39

บทท 3

ระเบยบวธวจย

ใกสรศกษาผลตอบแทนทางเศรษฐกจในระบบการผลตขาว ขาวโพดและมนฝรง ในบาน หลวง ต าบลโหลงขอด อ าเภอพราว จงหวดเชยงใหม ผศกษาไดเลอกวธการศกษาและเกบขอมลเชงคณภาพ และเชงปรมาณ โดยมรการเกบรวบรวมขอมลดงน

1.1 ขอบเขตการศกษา

1.3.1 ศกษาระบบผลตพชหมนเวยน ขาว ขาวโพด มนฝรง ระบบผลตพชหมนเวยน ขาว ขาวโพด แบบเขตกรรมเขมขน และระบบผลตขาวเพยงอยางเดยว ตอการหมนเวยนธาตอาหารในดนเบองตนฃ

1.3.2 ศกษาผลตอบแทนทางเศรษฐกจและระบบนเวศเฉพาะเรองการหมนเวยนธาต อาหารในดน ในระบบผลตพชหมนเวยน ขาว ขาวโพด มนฝรง ระบบผลตพชหมนเวยนขาวขาวโพด แบบเขตกรรมเขมขน และระบบผลตขาวเพยงอยางเดยว

1.2 วธการวจย

1.2.1 วจยเชงคณภาพ โดยใชวธการเกบรวบรวมขอมล 2 วธ คอ การศกษาจาก เอกสารทเกยวของ และการสมภาษณแบบเจาะลกเพอน าขอมลทไดมาวเคราะห ในเชงเนอหา

1) แบบสอบถาม (Quest ionnaire) จดท าแบบสอบถาม เพอแยกกลมเกษตรกร ออกเปน 3 กลม ดงน 1) กลมเกษตรกรทปลกพชหมนเวยนในระบบ ขาว ขาวโพด และมนฝรง 2) กลมเกษตรกรทปลกพชหมนเวยนระบบ ขาว ขาวโพด และ 3) กลมเกษตรกรทปลกขาวอยางเดยว อกทงน าผลทไดมาวเคราะหประกอบกบผลของการสมภาษณเชงลก ในหวขอระบบเขตกรรมของ (การเตรยมดน การใสปย การใหน า วธการปลก การควบคมวชพช การควบคมศตรพช และ การจดการดนหลงการเกบเกยว) และเรองเศรษฐกจของกลมครวเรอนเกษตร (ทน จ านวนทดน และ แรงงานในครวเรอน) ตนทนคงท (Fixed Cost) ตนทนผนแปรทงหมด (Total Variable Cost , TVC) ตนทนทงหมด (Total Cost , TC) ตนทนคงทเฉลย (Average Fixed Cost, AFC) ตนทนผนแปรเฉลย (Average Variable Cost , AVC) ตนทนเฉลยทงหมด (Average Cost , AC) ตนทนหนวยสดทาย

2) การสมภาษณเชงลก (In Depth Interviews) ผวจยไดท าการสมภาษณเชงลก

40

โดยสมภาษณเจาของพนทเกษตรทง 3 กลม ดงน 1) กลมเกษตรกรทปลกพชหมนเวยนในระบบ ขาว ขาวโพด และมนฝรง 2) กลมเกษตรกรทปลกพชหมนเวยนระบบ ขาว ขาวโพด และ 3) กลมเกษตรกรทปลกขาวอยางเดยว รปค าถามทใชคอ 6 Wh questions กลาวคอ Who (ใคร) What (อะไร) Where (ทไหน) When (เมอไหร) Why (ท าไม) และ How (อยางไร) :ซง Walker et al.(1994) ยนยนวาการสมภาษณคนจ านวนนอยแตไดเนอหาสาระดกวาพดกบคนจ านวนมากจนไมสามารถจบประเดนได Bruce (1989) ชวาการถามคนจ านวนมากไมสามารถหาเนอหาไดดกวาทคดจากบคคลทสนใจ สามารถตอบขอค าถามได ใหความรวมมอ และมประสบการณ ในเรองของระบบเขตกรรมของระบบการปลกพช 3 ระบบดงกลาว (การเตรยมดน การใสปย การใหน า วธการปลก การควบคมวชพช การควบคมศตรพช และ การจดการดนหลงการเกบเกยว) เงอนไขทางดานสงคม เรองการถายทอดความรการท าเกษตรกรรม และเรองโอกาสในการเขาถงความรใหมๆทางดานเกษตรในชมชน และเรองเศรษฐกจของกลมครวเรอนเกษตร ( ทน จ านวนทดน และ แรงงานในครวเรอน)

3) การจดท าแผนทพนทเกษตรทง 3 ระบบ รวมถงต าแหนงของพนทศกษาเพอ วเคราะหปจจยและเงอนไขทางภมกายภาพของแตละพนทโดยใชเทคโนโลย GIS (Geographic Information System)

4) การเกบรวบรวมขอมล ใชวธศกษาวจยโดยการรวบรวมขอมลทตยภมจากการ ส ารวจวรรณ หนงสอพมพ และบนทกตาง ๆ แหลงทมาของขอมลสวนใหญไดจากการคนควาในหองสมดมหาวทยาลกรรมเปนการคนควาทางดานเอกสาร (Documentary Research) เชน เอกสารทางวชาการบทความวารสาร ยของไทย อนเตอรเนต และแหลงเอกสารจากหนวยงานทมสวนเกยวของ และตดตอประสานกบทางกลมตวอยางจ านวน 30 ครวเรอนเพอกรอกแบบสอบถามและสมภาษณเชงลก

5) การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม โดยท าการวเคราะหทางสถต วเคราะห ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง โดยวธ Descriptive Statistics วดคารอยละ (Percentage) โดยเปรยบเทยบความถ หรอจ านวนทตองการกบความถหรอจ านวนทงหมดทเทยบเปน 100 คารอยละจะแสดงความหมายของคาและสามารถน าคาทไดไปเปรยบเทยบได จะหาคารอยละจากสตรตอไปน

เมอ P แทน คารอยละ

f แทน ความถทตองการแปลงใหเปนคารอยละ

N แทน จ านวนความถทงหมด และน าผลวเคราะห มาเปรยบเทยบทง 3 กลมทงทางดานผลผลต เศรษฐกจ จากนน

100N

fp

41

ท าการ วเคราะห ทางดานธาตอาหารในดน โดยเลอกแปลงตวอยางกลมละ 3 แปลง ศกษาถงความอดมสมบรณของดน โดยประเมนจากคา pH, NPK และ OM

ตนทนคงท (Fixed Cost) คอคาใชจายทตองจายใหกบปจจยคงททงหมดทใชใน การผลต ตนทนคงททงหมด (Total Fixed Cost, TFC) จะมคาคงทไมวาจะผลตหรอไมกตามหรอไมวาจะผลตสนคาเพมขนมากมายเทาใดกตาม เพราะปจจยคงทจะไมมการเปลยนจ านวนการใช ตลอดระยะเวลาการผลตทถกพจารณา เชนคาเชาทดน คาใชจายในการซอเครองจกร คาเสอมราคา ดอกเบยเงนก คาภาษโรงเรอน เปนตน

ตนทนผนแปรทงหมด (Total Variable Cost, TVC) คอผลรวมของคาใชจาย ทงหมดทจาย ไปเพอใหไดมาซงปจจยผนแปรทน ามา ใชในกระบวนการผลต เชน คาแรงงาน คาวตถดบ คาน ามนเชอเพลง คาโทรศพท และคาขนสง เปนตน ซงค านวณหาคา TVC แสดงไดดงสตรตอไปน

TVC = Px ( X )

โดยท Px คอ ราคาตอหนวยของปจจยผนแปร X คอ จ านวนปจจยผนแปรทใช

ตนทนทงหมด (Total Cost , TC) คอ ผลรวมของตนทนคงทกบตนทนผนแปใน แต ระดบของการผลตสนคาและบรการ ซงสรปไดวา TC = TFC + TVC

หรอ TC = TFC + Px (X) TFC คอ ตนทนคงททงหมด (Total Fixed Cost) TVG คอ ตนทนผนแปรทงหมด (Total Variable Cost) TC คอ ตนทนทงหมด (Total Cost)

ตนทนคงทเฉลย (Average Fixed Cost, AFC) คอ ตนทนทงหมดคดเฉลยตอ หนวยของผลการผลต ตนทนคงทเฉลยจะลดลงเรอย ๆ เมอผลตสนคามากขน แตอยางไรตองเสยมากกวา เพราะการผลตระยะสนตองมการใชปจจยคงทซงสามารถ แสดงไดดงสตร

42

AFC = TFC Y TFC คอ ตนทนคงททงหมด (Total Fixed Cost) AFC ตนทนคงทเฉลย (Average Fixed Cost) Y คอ หนวยของผลการผลต

ตนทนเฉลยทงหมด (Average Cost , AC) คอ ตนทนทงหมดคดเฉลยตอหนวยของ ผลผลต เสน AC กคลายกบเสน AVC ตางเพยงแตจดต าสดของ AC จะอยถดไปขวาของ AVC, AC สามารถค านวณไดจากสตร

AC = TC หรอ AC = AFC + AVC นนเอง Y

TC คอ ตนทนทงหมด (Total Cost) AC คอ ตนทนเฉลยทงหมด (Average Cost) Y คอ หนวยของผลการผลต AFC ตนทนคงทเฉลย (Average Fixed Cost) AVC คอ ตนทนผนแปรเฉลย (Average Variable Cost)

ตนทนหนวยสดทาย หรอ ตนทนเพม (Marginal Cost, MC) คอ ตนทนทงหมดท เพมขนเพอเพมการผลตขนอกหนงสวน เสน MC จะมลกษณะลดลงในตอนแรก แตจะเพมขนในตอนหลง (เมอเพมการผลตมากขน) ซงสามารถ พจารณาไดจากสตร

MC = TC Y MC = TVC Y MC = Px X Y ดงนน MC = PX เพราะ X = 1 MP Y MP

43

MC คอตนทนหนวยสดทาย หรอ ตนทนเพม (Marginal Cost) TC คออตราการเปลยนแปลงของตนทนรวม Y คอ อตราการเปลยนแปลงหนวยของผลการผลต X คอจ านวนการใชปจจยผนแปรทเพมขน TVC คออตราการเปลยนแปลงของตนทนผนแปรทงหมด

Px คอ ราคาตอหนวยของปจจยผนแปร MP คอผลผลตเพม

1.2.2 วจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) เนนผลการทดลองจากหองปฏบตการ การทางวทยาศาสตร การหาปรมาณธาตอาหารในดน ท าการวเคราะหดน โดยเกบตวอยางดนกลมละ 3 ซ าจ านวน 3 กลม รวมทงหมด 12 ตวอยาง น าตวอยางดนผงในทรมจนดนแหงแลวบดรอนผานตะแกรงเบอร 2.0 และ 5.0 มม. เพอน าไปวเคราะหหา %OM, N,P,K ขนตอนการวจยประกอบดวย แหลงขอมล ประชากร กลมตวอยาง วธการสมตวอยาง เครองมอทใชในการวจย วธการเกบรวบรวมขอมล และการวเคราะหขอมล ดงตอไปน

1) ประชากร กลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยเปนเกษตรกรทท าการ เพาะปลกขาว ขาวโพด และมนฝรง หมบานบานหลวง ต าบลโหลงขอด อ าเภอพราว จงหวดเชยงใหม จ านวน 3 กลม กลมละ 10 รายโดยแบงกลมจากรปแบบของการปลกพช และรปแบบการเขตกรรมสวนใหญ

2) เครองมอในการเกบดนมอยหลายชนด และมหนาทตางกน อปกรณแรก คอ สวานเจาะดน (Soil auger) สวานเจาะดนมหลายแบบ โดยทวไป ออกแบบให เหมาะกบเนอดน สวานมกท าให สมบตทางกายภาพของดนเสยไป จงไมเหมาะกบการเกบตวอยางเพอศกษาสมบตทางกายภาพของดน สวานเจาะดนเปนเครองมอทนยมใชโดยทวไป และสามารถขดเจาะไดอยางรวดเรว ไมตองถากถางพนทเปนบรเวณกวาง ใชไดกบเนอดนทกชนด แตจะตองเลอกชนดของสวานใหเหมาะกบเนอดน อปกรณอยางทสอง หลอดเจาะดน (Soil sampling tube) มลกษณะเปนทอโลหะ หรอทอพลาสตกทบากเอาบางสวนออก หลอดเจาะไมเหมาะทงกบดนเนอหยาบทมกรวดเจอปนอยมาก และดนเหนยวจด ดนจะตองมความชนพอประมาณ และเหมาะส าหรบเจาะดนระยะตน ๆ หลอดเจาะท าใหสมบตทางกายภาพของดนเปลยนแปลงไป เชนเดยวกบสวาน ดงนนจงไมเหมาะทจะใชเกบตวอยางเพอศกษาสมบตทางกายภาพของดน หลอดเจาะมขอดทสามารถเจาะเกบตวอยางไดเรว โดยมากมกออกแบบใหมขนาดเลกและน าหนกเบา อปกรณอยางทสาม กระบอกเจาะ (Sampling core) ไดรบการออกแบบเปนพเศษเพอการเกบตวอยางทคงสภาพสมบตทางกาย ภาพของดนเอาไว

44

ดงนนจงเหมาะกบการเกบตวอยางดนเพอศกษาสมบตทางกายภาพ เชน วดอตราการซมซบน าของดน หรอวดความพรนของดน เปนตน การใชงานคอนขางยงยากจงไมคอยนยมใชเพอการเกบตวอยางเพอประเมนความอดม สมบรณของดน อปกรณอยางทส พลวหรอเสยม (Spade) เปนเครองมอทใชในงานเกษตรทวไป ท าใหหาซอไดงาย สามารถใชเกบตวอยางดนได ทกชนดเนอดน เหมาะกบการเกบตวอยางดนชนบน แตการเกบดนชนลางตองใชแรงงานมาก หากมสวานหรอหลอดเจาะจะใชงานไดดกวา หากเปนไปไดควรใชเสยมส าหรบเกบตวอยางดน ใบเสยมหนาและมรปทรงยาว อปกรณอยางทหา จอบ มความเหมาะสมตอการใชงานคลายกบพลวหรอเสยม การเกบตวอยางมกท าไดชากวาสวาน หรอหลอด เจาะ และมกตองถากถางพนทเปนบรเวณกวางกวาดวย จอบทใชเกบตวอยางควรเปนจอบขด ใบจอบหนาเมอขดไมงอไดงาย และอปกรณอยางทหก มดและพลวมอ ควรใชรวมกบเครองมอเกบตวอยางประเภทอน

3) ใชชดตรวจสอบความเปนกรด-ดาง ของดน pH Test Kit for Soil Three Indicators) เปนชดตรวจสอบแบบรวดเรว ส าหรบตรวจสอบคาปฏกรยาดน (pH) ซงมคาความเปนกรด-ดาง กวางในชวง pH 3.0-8.0 มน ายา 3 เบอร สามารถวดคา (pH) ของดนแบงเปน 3 ชวง น ายาเบอร 1 วดคา pH 3.0 – 4.5 (อานคาโดยเทยบสได 6 แถบจากสเหลอง-เขยวขมา) น ายาเบอร 2 วดคา pH 4.5 – 6.4 (อานคาโดยเทยบสได 7 แถบจากสเหลอง-มวงแดง) น ายาเบอร 3 วดคา pH 6.0 – 8.0 (อานคาโดยเทยบสได 6 แถบจากสเขยวออน-ฟา)

4) วธการเกบรวบรวมขอมล ขนตอนแรกคอ การแบงพนท (ถาจ าเปนตอง แบงเชนพนททลาดเทตางกน มการปลกพชหรอการจดการ อน ๆ ทตางกนหรอพนทใหญมากเกนไป) เมอแบงแลวใหหมายเลขแตละแปลง กสกรควรท าแผนทแสดงการแบงแปลงนดวยเพอกนลม เดนสมเกบตวอยางดน ใหทวในแตละแปลงเพอเกบดน แปลงละประมาณ 15 จด ขนตอนทสองคอ การเกบดน แตละจดควรท าดงน คอ ใชพลวหรอจอบขดดนเปนหลมรปทรงคมขวานลก ประมาณ 15 เซนตเมตร หลงจากนนใชพลวแซะดนดานหนงของหลมทขด ใหเกลยเปนแผนหนาประมาณ 2-3 เซนตเมตร ลกลงไปประมาณ 15 เซนตเมตร ดนทไดนเปนดนหนงจดในจ านวน 15 จด ทเราตองเกบทวทงแปลง ใสรวมกนใน กระปองพลาสตก ขนตอนทสามคอ คลกเคลาตวอยางดน ในกระปองพลาสตกใหเขากน แลวเทลงบนผาพลาสตก ท าการคลกเคลาใหเขากนอกครง โดยยกมมพลาสตกทละ 2 มม ทอยตรงขามกน ท าสลบมมกน 3-4 ครง หลงจากนนกองดนเปนรปผาชแลวใชมอขดเปนกากบาด บนยอดฝาช ซงจะท าใหกองดนถกแบงเปน 4 สวน เกบตวอยางจากกองดนนเพยงหนงสวน ใหได (ดนหนกประมาณครงกโลกรม) ใสในถงพลาสตกทเตรยมไวเพอสงมาวเคราะห ขนตอนทสคอ เขยนปายบอกเบอรแปลง ชอผสงพรอมทอยพรอมรายละเอยดอน ๆ ทเกยวกบตวอยางดน ผกดนไวกบตวอยางดน ปายนกสกรควรท าอกหนงชด เพอเกบไวเปนหลกฐาน แตถาเปนดนทปลก

45

ไมยนตนควรเกบดนทงทระดบความลก 0-15 เซนตเมตร และ 40-50 เซนตเมตรแยกกน ดงนนแปลงหนง ๆ จะมดน 2 ตวอยาง ขนตอนทหาคอ การหาคา N ไนเตรตไนโตรเจน 1) ใชปเปตตดดสารละลายใสทอยเหนอดนลงไปในหลอดทดลองหลอดเปลาในชดทดสอบดนหนงหลอดจนเกอบดงปากหลอด ถาตองการสารละลายเพมขน ใหท าซ าขนตอนท 1 ทกลาวมาแลว 2) ใสสาร Nitrate WR CTA ลงไปในหลอดทดลองจ านวน 1 เมดตองแนใจวาเศษของเมดสารทแตกออกจะ ตองถกใสเขาไปในหลอดทดลองดวยและตองพยายามทจะไมสมผสเมดสารทใส เขาไปในหลอดนนปดฝาหลอด และเขยาจนเมดสารละลายจนหมด 3) วางหลอดทเขยาแลว ในแกวหรอปกเกอรและตงทงไว 5 นาท ใหเกดส (อยาทงไวเกน 10 นาท) 4) เปรยบเทยบสชมพของสารละลายกบแผนสมาตรฐานทแสดงระดบของไนโตรเจน ในชดทดสอบดน บนทกผลทได (สง กลาง ต า) ในใบงานบนทกขอมล ความอดมสมบรณของดน 5) เทสารละลายในหลอดทดลองทง และลางหลอดทดลองและปเปตตดวยน ากลน 6) ท าขนตอนนซ าโดยใชสารละลายของเหลวจากดนตวอยางแตละตวอยางและ ตองแนใจวาไดมการลางปเปตตและหลอดทดลองดวยน ากลนกอนน าไปใชใหม ขนตอนทหกคอ การหาคา P ฟอสฟอรส1) ใชปเปตตสะอาดในการดดสารละลายใสเหนอดนของตวอยางสารละลายทเตรยมไว ใสลงในหลอดทดลองสะอาด 25 หยด (ถาตองการของเหลวใสมากกวานน ใหเตยนตวอยางสารละลายในขนตอนท 1 2) ใสน ากลนลงในหลอดทดลองจนเกอบถงปากหลอด (ขดเครองหมายระดบทปากหลอด)3) ใสฟอสฟอรสลงในหลอด แลวปดปากหลอดตองแนใจวาเศษของเมดฟอสฟอรสถกใสลงไปในหลอดทดลองจนหมด ขยาจนเมดสารละลาย 4) ทงหลอดทดลองไวในถวยหรอปกเกอรและตงทงไว 5 นาท (แตไมเกน 10 นาท) เพอใหสเกด 5) เปรยบเทยบสฟาของสารละลายกบแผนสฟอสฟอรสในชดทดสอบดนบนทกผลทได (สง กลาง ต า หรอ ไมมเลย) ลงในใบงานบนทกขอมลความอดมสมบรณของดน 6) เทสารละลายทง และลางหลอดทดลองและปเปตต ดวยน ากลนและ 7) ส าหรบตวอยางดนแตละตวอยางกปฏบตตามขนตอนขางตน ตองแนใจวาไดลางหลอดทดลองและปเปตตดวยน ากลนหลงจากทใชแลวทกครง ข นตอนทเจด คอ การว ดคา K โปตสเซยม 1)ใชปเปตตสะอาดดดสารละลายใสเหนอดนใสลงไปในหลอดทดลองสะอาด จนถงขดทปากหลอด (ถาตองการสารละลายใสมากขน ใหท าซ าตอนท 1) 2)ใสโปตสเซยม 1 เมดลงในหลอดทดลอง ตองแนใจวาไดใสเศษของเมดสารลงไปในหลอดทดลองจนหมดปดปากหลอด และเขยาจนเมดสารละลาย 3) ถอหลอดทดลองทาบบนแนวแถบสด าในแถบทางดานซายของสวนทใชวดระดบ K ของแผนส มองผาน “ความขน” ของสารละลายในหลอดทดลอง และเปรยบเทยบกบแถบสในคอลมภซายสด บนทกคาทได (สง กลาง ต า หรอไมม) ในใบงานบนทกขอมลความอดมสมบรณของดน 4) เทสารละลายทง ลางหลอดทดลองและปเปตตดวยน ากลน5)ส าหรบดนตวอยางอนๆ ใชสารละลายใสของดนนนๆ ท าตามขนตอนขางตน ตองแนใจวาไดลางปเปตตและหลอดทดลองดวย

46

น ากลนหลงทใชแลว ขนตอนทแปดคอ การหาคา pH (Potential of Hydrogen ion) เปนคาทแสดงความเปนกรดเปนเบสของสารเคมจากปฏกรยาของไฮโดรเจนไอออน (H+) สามารถทดสอบไดหลายวธ โดยวธทนยมและงายสดคอทดสอบดวยกระดาษลตมสจากการเปลยนสส าหรบตวเลขทแสดงคา pH ถาพจารณาอยางงายทอณหภมหอง คาเทากบ 7 แสดงวาสารนนเปนกลางไมมฤทธเปนกรดหรอเบส เชน น าบรสทธ ถามคานอยกวา 7 แสดงวาเปนกรด และถามากกวา 7 แสดงวาเปนเบส หรอใชชดตรวจสอบความเปนกรด-ดาง ของดน pH Test Kit for Soil Three Indicators) เปนชดตรวจสอบแบบรวดเรว ส าหรบตรวจสอบคาปฏกรยาดน (pH) ซงมคาความเปนกรด-ดาง กวางในชวง pH 3.0-8.0 มน ายา 3 เบอร สามารถวดคา (pH) ของดนแบงเปน 3 ชวง น ายาเบอร 1 วดคา pH 3.0 – 4.5 (อานคาโดยเทยบสได 6 แถบจากสเหลอง-เขยวขมา) น ายาเบอร 2 วดคา pH 4.5 – 6.4 (อานคาโดยเทยบสได 7 แถบจากสเหลอง-มวงแดง) น ายาเบอร 3 วดคา pH 6.0 – 8.0 (อานคาโดยเทยบสได 6 แถบจากสเขยวออน-ฟา) และขนตอนทเกาคอ การหาคา OM (organic Matter) น าดนหนก 1 กรม เตม K2 Cr2 O7 จ านวน 10 มล. เขยาใหเขากน แลวเตม H2 SO4 เขมขน 20 มล. ตามดวยน ากลน 100 มล. แลวไตเตรดดวย 0.5 N. Ferrous sulphate โดยม diphenylamine เปน indicator ตามวธการของ Black (1965)

5) การประเมนคาการวเคราะหของตวอยางดนเปนการแปลผลตวเลขทไดจาก การวเคราะหดน เพอการคาดคะเน ปรมาณและ สดสวนของธาตอาหารทจ าเปนตอการเจรญเตบโตของพชในดน การประเมนความอดมสมบรณของดนในเขตรอนทใชกนอยท วไป มอย 5 วธ คอ ดจากอาการผดปกตของพช วเคราะหดน วเคราะหพช การใสธาตอาหารครบทกตว ยกเวนธาตทจะศกษาและการตอบสนองตอพชโดยการใสปยแบบคราว ๆ การประเมนความอดมสมบรณของดน โดยการวเคราะหดนเปนวธทเสยคาใชจายนอย และใชระยะเวลาสนในการทดสอบและยงเปนวธการปองกนปญหาเอาไวกอน

6) น าหนกดนในเนอท 1 ไร ชนไถพรวน (Weight per rai furrow slicc) หมายถง น าหนกดนทมความหนาแนนรวม 1.3 กรม/ลบ.ซม ในเนอท 1 ไร และลก 7 นว การทราบน าหนกของดนจ านวนนจะมประโยชนมากในการค านวณเกยวกบปรมาณของปย และปนทตองใสใหแกดนจ านวนนจะมประโยชนมากในการค านวณเกยวกบปรมาณของปยและปนทจะตองใสใหแกดนในเนอทตอไรเปนตน ตวอยางน าหนกของดนจ านวนนมวธการค านวณดงน ดนมเนอท 1 ไร เทากบ 1,600 ตารางเมตร ปรมาตรทงหมดของดนในเนอท 1 ไร ลก 7 นว เทากบ 1,600 x 100 x 100 x 7 x 2.54 กรมน าหนกของดน เทากบ (1.3 x 1,600 x 100 x 7 x 2.54)/1000 กรม ซงมคาเทากบ 369,824 ก.ก. หรอประมาณ 400,000 ก.ก.

47

ตารางท 3.1 ระดบความรนแรงของความเปนกรดเปนดางในดน

คาพเอช ระดบความรนแรง

10.0, 9.5 และ 9.0 8.5 และ 8.0

7.5 7.0 6.5 6.0 5.5

5.0, 4.5 และ 4.0

ดางแก ดางปานกลาง ดางออน เปนกลาง

กรดเลกนอย กรดออน

กรดปานกลาง กรดจด

ทมา: นงคราญ กาญจนประเสรฐและคณะ, 2546: 205

ตารางท 3.2 ส าหรบคาวเคราะหอนทรยวตถ (Organic matter) ไนโตรเจนทงหมด (Total nitrogen) ปรมาณฟอสฟอรสทเปนประโยชน (Available P) (Bray II) ปรมาณโปแตสเซยม ทเปนประโยชน (Available K) (NH4 OAc) และความจในการแลกเปลยนประจบวก (CEC)

ระดบ (rating) % OM Total N (gm/Kg)

P (ppm)

K (ppm)

CEC

ต ามาก ต า

คอนขางต า ปานกลาง คอนขางสง

< 0.5

0.5-1.0 1.0-1.5 1.5-2.5 2.5-3.5

< 0.25

0.50-0.75 -

0.75-1.25 -

<3 3-6

6-10 10-15 15-25

<30

30-60 -

60-90 -

<3 3-5

5-10 10-15 15-20

48

ตารางท 3.2 ส าหรบคาวเคราะหอนทรยวตถ (Organic matter) ไนโตรเจนทงหมด (Total nitrogen) ปรมาณฟอสฟอรสทเปนประโยชน (Available P) (Bray II) ปรมาณโปแตสเซยม ทเปนประโยชน (Available K) (NH4 OAc) และความจในการแลกเปลยนประจบวก (CEC) (ตอ)

ระดบ (rating) % OM Total N (gm/Kg)

P (ppm)

K (ppm)

CEC

สง สงมาก

3.5-4.5 >4.5

1.25-1.75 >2.25

25-45 >45

90-120 >120

20-30 >30

ทมา: กรมพฒนาทดน, 2545:6