـه مفهـوم مجازي باشند، بـه ايـن معناسـت كـه كتابخانـه

ــي ــه(واقع ــزات كتابخان ــابع و ســاختمان و تجهي اي داراي من

به عنـوان مثـال، يـك كتابخانـه . وجود نداشته باشد ) فيزيكي

از چنـدين كتابخانـه تواند شامل منـابع و مـوادي مجازي مي

ازي بـا اسـتفاده از رايانـه و مجزا باشد كه در يك فضاي مج

.اي سازمان يافته و قابل دسترس استهاي رايانهشبكه

كتاب الكترونيكى را به طور ساده مـى تـوان ايـن گونـه تعريـف

ذخيره اطالعات يك كتاب در قالب ديجيتـال بـه صـورتى كـه ": كرد

ــر روي صــ كتابهــاي ".فحه كــامپيوتر مــشاهده كــردبتــوان آن را ب

ديـسك فـشرده "، "د يـسك فـشرده "الكترونيكى را مـى تـوان روى

بـراى مثـال، . كـرد ، شـبكه جهـانى وب، و جـز آن منتـشر "ديجيتالى

بسياري از منابع مرجع نظير دايرة المعارف بريتانيكا، دايرة المعارف

يـل، عـالوه بـر و از اين قبدآمريكانا، فرهنگ وبستر، فرهنگ آكسفور

قالب چاپى، بر روي ديـسك فـشرده و نيـز شـبكه جهـانى وب قابـل

. دستيابى هستند

در سالهاى اخير، ناشران منابع مرجع سعى كرده اند تـا عـالوه

بر لوح فـشرده، انتـشارات خـود را از طريـق شـبكه جهـانى وب در

اى و فرامتنـى محيطى فراگيرتر، ارزان تر و با قابليتهاى چنـد رسـانه

. در دسترس طيف وسيعى از خوانندگان قرار دهند

كتابهاى الكترونيكى را مى توان بـه دو صـورت در محـيط وب

:شناسايي كرد

برخى كتابهاى الكترونيكى، شكل چـاپي ندارنـد و فقـط در قالـب

همه فرآيند نشركتاب از زمـان تـأليف تـا . شوندديجيتالى منتشر مى

. شـود الكترونيكـى انجـام مـى وب، به صـورت قرار گرفتن در محيط

هـاى توان در جهان چاپى و كتابخانـه بنابراين چنين كتابهايى را نمى

. آينـد مـى سنتى يافت و از اين لحاظ اثرى منحصر به فرد به شـمار

اين بخش از عرصـه نـشر كتابهـاى الكترونيكـى هنـوز بـا مـشكالت

ين نكته درواقع، ناشران به ا. حقوقى، معنوي و اقتصادي روبرو است

اند كـه چـه از نظـر رقابـت بـا ديگـران و چـه از لحـاظ مهم پى برده

خواننـدگان "پاسخگويي به نيازهاى جامعه جديدى ازمخاطبان يعنى

قابليتهـاى نـشر اينترنتـى اى جز توجه به امكانـات و ، چاره "اينترنتى

كتابخانه مجازي و كتابخانه ديجيتاليكتابخانه مجازي و كتابخانه ديجيتاليكتابخانه مجازي و كتابخانه ديجيتاليكتابخانه مجازي و كتابخانه ديجيتالي ----9999

كتاب الكترونيكي كتاب الكترونيكي كتاب الكترونيكي كتاب الكترونيكي----10101010

زيست زيست زيست زيست

www.cementechnology.ir 45

. ندارند و ناچار به نقش آفرينى در اين محيط هستند

وب، در واقـع شـكل كترونيكى درمحـيط بخش دوم ازكتابهاى ال

آيند كه ناشـران هاى چاپي منتشرشده به شمار مى الكترونيكى نسخه

ايـن گـروه كتابهـاى . انـد ا از طريق وب نيزدسترس پذير كرده آنها ر

. حال توسعه و گسترش هستند الكترونيكى به سرعت در

و بـــا توجـــه بـــه ويژگيهـــا، امكانـــاتكتابهـــاى الكترونيكـــى،

: شوندمىهايشان به گروههاى زير تقسيم كاربرد

كتابهـــاى از در ايـــن دســـته:متنـــي كتابهـــاى الكترونيكـــى -1

گونـه الكترونيكى فقط شـامل اطالعـات متنـى هـستند و هـيچ

. شوندصوير، نمودار و جز آن راشامل نمىت

در كنــار : كتابهــاى الكترونيكــى داراى تــصاوير اســكن شــده-2

. اسكن شده نيز وجود دارد يراطالعات متنى، تعدادى تصو

متني، اطالعاتدر كنار : متحرك تصاوير با الكترونيكي كتابهاي -3

. داردوجود از فيلم نيز قطعاتى و يا انيميشن تصوير تعدادى

اين دسته كتابهـاى الكترونيكـى : كتابهاى الكترونيكى سخنگو -4

بر با استفاده ازامكانات صوتى و الكترونيكى تا حدى بـا كـار

. كنندرابطه برقرار مى

در اين دسـته از كتابهـاى : اى كتابهاى الكترونيكى چند رسانه -5

ويه ميـان كتـاب اى و دو سـ رابطه چند رسانه كالكترونيكى ي

كتابهـاى سـنتى اين دسته كامالً با . شودوخواننده برقرارمى

چاپي متفاوت اند و امكانات كمكى براى جستجو و تحقيق در

. گرفته شده است ظرن آنها در

ــشتر در قالــب ــيط وب بي ــى در مح ــاى الكترونيك ، PDFكتابه

HTML بـراى مطالعـه . گيرنـد مـى و يا متن ساده دردسترس قـرار

برخى كتابهـاى الكترونيكـى بايـد همـه مـتن كتابهـا را بـه كـامپيوتر

. شخصى خود انتقال داد و يا صفحه يا فصل آنها را مطالعه كرد

ه ارزشهاى جديدى به نشركتاب در محيط وب مى فرآيندهايى ك

: افزايند، عبارتند از

اى واحد ازكتاب الكترونيكي ه دسترسى همزمان به نسخ) الف

محيط وب اين امكان را در اختيار ناشـران و نويـسندگان قـرار

اى واحد كتابهاى خود را به طور همزمان در دهد تا بتوانند نسخه مي

از خوانندگان قرار دهند و بدين ترتيب در دسترس تعداد بى شمارى

ان بـاال هزينه هاى گزاف چاپ، صحافى، و توزيـع كتـاب بـا شـمارگ

به تعبير ديگر، فقط كافى است يك نسخه از كتـاب . جويى كنند صرفه

توليد شود و در محيط وب در دسترس قرار گيرد، بدين ترتيب همـه

اب مـورد نظـر را خوانندگان قادر خواهند بود بـه طـور همزمـان كتـ

تـرين ارزشـهاى بديهى است كه اين خـود يكـى از مهـم . مطالعه كنند

در دنياى چاپ بايـد . افزوده محيط وب نسبت به كتابهاى چاپى است

-براى هر خواننده، يك كتاب توليد شود كه منجر بـه افـزايش هزينـه

شود كـه اهميت اين موضوع هنگامى آشكار مى . شودهاى انتشار مي

وانايي مالى براى چاپ يك اثر بـا مخاطبـان كـم را نداشـته ناشرى ت

اين موضوع به ويژه در خصوص انتشار كتابهـاى تخصـصى . باشد

ما بيـشتر بـه چـشم مـى خـورد، زيـرا تعـداد بـسياركمى در كشور

وب، اين امكان محيط. ازخوانندگان ممكن است آنها را خريدارى كنند

ممكـن، چنـين منـابعى را بـه ينـه تـرين هز به ناشران مى دهد تا با كم را

. دهند قرار خوانندگان دسترس تعداد بى شماري در الكترونيكى صورت

اى افزودن اطالعات چند رسانه) ب

محيط وب، اين امكان را مى دهد تا بـه راحتـى عـالوه بـر مـتن،

.صوت، تصوير و ويدئو نيز دركتابهاى الكترونيكى گنجانده شود

اي از تواننـد از ميـان مجموعـه آناليـن مـي دوستداران كتابهـاي

ــه ــد كتابخان ــي، كتابهــاي دلخــواه خــود را انتخــاب كنن . هــاي اينترنت

نيـز ايـن نويـد را open content allianceميزباناني مانند گوگل و

وب .دهند كه كتابها با يك كليـك در اختيـار كـاربران قـرار گيـرد مي

-اما امكانات فوق قص، بطور نا سايتها و موتورهاي جستجو، هرچند

اي را براي خواننـدگان و محققـان در جوامـع آناليـن سراسـر العاده

.اندجهان فراهم آورده

ــا) Google book search( موتــور جــستجوي گوگــل كنون ت

طرح كتـاب گوگـل .. ترين كتابخانه آنالين شناخته شده است معروف

رده هزاران صفحه كتاب را اسـكن كـرده و بـه شـكل ديجيتـال درآو

.است

متــون آثــار كالســيك در دامنــه Google book search در

در مـورد . طور كامل در دسـترس قـرار داده شـده اسـت ه عمومي ب

خالصـه يـا كتابهايي كه هنوز از حق مالكيـت معنـوي برخوردارنـد،

اين موتور جستجوي اينترنتي كـه .چكيده اي از آنها ارائه شده است

، امكان يافتن نـام نويـسنده گرفته است، جاي كارت نمايه كتابخانه را

تاريخ انتشار يا كلمات و عبارات را در متن يـا عنـوان كتابهـا فـراهم

موتور جستجو صـفحاتي را كـه ايـن كلمـه با تايپ يك كلمه، .كندمي

.وجود دارد به رنگ زرد نشان مي دهد

ويراستاران مي توانند تعيين كنند بخشهايي يا كل صفحات كتاب

اي اگـر ناشـر يـا نويـسنده .س خوانندگان آنالين قرار گيرد در دستر

موتـور ،اجازه انتشار آثاري را كه حق مالكيت معنوي دارند را ندهد

به عـالوه ،جستجو فقط قسمتهايي را كه حاوي كلمه مورد نظر است

اطالعاتي در مورد كتاب و جايي كه بتوان آن را خريد يا قرض كرد،

.دهديدر اختيار كاربر قرار م

المعـارف ديـدرو بطـور آثار كالسيكي مانند دوزخ دانته و دايره

كامل در اينترنت عرضه شده اند و گاهي به شكل قابل چاپ نيز قابل

ارزشهاي افزوده نشر كتاب در محيط وب ارزشهاي افزوده نشر كتاب در محيط وب ارزشهاي افزوده نشر كتاب در محيط وب ارزشهاي افزوده نشر كتاب در محيط وب----11111111

زيست زيست زيست زيست

هاي آنالينهاي آنالينهاي آنالينهاي آنالينكتابخانهكتابخانهكتابخانهكتابخانه كتاب و كتاب و كتاب و كتاب و ----12121212

زيست زيست زيست زيست

46 1381381381388888 فروردين و ارديبهشت ماه فروردين و ارديبهشت ماه فروردين و ارديبهشت ماه فروردين و ارديبهشت ماه//// سال چهارم سال چهارم سال چهارم سال چهارم

ــت ــت اســ ــع در آدرس .دريافــ ــال واقــ ــه ديجيتــ ــن كتابخانــ ايــ

http://books.google.comاست .

نيزدر حال حاضـر open content allianceموتور جستجوي

هزار كتاب را اسكن كرده است كه بيشتر آنها به زبـان انگليـسي 35

انـد و از سال پيش نوشته شـده 50 اين آثار بيشتر از اكثر .باشندمي

اين آثـار قابـل دانلـود وچـاپ .حق مالكيت معنوي برخوردار نيستند

.اهداف تجاري وجود دارد است و امكان استفاده مجدد از آنها براي

تـر از موتـور جـستجوي كتـاب گوگـل اين موتور جستجو پيـشرفته

تواند كلمات مي،اما اگر كيفيت صفحات اسكن شده كافي باشد نيست،

http://www.archive.org/details/texts .مرجع را جستجو كنـد

.موتور جستجو استآدرس اين

:در وب سايت

http://publisher.live.com/)(publisher program ــن اي

موتورجستجو نويسندگان و ناشران را براي اسكن كردن آثار آنهـا

سايت كتابخانه ملي فرانسه Gallica .دعوت به همكاري كرده است

موجـود image هزار كتابهاي ديجيتالي در قسمت 90فهرست .است

.اما كلمات كليدي در متن صفحات را اسكن نكرده است است،

نسخه متني آثار ديجيتالي را كه معموالً ، وب سايتهاي تخصصي

آثار كالسيك عرضه مي كند و براي مطالعه يا چاپ قابل دانلود است

به طور مثال سايت آثـار .ردو امكان جستجو كلمات كليدي وجود دا

:كامل شكسپير به نشاني اينترنتي

http/www.tech.mit.edu/Shakespeare 1993 كه در سال

:ايجاد شد يا سايت مولير به نشاني

http://www.site-moliere.com ــايت و ــاير س ــا س ــه ه در ك

.ب يا ساير موضوعات را در برمي گيردكتا مقاله، مورد شعر،

-تفاوت: كتابخانه الكترونيكي، ديجيتالي و مجازي "، شيال نعيمي -1

كارشــناس ارشــد ، شــماره ســوم،دوره هفــتم، "هــاهــا و شــباهت

كتابداري و اطالع رساني از دانشگاه شيراز

بـا كمتـرين هـاي مجـازي پروژه ايجاد كتابخانـه " ماري وودلي، -2

: سعيد غفاري و همكاران، منبع: ترجمم، "هزينه

Library Collection, Acquistion & Technical

Services26: 199-206

3- www.havayetaze.ir

ــعيدي -4 ــسعود س ــي "، م ــه الكترونيك ــستكتابخان ابــرار ، "؟ چي

اقتصادي

منابع منابع منابع منابع----13131313

زيست زيست زيست زيست

: ميالدي2009شعار روز جهاني بهداشت در سال

»سالمت در حوادث و باليا«

ــه روز ــت ك ــازمان 7سالهاس ــيس س ــالروز تأس ــل س آوري

اه ايرانـي بـه عنـوان فروردين مـ 18بهداشت جهاني مصادف با

روز جهاني بهداشت و هفته پس از آن تحت عنوان هفته سالمت

7سازمان جهاني بهداشت همـه سـاله در . نامگذاري شده است

شعاري همسو با اهداف ،آوريل به مناسبت روز جهاني بهداشت

نمايـد تـا كند و كشورهاي عضو را متعهد مـي سالمت تعيين مي

ايـن سـازمان در سـال . الش نماينـد جهت تحقق اهداف برنامه ت

را اعـالم » سالمت در حـوادث و باليـا « ميالدي شعار 2009

.كرده است

به عنوان روز جهاني ) آوريل 7( فروردين 18همه ساله روز

در . شودبهداشت در كشورهاي مختلف جهان گرامي داشته مي

ــال ــين روزي در س ــستين 1948چن ــورك، نخ ــيالدي در نيوي م

بهداشــت از ســوي ســازمان مه كنفــرانس بــين المللــياساســنا

همچنين در ژوئـن همـان سـال . جهاني تدوين گرديد بهداشت

نخستين مجمع عمومي سازمان بهداشت جهاني در ژنو با حضور

از آن . نمايندگان بيش از شصت و يك كشور جهان تـشكيل شـد

سال به بعد همه ساله چنين روزي به عنوان روز جهاني بهداشت

سـازمان جهـاني . شـود كشورهاي مختلف گرامي داشته مـي در

» سـالمت در حـوادث و باليـا «بهداشت امسال بـا انتخـاب شـعار

سعي دارد كه امكانات بهداشتي كشورها را به اين امـر معطـوف

كـشورها شـاهد ،كند تا در زمـان وقـوع حـوادث غيـر مترقبـه

.خسارات جاني و اقتصادي كمتري باشند