Monetaire beleidsbeslissing 21 mei 2012

€urosavers

€urosavers

Advies €urosavers Economische analyse Monetaire analyse Conclusie

Overzicht

€urosavers

Basisrente onveranderd laten op 1 %

Gebaseerd op economische & monetaire analyse

Invloed op transmissiemechanisme

Advies €urosavers

€urosavers

1% basisrente =>transmissiemechanisme => inflatie 2%

Advies €urosavers

€urosavers

Fin

anci

ële

mar

kten

Centralebankrente =

1%

Kortetermijnrente

op de geldmarkt

VE

RW

AC

HT

ING

EN

Andere rentetarieven (obligaties, kredieten,

deposito’s) Wisselkoersen

Geldhoeveelheid

Go

eder

en-,

die

nst

en-

en

arb

eid

smar

kt

Binnenlandse vraag (consumptie,

investeringen)

Netto- uitvoer

Invoer- prijzen

Loon- en prijsvorming

Prijzen

Economische analyse

€urosavers

Evolutie reële BBP: % (Q/Q-1)

2009-IV 2010-I 2010-II 2010-III 2010-IV 2011-I 2011-II 2011-III 2011-IV

-0.4

-0.2

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

Kwartalen2009-2011

Gro

eip

erce

nta

ge

€urosavers

Bron: NBB

Prognose:◦ 2012: - 0,3% ◦ 2013: 1%

Evolutie reële BBP

Bron: Eurostat

€urosavers

Groei daalt in Q4 2011 tot -0,3% Positief signaal naar eurozone

◦ Prognose voor België (Planbureau)2012: 0,1 % i.p.v. 0 %2013: 1,4 % groei

Neerwaartse risico’s:◦ Trage groei wereldeconomie => V ◦ Toename overheidsschulden =>besparingen overheid

=> investeringen => werkloosheid => koopkracht => groei stagneert / daalt

Officiële rentevoeten ECB laag houden◦ Advies: basisrentevoet 1% behouden

Evolutie reële BBP

€urosavers

19951996

19971998

19992000

20012002

20032004

20052006

20072008

20092010

2011

0

10

20

30

40

50

60

Netto-export 1995-2012

€urosavers

Goederen en diensten In miljard euro

Netto-export Eurozone 17

Bron: ECB (2)

Evolutie olie- en grondstofprijzen

€urosavers

Trend: middellange en lange termijn Reden:

◦ EU-landen bezitten weinig grondstoffen grote afhankelijkheid

◦ Eindige voorraden◦ Stijgende vraag van groeilanden

Nu: tijdelijke daling, wegens dalende wereldvraag

Metaal prijsindex:koper, aluminium, ijzererts, tin, nikkel, zink, lood, uranium

2005 = 100

Laatste 10 jaar04-2002 = 55,203-2012 = 207,0Index +151,8

Grondstofprijzen wereldwijd

€urosavers

Bron: Index Mundi, Gebaseerd op IMF

Metaalprijzenindex – 20 jaar

Metaalprijzenindex – 10 jaar20

02

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

1992

2002

2011

Olieprijzen wereldwijd

€urosavers

Ruwe aardolie prijsindex – 20 jaar

Ruwe aardolie prijsindex – 10 jaar20

02

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Ruwe aardolie index:gemiddelde van 3 soorten ruwe olie: Dated Brent, West Texas Intermediate, Dubai Fateh(Wereldwijd)

2005 = 100

Laatste 10 jaar04- 2002 = 47,703- 2012 = 222,1Index +174,4

1992

2002

2011

Bron: Index Mundi, Gebaseerd op IMF

Wisselkoers

€urosaversBron: ECB

Juni 2011: EUR 1 = USD 1,4652 => sterke WK => voordelig voor aankopen buiten Eurozone

(bv. grondstoffen) Evolutie tot mei 2012: sterke daling

EUR 1 = USD 1,2843=> verlies voordeel sterke WK

Oorzaak daling WK:o.a. begrotingsmoeilijkheden, financiële crisis

Wisselkoers euro / USD Sterke daling

◦ Minder beleggingen in euro Lage rente ECB

Zwakkere euro Goed voor export

◦ Lagere aankoopprijzen voor buitenland Slecht voor inflatie

◦ Invoerprijzen stijgen (bv. de olieprijs)

Wisselkoers

Bron: ECB€urosavers

HICP-inflatie eurozone

€urosaversBron: ECB

HICP-inflatie eurozone 2011-2012

€urosavers

26/02/2011

17/04/2011

6/06/2011

26/07/2011

14/09/2011

3/11/2011

23/12/2011

11/02/2012

1/04/2012

21/05/2012

10/07/2012

2.2

2.3

2.4

2.5

2.6

2.7

2.8

2.9

3

3.1

Data

%

Bron: NBB

December 2011 stabiele periode: 2,7% April 2012: 2,6 % Prognoses (Eurostat)

◦ 2012: > 2 %◦ 2013: ± 2 %

Prijsstabiliteit: cruciale factor ◦ Investeringsprojecten (producenten/consumenten)◦ Beleggers

Opwaartse risico’s:◦ Stijgende olie- en grondstofprijzen op middellange termijn◦ Hogere indirecte belastingen

HICP-inflatie

€urosavers

In meeste eurolanden: verhogingen◦ Begrotingstekorten wegwerken

Voorbeelden◦ België: BTW-toepassingen uitgebreid (vb. diensten

notaris & deurwaarder)◦ Nederland: verhoging btw-tarief 19% naar 21%

Opwaarts risico voor inflatie Neerwaarts risico voor investeringen en consumptie

Indirecte belastingen

€urosavers

Private consumptie 2010-2011

% verandering Q / Q-4 Eurozone: + en Q4 2011 - België en Duitsland: + maar Griekenland: - Spanje: afwisselend +/-

Bron: Eurostat€urosavers

Investeringen 2010-2011

Bedrijfsinvesteringen

% verandering Q / Q-4 Probleemlanden: - Eurozone,BE & D: +

maar evolutie

Bron: Eurostat€urosavers

Productie: bouw 2011-2012

Eurozone: lichte België & Duitsland:

lichte Spanje: lichte

Bron: Eurostat

€urosavers

Industrie: nieuwe orders2011-2012

€urosavers

% verandering m/m-12 Trend: Probleemlanden

Spanje & Griekenland: sterk negatief

Bron: Eurostat

Consumentenvertrouwen2011-2012

Negatief Eurozone: lichte

◦ -21,3 dec -> -19,9 april België: na Duitsland: - Probleemlanden:

◦ Griekenland: -83,5 feb -> -78,7 apr◦ Spanje: -24,7 feb -> -28,6 apr

Bron: Eurostat

€urosavers

Producentenvertrouwen:industrie 2011- 2012

Trend: - Griekenland:

minder - Uitzondering: Duitsland; maar nu ook -

Bron: Eurostat

€urosavers

Producentenvertrouwen:bouwsector 2011- 2012

Trend: negatief België: blijvende Probleemlanden (SP,

GR)herstel, maar nog steeds zeer -

Bron:Eurostat

€urosavers

Producentenvertrouwen:dienstensector 2011- 2012

Probleemlanden(SP, GR): -

BE & D + maar Eurozone: , - , stabiel

Bron: Eurostat

€urosavers

Economische gevoelsindicator

2011 - 2012 Eurozone,BE & D , stabiel Griekenland: zeer laag, maar licht Spanje:

Bron: Eurostat

€urosavers

Werkloosheid 2011-2012

€urosavers

Bron: Eurostat

Algemene trend: • SP, GR, PT: • Duitsland: , stabiel,

< eurozone• Eurozone: • VS:

Eurozone• Maart 2012: 10,9% (hoogste peil

sinds 1997)• Prognose 2013: 10,8 %

Jongerenwerkloosheid

€urosavers

Jongerenwerkloosheid probleemlanden: hoog

• Griekenland: 51,2 % (januari 2012)

• Spanje: 51,1 % (maart 2012)

Eurozone maart 2012: 22,1%

<22,1%: BE, DE,VS

Bron: Eurostat

Tewerkstelling 2007-2011

€urosavers

Bron: Eurostat

Eurozone: licht < 65 %

D & NL: > 70 %

Griekenland, Spanje, Italië:

< 60 % en > 55 %

Eurozone – VS:

Eurozone < VS

Tewerkstelling

€urosavers

Structurele hervormingen◦ Loonmatiging

Stijging concurrentievermogen V Stijging werkgelegenheid koopkracht

◦Verschuiving industrie diensten Gevaar afhankelijkheid buitenland Eigen productie blijft belangrijk (R& D) Bouwsector – economische groei

Tewerkstelling - loonkost

Euroz

one

België

Duitsla

nd

Grieke

nland

Spanje

Frank

rijk

Italië

Neder

land

Portu

gal

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Loonkosten per uur (in €)

2008

2009

2010

2011

€urosaversBron: Eurostat

Trend:

Opvallende ongelijkheid: sterke landen – zwakke landen

België: te hoog; compensatie hoge productiviteit

Tewerkstelling - bouwsector

€urosavers

Trend: Probleemlanden:

Griekenland, Spanje: Duitsland: algemeen

stabiel Eurozone:

Bron: Eurostat

Europese groeistrategie (Europa 2020)◦ Werkgelegenheid

75% van de bevolking tussen 20 - 64 jaarwerk◦ Onderzoek, ontwikkeling & innovatie

3% BBP EU◦ Onderwijs

>90%diploma middelbare school >40% van 20 - 34 jaar diploma hoger onderwijs

Groei is noodzakelijk voor de eurozone◦ Huidige crisis ◦ Toenemende vergrijzing

Tewerkstelling

€urosavers

Bron: Europese Commissie

Monetaire analyse

€urosavers

Economische analyse toetsen aan monetaire analyse

Transmissiemechanisme

€urosavers

Fin

anci

ële

mar

kten

Centralebankrente =

1%

Kortetermijnrente

op de geldmarkt

VE

RW

AC

HT

ING

EN

Andere rentetarieven (obligaties, kredieten,

deposito’s) Wisselkoersen

Geldhoeveelheid

Go

eder

en-,

die

nst

en-

en

arb

eid

smar

kt

Binnenlandse vraag (consumptie,

investeringen)

Netto- uitvoer

Invoer- prijzen

Loon- en prijsvorming

Prijzen

Evolutie rente

0

1

2

3

4

5

6

7

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Rente op leningen, korte termijn

(procenten)

centrale beleidsrente

gezinnen, huizen, variabele rente

bedrijven

0

1

2

3

4

5

6

7

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Rente op deposito's(procenten)

centrale beleidsrente

deposito, opvraagbaar, 3 maanden

termijndeposito, op 1 jaar

0

1

2

3

4

5

6

7

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Rente op leningen, lange termijn

(procenten)

centrale beleidsrente

gezinnen, huizen

bedrijven

Bron: ECB (2)

€urosavers

Dieptepunt: september 2011 t.e.m. december 2011 In overeenstemming met evolutie bbp

◦ M . V = P . Y => P = M . V / Y

Geldhoeveelheid M3 2011-2012

Apr-jj Jun-jj Jul-jj Sep-jj Nov-jj Dec-jj Feb-jj Apr-jj

-0.6

-0.4

-0.2

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

1.4

Verandering geldhoeveelheid M3 in de eurozone

Ver

and

erin

gsp

erce

nta

ge

Bron: Eurostat€urosavers

Matige groei vanaf januari 2012 Niet zorgwekkend m.b.t. inflatie

Geldhoeveelheid M3 2011-2012

Apr-jj Jun-jj Jul-jj Sep-jj Nov-jj Dec-jj Feb-jj Apr-jj

-0.6

-0.4

-0.2

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

1.4

Verandering geldhoeveelheid M3 in de eurozone

Ver

and

erin

gsp

erce

nta

ge

Bron: Eurostat€urosavers

Kredietverlening aan MFI’s

Bron: ECB

Totaal Overheid MFI’s Andere

2010 1 551,0 18,6 1 531,5 0,9

2011 2 728,5 18,0 2 709,5 1,0

2011 Q3 2 043,3 18,0 2 024,4 1,0

2011 Q4 2 728,5 18,0 2 709,5 1,0

2011 Nov 2 383,6 18,0 2 364,7 1,0

2011 Dec 2 728,5 18,0 2 709,5 1,0

2012 Jan 2 762,7 18,0 2 743,7 1,0

2012 Feb (p) 2 789,0 18,0 2 770,0 1,0

Leningen van MFI’s in de eurozone in miljard euro

Kredietverschaffing ECB tegen 1%◦ December 2011: € 489 miljard◦ Eind februari 2012: € 530 miljard

Meer ademruimte voor MFI’s en overheid◦ Mogelijkheid balansverbetering◦ Meer rust op obligatiemarkten

Geen duurzame oplossing◦ Te veel geld in omloop◦ Lening = schuld

Totaal Overheid MFI’s Andere

2010 1 551,0 18,6 1 531,5 0,9

2011 2 728,5 18,0 2 709,5 1,0

2011 Q3 2 043,3 18,0 2 024,4 1,0

2011 Q4 2 728,5 18,0 2 709,5 1,0

2011 Nov 2 383,6 18,0 2 364,7 1,0

2011 Dec 2 728,5 18,0 2 709,5 1,0

2012 Jan 2 762,7 18,0 2 743,7 1,0

2012 Feb (p) 2 789,0 18,0 2 770,0 1,0

€urosavers

Groeipercentage van leningen aan gezinnen in de eurozone

Daling van 2006 tot 2009 Consumentenkrediet bleef

◦ Krimpt vanaf 2009 Vanaf midden 2011: algemene

◦ Vertrouwenscrisis Rente ECB op 1%

Minder kredieten = minder vraag◦ Slecht voor economische groei

Kredietverlening

Bron: ECB€urosavers

Groeipercentage van leningen aan niet-financiële organisaties in de eurozone

Top eind 2008 Instorting en lichte krimp in 2009 en 2010

◦ Kredietcrisis Periode van lichte groei

◦ Eind 2011: lichte Schuldencrisis

Kredietverlening

Bron: ECB€urosavers

2008 2009 2010 20110

5

10

15

20

25

30

35

eurozone

Griekenland

Italië

Ierland

Spanje

Duitsland

Jaren

Pro

cen

t va

n b

bp

Begrotingstekort in % van bbp

Europese schuld blijft toenemen Positieve evolutie

◦ Algemene daling in 2011 Oorzaken:

◦ Kredietcrisis beter onder controle◦ Nu opnieuw onrust: Griekenland! ◦ Begrotingspact EU eist tekort van max. 3% van bbp in 2013

Overheidsschuld

Bron: Eurostat

2008 2009 2010 20110

5

10

15

20

25

30

35

eurozoneGriekenlandItaliëIerlandSpanjeDuitsland

Jaren

Pro

cen

t va

n b

bp

€urosavers

Bruto overheidsschuld in % van bbp

Gestegen in 2011◦ Oorzaak: kredietcrisis

Bepalend voor vertrouwen◦ > 100 % van bbp: GR, IT, IE, PT◦ België: prognose 2012: 98,8 % ◦ Stabilisatie door noodfondsen

Maar: Schuld afbouwen => besparen => minder bbp-groei◦ Kredieten & lage rentevoet ECB onmisbaar

Echter beperkt =>hervorming noodzakelijk

Overheidsschuld

Bron: Eurostat €urosavers

Renteverschil met Duitsland op 1-jarige staatsobligaties

Noodfondsen en kredietverstrekking ECB onmisbaar◦ Meer vertrouwen in het land => lagere rente◦ Veel liquiditeiten => meer vraag naar obligaties => lagere rente ◦ Maar: rente nog steeds relatief hoog voor probleemlanden

Mogelijke oplossingen: ◦ Begrotingspact realiseren, beter financieel toezicht◦ Euro-obligaties◦ Uitbreiding permanent noodfonds ESM

Staatsobligaties

Bron: DE STANDAARD€urosavers

Situatie◦ Bbp krimpt sinds laatste kwartaal 2011◦ Werkloosheidsgraad: 24,44% (maart 2012)◦ Gemiddelde obligatierente tot 5,9% (april 2012)◦ Spaanse beurs (Ibex) (april 2012)

Oorzaak vertrouwenscrisis door:◦ Explosie vastgoedbubbel◦ Slechte balans voor Spaanse financiële instellingen

Vastgoedleningen 11% van totale balans◦ Snelle stijging van Spaanse overheidsschuld

Doorgestroomd naar reële economie

Spanje als voorbeeld van hoge rente staatsobligaties

€urosavers

Conclusie

€urosavers

Reële BBP: trage groei Netto-export: positief Grondstof- en olieprijzen

◦ Korte termijn: dalend (krimp wereldvraag)◦ Middellange en lange termijn: stijgend

Wisselkoers EUR/USD: dalend (export + / import -) HICP- inflatie eurozone: 2,6 % en prognose dalend Indirecte belastingen eurozone: stijgend Investeringen (producenten/consumenten): dalend Consumenten & producentenvertrouwen: negatief Werkloosheid: stijgend Loonkosten: stijgend

=> Economie nog niet hersteld=> Rentevoet behouden op 1 % …mits:

een degelijk Europees toezicht op de financiële instellingen

uitvoeren begrotingspact EN werk maken van duurzaam economisch en

financieel beleid

Conclusie

€urosavers

Rente: laag M3: licht stijgend Kredietverlening door ECB: hoog Kredietverlening aan gezinnen & bedrijven: dalend Overheidsschuld: hoog, maar licht dalend

=> Economie nog niet hersteld=> Rentevoet behouden op 1 % …mits:

degelijk Europees toezicht op de financiële instellingen

uitvoeren begrotingspact EN duurzaam economisch en financieel beleid

Conclusie

€urosavers

Enkele kenmerken huidig economisch model:◦ Wereldwijd stijgende grondstof- en energieprijzen◦ Langdurige schuldgedreven groei

zonder gelijkmatig toenemende tewerkstelling (EU & VS)

◦ Overconsumptie Obesitas en diabetes = welvaartsziekten

◦ Lat ligt te hoog Stress Depressie Hoge zelfdodingcijfers

Duurzame economie

€urosavers

Bron: topeconoom Geert NoelsBoek: Econoshock

Streven naar duurzaam (nieuw) economisch model:◦ Trager, duurzaam groeien (respect voor mens & milieu)◦ Duurzaam investeren (prod./cons./overheid)

Lager energie- en grondstofverbruik => minder afhankelijk van prijsschommelingen

Beter voor milieu & maatschappij (ecol. voetafdruk) Kostenbesparend op LT => bewust omgaan met:

Energie & grondstoffen Milieu: wereldwijd grond-, bos- en luchtbeleid Mens & arbeid

◦ Stimulerende en regulerende taak van overheden

=> Duurzame economische groei

Duurzame economie

€urosaversBron: topeconoom Geert Noels

Boek: Econoshock

Advies €urosavers: Basisrente: 1 %Duurzaam transmissiemechanisme

€urosavers

Dank voor uw aandacht

Tot in Frankfurt?

Jonas De CoomanJelle Mestdagh

Simon De RooseJelle PeelmanJeroen Boel

€urosavers